Bir kaskadli past chastotali rezistorli kuchlanish kuchaytirgichi - Физика - Рефераты

Bir kaskadli past chastotali rezistorli kuchlanish kuchaytirgichi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

579 KB

Bir kaskadli past chastotali rezistorli kuchlanish kuchaytirgichi Reja: 1.Bir kaskadli past chastotali rezistorli kuchlanish kuchaytirgichi. 2. Kup kaskadli kuchaytirgichlar 3. Kuvvat kuchaytirgichlari 4. Ikki taktli transformatorli quvvat kuchaytirgichlari

Keltirilgan sxemada triod lampasida kurilgan oddiy kuchaytirgich berilgan. U т kuchlanishi lampadagi tur toklarini yukotish uchun xizmat kiladi. U кир li o‘zgaruvchan kirish kuchlanishi bo‘lmaganda anod zanjiri orqali I ао o‘zgarmas cukut toki o‘tib, lampaning anodidagi kuchlanishni I ао . ga kamaytiradi. Ya’ni U a = E a - I ao R a kirish zanjirida U кир li o‘zgaruvchan kuchlanish paydo bulganida, anod zanjirida anod tokining o‘zgaruvchan tashkil etuvchisi i a  paydo bo‘ladi. Natijada anod zanjiridagi tok i a = I ao + i a  , anoddagi kuchlanish esa U a = E a - i a R a = E a - I ao R a - i a  R a Anod kuchlanishini o‘zgarmas tashkil etuvchisini utkazmaydigan bu kuchlanishni c т taksimlovchi kodensatordan olamiz. Kuchaytirgich chikish kaskadida esa anod kuchlanishning o‘zgaruvchan tashkil etuvchisi U чик = - i a  R a ni hosil kilamiz. U кир va U чик kuchlanishlari karama- qarshi fazada chunki U кир va i a larning fazalari bir xildir. Kirish signalining kuchayish jarayonini dinamik xarakteristika orqali kurib utaylik. Uzgarmas Е a kattalikli, R a qarshilikli anod zanjirida anod toki I a ni boshkaruvchi tur kuchlanishi U т ga boglikligini grafiklarda ifodalanishiga dinamik xarakteristika deb ataladi. Dinamik

xarakteristikani kurish kirish (tur) va chikish ( anod) xarakteristikalar oilasidan foydalanamiz. U a = E a kiyalikda M nukta turni yopuvchi kuchlanishida ( I a =0) anod zanjirida tok bo‘lmagan holda mos keladi. Tur kuchlanishini oshirilishi xisobida anod tokini oshishi anoddagi kuchlanishini kamayishi U a = E a - I a R a ga olib keladi. Anod tokining qandaydir qiymatida anod kuchlanishi U a = 150 В bo‘ladi. Bu tokni Om qonuniga kura aniqlash mumkin I a = a a a R U E  = I ao I ao toki P nuktaga mos keladi. Shunga uxshash boshka nuktalarni MN dinamik xarakteristika utgan kirish xarakteristikasidan topib olish mumkin. Chikish xarakteristikasida dinamik xarakteris-tikani quyidagicha kurish mumkin. I a = 0 bo‘lganda anod kuchlanishi U a = E a A (nukta) В (nukta)dagi I a = Е a / R a tokka tugri keladi. А va В nuktalarni birlashtirib chikish xarakteris-tikasidagi dinamik xarakteristikani hosil kilamiz. Chikish (anod) xarakteristikalar oilasida kurilgan dinamik

