Adsorberlarni hisoblash - Экология - Рефераты

Adsorberlarni hisoblash

Загружено в:

14.09.2022

Скачано:

0

Размер:

1122 KB

Adsorberlarni hisoblash Reja: 1. Adsorberlarning turlari. 2. Davriy ishlaydigan adsorberlarni hisoblash. 3. Uzluksiz ishlaydigan adsorberlarni hisoblash. 4. Suyu q likni sochib beruvchi absorberlar.

Adsorberlarning turlari . Ish rejimiga ko’ra adsorberlar davriy va uzluksiz bo’ladi. Adsorbent qatlamining harakteriga ko’ra davriy adsorberlar o’zgarmas va mavhum qaynash qatlamli apparatlarga bo’linadi. Uzluksiz ishlaydigan apparatlar esa harakatchan va mavhum qaynash qatlamli bo’lishi mumkin. Misol qilib davriy ishlaydigan vertikal adsorberning chizmasini keltiramiz: 1- taqsimlovchi qurilma; 2- gaz taqsimlovchi tayanch panjara; 3- qobiq; 4- adsorbent qatlami; 5 va 6 – yaxlit muhitning chiqishi va kirishi; 7 va 8 adsorbentni yuklash va tushirish uchun lyuklar; 9 – pastki patrubka; 10 – bug’-gaz aralashmasi chiqadigan patrubka. Qobiq 3 ning ichidagi taqsimlovchi panjara 2 ning ustiga q o ’zg’almas adsorbent qatlami 4 mavjud. Gaz aralashmasi patrubka 6 orqali apparatlar kirib, panjara 2 orqali adsorbent qatlamiga tarqaladi. Tegishli komponent gaz fazasidan qattiq yuzaga yutiladi. Tozalangan gaz patrubka 7 yordamida apparatga solinadi, lyuk 8 yordamida esa apparatdan tushiriladi. Desorbtsiya qilish uchun taqsimlovchi qurilma (barbotyor) 1 yordamida o ’tkir suv b u g’i beriladi. Desorbtsiya paytida adsorbentda yutilgan komponent suv b u g’i tarkibiga o ’tadi va b u g’-gaz aralashmasi sifatida patrubka 10 orqali apparatdan chiqariladi. O ’tkir bug’ning qisman kondensatsiyalanishi oqibatida hosil b o ’lgan kondensat patrubka 9 orqali apparatdan chiqib ketadi . 2

Davriy ishlaydigan adsorberlarni hisoblash. Bunday apparatlar hisoblanilganda ularning diametri va balandligi topiladi. O’ zgarmas qatlamli adsorberning diametri quyidagi tenglama orqali aniqlanadi: 0 785,0  V D  bu yerda V- adsorbent qatlamidan o’tayotgan gaz aralashmasi yoki eritmaning hajmi sarfi; ω 0 - gaz aralashmasi yoki eritmaning apparatning bo’sh kesimiga nisbatan olingan fiktiv yoki keltirilgan tezligi. Gaz aralashmasi (yoki eritma) ning fiktiv tezligini to’g’ri tanlash muhim ahamiyatga ega. Agar adsorbtsiya jarayonining intensivligi tashqi diffuziyaning tezligi orqali belgilansa, ω 0 - ning ortishi bilan adsorbtsiya tezligi ko’payadi, biroq bir vaqtning o’zida oqimni adsorbent qatlami orqali o’tkazish uchun zarur bo’lgan energiya sarfi ortadi. Shu sababdan har bir aniq sharoit uchun ω 0 - ning optimal qiymati topiladi. Sanoat miqyosida ning qiymati 0,3 m/s dan ortmaydi. Adsorberning balandligini aniqlash adsorbent qatlamining balandligini N ni aniqlash bilan bog’liq. Qatlamning balandligi quyidagi tenglama orqali topiladi: Н = U ( τ а + τ 0 ) Bu yerda U- qatlamdagi bir xil kontsentratsiyali adsorbtsiya fronti (yoki modda o’ tkazish zonasi) harakatining tezligi; τ а - qatlamning adsorbtsion harakati yoki himoya qilish vaqti; τ 0 - qatlamni himoya qilish vaqtining y o’ qolishi. Modda o’ tkazish zonasining o’ zgarmas tezligi moddiy balans tenglamasiga quyidagi ifoda orqali aniqlanadi: 0 0    C C C U    3

