Sinf (ajdod) bennettitsimonlar - bennettitsida - Биология - Рефераты

Sinf (ajdod) bennettitsimonlar - bennettitsida

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

82 KB

www.arxiv.uz Reja: 1. Sinf (ajdod) bennettitsimonlar 2. Sinf (ajdod) gnetsimonlar 3. Sinf (ajdod) ginkgosimonlar 4. Sinf. (ajdod)

www.arxiv.uz Bennittitsimonlar asosan perm davriga oid qazilma o`simliklardir. Bur davrining oxirlarida, ya`ni 70 mln. yillar ilgari ular batamom qirilib ketgan. Bennitgitlarning qoldiqlari O`zbekiston (Xisor tizmasi) dan ham topilgan. Ular tashqi ko`rinishdan hozirgi sagovniklarga uxshash bo`lgan. Bennittilarning poyasi yug`on bo`lib, tik o`sgan. Barglari ko`pchilik turlarida murakkab patsimon,ayrimlarida esa oddiy va butun bo`lgan. Poyasida uzak va pustlok qavatlari rivojlangan, yog`ochlik qismi esa kam taraqqiy etgan. Shuningdek poyasida kambiy qavati va kollatergal tipdagi utkazuvchi boglamlari bo`lgan. Qubbalaridagi bargchalari spiral shaklda o`rnashgan. Undan ichkarida mikrosporafillar o`rnashgan. Mikrosporafillaridagi mikrosporangiyalarda bir kancha mikrosporalar xosil bo`lgan. Megosporafillari qubbadagi tangachasimon barglari bilan navbatlashib joylashgan. Tangachasimon barglarga bulgusi gulqurg`on deb karaladi. Megosporafillarda megosporangiya (urug`ko`rtak) taraqqiy etgan. Urug`lari kichchik, ya`ni sholi doni kattaligida bo`lgan. Bennettitlarning urug`i ikki palladan iborat bo`lib, urug` pallalarida zaxira moddalari to`plangan. Bennettitsimonlar ko`pincha ikkita: Vilyamsoniyadoshlar-( Williamsoniaceae va Bennettitdoshlar - Bennettitaceae) oilasiga ajratiladi. Vilyamsoniya oilasining gigant Vilyamsoniya (Williamsonia gigas) nomli to`rining balandligi 2 metrgacha yetadigan, barglari murakkab patsimon qubbalari asosan ikki jinsli bo`lgan. Vilyamsoniyalar deyarli hamma kitalarda topilgan. Bennettitdoshlar oilasi (Bennettitaceae) - oila vakillari asosan quruq, issik iqlimli joylarda o`sgan. Poyasi yug`on va qisqa (1. M gacha) shoxlanmagan bo`lib, patsimon murakkab barglari poyasining uchida rivojlangan. qubbalari (strobili) poyasining yonlarida o`rnashgan( 12 rasm). Bennettitlarning qoldiqlari Shimoliy Amerika, Garbiy Yevropa, Mangoliya, Xindiston, Yaponiyadan toshga aylangan poyasi esa Italiyadan topilgan. XX asrning boshlarida Amerika olimi D.Uiland uning strobilini rekonstruksiya qilib, uning qadimgi gulli o`simliklarning guliga uxshashligini ko`rsatgan.