xarakteristika АВ ga nagruzka liniyasi deb ataladi yoki nagruzkali tugri chiziq deyiladi. MN va АВ tugriliklarda ifodalanuvchilar o‘zgarmas tok buyicha xarakteristikalar bulib xisoblanadi. U т = U т o da nagruzka liniyasi АВ kesib utuvchi (nukta) kiyaligiga teng (nukta) yoki ishchi (nukta) deb ataladi. Anod zanjirida tokning o‘zgaruvchan tashkil etuvchisining katnashishi nagruzka tugriligi kiyaligini kattalashishiga chunki bu o‘zgaruvchan tashkil etuvchi taksimlovchi kondensator orqali o‘tib R н ga paralel etib R a ni kushishga olib keladi. O‘zgaruvchan kirish signali xisobida kurilgan А `B`liniyaga – o‘zgaruvchan tok buyicha nagruzka liniyasi deb aytiladi. S’Hunday qilib АВ tugri chiziq I a ni fakatgina U a, bilan boglikligini anglatsa, А `B`tugri chiziq esa anod tokini, anod kuchlanishi U a dan hamda U кир kuchlanishiga ham boglikligini anglatadi. Kuchaytirgichning ish rejimi E a ,U к o ,R a va R н lar tomonidan amalga oshiriladi. Berilayotgan E a ga kura U ко kuchlanishida dinamik xarakteristikadagi P ishchi (nukta.) holati urnatiladi. Kirish signalida xalakitlar bulmasligi uchun  U ко   1/2  U б  ga kirish signalining amlitudasi  U min  U ко  Kuchaytirish kaskadi uchun kuchlanish buyicha kuchayish koefftsenti К u ni aniklaymiz. Om qonuniga kura anod toki I a =  U к (R i +R a ) bu yerda R i – triodning ichki qarshiligi,  - triodning statik kuchaytirish koeffitsiyenti.

Bu tok R a qarshilikda kuchlanish tushuvini yuzaga keltiradi U чик = -i a R a = Kaskadning kuchlanish buyicha kuchayish koefftsenti. К u = = Kup kaskadli kuchaytirgichlar va quvvat kuchaytirgichlari. Kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsentini oshirish maksadida uni ko‘p kaskadli (boskichli) qilib yasaladi. Bunda umumiy kuchaytirgich koeffitsenti aloxida kaskadlarning kuchaytirish koefitsentlari ko‘paytmasiga teng bo‘ladi. K= К 1  К 2  К 3. Kup kaskadli kuchaytirgichlarda birorta kaskadning chiqishi keyingi kaskadning kirishiga ulanadi. Shunda oldingi kaskadning nagruzkasi vazifasini, keyingi kaskadning kirish qarshiligi utaydi. Shu sababli R H  R кир bo‘ladi. Bundan foydalanib kuchaytirish kaskadi umumiy emitterli sxemada ulangan hol uchun kuchaytirish koefitsenti xisoblansa К u   R н / R н +R кир га тенг б o’ лади . Kuchaytirgichlar umumiy bazali sxemada ulansa, xisoblashlar К u <  <1 ekanligini ko‘rsatadi. Shu sababli ko‘p kaskadli sxemalar umumiy bazali kurinishda tuzilmaydi. Kup kaskdli sxemalarda UB umumiy baxzali kurinishda tuzilmaydi. Kup kaskadli sxemalarda UE va UK sxemalarning kombinatsiyasi sifatida tuziladi. Umumiy emitterli va umumiy bazali sxema asosida kaskadli kuchaytirgich hosil kilinsa, umumiy kuchaytirish koefitsenti К = К УБ  К УЭ = β = α  К УЭ

