Mukammal qurilmalar yaratish asoslari - Экология - Рефераты

Mukammal qurilmalar yaratish asoslari

Загружено в:

14.09.2022

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Mukammal qurilmalar yaratish asoslari Reja: 1. Qurilmalarga q o’ yilgan talablar va ma q sadlar. 2. Qurilmalarning ish unumdorligini oshirish. 3. Ergonomika va uning asosiy elementlari .

Qurilmalarga q o’ yilgan talablar Ishlab chiqarishda ishlatiladigan qurilmalar qator talablar (ishlatilish sharoitlari, konstruktiv, estetik, iqtisodiy, texnika xavfsizligi) ga javob berishi kerak. Avvalo, qurilmada ma‘lum bir jarayonni amalga oshirish uchun eng qulay shart-sharoit mavjud bo’lishi kerak. Bu sharoitlar jarayonning turiga, jarayonda qatnashayotgan massalarning agregat holatiga ularning kimyoviy tarkibi va fizik xossalariga bog’liq. Qurilmaning shakli texnologik jarayonni amalga oshirish uchun mos bo’lishi kerak. Jarayon uchun zarur bo’lgan sharoitlar (jarayonning borishi uchun kerakli bosim; oqimlarning tegishli turbulentligi va tezligi; fazalarning o’zaro kontakt darajasi; tegishli mexanik, issiqlik, elektr yoki magnitli ta‘sirlar va hokazo) yaratilishi maqsadga muvofiq. Mukammal qurilmalarni yaratishda quyidagi maqsadlar ko’zda tutiladi: 1) qurilmaning hajm birligidan ko’proq maxsulot olish. 2) Bitta nazariy ajratish pog’onasiga to’g’ri kelgan gidravlik qarshilikni kamaytirish. 3) qurilmaning solishtirma metall o’xshashligini kamaytirish. Mutaxassislar tomonidan oxirgi yillarda bir qator samarali kontakt elementlari taklif etilgan bo’lib, ular modda almashinish qurilmalarining ish unumdorligini va ajratish darajasini oshirishga xizmat qiladi. Atrof-muhit muhofazasida talab qilinadigan turli xildagi tozalash qurilmalari ham barcha boshqa turdagi qurilmalar qatori belgilangan talablarga javob berishi kerak. Hozirgi paytda atrof-muhit muhofazasida qo’llash uchun ishlab chiqilayotgan va amalda qo’llanilayotgan tozalash qurilmalari mahalliy sanoat tarmoqlarida ham keng ko’lamda qo’llanilmoqda. Ularga qo’yilayotgan eng asosiy talablar birinchi galda eng yuqori tozalash darajasiga ega bo’lishi bilan birgalikda, eng kam elektroenergiya talab qilishi, rekonstruktsiya qilish, ta‘mirlash qulay bo’lishi kerak. Shuningdek, ularning

tashqi ko’rinishi go’zal, o’lchamlari kichik va ixcham, mavjud iqlim sharoitlarga mos holda ishlab chiqilgan bo’lishi kerak. Qurilmalarga almashtirilishi zarur bo’lgan hollarda ehtiyot qismlarni tezda va arzon topilishi ham inobatga olinadi. Shuning uchun ehtiyot qismlarni imkon darajasida mahalliy korxonalarda ishlab chiqarish maqsadga muvofiq bo’ladi. Gaz va suyuqlik oqimlarining o’zaro zarba berishiga asoslangan kontakt elementi quyidagi rasmda berilgan: 1-tarelka, 2- kontakt trubasi, 3- patrubka, a) – kontakt trubasining kesib olingan qismi, b) tirqish. Ushbu elementda gaz va suyuqlik fazalari bir-biriga nisbatan to’g’ri yo’nalgan bo’lib, ikkala faza uchrashganda zarba ta‘sirida birlashib ketadi. Gaz (yoki bug’) patrubka 3 orqali 10-40 m/s tezlik bilan kontakt trubasi 2 ga kiradi, bunda tarelka 1 ning ustidagi suyuqlik tirqish b orqali gazga qo’yilib ketadi (ya‘ni injektsiya protsessii ro’y beradi). So’ngra gaz suyuqlik oqimlari trubada bir- biri bilan aralashib, to’g’ri yo’nalish bilan harakat qiladi. Kontakt trubasining yuqorigi qismida ikkala tomondan kelayotgan gaz suyuqlik oqimlari to’qnashib, o’zaro birlashgandan so’ng, trubaning qirqilgan joyiga kiradi va o’zaro zarba kuchi ta‘sirida suyuqlik tarelkaga uloqtirilib tashlanadi, gaz esa tarelkalararo bo’shlik orqali yuqoridagi tarelkaga o’tadi. Oqimlarning o’zaro urilish zarba kuchiga asoslangan kontakt elementlari qo’llanilgan absorbtsion va rektifikatsion ish unumdorligi qalpoqchasi tarelkalarga nisbatan 2,5 marotaba katta bo’lib, yuqori ajratish qobiliyatiga ega. Bunday kontakt elementlaridan foydalanish qulay, kolonnalar rekonstruktsiya qilingan paytda katta mablag’lar sarf qilinmasdanoq qalpoqchali tarelkalar o’rniga Ushbu kontakt elementlaridan foydalanilsa katta samaradorlikka erishiladi.