www.arxiv.uz Shunday qilib, bennettitlar qubbasining urganilishi, to`zilishiga asoslanib, Angliyalik paleobotanirlar Arber va Parkinlar bennettitlar gulining kelib chiqishi haqidagi uzlarining strobilyar (chingul) nazariyasini yaratganlar. Xulosa qilib aytganda bennettitlar gulli o`simliklarning eng yaqin ajdodlaridan xisoblanadi. SINF (AJDOD) GENETUMSIMONLAR - CNETOPSIDA Bu sinfga 3 ta qabila: ( Kizilchanamolar - Ephedrales, Vulvichiyanamolar - Welwetschiales, Gnetumnamolar - Cnetales). 3 ta oila, 3 ta turkum va 70 dan ortiq tur kiradi. Ular O`rta Yer dengizi atrofidagi cho`llarda, Janubiy Osiyo, Urta Osiyo, Shimoliy va Junibiy Amerika, Kavkaz, Sibir, Janubiy-Garbiy Osiyo, Afrika va Janubiy Amerikaning tropik zonalaridan tarqalgan. Hayotiy shakli jihatidan bu sinf vakillari uncha katta bulmagan daraxt, buta va lianalardan iborat. Bu sinf vakillari qubbasining atrofida gulqurg`on ko`rinishdagi uramasining bulishi va murtakdan xosil bo`ladigan urug`ning tashqi tomonini (yarmidan ziyodini) urab oluvchi yumshoq etli pardasining bulishi bilan ajralib turadi. Ikkilamchi ksilemasida haqikiy naylar «traxeya» larning bulishi, mikro va megostrobillaning dixotomik shoxlanganligi, erkaklik ayniqsa urg`ochi gametofitning reduksiyalanganligi ularga xos belgi xisoblanadi. Bu sinf vakillaridan faqat kizilcha namolarda arxegoniy bo`ladi, G`qolgan ikkita qabila vakillarida esa faqatgina tuxum xujayra bor. Erkaklik jinsiy xujayrasi - spermaning bulishi (qarag`aydoshlarga uxshash), urug`ining ikkita palladan iborat bulishi uning qarag`aydoshlarga yaqinligini bildiradi. QIZILCHANAMOLAR (EPIffiDRALES) QABILASI Bu qabila bitta kizilchadoshlar (Ephedraceae) oilasi va bitta kizilcha (Ephedra) turkumvdan iborat. Bu turkumning yer sharida (ayniqsa Yevrosiyo va Amerikada) 40 ziyod turi tarqalgan bo`lib, O`zbyokistonda 10 ta turi o`sadi. Ularga asosan buta va balandligi 6-8 m ga yetadigan ayrim daraxtlar kiradi. Kizilchalar tashqi ko`rinishidan qirqbugimlarga yoki Avstraliyada o`suvchi yopik urug`lilarga oid kazuarinlarga

www.arxiv.uz uxshaydi. Piyasi bugimli, barglari tangachasimon, qarama-qarshi yoki halqasimon o`rnashagan. Novdalari serkirra, yashil, fotosintez vazifasini utaydi. Kizilchaning strobili (qubbalari) bir jinsli va ko`pincha ikki uyli. Ba`zan bir uyli butalari ham uchraydi. Yashil shoxchalarining bugimlaridagi barglarning qo`ltiklarida 2-3 tadan, ba`zan 4 tadan mikrosporalar joylashgan. Xar bir mikrostrobil 2 tadan to 8 juftgacha qarama-qarshi o`rnashgan tangachasimon koplagich bargchalarga ega. Erkaklik (changchi) qubbasida 2-8 tagacha mikrosporangiyalar xosil bo`ladi. Urg`ochi (urug`chi) qubbalar (monostrobili) ham xuddi erkaklik qubbalari singari yashil shoxchalarning bugimlaridagi barglarning qo`ltiklarida 2-4 tadan joylashgan. Xar bir urg`ochi qubbada (Megostrobilda) 1 tadan urug` ko`rtak xosil bo`ladi. Urug` ko`rtak yetilgan paytda unga shamol yordamida chang kelib tushadi va bu yerda xosil bo`lgan sperma urg`ochi gametofitda joylashgan 2 ta arxegoniydan bittasini urug`lantirib, undan keyinchalik urug` taraqqiy etadi. Urug`i pishgandan so`ng qubbani urab turuvchi 4ta tangachasimon barglar o`ziga shira tuplab, kizil, sargish, zargaldok rangdagi yumshoq etli «meva» ga aylanadi. Shuning uchun u kizilcha deb ataladi. (13-rasm). Qizilchalar xalk xo`jaligida muhim ahamiyatga ega. Jumaladan, E.eguisetina, E. intermedia nomli turlaridan tabobatda yurak xastaliklari va astmaga karshi dorilar tayyorlanadi. Vyalvichiyadoshlar oilasiga bitta turkum va yagona velvichiya deb ataluvchi tur kiradi. U Angolaning toshlok cho`llarida va Janubiy-Garbiy Afrikada, Namib cho`llarida tarqalgan. Uning uk ildizi 3 m gacha cho`qurlikka tushadi. Poyasi tashqi ko`rinishidan kesilgan daraxtning tunkasiga uxshash bo`lib, ko`pchilik qismi yer ostida joylashgan. Yer ustki qismining balandligi 50 sm, diametri esa 1,2 metrgacha yetadi. Poyasining tepa qismida bir-biriga qarama-qarshi o`rnashgan ikkita ko`p yillik barg xosil bo`ladi. Ular o`simlik umrining oxirigacha (2000 yil) kurimasdan turadi. Vir yilda bargi 8-15 sm gacha o`sadi. Bargining uzunligi 2-Zm ga yetadi. Amerika botanigi K. Bortman Namib cho`llarida uzunligi 8,8 m ga yetadigan velvichiya bargini uchratgan. Yirik bargli vakillarida bargining eni 1,8 m gacha yetishi aniqlangan.