bo‘ladi. Bundan kurinadiki, UE-UB sxemalardan tashkil topgan ikki kaskadli kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsiyenti bitta UE sxemaga nisbatan kichik. Agar signal manbaining chikish qarshiligi va kuchaytirgichning nagruzka qarshiligi taxminan teng va bir necha un kiloomni tashkil etsa, UE sxemada; chikish va kirish qarshiliklari kichik bulsa (100 Om > R)-birinchi kaskad UE yoki UB va ikkinchi kaskad UK sxemada; chikish va kirish qarshiliklari katta bulsa (R>100 kOm) – birinchi kaskadda UK va ikkinchisi UE sxemada yigiladi. Agar kuchaytirgichning nagruzkasi, signal manbaining qarshiligidan ancha katta bo‘lsaxar ikkala kaskad UE qilib olinadi. Kuchaytirgichning nagruzka qarshiligi signal manbai chikish kariligidan kichik bo‘lsaxar ikkala kaskad UE yoki birinchi kaskad UE, ikkinchisi UK qilib tanlanadi. Kup kaskadli kuchaytirgichlarda yuqorida aytilgan tavsiyalar birinchi va oxirgi kaskadlarga taalluklidir. Oralik kaskadlar UE sxemada bajariladi. Kuvvat kuchaytirgichlari. Maksimal foydali ish koeffitsenti (FIK) ga ega bulish – quvvat kuchaytirgichlarga quyilgan asosiy talablaridan biridir. Kuvvat kuchaytirgichlari asosan, kuchaytirgichning oxirgi boskichida kullaniladi. Shu sababli undan chiqqan signal bevosita iste’molchiga beriladi. Kuchaytirgichning chikish qarshiligi biror usulda iste’molchining qarshiligiga moslanadi. Karshilikni moslashtirish maksadida, moslovchi transformatorlar kullanishi mumkin. Bir taktli shunday kuchaytirgich sxemasi keltirilgan. Bu sxema UE bulib, quvvat kuchaytirgichlarida UK yoki UB sxemalar kullanilmaydi. Bir taktli sxemaning FIK 40 % dan oshmaydi. Kuvvat kuchaytirgichlarida

elektron lampalardan asosan pentodlar, tranzistorlardan esa katta quvvatlilari ishlatiladi Bir taktli kuchaytirgichda P max  2 P H /  тр; U к.э max >2 E shartlar bajarilishi xisobga olinib tranzistor tanlanadi. P max tranzistorda sochilgan maksimal quvvat; Р н – nagruzkadagi foydali quvvat;  тр – transformatorning FIK; U к.э max – kollektor-emitter oraligiga beriladigan maksimal kuchlanish; YE – manbaning kuchlanishi. Umuman olganda tranzistorli kuchaytirgichlar uch xil kuchaytirish rejimida ishlaydi: А, В va АВ.А sinfdagi kuchaytirishda chikish toki kuchaytirilayotgan signalning butun davri davomida okib turadi. Chikish toki signalning fakat yarim davrida okib tursa В sinfdagi kuchaytirish deyiladi. Chikish toki yarim davrga nisbatan ko‘prok vaqt okib turadigan rejim АВ sinfdagi kuchaytirish deyiladi. Ish rejimini tanlash baza va emitter oraligiga ma’lum miqdordagi kuchlanishni berish orqali amalga oshiriladi. АВ va В rejimda ikki taktli kuchaytirgichlar ishlaydi. Ularning FIK 50% dan ortadi. Bu rejimda tok manbaidan sarflanadigan energiya kam, negaki, signal bo‘lmaganda tranzistordan tok utmaydi. Lekin A sinfdagi kuchaytirishga nisbatan nochiziqli buzilishlar ko‘p bo‘ladi. Ikki taktli transformatorli quvvat kuchaytirgichlari asosan АВ кучайтириш rejimida ishlab FIK 50% dan yukori bo‘ladi. Tranzistorlar bazasiga kuchlanish R 1 , R 2 kuchlanish taksimlagichlardan beriladi. Ishchi temperaturada intervalni kengaytirish maksadida R 1 yoki R 2 ning urniga temperaturaga karab o‘zga rib boruvchi qarshiliklar quyish mumkin. R 2 qarshilik urniga – pozistor, R 2 urniga – termistor yoki tugri utishda ishlaydigan qilib ulangan yarim o‘tkazgichli diod ishlatiladi.

