Ғўза антракнози, картошка раки, хинд буғдой қора куя касаллиги, буғдой бактериози - Биология - Рефераты

Ғўза антракнози, картошка раки, хинд буғдой қора куя касаллиги, буғдой бактериози

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48 KB

Ғўза антракнози, картошка раки, хинд буғдой қора куя касаллиги, буғдой бактериози Режа: 1. Ғўза антракнозининг зарари, тарқалиши ривожланиши, кураш чоралари. 2. Картошка ракининг зарари, тарқалиши, ривожланиши, кураш чоралари. 3. Хинд буғдой қора куя касаллигининг зарари, тарқалиши, ривожланиши, кураш чоралари. 4. Буғдой бактериозининг зарари, тарқалиши, ривожланиши, кураш чоралари. Адабиётлар: 1. III 43 - 47 б. 2. III 68 - 72 б. 3. III 17 - 20 б. 4. III 20 - 22 б.

1. Ғўза антракнози - Colletotrichum gossypii Sonthw. Зарари. C. gossypii замбуруғи ўсимликни ер усти қисмларини ва бутун ўсиш даври давомида зарар етказади. Агар ғўзанинг униб чиққан вақтида зарарласа ўсимликни нобуд бўлишига олиб келади. Илдиз бўғинида қизил доғ пайдо бўлади ва касаллик яра ҳолда қолади. Баргларда нотўғри шакли доғлар бўлиб жигар рангли, атрофи қизил шаклида. Аста секин доғ бутун баргни эгалаб, чиришга олиб келади. Вояга етган нозик ғўза касаллик билан зарарланади. Пояларда узинчоқ қизғиш доғлар, баргларда юмалоқ доғларни кўриш мумкин. Антракноз касаллиги айниқса кўсакни зарарлайди. Баъзан доғлар бутун кўсакни эгалаб, толасига жуда катта таъсир қилади ва толани сифати бутунлай пасайиб кетади, охирида бир - бирига ёпишиб чирийди. Зарарланган уруғини соғ уруғдан ажратиш жуда қийин, лекин синчиклаб қараса ранги сарғиш бўлиб, унинг сифати пасайиб кетган бўлади. Тарқалиши. ғўза антракнози ҳамма пахта етиштирадиган Осиё, Африка, Австралия ва Европани Болгария, Руминия, Югославия давлатларига тарқалган. Ўзбекситонда бу касаллик йўқ, лекин ўтиш ҳавфи бор. Ривожланиши. Занбуруғ ривожланиши давомида конидиал ва сумкалик даври бор. Конидиал босқич юмалоқ, эпидермис билан қопланган. Сумкалик босқичи, табиатда кам учрайди. Асосан ўсимлик қолдиқларида яшайди. Перитециялар ўсимлик тўқимасида учрайди. Камдан - кам улар ўсимликни устига чиқади. Ярим шар ёки ноксимон шаклида учрайди. Жигар ёки қора рангида бўлиб, 80-120 х 100-160 мкм, катталигида. Споралар элипсимон, бир қатор ёки нотўғри, икки қатор ўртасида ёғ томчи билан. Уруғ ичидаги касаллик 13 йилгача сақланади. Касалл уруғ униб чиқанда ташқарига конидиал споралик замбуруғ чиқади. Ўсимликларни зарарланиши хашоратлар орқали ўтиши мумкин. Намлик етарли даражада бўлса, конидиал споралар пушти ранг, қуруқликда тўқроқ рангида бўлади. Кураш чоралари. Ўзбекистонга илмий текшириш ишларига олиб келган уруғларни ишлатиш олдидан H 2 SO 4 ёрдамида қайта ишлаб чиқилиши лозим. Олиб келинган уруғда бу касаллик бор-йўқлигини аниқлаш учун бир йил давомида интродукцион карантин лабораториясида экспертиза қилиб экилади ва униб чиққан ўсимликларда касалликни бор-йўқлиги аниқланади. Уруғларда кўринмаган замбуруғни аниқлаш учун ренгенография ва люминесцент методлари қўлланилади. Уруғлар иккига бўлиниб кўк-бинафша нурлар орқали кўрилади. Агарда уруғ қизғиш рангида кўринса демак уруғ антрокноз касаллик билан зарарланган. Кимёвий препаратлардан КМАХ 50% н.к. 3-5 кг/га ишлатилади. Саволлар:

