Диэлектрикларнинг номланиши. - Энергетика - Рефераты

Диэлектрикларнинг номланиши.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44 KB

Диэлектрикларнинг номланиши. Режа: 1. Электр изоляция материалларининг хоссалари. 2. Материалнинг намлиги. 3. Сингдирувчанлик.

1. Электр изоляция материалларининг ҳоссалари . Электр изоляция материаллари оз ёки кўп даражада гидроскопик хусусиятга, яъни атроф муҳитдан ўзига намлик тортиб олиш ҳусусиятига эга. Атмосфера хавосида маълум микдордаги сув буглари доимо бўлади. Ҳавонинг абсолют намлиги унинг хажм бирлигидаги сув буги массасиилан ифодаланади. Температуранинг хар бир кийматига тўйинишдаги абсалют намлигининг аниқ қиймати м т тўғри келади. Абсолют намликнинг хавони т ў йинтириш учун зарур қ иймати температура усуши билан кескин ортади, яъни сув бугининг босими ҳам ортади. Хавонинг нисбий намлиги к ў йидагича аниқланади.% 100 % 100     Т Т Р Р м м  (1.) Нормал атмосфера босимда ( Р=0,1 МПа ) ва температурасида (ч=20 0 C ) м т =17,3 г/м 3 =63% б ў лганида хавонинг намлиги нормал, деб кабул килинади, бундай шароитда сув бугининг миқдори. м=17,3  0,65=11,25 г/м 3 (2 ) б ў лади. Сув ў та кутбли диэлектрик б ў либ, унинг солиштирма қ аршилиги 10-10 Омхм ни ташкил этади. Шу сабабли сув қ атти қ диэлектрикнинг бушли қ ларига кириб бориши натижасида унинг электрик хусусиятларини кескин ў згартириб юборади. Бундай холат айникса, исси қ и қ лим шароитида (  =98-100% ва t =+30+40 0 C ) келади. Нисбий намликнинг ю қ ори б ў лиши электр аппарати ва машиналарнинг ишига салбий таъсир к ў рсатади [4]. Диэлектрикнинг сув ёки бошка бирор сую қ лик билан х ў лланиш хусусияти, ҳ ў лланиш бурчаги  билан ифодаланади. Бу бурчак сув томчиси чеккасига ў тказилган ў ринма ва текширалаётган текис юза орасида жойлашган. Диэлектрикнинг х ў лланиш бурчаги  <90 0 ,  <90 орали қ да

б ў лади.  киймати қанча кичик б ў лса, жисмнинг х ў лланиши шунча ю қ ори б ў лади. Х ў лланадиган юзалар учун  <90 ҳ ў лланмайдиган юзалар учун  >90. 2. Материалнинг намлиги . Мўайян намлик ва температурага эга бўлган муҳитга электрик изоляцион материал намунаси киритилса, маълум вақтдан сўнг жисмнинг намлиги мувозанат ҳолатга эга бўлади. Агар нисбатан қуруқ диэлектрик нам ҳавога киритилса, намлик жисм хажми бўйича унинг ичига сингиб боради. Материалдаги намлик маълум вақт давомида ўзининг тўйинган қийматига эришади, ёки, аксинча нисбатан қуруқ сиқилган хавода нам материал вақт ўтиши билан ўзидаги намликни йўқота боради. Электр изоляцион материалдаги намлик унинг электр хоссаларини ў рганишда қў л келади. Чунки ҳар ҳил материалларнинг ҳавонинг нисбий намлиги ў згармас б ў лганда намлик мувозанати турлича б ў лиши мумкин. Гигроскопик материалнинг намлигини турини ани қ лаш уни масса ор қ али қ абул қ илиш ёки топшириш ишларида катта аҳамиятга эга. Т ўқ имачилик материаллари учун кондицион намлик тушунчаси киритилади. Кондицион намлик деганда, материал намлигининг нормал шароит хавосидаги мувозанат ҳолатдаги к и ймати тушинилади. Масалан, кабел когози учун кондицион намлик 8% деб олинади. Сув молекуласининг диаметри 0,27 мм б ў лгани учун кум материалларнинг ҳатто молекулалари ичидаги б ў шли ққ ача сингиб боради. Тропик и қ лим шароитига чидамлилигини текшириш ма қ садида электр изоляция материаллари ва электротехника ускуналари юзасига микроорганизмлар киритилиб, уларни намлиги юкори (95-98%) ва ў ртача хароратли ( t =+40  50 0 C ) ҳавода узо қ муддат ушлаб турилади. Текшириладиган материалларнинг электр ва механик ҳоссаларидаги ў згаришлар буйича могорнинг ривожланиш интенсивлиги ани қ ланади. Органик электр изоляция материалларининг табиий емирилишига б ў лган қ аршилигини ошириш ма қ садида изоляция таркибига турли хил функция ва

