Махсус трансформаторлар кўп чулғамли трансформаторлар - Энергетика - Рефераты

Махсус трансформаторлар кўп чулғамли трансформаторлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57.2587890625 KB

М ахсус трансформаторлар кўп чулғамли трансформаторлар Режа : 1. Автотрансформаторлар. 2. Тўғрилагич қурилмалари учун трансформаторлар. 3. Уч чулғамли трансформаторлар. 4. П айвандлаш трансформаторлари.

Автотрансформаторлар Куч трансформаторларида паст кучланишли чулғам билан юқори кучланишли чулғамлар ўртасида фақат электромагнит боғланиш мавжуд. Автотрансформаторлар деб паст кучланишли ва юқори кучланишли чулғамлари орасида магнит боғланишдан ташқари электр боғланишлар ҳам мавжуд бўлган трансформаторларга айтилади. Автотрансформаторларнинг бирламчи чулғамлари паст кучланишли ва юқори кучланишли манбаларига уланиши мумкин (27-расм). Иккала ҳолда ҳам U ю = U п + U 2 (9-1) Буни қуйидаги расмдан ҳам кўриш мумкин 27-расм. Бир фазали автотрансформаторнинг схемаси Автотрансформаторлардан кучланишни ошириш ва пасайтириш мақсадларида фойдаланиш мумкин. Автотрансформаторларда электр юритувчи куч ва токлар умумий ҳолдаги трансформаторларга ўхшаш нисбатларда бўлади. U 1 U 2 = E1 E2 = I2 I1 = W 1 W 2 = Kaт (9-2) бу ерда К ат –автотрансформаторнинг трансформациялаш коэффициенти. Автотрансформаторларда икки хил қувват ҳисобланади: ички қувват ёки ҳисобланган қувват S и = E 1 I 1 = E 2 I 2 (9-3) ва ташқи (ўтувчи) қувват S т = U п I п = U ю I ю (9-4)

Бирламчи чулғамдан иккиламчи чулғамга магнит майдон ёрдамида узатиладиган қувватга автотрансформаторнинг ички қуввати деб аталади. S и < S т чунки қувватнинг бир қисми ташқи занжирга (исте o молчиларга) чулғамлар орасидаги электрик боғланиш орқали оқиб ўтади. Автотрансформаторларни тайёрлаш учун сарфланадиган электротехник материаллар ва автотрансформаторнинг ўлчамлари ички қувватга асосан аниқланади, шунинг учун S и < S т автотрансформаторлардан фойдаланиш S и = S т бўлган куч трансформаторларга нисбатан фойдали. Щтказилган амалий тажрибалар ва ҳисоблашлар трансформациялаш коэффициенти бирга яқин бўлган автотранс-форматорларни қўллаш афзаллигини кўрсатди. Кейинги пайтларда автотрансформаторлардан юқори кучланишли (110, 154, 220, 500кВ) электр тармоқларни бир-бирига улашда қўлланилмоқда. Уч фазали авто-трансформаторларнинг чулғамлари юлдуз шаклида уланиб, магнит оқим таркибидаги учинчи гармоникани йўқотиш учун шу гармониканинг қувватига нисбатан ҳисобланган учинчи чулғам магнит ўзакка ўрнатилади. Автотрансформаторларда чулғамларни учбурчак схемада улаш кам қўлланилади. Бу транс-форматорлардаги қувват исрофлари ва қисқа туташув кучланишлари куч трансформаторларникига ўхшаш бўлади. Агар қувват исрофларини ва қисқа туташув кучланишларини автотрансформаторнинг «ўтиш» қувватига нисбатан ҳисобланса, бу катталиклар куч трансформаторларига нисбатан S т / S и марта кичик бўлади. Шунинг учун электр энергияни узатишда кўлланилган автотрансформаторларнинг фойдали иш коэ-ффициентлари ортиб кетади, кучланишнинг пасайиши эса камаяди. Автотрансформаторлар асосан кучланиши унча кўп ўзгартирилмайдиган двигателларни юргизиб юборишда куч-ланишни пасайтирувчи элемент сифатида қўлланилади. Чулғамлар орасида электрик боғланиш мавжуд бўлганлиги учун паст кучланишли чулғам ва унга уланган аппаратларни ҳимояловчи материаллари юқори кучланишли чулғам куч- ланишига нисбатан ҳисобланган бўлиши шарт.

Автотрансформаторларнинг номинал юкланиш режими деб чулғамларни завод шитокида кўрсатилган номинал ток билан икки минутли юкланишига айтилади. Автотрансформатор чулғамларининг ҳарорати 135  С дан ошмаслиги шарт. Автотрансформаторларнинг ф.и.к. лари и 99.7% га етиб боради. Тўғрилагич қурилмалари учун трансформаторлар Тўғрилагич қурилмалари учун қўлланиладиган транс- форматорларнинг ўзига хос бир қатор хусусиятлари бўлиб уларни лойиҳалашда ҳисобга олиш шарт. Трансформаторни фаза чулғамлари уланган тўғрилагич қурилманинг вентиллари навбатма-навбат очилганлиги сабабли, бу трансформаторлар доим носимметрик режимда ишлайди. Катта қувватли тўғрилагич қурилмаларида қўлланиладиган трансформаторларнинг чулғам-лари олти фазали қилиб тайёрланади. Вентилли ўзгартиргич қурилмаларига қўлланиладиган трансформаторларнинг иккиламчи чулғамига токни бир томонга ўтказувчи вентиллар уланади. Бундай юкламаларга уланган трансформаторнинг ишида ўзига хос хусусиятлари пайдо бўлади. Трансформаторда тармоқга уланадиган ва вентил чулғамлари бўлади, тармоққа уланган чулғамлари асосан юлдуз ёки учбурчак кўринишда уланади. Трансформаторнинг иккиламчи чулғамларини бир фазали токни кўп фазали токга айлантириш имконини берадиган бир, уч ва кўп фазали чулғамлар кўринишида тайёрланади. Тўғрилагич қурилмаларида қўлланиладиган трансформаторларнинг иккинчи чулғамлари қуйидаги кўринишда уланиши мумкин: 1. Бир фазали нол p нуқтали 2. 3 фазали нол p нуқтали 3. 3 фазали кўприкли 4. 6 фазали 60  га бурилган кучланиш олишга ёрдам берадиган Тўғриланган кучланишнинг пул p сациясини ва бирламчи чулғамдаги токнинг гармоникаларини камайтириш мақсадида иккиламчи чулғамнинг