Q uyidagi rasmda esa gaz va suyuqlik oqimlari to’g’ri yo’nalgan kolonnalarning boshqa bir turi tasvirlangan: Ushbu modda almashinish qurilmasida gaz suyuqlik oqimining burama harakati parrakli uyurma hosil qiluvchi 3 yordamida amalga oshiriladi. Tarelkadagi suyuqlik truba 4 orqali kontakt elementiga o’tadi. Qalpoqcha 2 ning yuqori qismida suyuqlikni gazdan ajratish uchun toroidal separator 1 o’rnatilgan. To’g’ri yo’nalishli kontakt qurilmalari bo’lgan modda almashinish qurilmalarining ish unumdorligi barbotajli kolonnalarga nisbatan 10 marotaba katta, chunki bunday qurilmalarda fazalarning o’zaro kontakti va gaz suyuqlik oqimining separatsiya qilinishi juda yaxshi uyushtirilgan. Qurilmalarning ish unumdorligini oshirish. Qurilmaning muhim parametrlaridan biri uning ish unumidir. Ish unumi deganda vaqt birligi ichida qurilmada qayta ishlanadigan tayyor mahsulotning miqdori tushuniladi. Qurilmaning samaradorligi degan tushuncha ham ko’p ishlatiladi. Qurilmaning samaradorligi uning ish unumini qurilmani xarakterlaydigan birorta kattalikka nisbatidir. Masalan, quritgichning samaradorligi nam materialdan bir soat mobaynida ajratib chiqarilgan suvning miqdorini qurilmaning 1 m 3 hajmiga nisbati bilan o’lchanadi. Bug’latish qurilmalarining samaradorligi esa 1 soatda bug’latilgan suv miqdorining 1 m 2 isitish yuzasiga nisbati orqali belgilanadi. Qurilmalarning ish unumini oshirish ishlab chiqarish uchun katta ahamiyatga ega. Buning uchun qurilmalar ishini tezlashtirish zarur. Tezlashtirishning bir necha usullari mavjud: davriy jarayonlarni uzluksiz jarayonlar bilan almashtirish; qurilma ish mexanizmlarining tezligini oshirish; qurilmadagi gidravlik rejimlarni yaxshilash;