www.arxiv.uz Velvichiyalar 2 uyli o`simlik. Ularning strobillari barg qo`ltig`ida taraqqiy etadi. Erkaklik (changchi) qubbasi o`q va qoplagich bargdan iborat. Urg`ochi (urug`chi) qubbasi ham ukdan va unda o`rnashgan tangacha barglardan to`zilgan. Velvichiyalar xashoratlar yoki shamol yordamida changlanadi. Urg`ochi qanotchali, 2 urug`pallali, urug`i unib chiqkandan so`ng urug` palla barglari 2-3 yilgacha saqlanadi. Gnetumdoshlar oilasi (Cnetaceae) ga bitta turkum (gnetum - Cnetum) va 30 ga yaqin tur kiradi. Ular asosan sernam tropik mamlakatlarda, Janubiy- Sharkiy Osiyo, Malayziya, Janubiy Amerika va Afrikada tarqalgan. Ular yirik liana, daraxt va butalardan iborat. Barglari qisqa bandli, qarama-qarshi o`rnashgan, yirik, qalin, butun. Gnetumlar ham ikki uyli o`simliklardir. Har bir mikrostrobilda bittadan mikrosporofill bo`ladi. Gnetumlarning changlari shamol yordamida tarqaladi. Megostrobil urg`ochi (urug`chi) qubbalarining tashqi tomoni (qoplami) yumshoq etli, ichkisi esa qattiq bo`ladi. Urg`ochi gametofitda chang kelib tushgandan so`ng tuxum xujayra xosil bo`ladi va spermaning tuxum xujayrasi bilan qo`shilishidan urug` xosil bo`ladi. Janubiy-Sharkiy Osiyoda gnetum madaniylashtirilgan. Ularning qubbalari, yosh barglari, murtagi iste`mol qilinadi. Ayrim tropik mamlakatlarda gnetumlarning po`stlog`idan tola olinadi. Ba`zi bir turlaridan iste`mol qilinadigan moy olinadi. Gnetumlarning strobillasini tekshirish shuni ko`rsatadiki, ularning qadimgi ajdodlaridagi strobil 2 jinsli bo`lgan. Bunday 2 jinsli strobillar bennettitlarda bo`lgan. Shuning uchun gnetumsimonlarni bennettitlardan kelib chiqkan degan fikr ham bor. SINF (AJDOD) GINKGOSIMONLAR - CINKGOOPSIDA Bu sinfga o`tmishdan saqlanib kelayotgan bitta oila (Ginkgodoshlar - Cinkgoaceae ) ga mansub bitta monotip relikt tur (Cinkga biloba) kiradi. Ginkgodoshlar oilasining 17 ga yaqin turkumlari vakillarining qazilma holdagi qoldiqlari topilgan. Ulardan eng qadimgisi sfenobayeralar bo`lib, ular perm davriga oid qoldiqlardan topilgan. Ginkgodoshlar bur davridan boshlab tabiatda kamayib borgan.

