Yuksak o`simliklarning umumiy tavsifi - Ботаника - Рефераты

Yuksak o`simliklarning umumiy tavsifi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

38.5 KB

www.arxiv.uz Reja : 1. Yuksak o`simliklarning tarqalishi va ekologiyasi 2. Yuksak o`simliklarning muhim belgilari. 3. Yuksak o`simliklarning bo`limlari. 4. Yuksak o`simliklarning kelib chiqishi.

www.arxiv.uz 1. Yer sharining umumiy maydoni 510 mln. km2 bo`lsa, shundan 149 mln. km2 quruqlik, 361 mln. km2 suv muhitiga tug`ri keladi. Suv va quruqlikda hayvonlarning 1,5 mln. dan, o`simliklarning esa 500 mingdan ortiq turlari tarqalgan. Shulardan 200 minggi tuban o`simliklar, 300 minggi yuksak o`simliklardir. Demak, yuksak o`simliklar turlar sonining ko`pligi bilan birga, ularni turli xil geografik va ekologik muhitlarda eng issiq, sernam tropik hududlardan boshlab iqlimi sovuq bo`lgan joylarda ham uchratish mumkin. Bulardan tashqari tekislikdan tortib to tog` va yaylov mintaqalarigacha tarqalgan. Yuksak o`simliklar asosan quruqlikda yashashga moslashgan. Ularning ayrim turlari suv muhitida ham yashaydi. 2. Yuksak o`simliklarning muhim belgilari Yuksak o`simliklar quruqlikka moslashar ekan, tuban o`simliklardan quyidagi belgilari bilan farq qiladi: 1. Tanasining poya, barg va ildizga ajralganligidir. Ammo, bular ichida eng sodda vakillarida (yo`sinsimonlarda) ildiz o`rnida-rizoidlar, tanasi poya, bargga ajralmagan «tallom» tuzilishidagi vakillari xam uchraydi. 2. Yuksak o`simliklarda suv va havo almashinishini (transpiratsiya va fotosintez) boshkaruvchi barg og`izchalarining bo`lishi, o`tkazuvchi to`qimalar, traxeidlar, traxeya, ksilema, floema va yo`ldosh xujayralarning bo`lishi. Keyinchalik mexanik to`qimalarning rivojlanishidir. Morfologik tuzilishi jihatidan esa turli xil moslamalar vujudga kelgan. 3. Bularda jinsiy ko`payish a`zolarning ko`p xujayrali tuzilganligidir. 4. Jinsiy ko`payish azolari: erkakligi-anteridiy, urg`ochiligi- arxegoniydan iborat. 5. Yuksak o`simliklar hayotiy jarayonida doimo nasllar gallanishi-jinsiy nasl gametofitni, jinssiz nasl–sporofit bilan almashinishi kuzatiladi. Yuksak o`simliklardan faqat yo`sintoifalarida gametofit nasl ustunlik qilsa, qolganlarida esa sporofit nasl ustunlik qiladi. Gametofit-jinsiy nasl bo`lib, unda anteridiy va arxegoniy etiladi. Ularni gametalarini qo`shilishi natijasida jinsiy ko`payish

www.arxiv.uz amalga oshadi. Gametofit bir uyli ayrim jinsli yoki ikki uyli, bir jinsli bo`lishi mumkin. Sporofit nasl- jinssiz nasl bo`lib, unda sporolar etiladi. Sporalar sporangiylarda hosil bo`ladi. Sporalar hosil bo`lishida sporangiylar ichida reduktsion bo`linish yoki meyoz natijasida sporalar gaploid to`plamga ega bo`lgan xromosomalarni hosil qiladi. 6. Yuksak o`simliklarda zigotaning keyingi taraqqiyotida murtak (embrion)ning hosil bo`lishi va uning rivojlanish davomida sporofit hosil bo`lishi kuzatiladi. 7. Yuksak o`simliklardan ochiq urug`li va yopiq urug`li (guli o`simliklar) o`simliklarda spora o`rnida urug` hosil bo`ladi. Shuning uchun ham ularni «urug`li o`simliklar» deb ataladi. 3. Yuksak o`simliklarni bo`limlarga bo`linishi. 1. Riniyatoifalar –Rhyniophyta 2. Zoosteriofittoifalar – Zoosterophyta 3. Yo`sintoifalar – Bryophyta 4. Plauntoifalar – Lycopodiophyta 5. Psilottoifalar - Psilotophyta 6. Qirqbo`g`imtoifalar – Eqvisetophyta 7. Qirqquloqtoifalar - Polypodiophyta 8. Karag`aytoifalar yoki Ochik urug`lilar – Pinophyta 9. Magnoliyatoifalar yoki gulli o`simliklar – Magnoliophyta, Anthophyta. 4. Yuksak o`simliklarning kelib chikishi. Yuksak usimliklar kelib chiqishi bo`yicha yashil suvo`tlarning eng qadimgilaridan hisoblanadi, Ularning kelib chiqishi va rivojlanishi ikki hil yo`nalishda, gametofit va sporofit nasl ustunligida bo`ladi. Ularni dastlabki ajdodlari tuban o`simliklar hisoblanadi. Ko`pchilik olimlar, qadimgi (proterozoy

www.arxiv.uz erasidagi) yashil suvo`tlari ularni dastlabki ajdodlari deb hisoblashadi. Bunga sabab shuki, qadimgi proterozoy erasida yashab so`ng yo`qolib ketgan yashil suvo`tlarda 2 xivchinli spermatozoidlarning bo`lishi aniqlangan. Shuningdek ularda xlorofill, xloroplastlar va boshqa pigmentlarning bo`lishidir. Ba`zi olimlar yuksak o`simliklarning qadimgi ajdodlari deb hozirda bir muncha taraqqiy etgan qo`ng`ir suvo`tlarini ham keltirib o`tadi, lekin uni tasdiqlovchi, dalillar hozircha etarli emas.

www.arxiv.uz Adabiyotlar : 1. Salobiddinov S. S. Gulli o`simliklar sistematikasi. T. «O`qituvchi» 1966 2. Hamdamov I va boshqalar. Botanika asoslari. T. «Mehnat». 1990 3. Xrjanovskiy V. Ch. Kurs obshey. Botanika. M. Vo`sshaya shkola. 1982 4. Kursanov L. I. va boshqalar. Botanika (O`simliklar sistematikasi). Toshkent. «O`rta va Oliy maktab» 1963 5. Mustafoev S. M. Botanika. Toshkent. «O`zbekiston» 2002 6. Maxmedov A., Tog`aev I. U. Yuksak o`simliklar bo`yicha amaliy mashg`ulotlar. Toshkent «Universitet». 1994y 7. Maxmedov A. M. Botanika fanidan ma`ruzalar. F. 2003 8. Shostakovskiy S. A. Sistematika vo`sshix rasteniy. M. Vo`sshaya shkola. 1971 9. Komarnitskiy V. A. va boshqalar. Botanika. Moskva «Prosvehenie» 1977. t. 2 10. Tog`aev I. U. va boshqalar. Botanikadan amaliy mashg`ulotlar. T. «ToshDAU» 2002 11. Gordeeva T. N. i dr. Prakticheskiy kurs sistematiki rasteniy. Moskva «Prosvehenie» 1986 12. www.ziyonet.uz

Похожие

O`simliklarning morfo-biologik tavsifi

O`simliklarning ikkilamchi mеtabolizmi

O`simliklarning geterotrof oziqlanishi usullari

Hashorotxo`r o`simliklarning oziqlanishi

O`simliklarning ildiz orqali oziqlanishi