Донли экинларнинг аҳамияти ва дон етиштириш холати - Биология - Рефераты

Донли экинларнинг аҳамияти ва дон етиштириш холати

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

45.5 KB

Донли экинларнинг аҳамияти ва дон етиштириш холати Режа: 1.Донли экинларнинг аҳамияти. 2.Ўзбекистонда ва дунё миқёсида дон ишлаб чиқариш холати.

Донли экинлар инсон учун энг зарур бўлган асосий озиқ-овқат, ун ва нон маҳсулотларини беради. Нон-инсон тарафидан уйлаб топилган энг буюк неъматдир. Нон-халқимиз мехнати, аждодларимиз меҳнати махсулидир. Дунёда нондан азиз, нондан бебаҳо нарсанинг ўзи йўқ. Нон бугунни эрта билан боғловчи буюк бир неъматдир. Нонни ўрнини хеч нарса босолмайди, у ҳар куни инсон учун зарур. Буюк рус олими Иван Петрович Павлов ёзганидек “Инсон хаётидаги ҳамма кўринишларда бекорга нон тўғрисида қайғурмайди”.(2) Олимнинг бу гапи Ўзбекистон Республикаси Президентининг дон етиштиришни ривожлантириш халқ хўжалигини нон маҳсулоти билан таъминлаш тўғрисидаги қарорида исботлаб берилди. Ватанимиз Мустақиллигининг биринчи йилидан бошлаб донли экинларнинг жумладан буғдойнинг экин майдонларини кўпайтириш тўғрисида қарор қабўл қилинган. Бизнинг давлатимиз худудида буғдой ва бошқа донли экинлар яхши ривожланиши ва юқори ҳосил беришга шубхаланмаса ҳам бўлади, чунки деҳқончилик тарихидан маълум бўлишича буғдой етиштириш билан бундан 11 минг йил олдин шуғулланган. Шунингдек 20ц гача сиғадиган бир нечта дон омборлари, буғдой дони ва арпа, дон кирғичи ва бронзадан тайёрланган ўроқлар топилган. Бизнинг эрамизгача бўлган 1 минг йил олдин темир аср даврида-йирик ирригация иншоатлари қурилган ва буғдой экин майдонлари кенгайтирилган.(1) 2.Тарихий шароитга кўра, бу хол ўзгариб боради. Советлар хукум сурган йилларда меҳнат ихтисодини тақсимлашда Ўзбекистон пахтачилик билангина шуғулланди .Мустақиллигимизнинг биринчи кунларидан бошлаб пахта монополияси тўхтатилди ва пахта билан бир қаторда буғдой ҳам етиштирила бошланди. 1-жадвалда берилган маълумотдан бизнинг республикамизда дон етиштиришнинг кенгайганини кўриш мумкин.

Ўзбекистонда дон етиштириш Йиллар Экин майдони Минг/га Ҳосилдорлик Ц/га Умумий етиштириш, Минг/га 1996 1383,7 18,9 2616,3 1998 1322,3 23,0 3895,2 2000 1164,8 26,8 3126,5 2002 1241,0 42,0 4700,0 Қабул қилинган тадбирга кўра 1998 йил 3,8 млн т дан ортиқ дон етиштириб Ўзбекистон дон мустақиллигига эришди, республика а ҳ олисини озиқлантириш учун шунинг ўзи етарли, лекин бу дегани ҳ аммаси ҳ ал б ў лди дегани эмас. Дон етиштиришни бундан нари ривожлантириш, шу сингари чорвачиликни ҳам қимматли ем-хашак билан таъминлаш, енгил саноатни эса ҳом-ашё га б ўлган талабини қондириш зарур. Бу н дан ташқари етиштирилаётган донни сифат кўрсаткичлари халқаро стандарт талабларига жавоб берадиган бўлиши учун харакат қилиш керак. Дунёда дон етиштириш холати ФАО 2000 йил маълумоти бўйича (3) Экин тури Экин майдони, Минг. Га Ҳосилдорлиги, ц/га Умумий етиштирилган Млн.т Бу ғ дой 215180 27,06 582223 Шоли 153458 38,63 592873 Маккаж ў хори 137549 43,36 596412 Арпа 55698 24,40 135915 Тариқ 36161 7,52 27186 Жавдар 9896 29,75 20532 Сули 14416 18,11 26115 Жўхори 42805 13,91 59536 Соя 73553 22,09 162480 Чечевица 3392 9,51 3226

Адабиёт: 1. Атабаева Х ., З . Умаров , Х . Бўриев - Ўсимликшунослик - Т . Меҳнат , 2000, 272 б . 2.Барўкин К-Хлеб, которўй мў едим-М.Изд.политической литературў, 1982,с.5-20 3.FAO Bulletin of Statistics Vol. 1№ 2, 2000, р. 18-38.

Похожие

Дон-дуккакли экинлар ва соянинг етиштириш технологияси

Мойли экинлар.Кунгабокар биологияси ва етиштириш технологияси

Маккажўхорини етиштириш технологияси

Шоли - биологияси ва етиштириш технологияси

Картошка -биологяси ва етиштириш технологияси