www.arxiv.uz Tabiiyi sharoitda ginkgo faqat sharkiy Xitoyning Tyan-mu Shan tog`ida ozrok maydonda saqlanib qolgan. So`nggi paytlarda Xitoydan ginkgoning ikkinchi turi topilganligi haqida ma`lumotlar bor. Ginkgo so`zi yapon tilidan olingan bo`lib, «kumushrang urik» yoki «kumushrang meva» degan ma`noni anglatadi. Yaponiya, Xitoy, Koreyalarda bu mukaddas daraxt sifatida ziyoratgox joylarda, parklarda o`stirilgan. 1730 yillarda u Garbiy Yevropaga, 50 yillardan keyin esa Shimoliy Amerikaga keltiriladi. 1771 yilda K.Lenney bu o`simlikka Cingkgo biloba L. - deb ilmiy nom bergan. Ko`p mamlakatlarda, igu jumladan O`zbyokistonda ham 1920 yildan boshlab manzarali o`simlik sifatida o`stiriladi. Ginkgo biloba - balandligi 30 metrdan oshadigshan, kishda bargni to`quvchi siyrak shox-shabbali o`simlik daraxt. Barglari oddiy, uzun bandli, yelpigichsimon. Barg yaprogi ikki bo`lakli. Ginkgoning ignabargli daraxtlardan farqi shundaki, unda smola xosil bo`lmaydi. Ginkgo - ikki uyli o`simlik. qo`lay sharoitda ginkgo 20-30 yoshlarida urug` bera boshlaydi. Ginkgolarda erkaklik (mikrostrobil) va urg`ochi (megostrobil) qubbalar qisqargan shoxlarda joylashgan. Erkaklik qubbalarining uchida mikrosporafillar spiral holda joylashgan. Mikrosporafillari qisqa bandli bo`lib, xar bittasida ikkita, ba`zan 3-4 mikrosporangiya (changdonlar) joylashgan. Mikrosporangiyalarda xosil bo`ladigan mikrosporalar (changlar) sagovniklarning mikrosporansiga uxshaydi. Mikrosporaning o`sib, erkaklik gametofitga aylanishi mikrosporangiyada ajralib chiqmasdan avval, uning ichida boradi. Tayyor mikrospora shamol yordamida tarqalib urug`ko`rtakka tushadi. Mikrospora baxorda urug` ko`rtaknnig chang kamerasiga tushgandan so`ng undan ikkita harakatchan spermatozoid xosil bo`ladi. Spermatozoid tuxum xujayrani urug`lantirgandan so`ng zigota, undan keyin urug` murtak xosil bo`ladi. Urug`ko`rtakning intigumentidan urug` pusti xosil bo`lib, uning tashqi pusti yumshoq etli qavatga aylangan. Urug` murtagining taraqqiyoti ko`pincha urug` yerga tukilgandan so`ng boradi. Bu jihatdan ginkolar ham sagovniklarning taraqqiyotiga uxshab ketadi. Ginkgoning urug`ida tinim davrida bo`lmaydi. (14- rasm).

www.arxiv.uz Ginkgolar uzoq umr kuruvchi daraxtlardan xisoblanadi. Xitoy, Koreya va Yaponiyada 1000 yoshdan ortiq yoshli tuplari bor. Ginkgo urug`i yordamida va qalamchasidan ko`payadi. Ginkgo xavosi ifloslangan joylarda ham bemalol usaveradi, kasalliklarga ham chidamli. Shuning uchun uni manzarali o`simlik sifatida o`stirish maqsadga muvofiq. Urug`ining tashqi yumshoq etli qavati iste`mol qilinadi. Filogenetik jihatdan ular kordaitlarga ancha yaqin turadi. SINF (AJDOD) qARAg`AYSIMONLAR - PINOPSIDA Bu sinf vakillari asosan Shimoliy yarim sharda keng tarqalgan. Ularning Yer sharida 8 ta oila, 55 ta turkum va 600 ga yaqin turlari uchraydi. Sinf ikkita kenja sinfchaga: kordaitkabilar (Cordaitidae) va qarag`aykabilar (Pinidae) ga bo`linadi. Kordaitkabilar sinfchasining vakillari karbon davridan permning oxirigacha o`sib, keyinchalik qirilib ketgan. Ular bitga qabila (kordaitnamolar - Cordaitales) va bitta oiladan (Kordaitdoshlar - Cordaitaceae) iborat bo`lgan. Kordaitlar yirik daraxtlar bo`lib, ularning balandligi 20 metrdan to 30 metrgacha yetgan. Poyasida ikkilamchi ksilema ham yaxshi taraqqiy etgan bo`lgan. Barglari bir necha sm dan to 1 metrgacha uzunlikda va 1-2 sm kenglikda bo`lib, ular qalami, nashtarsimon, ellipssimon, teskari tuxumsimon shakllarga ega bo`lgan. Barglarning oraligida joylashgan qubbalarining uzunligi 30 sm gacha yetgan. Keyingi ma`lumotlar bo`yicha Shimoliy Amerikadan topilgan kordaitlarning urug`larida murtak izlari borligi aniqlangan. Strobillari bir jinsli bo`lgan. Kordaitlarga urug`li qirqqo`loqlardan kelib chiqkan deb karaladi. SINFCHA (AJDODCHA) QARAG`AYKABILAR - PINIDAE. Bu sinfcha 7 ta qabila, 7 ta oila va 55 ta turkumga mansub 560 dan ziyod to`rni birlashtiradi. Ilmiy manbalarda keltirilgan 7 qabiladan 2 tasi bizgacha yetib kelmagan, qolgan beshtasi qo`yidagilardan iborat. 1. Araukariyanamolar-Araucariales 2 ta turkum, 35 ta tur dan iborat . Ularga