1. Ғўза антракнози ғўзанинг қандай қисмларини зарарлайди? 2. Ғўза антракнози зарарлаган ўсимликларни қандай белгилари бор? 3. Замбуруғ неча ҳил шаклида учрайди? 4. Бу касалликга қандай кураш чоралари бор? 2. Картошка раки - Synchytrium endobioticum Perc. Зарари. Картошка раки касаллигини кўзғатувчилари картошкани ҳамма қисмларига (илдиздан ташқари) зарар етказади. Асосан туганагини, баъзан поя, баргларнинг пастки қисмини ва гулларини зарарлайди. Рак касаллигини белгиси кўзачасида кўриниб туради. Усти навлари ғадир - будир пробкалик қобиғи билан қопланган. Картошка тез чирийди. Олдин жигар рангда бўлиб, кейинчалик қора шилимшиқ, хиди бор моддага айланади. Картошка раки оддий формасидан ташқари барг паршасимон, гофресимон формалари бор. Баргсимон формаси картошкани кўзчаларига зарар етказади. Барглари буришган бўлиб ўсади. Паршасимон кўзчаларни атрофида шишни ҳосил қилади. Гофресимон картошкани устида буришган шиш ҳосил қилади. Тарқалиши. Рак касаллигига ер остидаги иқлим шароитини таъсири бўлмайди деб айтсак ҳам бўлади. Ҳозирги кунда Европани ҳамма давлатларида, Осиёда, Африкада, Америкада тарқалган. Бундан ташқари Украинада, Белоруссияда ва Прибалтикада кенг тарқалган. Ўзбекистонда бу касаллик йўқ, лекин ўтиш ҳавфи бор. Ривожланиши. Картошкани рак касаллиги билан зарарланган ўсимталарни кўндаланг кесканда тинчлик давридаги споралар қалин сарғиш ёки тўқ сарғиш рангидаги қобуғли циста ҳолатини кўрамиз. Цистани 50 мкм, баъзан 80 мкм гача етади. Ривожланиш давомида плазмодийлар ва қишки тинч даврдаги споралар циста ҳолидагини учратамиз. Зооспоралар рангсиз, ноксимон 2-2,5 мкм, хивчини бор. Хивчин 10-25 мкм га етади. Қишки циста юмалоқ сариқ - жигар рангида. Рак касаллиги асосан картошкани энг керакли, истимол қиладиган қисмига зарар етказади. Ер остида ва илдизпоя рак қўзатувчилар тинчлик даврда (спора - циста) 10-13 йил сақланиши мумкин. Уларни вояга етиш вақти 2-2,5 ойдан 13 йилгача чўзилади Энг қулай намлик 60% бўлиши керак. Цистани нобуд бўлиш харорати 4-5 0 С. Энг қулай харорат 16-20 0 С. 23 0 С хароратида ривожланиши тўхтайди. Баъзи цисталар 17 0 С хароратни чидаб бериши мумкин. Спораларни униб чиқишга ҳаво кислороди ҳам керакдир. Картошкадан ташқари бошқа итузумдошлар оиласига кирувчи ўсимликларга ҳам зарар етказиши мумкин.

Кураш чоралари. Агар рак касаллиги бошқа давлатлардан олиб келинган картошкада аниқланса шу захоти Бош Давлат, туман, шахар ва бошқа карантин инспекциясига хабар бериш лозим. Далада картошка раки аниқланса бу далада 5 йил итузумдошлар экилмайди, уларнинг ўрнига карам, бодринг ва шунга ўхшаш ўсимлик экиш лозим. Кимёвий препаратлардан 60% нитрофен 400 - 440 г/м 2 ишлатилади.

Адабиётлар 1. Ўзбекистон қишлоқ хўжалигида иқтисодий ислоҳатларни чуқурлаштириш (1998 - 2000 йиллар дастури ) “ Ўзбекистон ” нашриёти , Т . 1998. 2. Ўзбекистон Республикаси худудини карантиндаги зараркундалари , касалликлар ва бегона утлардан мухофаза қилишга доир қонун ҳужжатлари . Т. 1999. 3. Поспелов С.В и др., Основы карантина сельскохозяйственных растений. М.”Колос”, 1985. 4. Воронкова Л.В. Сметник А.И, и др. Карантин растений. М. “Агропромиздат”, 1986 . 5. Справочник по карантину ратений и другим опасным вредителям, болезням и сорным растениям. М.1996. 6. Яхонтов В.В. Ўрта Осиё қишлоқ хўжалик ўсимликлари, маҳсулотлари зараркунандалари ва уларга қарши кураш чоралари. Т. 1962. 7. Обзор распостранения карантинных вредителей, сорняков в Республике Узбекистанна на 1 января 1999г. Т. 1999. 8. Олимжонов Р.А. Энтомология. Т. 1977. 9. Варшалович А. Р. Гусеницы, всречающиеся при карантинной экспертизе свежих фруктов Сб. по карантину растений. М.Л. Изд. АНССР, 1969. 10. Методическое указание по лабораторному разведелению энтомофагов червеца комстока - псевдафикуса и аллотропа. Т. 1987.

Похожие

Ўсимликларнинг чидамли навларини етказиш усуллари. Инфекция манбайи ва селекциянинг ютуқлари

Усимлик ва касаллик кузгатувчилар орасидаги узаро муносабатлар генетикаси

Ўсимлик ва касаллик қузгатувчилар орасидаги узаро муносабатлар генетикаси

Кузги буғдойнинг зпмонавий етиштириш технологияси

Ўсимликларнинг гуллаши, чангланиши, уруғланиши. Уруғ ва меванинг тузилиши. Ўсимликларнинг кўпайиши