Ikki taktli kuchaytirgichlarda, АВ kuchaytirish rejimi olingan bo‘lsaunga mos tranzistorlarni P max > 0,2 ; U КЭ max > 2E shart bajarilishi xisobga olinib tanlanadi. Bunda tranzistor, xarakteristikaning tugri chiziqli kismida ishlashi kerak. Kollektordagi U k min kuchlanish, chikish tugri chiziqli kism boshlanadigan joyga mos kelishi kerak. Ishchi nuktaga mos keladigan kollektor toki I ко ni olingan tranzistor kollektor tokining maksimal qiymatining 3..5% ni tashkil kiladigan qilib tashlanadi. Ishchi nukta U k = U ko  E va I k = I ko koordinatalarga mos kelgan joyda tanlanadi. Tranzistorning bazasiga beriladigan siljish kuchlanishi U k =U ko ga mos kelgan kirish xarakteristikasidan aniklanadi. Kaskadning chiqishidagi quvvat. Р н = 0,5 ( U ко - U к min ) ( I k max -I ko )   тр Tranzistor kolektoriga sochiladigan maksimal quvvat: Р к max = 0,1 Е I. k max . orqali xisoblanadi. Kollektordagi nagruzka qarshiligi: R = E - U k min / I k max - I ko transformatorning transformatsiya koeffitsenti: n = 0,5 formula orqali aniklanadi. Kuchaytirgichlarning transformatorsiz sxemasi kichik ulchamli, chastota diapazoni kengrok bo‘ladi. Ularni oldingi boskich bilan

bevosita ulash mumkin. Shu bois ularni o‘zgarmas tok buyicha manfiy teskari boglanishga kiritish mumkin. Transformatorsiz sxemalar ularda kullanilgan tranzistorlarning utkazuvchanligi, ulanish usuli, ish rejimi (AV va V) hamda oldingi va keyingi kaskadlar bilan boglanish usuliga kura turlicha bo‘ladi. Shulardan turli utkazuvchanlikka ega bulgan tranzistorli sxemalarning parametrlari, boshkalariga nisbatan yaxshirok bo‘ladi. Bir tipli utkazuvchanlikka ega bulgan tranzistorlardan yigilgan kuchaytirgich, nosimmetrik bo‘ladi. Chunki, ular turli sxemada (odatda UE va UK) ulanadi. Nochiziqli buzishlarni yukotish uchun manfiy teskari boglanish kiritishga tugri keladi. Bu esa uz navbatida yangi dinamik buzilishlarni hosil kiladi. Ikki taktli sxemada chikish qarshiligi kichik bulishi uchun uni UK sxema buyicha yigiladi. Dastlabki tok va kuchlanishi buyicha kuchaytirish VT1 tranzistorli sxemada bajariladi. VT3 va VT2 lar o‘zaro simmetrik emitter takrorlagichlari bulib, signalni tok buyicha kuchaytiradi. VT3 va VT4 tranzistorlarda siljish kuchlanishi R3 dioddagi potentsial tushuvidan hosil kilinadi. Bu qarshilik nagruzka qarshiligi R2 bilan ketma-ket ulangan. VT1 tranzistor bazasiga siljish kuchlanishi R1 qarshilik orqali beriladi. R1 qarshilikni anik tanlashni takozo kiladi. Tovush hosil kiluvchi dinamik, VT3 va VT2 tranzistor emitterlari va C2, kondensator tutashgan nuktalarning oraligiga ulangan. Kondensator va dinamikni bunday usulda ulash, ko‘priksimon ulash deb atalib, sxema tok manbaiga ulanib vaqtida tokning keskin ortishiga yul kuymaydi.

Похожие

Kuchaytirish sxemalari. Kuchaytirgichlar. Kuchaytirgichning tuzulma sxemasi

O‘zgarmas tok kuchaytirgichi

O‘zgarmas tok kuchaytirgichi

O‘zgarmas tok kuchaytirgichi

O‘zgarmas tok kuchaytirgichi