www.arxiv.uz Janubiy Yarim shardagi tropik xududlarda tarqalgan daraxtlar kiradi. 2. Qarag`aynamolar - Pinioles qabilasi (qo`llanmada bu qabila oilasi aloxida yoritiladi). 3. Sarvnamolar - Cupressales qabilasi (o`quv qo`llanmada bu oila aloxida yoritilgan). 4. Tissnamolar - Taxales doim yashil daraxt va butalardan tashqil toptan. qabila 2 ta oilaga mansub 20 ta to`rni uz ichiga oladi. Ular asosan Shimoliy Yarim shardagi issik xududlarda tarqalgan. 5. Podakarpnamolar - Podocarpales qabilasi ochiq urug`li o`simliklarning eng takomillashgan guruhini o`z ichiga oluvchi bitta oila (Podakarpdoshlar - Podocarpaceae ), 9 ta turkum va 140 ta tur dan tashqil toptan. Ular asosan janubiy Yarim sharda tarqalgan. Qarag`aykabilar sinfchasiga kiruvchi turlar Shimoliy Yevrosiya va Shimoiy Amerikada katta urmonlarni xosil etadi. Janubiy Yarim sharda esa ular ko`prok mutadil iqlimli joylarda tarqalgan. Ayniqsa, Yangi Zelandiya, Avstraliya, Janubiy Amerikada ko`p uchraydi. Ko`pchilik endemik turkumlari va barcha relikt turkumlari tinch okeani atroflari bo`ylab tarqalgan. Ayniqsa, Xitoyning Janubiy- Sharkiy va markaziy qismda, Tayvanda, Yaponiyada, Yangi Kaledoniya, Tasmaniya, Shimoliy Amerikaning Tinch okeani qismida, Chili janubida, Yangi Zelandiyada, yangi Gvineyada tarqalgan. Qarag`aykabilarning ko`pchilik turlari baland buyli, ayrimlari esa gigant daraxtlardan iborat. Masalan: Kaliforniyada o`suvchi doim yashil sekvoyning (Seguoia sempervirens) balandligi PO m gacha, poyasining diametri esa 10 metrgacha yetgan. Meksika taksoidiumi (Taxodium mucronatum) poyasining G` diametri 16m, mamont daraxti (Seguoiadendron giganteum) poyasining yug`onligi esa 12 m ga yetgan. Mamont daraxtlaridan ayrim turlarining 3000 dan ziyod yoshda ekanligi aniqlangan. qarag`aykabilar orasida yoshi jihatidan eng kattasi Shimoliy Amerika qarag`ayi (Pinus longaeva) sanaladi. Nevida sharkida topilgan daraxtning yoshi taxminan 4900 yoshga teng deb aniqlangan. Gigant daraxtlar bilan bir qatorda, ular orasida podakarpdoshlar oilasiga mansub yer

www.arxiv.uz bag`irlab o`sadigan turlari ham bor. Bu sinfcha vakillarida uzak qavat kam taraqqiy etgan. Uni tashqi tomonidan yaxshi rivojlangan ikkilamchi yog`ochlik urab olgan. Undan so`ng kambiy, kambiydan tashqarida ikkilamchi floema joylashgan. Poyani tashqi tomonidan qalin pustlok qavat koplab olgan. Ularga xos belgilardan yana biri pustlok va yog`ochlik qavatida smola yo`llari (kanallari) ning bulishidir. Sinfcha vakillarining barglari asosan ignasimon yoki tangachasimon. Eng yirik ignasimon barg Shimoliy Amerikada o`suvchi botqoq qarag`ayi (Pinus palustris) niki bo`lib, uning uzunligi 45 sm ga yetadi. Aksincha ko`pchilik sarvlarning barglari kichchik tangachasimon bo`lib, shoxchalar bilan qo`shilib o`sgan. qarag`aykabilar asosan urug`lari orqali ko`payadi. qubbalari ayrim jinsli. Ayrim vakillarida bir necha qubbalari tup bo`lib, murakkab qubbalarni xosil etadi. Xar bitta daraxtda juda ko`p sondagi mikrosporalar xosil bo`ladi. Tise, kiparis va archalarda mikrosporalar shamol yordamida urug` ko`rtakka borib tushgandan so`ng gametofit xosil bo`ladi. Sinfcha vakillarining urg`ochi (urug`chi) qubbasi ham xilma-xil. Tisslarda qubba taraqqiy etmagan. Qarag`aykabilar asosan shamol yordamida changlanuvchi usimiklar bo`lganligi sababli erkaklik (changchi) qubbalarida xosil bo`ladigan changlar xavo okimi bilan urg`ochi (urug`chi) urug` ko`rtakning chang yo`li orqali chang kamerasiga borib tushadi. Changlanishdan so`ng ma`lum vaqt utgandan keyin urug`lanish jarayoni boshlanadi. Birok qarag`ay turkumi vakillarida urug`lanish jarayoni 12-14 oy utgandan so`ng ruy beradi. Urug`lanish jarayonidan so`ng urug` ko`rtakdan urug` xosil bo`ladi. qarag`aykabilarning urug`i 3 tadan to 18 tagacha urug` pallaga ega va urug` tangachasi qo`shilib, bitta-bittaga aylangan, koplagich tangacha bargi yog`ochlangan yoki yumshoq etli (archa)larda. Sarv (Kiparis) turkumi (Cupressus) - 15-20 ta turga ega. Ular O`rta Yer dengizi atrofida Ximolay, Janubiy Xitoy va Amerikada tarqalgan. Ayrim turlari O`zbyokistonda ham manzarali o`simlik sifatida o`stirilmokda.