захарли моддалар киритилади ё ки диэлектрик юзасига улар қў шилган лок қ опламлари берилади. Функциялар таркибида азот, хлор, симоб каби моддалари б ў лган органик бирикмалардан ташкил топади. 3. Диэлектрикнинг нам сингдирувчанлиги. Электр изалюцион материаларнинг намликни ўзига сингдириш деганда сув бугининг жисм орқали сизиб ўтиши тушинилади. Бу катталик диэлектрик мухофаза қатламнинг асосида ҳарактеристикаси бўлиб, ҳисобланади. Аксарият материалларда майда хаво бўшлиқлари бўлгани сабабли улар нам сингдириш хусусиятига эга. Маълум юза (S) ва калийлик (h) даги ясси материалдан сув буги босимининг фарки p 1 -p 2 таъсирида вақт бирлиги (t) ичида ўтувчи намлик микдори қўйидагича аниқланади :   h S Р Р П М 2 2 1  (3.) Бунда м- масса, п-жисмнинг нам сингдириш ( қ обилияти ) коэффициенти. Электрик аппаратлари тропик и қ лим шароитида узлуксиз ишлашса органик диэлектрикларда мотор к ў ринишдаги емирилиш содир б ў лади. Бу ходиса диэлектрик юза қ аршиликни ва механик мустахкамликни камайтириб, диэлектрик исрофни к ў пайтиради ва унинг металл билан бирлашадиган қ исмида емирилиш содир қ илади. Мотор-канифоль, таркибида мой б ў лган лак целлюлоза ва шимдирилган материалларда тез ва яхши ривожланади. Бундан ташкари материаллар са қ ланиш ё ки эксплуатация мобайнида термит кемирувчи жониворлар томонидан шикастланиши ё ки емирилиши мумкин. Тропик чидамликка текшириш ма қ садида электр изоляция материаллари ва электротехника ускуналари юзасига микро организмлар киритилиб, улар ю қ ори намликка (95 – 98 %) ва ў ртача хароратли ( t = + 40 – 50 0 С) ҳавода узо қ муддат ушлаб турилади.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. И.Носиров «Материалшунослик» Тошкент Ў китувчи 1994 й. 2.М.Т.Нормуродов, Б.Е.Умирзоков, И.П. Пармонкулов «Электротехника материаллари ва қ урилмалари технологияси». Тошкент. Мехнат. 2004 й. 3. В.А.Мирбобоев «Конструкцион материаллар технологияси». 4. Ш.М. Камолов, А.Ш. Ахмедов “Электротехника материаллари” Т.1994 й. 5. Ш.М. Камолов, А. Ш. Ахмедов “Диэлектриклар” Ўқ ит. Тошкент 1990 й. 6. Тареев Б. М. “Физика диэлектрических материалов” М. Энергия 1982 й. 7. В. Е. Китаев “Электротехника ва электроника асослари” Т.1984 йил. 1. Н Г Дроздов, Н В Никулин “Электр материалларини урганиш” Тошкент. 1985 й. 9. Мозберг Р К “Материловедение” учеб. Пос. М. Выс. школа. 1991 г.

Похожие

Диэлектрикларнинг электр ўтказувчанлиги

Диэлектрикнинг механик хоссалари

Диэликтрикларда электр тешилиши.

Электротехник материалларнинг асосий характеристикалари

Электр изоляцион материаллар