yuqori temperatura va katta bosimlarni qo’llash; ultratovush, mexanik (pulsatsion va vibratsion) tebranishlar, mavhum qaynash printsipi, elektromagnit maydon ta‘sirlaridan foydalanish; yangi texnologiyalarni qo’llash. Sharoitlarni hisobga olgan holda qurilmalar ishini tezlashtirish usuli tanlab olinadi. Qurilmaning materiali korroziyaga chidamli, energiya sarfi juda kichik, uni tekshirish, tozalash va sozlash uchun qulay hamda mustahkam bo’lishi kerak. Konstruktiv va estetik talablar qurilmani loyihalash, tashish va uni o’rnatish bilan bog’liq. Bu talablarga quyidagilar kiradi: qurilma qismlarining standartligi va bir-birini almashtirish imkoniyati; qurilmani yig’ish uchun kam mehnat talab qilinishi; tashish, qismlarga bo’lish va sozlash qulayligi; qurilma va uning qismlarini minimal massaga ega bo’lishi. Qurilmani mashinasozlik korxonasida tayyorlash texnologiyasi oddiy va mukammal bo’lishi shart. Kam mehnat bilan qisqa davr davomida qurilmani tayyorlash imkoniyati mavjud bo’lsa maqsadga muvofiq bo’ladi. Bulardan tashqari, qurilmaning shakli va ranggi estetik talabga javob berishi kerak. Qurilmani loyihalash, tayyorlash va ishlatishning qiymati iloji boricha kam bo’lishi kerak. Ishlatish va konstruktiv talablarni qondirgan qurilmalar odatda iqtisodiy talabga ham javob beradi. Qurilma texnika xavfsizligi talablariga javob berishi va uni boshqarish qulay bo’lishi kerak. U avariya va mustahkamlik zahirasiga ega bo’lib, saqlovchi klapan va avtomatik to’xtatish uskunalari bilan ta‘minlangan, harakatdagi qismlari esa himoya qilish to’siqlari bilan ajratilgan bo’lishi zarur . Qurilmani xom-ashyo bilan to’ldirish va tayyor mahsulotni qurilmadan chiqarish boshqaruvchi xodim uchun qulay bo’lishi zarur. Buning uchun qurilma mukammal konstruktsiyaga ega bo’lishi, lyuk va ventillar juda qulay qilib joylashtirilgan bo’lishi kerak. Qurilmani ma‘lum bir masofadan turib tekshirish va boshqarish maqsadga muvofiq bo’ladi. Qurilmani boshqarish katta jismoniy mehnatni talab qilmasligi kerak. Qurilma ishini tekshirish, jarayon

ketma-ketligini nazorat qilib turish va boshqarishni avtomatlash- ishlab chiqarishni boshqarishning oliy maqsadidir. Ergonomika va uning asosiy elementlari . Texnologiya jarayonlarini kompleks mexanizatsiya va avtomatlash hamda ularni jadallashtirish insonning mehnat qilish sharoitini o’ zgartirib yuboradi. Bu narsa qurilmalarni loyihalashda uni boshqaradigan insonning qobiliyati va imkoniyatlarini hisobga olishni (ya‘ni ergonomika shartlarini) talab qiladi. Ergonomika – mehnat sharoitini insonga moslash haqidagi fandir. Ergonomikaning asosiy elementlari – texnologiya qurilmasi konstruktsiyasiga gigienik va estetik talablar q o’ yishdan iborat. Qurilma va mashinalarning sifati ularning yuqori samaradorligidan tashqari mehnat uchun yordam beradigan qulay gigienik sharoit yaratib berishi bilan ham belgilanadi. Katta hajmli ishlab chiqarishlar yirik qurilmalar loyihalashni talab qiladi. Bunday qurilmalarni ma‘lum bir hajmga (yoki yuzaga) nisbatan olgan ish unumi ancha yuqori b o’ ladi. Yirik qurilmalardan foydalanish kapital mablag’ va ekspluatatsiya sarflarni kamaytirganda ularning ish unumini k o’ paytirish mumkin. bunday qurilmalar ishlatilganda trubaprovodlar uzunligi, armatura, tekshirish- o’ lchov asboblari va avtomatlash uskunalarining soni, bir tonna mahsulot uchun sarflanadigan metallning miqdori kamayadi, qurilish maydoni, qurilmani boshqaradigan va uni sozlaydigan xodimlarning soni qisqaradi. Hozirda sanoatda ishlatilayotgan qurilmalarga nisbatan ish unumdorligi 5-10 marta yuqori b o’ lgan qurilmalar yaratilmoqda. Masalan, polietilenni yuqori bosim (500-700 MPa) da ishlab chiqarish uchun texnologik jarayonlar o’ rganilmoqda. Katta o’ lchamli qurilmalarni loyihalashda ularni tashish ham hisobga olinadi. Qurilmalarning ish unumdorligi oshishi bilan uning o’ lchami kattalashib boradi, oqibatda uni temir y o’ l orqali tashish qiyinlashadi, chunki temir y o’ l transportining o’ lchamlari chegaralangan. Bu transport bilan tashiladigan qurilmalar quyidagi talablarga javob berishi kerak:

Похожие

Intеrnеtda ishlash asoslari.

Tabiatdan foydalanishning geoekologik asoslari

Ekologiya faninining tabiiy-ilmiy asoslari

Tozalash jarayoni va qurilmalarini modellashtirish asoslari

Tabiatni muhofaza qilishning tashkiliy va huquqiy asoslari