фазалар сонини кўпайтириш мақсадга мувофиқ бўлади. Тўғрилагич қурилмаларининг трансфор-маторларини номинал қуввати деб бирламчи ва иккиламчи чулғамларининг номинал қувватларини яримларини йиғиндисига айтилади. Уч чулғамли трансформаторлар Уч чулғамли трансформаторлар ҳам энергетикада кенг қўлланилади. Бу трансформаторларнинг битта бирламчи ва иккита иккиламчи чулғамлари бор. Уч чулғамли трансформаторлар ҳар-хил номинал кучланишли узатиш тармоқларини электр энергия билан таoминлаш ва трансформатор подстанцияларида трансформаторларнинг сонини камайтириш ҳисобига капитал сарфларни камайтириш мақсадларида фойдаланилади. Бу транс- форматорни вектор диаграммалари ва алмаштириш схемаларини тузиш, уларни иш тавсифларини тахлил қилиш мақсадларида иккинчи ва учинчи чулғамларини биринчи чулғамга келтирилади. Z ю 3 Z3 Z 1 Z 2 Z ю 2 2I  3I  1I  1U  2U  3U  E  28-расм. Уч чулғамли трансформаторнинг соддалаштирилган алмаштириш схемаси К 12 = W 1 W 2 K 13 = W 1 W 3 . Уч чулғамли трансформаторнинг алмаштириш схемаларида иккита иккиламчи занжири мавжуд бўлиб, магнитловчи токи кичик бўлганлиги учун алмаштириш схемасида магнитловчи контурини чизиш талаб қилинмайди. Уч чулғамли трансформаторларда иккиламчи чулғамлардан бирортасидаги юкламанинг ўзгариши бошқа иккиламчи чулғамдаги кучланишнинг ўзгаришига сабаб бўлади, чунки биринчи чулғамдаги кучланишни

пасайиши Z 1 I 1 ҳам ўзгаради. Уч чулғамли трансформаторларнинг вектор диаграммасини алмаштириш схемасига асосан икки чулғамли трансформаторнинг вектор диаграммасига ўхшаш қуриш мумкин. Давлат стандарти уч чулғамли куч трансформаторларини қуйидаги қувват нисбатларида тайёрлашни тавсия қилади: 1. 100% 100% 100% 2. 100% 100% 67% 3. 100% 67% 100% 4. 100% 67% 67% Уч чулғамли трансформаторларнинг қисқа туташув кучланишлари энг катта қувватли чулғамини номинал токига мос келувчи токларига нисбатан ҳисобланади. Пайвандлаш трансформаторлари Пайвандалаш трансформаторлари бир фазали пасайтирувчи трансформаторга ўхшаш бўлиб, иккиламчи чулғаминниг кучланиши U 2 =60  70Вни ташкил қилади, бу кучланиш пайвандлаш электродлари орасида электр ёйининг тўлиқ ёнишини таoминлайди. Пайвандлаш трансформатори номинал юкламагача юкланганда иккиламчи чулғамининг кучланиши 30В гача камайиши мумкин. Пайвандлаш трансформатори учун қисқа туташув режими нормал режим бўлиб ҳисобланади, шунинг учун бу трансформаторнинг ташқи тавсифи кескин пасаювчи характерга эга. Пайвандлаш трансформаторининг чулғамларининг индуктивлиги катта бўлганлиги сабабли уларнинг қувват коэффициенти соs   0.4 ёки 0.5 га тенг бўлади. 29-расм. Реактив катушкали пайвандлаш

трансформаторлари Ишлаб чиқариш корхоналарида чулғамларининг индуктивлиги магнит ўзакнинг устки тўсин билан устунлари орасидаги ҳаво бўшлиғининг катталигига боғлиқ равишда ўзгарувчан реактив катушкали пайвандлаш трансформаторлари (29-расм) кенг қўлланилади. Якка тартибда пайвандлаш учун қуввати 30 кВА гача ва автоматик пайвандлаш учун қуввати 100 кВА ва ундан катта бўлган пайвандлаш трансформаторлари қўлланилади.

Адабиётлар: 1.Вольдек А. И. "Электрические машин Москва Энергия, 1974. 27-32 бетлар 2.Камолов Н. К.Усмонов, Ш. Ю. «Электромеханика» фанидан дарслик 6.10 бетлар 3.Иброхимов У. " Электр машиналари", "Укитувчи", 1982 йил 4.Касаткин В.А. "Электрические машины"," Высша школа", "Киев", 1982 год.

Похожие

Чизиқли режимли трансформаторлар.

Трансформаторлар хакида тушунча

Трансформаторлар электр машиналарнинг халк хужалигидаги ахамияти

Трансформаторлар, алмаштириш схема, параметрлари ва танлаш

Уч фазали уч чўлғамли трансформаторлар ва автотрансформаторлар