www.arxiv.uz Tuya (Thuja) turkumi bir uyli daraxt bo`lib, butalar bo`lib, 6 turgu ega. Shulardan Shark tuyasi (Thuja orientalis) assosan Xitoyda tarqalgan. Manbalarda ko`rsatilishicha Shark tuyasi - savr Urta Osiyoda islom diniga qadar ham mukaddas daraxt sifatida o`stiriladi Archa (Juniperus) turkumiga 14 ta tur kiradi. Shundan 3 ta turi: Zarafshon archasi (J.zeravchanica), yarim sharsimon (J.semiglobosa) va Turkiston archasi (J.turkestanica) O`zbyokistonning tog`li xududlarda tarqalgan. Bundan tashqari Virgin archasi (J.virginia) manzarali o`simlik sifatida respublikamiz shaharlarida o`stirilmokda. Archalar ikki uyli, ayrimlari bir uyli o`simliklar. Ularda erkaklik (changchi) qubbalari kichchik bo`lib, mikrosporafillarida 2-6 ta mikrosporangiyalar xosil bo`ladi. Ularning erkaklik qubbalari 1 yil daraxtda kishlab, ikkinchi yilning baxorida pishib yetilib va changlar (mikrosporalar) i atrofga tarqaladi. Urg`ochi (urug`chi) qubbalari qisqargan novdalarning qo`ltig`ida kuzda xosil bo`ladi. Ular dastlab vegetativ ko`rtaklarga uxshash bo`ladi. Ikkinchi baxorda ular kattalashib, ularda ko`rtaklar yetiladi. Urug`lanishdan keyin yumshoq etli urg`ochi qubbalarda urug` xosil bo`ladi. Urug` ko`pincha ikkinchi yili yetiladi. Archalar tog`lik tumanlarda eroziyaga karshi muhim ahamiyat kasb etadi. Ular o`zidan fitonsid ajratish bilan xavoni mikroblardan tozalaydi. Ulardagi efir moylari ham muhim ahamiyatga ega. Archalar kurilish uchun xom-ashyo, manzarali o`simliklar sifatida ham katta rol o`ynaydi.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar : 1. Biologicheskiy ensiklopedicheskiy slovar. M. Sovetskaya ensiklopediya. 1989 2. Burug`in V. A., Janguzarov F. X. Botanika Toshkent, o`qituvchi, 1977 3. Gordeyeva T. N. i dr. Prakticheskiy kurs sistematika rasteniy. Moskva Prosvesheniye, 1986 4. Komarniskiy N. A. i dr. Sistematika rasteniy. Moskva, Prosvesheniye, 1975 5. Maxmudov A. M. Tog`ayev I. U. Yuksak o`simliklar bo`yicha amaliy mashg`ulotlar. Toshkent universiteta, 1994 6. Novikov V. S. Gubanov I. A. Atlas opredelitel vo`ssho`x rasteniy. Moskva. Prosvesheniye. ,1991 7. www.ziyonet.uz

Похожие

Psilottoifa-psilotophyta-o`simliklar

Evolutsiyani isbotlashda embriologiya va solishtirma anatomiya, paleontologiya fan dalillari

Sinfcha (ajdodcha) temirdaraxtkabilar hamemelididae magnoliyasimonlar (magnoliopsida)

Tur — evolutsiyaning asosiy bosqichi

Evolutsiyaning sintetik nazariyasi