Эволюция назарияси. Ч.Дарвин эволюцион - Биология - Рефераты

Эволюция назарияси. Ч.Дарвин эволюцион

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

50 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Ч.Дарвиннинг Бигл кемасидаги саёхати. 2. Дарвинизмнинг ривожланишидаги 3 оким. 3. Эволюция синтетик назариясининг умумий тавсифи. 4. Хулоса.

www.arxiv.uz Табииётшунослик олдида турган асосий вазифа, унинг турли шахобчаларида йиғилган даллиларни, фикр-мулоҳазаларни тўплаш, хулосалаш ва улар заминида органик олам эволюцияси ҳақидаги яхлит назария ишлаб чиқишэди. Бу улкан вазифани бажариш учун ҳаддан ташқари синчков ва кенг мантиққа эга бўлган зукко шахс зарур эди. Чарлз Дарвин шундай шахс эканини амалда намоён этди. Дарвиннинг таржимаи ҳоли ва Биглғ кемасидаги сафари. Эволюцион назариянинг асосчиси бўлмиш Ч. Дарвин 1809 йили 12 февралда Англиянинг Шрюсбери шаҳрида шифокор оиласида тваллуд топди. У мактабни тугатгач, Эдинбург дорилфунунининг шифокорлар тайёрлайдиган факулғтетига ўқишга кирди. Бироқ кўпгина тиббиёт фанларининг лотин тилида ўқитилиши ҳамда беморларни наркозсиз операция қилиниши Дарвинда тиббиётга нисбатан ҳеч қандай қизиқиш уйботмади. Шу сабабли, у дорилфунунни ташлаб отасининг тавсиясига кўра Кембридж дорилфунунининг черков ходимлари тайёрлайдиган факулғтетига ўқишга кирди. Бу ерда Дарвин диний ақидалар билан унчалик шуғулланмасдан профессорлар Д.Гукер ва А. Седжвиклар раҳбарлигида табиий фанлар билан шуғулланди ва табиатга уюштирилган экспедицияларда фаол қатнашди. 1831 йили дорилфунунни тамомласа ҳам черков ходими бўлиб ишламади. Ёш Дарвиннинг табиий фанларни ўрганишга бўлган иштиёқининг зўрлиги ва табиат қўйнида кузатиш ишлари олиб боирш маҳоратидан хабардор бўлган проф. Генсло уни дунё сафарига отланаётган “Биглғ” (Искович) кемасига табииётшунос сифатида қабул қилинишига тавсиянома берди. Мазкур кеманинг табиатшуноси сифатида Дарвин беш йил мобайнида Атлантика, Тинч ва Ҳинд океанларида, кўпгина оролларда, Жанубий Американинг шарқи- ғарбий қирғоқларида, Австралия, Африканинг жанубий ўлкаларида бўлди ва у ерларда қадимги даврларда ва ҳозирги вақтда тарқалган ўсимлик ва ҳайвонлар билан танишди. У илгари вақтларда ўлиб кетган ва ҳозир

www.arxiv.uz яшаётган ҳайвонлар ўртасида жуда кўп ўхшашдик ва фарқлар борлигини эҳтироф этди. У Шимолий ва Жанубий Америка ҳайвонларини ўзаро таққослаб, Жанубий Америкада лама, тапир, ялқов, чумолихўр, зирҳли ҳайвонлар борлигини, улар Шимолий Америкада учрамаслигини аниқлади. Дарвиннинг уқтиришича қадимги даврларда бу икки қитҳа ягона бўлган. Кейинчалик Мексика тоғлари туфайли ягона қитҳа иккига бўлинган. Натижада уларнинг ҳайвонот ва ўсимлик оламида фарқлар пайдо бўлган. Дарвинни, айниқса, Жанубий Американинг ғарбий қирғоғидан 900 км узоқликдаги Галопогосс архипелагининг ҳайвонот ва ўсимликлар олами ҳайратга солади. У ерда қушлар, судрали юрувчилар кўп учрайди. Чумчуқсимонлар туркумига кирувчи вҳюроклар, судралувчилардан тошбақаларни ҳар бир оролдаги хиллари ўзига хос тузилишга эга. Умуман олганда, Галопогосс архипелагининг ҳайвонот ва ўсимликлар олами Жанубий Америка ҳайвон ва ўсимликларига ўхшаш. Лекин айрим белги, хоссалари бўйича фарқ қилади. Дарвин беш йиллик сафардан жуда бой коллекция, гербарий ва қотирилган, фиесирланган ҳайвон ва ўсимликлар билан қайтди. Бу сафар унга органик олам эволюцияси ҳақидаги таълимот учун асос бўлган далилларни тўплаш имконини яратди ва унинг кеалжагини белгилаб берди. Дарвиннинг йирик асарлари . Дарвин дунё сафаридан қайтгач, тўпланган материаллар устида Англиянинг кўзга кўринган табииётшунос олимлари билан ҳамкорликда шуғуллана бошлади. Шу билан бир қаторда янги ҳайвон зотлари, ўсимлик навларини чиқариш тажрибасини ўрганди. Илгари ўтган ва ўзи билан тенгдош олимларнинг асарлари билан таниша бошлади. Шуларга асосланиб, у органик олам эволюцияси ҳақида дастлаб 1842 йили илмий асар ёзди ва уни яна 15 йил давомида кенгайтирди, чуқурлаштирди, ишончли далиллар билан

www.arxiv.uz асослади. Ниҳоят 1859 йили “Турларнинг пайдо бўлиши” деган машҳур асарини нашр эттирди. У яна бир неча асарлар ёзди. Улардан “Хонакилаштирилган ҳайвон, маданий ўсимликларнинг ўзгарувчанлиги” (1868), “одамнинг пайдо бўлиши ва жинсий танланиш” (1871), “Ўсимликлар оламида четдан ва ўз ўзидан чангланишнинг та p сири” (1876) кабиларни кўрсатиб ўтиш керак. Бу асарларда олим органик олам эволюциясининг ҳаракатлантирувчи кучлари: ирсият, ўзгарувчанлик, яшаш учун кураш ва табиий танланиш эканлигини эҳтироф этди.

www.arxiv.uz Адабиётлар 1. История биологии Под. ред. Микулинского С.Р. Москва Наука 1972 г. 2. Гофуров А.Т. Дарвинизм. Тош. Укитувчи –1992 й. 3. Воронсков Н.П. Сухориков Л.Н. Эволюция органического мира. Москва Просвешений – 1991 г. 4.Туракулов Е.Х. Молекуляр биология. Тошкент Укитувчи 1993 й. 5.Туракулов Е.Х. ва бошкалар Умумий биология Тошкент Укиувчи 1998 й. 6. Гофуров А.Т. Носиров О.Н. Мактаб биология курсида табиат мухофазаси тушунчасини шакллантириш. Тошкент Укитувчи 7. www.ziyonet.uz

Похожие

Эволюцион гоялар тарихи. Берунийнинг эволюцион карашлари. Ламаркнинг эволюцион канцепцияси.

Эволюцион таълимот

Дарвиннинг суъний ва табиий танланиш концепциялари

Эволюция мурват (механизми)лари

Ч. Дарвин эволюцион таълимоти ва унинг биология фанларининг ривожланишидаги ахамияти