Bu yerda C * 0 - adsorbtivning oqimdagi hajmiy kontsentratsiyasi C δ bilan muvozanatda b o ’lgan adsorbent qatlamining hajm birligidagi adsorbtivning kontsentratsiyasi; ε - adsorbent qatlamidagi erkin hajmning ulushi. Adsorbtsiya jarayonining samaradorligi adsorbent qatlamiga gaz aralashmasi berilgandan tortib, to tegishli komponentning adsorbentda yutilmasdan qatlamning tashqi chetida b o ’lish momentigacha ketgan vaqt bilan ham h arakterlanadi. Vaqtning ushbu qiymati qatlamning yutilayotgan moddaga nisbatan adsorbtsion himoya qilish vaqti deb yuritiladi. Qatlamning himoya qilish vaqti τ а ni N.A.SHilov va uning xodimlari tomonidan taklif etilgan emperik tenglama orqali topish mumkin: τ а = КН – τ 0 bu yerda К = 1/ U – qatlamning himoya qilish koeffitsienti, Кω 0 = со nst . Amaliy hisoblashlarda qatlamni himoya qilish vaqtining y o ’qolishi τ 0 ning qiymati tajriba natijalari asosida olingan quyidagi taxminiy bog’liqlik yordamida aniqlanadi:U H0 0 5,0  Bu yerda Н 0 – modda o’ tkazish zonasining balandligi . Modda o’ tkazish zonasining balandligi quyidagi tenglama orqali hisoblanadi: yu oy K Un H 0 Bu yerda n оу – gaz (yoki suyuqlik) fazasi bo’yicha hisoblangan umumiy o’tkazish soni; К yv – gaz (yoki suyuqlik) fazasi bo’yicha hisoblangan modda o’tkazishning hajmiy koeffitsienti. Qatlamni himoya qilish vaqtining yo’qolishi τ 0 ni kamaytirish uchun gaz aralashmasini qatlamga bir me‘yorda berilishini ta‘minlash va uning adsorbent zarrachalarini aylanib o’tish shart-sharoitlarini yaxshilash kerak. Masalan, 4

adsorbtsiya jarayonini qaynash holatiga olib borilganda sharoitni shunday tanlash mumkinki, bunda τ 0 min bo’ladi. Uzluksiz ishlaydigan adsorberlarni hisoblash. Bunday adsorberlarning diametri birinchi tenglama orqali aniqlanadi. Adsorbent qatlamining kerakli balandligi (yo ki hajmi) boshqa modda almashinish jarayonlari (absorbtsiya, rektifikatsiya va hokazo) ga o’xshash modda o’tkazishning umumiy tenglamasiga asosan topiladi. Buning uchun modda o’tkazishning umumiy tenglamasini quyidagi differentsial shaklga keltirish mumkin: G v d y = K yv (y - y*) dV O’zgaruvchan kattaliklarni ajratib va ularni O dan V gacha (bu yerda V – adsorbent qatlamining hajmi) va y δ dan y 0 gacha (bu yerda y δ va y 0 - gaz aralashmasidagi ajratib olinayotgan komponentning boshlang’ich va oxirgi kontsentratsiyalari) chegaralarda integrallab, quyidagi ifodaga erishamiz:    y y dy C V K y y v yv  0 Bu ifodadan va tenglamani hisobga olgan holda adsorbentning hajmini aniqlash mumkin: yv oy v K n G V  Bu yerda G v – gaz aralashmasining hajmiy sarfi; n оу - o’tkazish birligining soni; К у v - modda o’tkazishning hajmiy koeffitsienti. Qatlamning hajmi V va k ў ndalang kesimi S ga asosan uning balandligi (yoki uzunligi) topiladi: S V H  5

Agar apparat tsilindrsimon shaklga ega bo’lsa tenglama quyidagi ko’rinishni egallaydi:2 2 4 D V D V H     K o ’p kamerali mavhum qaynash qatlamli adsorberlar uchun har bir tarelkadagi qatlamning balandligi h 0 qabul qilinib (taxminan h 0 = 50 мм), sўngra apparatdagi tarelkalar soni aniqlanadi: 0h H n Adsorbentningsarfi moddiy balans tenglamasiga asosan topiladi. Qarama-qarshi oqimli (qattiq faza yuqoridan pastga, gaz aralashmasi esa pastdan yuqoriga qarab harakat qiladi) uzluksiz ishlaydigan apparatlar uchun moddiy balans tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: L(a – a б ) = G(c – c 0 ) Bu yerda L va G – adsorbent va tashuvchi gazning sarfi ; а б va а – apparatga kirishda va uning hohlagan kesimida olingan adsorbent tarkibidagi adsorbtivning kontsentratsiyasi; с 0 va s – adsorberdan chiqayotgan va uning hohlagan kesimi bo’yicha olingan oqimdagi adsorbtivning kontsentratsiyalari. Agar jarayon boshlanishi va oxiridagi adsorbtivning kontsentratsiyalari aniq bo’lsa, ish chizig’ining og’ish burchagiga asosan adsorbentning minimal sarfi L min ni aniqlash mumkin: b m b a a S S G L    0 min Bu yerda а м – adsorbent tarkibidagi adsorbtivning muvozanat kontsentratsiyasi. Adsorbentning haqiqiy sarfi L min dan 10-30% ko’p bo’ladi. Hisoblashlarda adsorbentning haqiqiy sarfi L~1,2 L min deb olinadi. 6

Desorberlarni hisoblashda jarayonning davomiyligi (davriy jarayonlar uchun) va desorbtsiya qiluvchi agentlar (suv bug’i, havo va hokazo) ning sarfi aniqlanadi. Ko’pincha bu qiymatlar tajriba natijalari asosida tanlab olinadi yoki tegishli tenglamalar asosida hisoblab topiladi. Suyuqlikni sochib beruvchi absorberlar Bu absorberlarda fazalarning o’zaro jips kontakti suyuqlikni gaz oqimiga sochib yoki yoyib berish usuli orqali amalga oshiriladi. Gaz bilan suyuqlik bir - biriga nisbatan qarama - qarshi yo ’ nalgan bo ’ ladi . Ichi bo ’ sh sochib beruvchi absorberlar vertikal kolonnadan iborat bo ’ lib , yuqoridagi q ismiga suyuqlikni sochib beruvchi maxsus forsunkalar o’ rnatiladi . Sochib beruvchi absorberlarda forsunkalardan suyu q lik uzo q lashib, tomchilarga aylanishi natijasida h ajmiy modda o ’tkazish koeffitsientining q iymati birdan kamayadi. Shu sababli bu qurilmalarda forsunkalar ma‘lum masofada qurilmaning balandligi bo’yicha bir necha qator qilib o’rnatiladi. Forsunkali absorberlarda gazning tezligi odatda 1-1,5 m / s ga teng bo ’ ladi . Sochib beruvchi ichi bo ’ sh absorberlarning tuzilishi sodda , gidravlik qarshiligi kam , iflosroq gaz aralashmalarini h am tozalash mumkin , boshqarish , tuzatish va tozalash oson . Kamchiliklari : bu qurilmalarning effektivligi yu q ori emas , suyuqlikni sochib berish uchun ko ’ p energiya sarflanadi , loyqalangan suyuqliklar bilan ishlash q iyin , fazalarning kontakt yuzasini oshirish uchun ko ’ proq suyuqlik 7

sarflanadi , suyuqlik tomchilari kolonnadan chiqib ketmasligi uchun gaz tezligining miqdori kichik q iymatga ega . Fazalarning nisbiy tezligi katta va gaz oqimi to ’ lqinsimon harakatda bo ’ lganligi uchun bu q urilmalarda gaz fazasidagi massa almashinish koeffitsienti yuqori bo ’ lib , bu absorberlar yaxshi eriydigan gazlarni suyuqlikka yuttirish uchun keng qo’ llaniladi . To ’ g ’ ri yo ’ nalishli sochib beruvchi absorberlarda sochilib berilayotgan suyuqlik gaz oqimi bilan q amrab olinib , katta tezlikda ( w =20-30 m / s dan yuqori ) h arakat q ilayotgan gaz oqimi bilan aralashib ketadi . So ’ ngra ajratish kamerasida suyuqlik gazdan ajratib olinadi . Bu qurilmalarga misol qilib Venturi absorberini keltirish mumkin , uning asosiy q ismi Venturi trubasidan iborat . Truba orqali berilayotgan suyuqlik diffuzorning ustki q ismidan plyonka h olida oqib , diffuzorda kolonnaning yuqorigi q ismidan kirayotgan gaz oqimiga yoyilib ketadi . Diffuzorda gazning tezligi kamayib , gaz oqimining kinetik energiyasi bosim energiyasiga aylanadi . Gaz oqimiga aralashgan suyuqlik tomchilari esa kolonnaning ajratkich q ismida ajratib olinadi . Sochib beruvchi absorberlarning yana bir turi – mexanik absorberlar bo ’ lib , bularda suyuqlik bilan gazning kontakt yuzasining katta bo ’ lishini ta ‘ minlash uchun suyuqlik aylanma mexanizm yordamida sochib beriladi . 8

Похожие

Atrof-muhitni muhofaza qilish xarajatlari

Tozalash jarayoni va qurilmalarini modellashtirish asoslari

Populyatsiya ekologiyasi

Populyatsiya ekologiyasi

Ekologik muammoni bartaraf etish yllari