Қурилиш конструкцияларининг намланиши ва ҳимоялаш усуллари - Архтектура - Рефераты

Қурилиш конструкцияларининг намланиши ва ҳимоялаш усуллари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

71.5 KB

Қурилиш конструкцияларининг намланиши ва ҳимоялаш усуллари Режа: 1. Конструкцияларнин г намланиш турлари ва уларнинг оқибатлари . 2. Хоналарнинг нисбий ҳаво намлиги бўйича классификацияси. 3. Конструкцияларнинг намланиш турлари. 4. Биноларнинг вақтидан олдин емирилиши ва бунинг олдини олиш учун огоҳлантириш усуллари.

Қурилиш конструкцияларини емирилишига олиб борувчи энг кўп тарқалган ва сезиларли таъсир қилувчи омил- намланишдир. Эксплуатация қилинаётган даврда биноларнинг биринчи қават деворлари кўпроқ намланади. Буни асосан грунт сувининг кўтарилиши, гидроизоляция қатламининг шикастланиши келтириб чиқаради. Намланиш конструкцияларда физик ва химиявий жараёнларни ривожланишига олиб келиб, шу билан бир қаторда хоналардаги температура намлик режимини бузилишига олиб келади. Конструкцияларнинг намлигини бошқа сабаблар ҳам, хусусан, деворларнинг қалинлиги етарли бўлмай қолган, девор ашёсининг ҳақиқий зичлиги ҳисобий қийматдан ошиб кетган, кун давомида ҳаво ҳароратининг кескин ўзгариши рўй берган, ҳаво намлиги юқори бўлган ҳоллар келтириб чиқариши мумкин. Хоналарда ҳаво намлигининг юқори бўлиши турли микроорганизмларнинг ривожланишига шароит яратади. Хоналардаги намлик туфайли вужудга келувчи қўзиқорин ва моғорлар девор ва қурилмаларни тез шикастланишига ва санитар гигиеник шароитни бузулишига олиб борувчи нохуш ҳидлар тарқалади. Бу ерда мавжуд бўлган металл конструкция ва буюмларда занглаш рўй беради. Намлик – ҳарорат режими меъёрий бўлган биноларда қуруқ ғишт деворларнинг 2% га яқин оғирлиқ ҳисобидаги намликка эга бўлишлари мумкин. Агар бу кўрсаткич 6% ва ундан ортиқ бўлса (ҳаммомлар, айрим саноат бинолари) бундай хоналар одамларниг узоқ вақт бўлиши учун яроқсиз хисобланади. 3 -жадвал Ҳавонинг нисбий намлиги бўйича хоналарнинг туркумлари Хона туркуми Мутлоқ намлик симоб устуни баландлиги мм 18 0 С хароратда нисбий намлик % Қуруқ 8,0 гача 50 гача

Меъёрий намликда Нам Ҳўл 8,0-9,9 10,0-12,5 12,5 дан кўпроқ 50-60 61-75 75 дан кўпроқ Тўсиқ конструкциялар намланишининг 4 турига дучор бўлади. Қурилиш намлиги. Бу бино қурилаётган вақтда конструкцияга тушган ғишт терилаётган вақтда ғишт оғирлигининг 10% га яқинини ташкил этувчи 1м 3 қоришмага қўшиладиган намликдир. Атмосфера намлиги. Конструкцияларда бу намлик сув тушиш тизимларининг бузулиши, яъни сув ўтказувчи қувурларнинг шикастланиши оқибатида қор, ёмғир ёғиши натижасида ҳосил бўлади ва унинг конструкцияга таъсир этиш даври қисқа бўлиб, миқдори 2-3% дан ошмайди. Конденсация намлиги. Бу намлик асосан бино ичида ўтадиган жараёнлар натижасида рўй берувчи ҳодисадир. Паст температурада деворнинг ички юзасига ёки конструкция ичига ҳаводан намлик – конденсат ўтиради. Конструкциянинг бундай намликка тўйиниши, унинг зичлигига, хусусан девор ташқи ва ички сувоқ қатламларининг зичлигига ва девор ашёсининг ҳаводаги намликни (гигроскопик намлик) сўриб олиш қобилитига боғлиқ. Конструкцияга грунт намлигининг кириши унга гидроизоляция қатламини шикастланиши натижасида капилляр ёки осматик кучлар таъсири остида сувнинг грунтдан оқиб ўтишига айтилади. Намланишнинг кўпроқ тарқалган ва жиддийроқ оқибатларга олиб борувчи тури девор ва ёпмаларнинг музлашидир. Девор ва ёпмаларни иситиш, уларни қуритиш тугаллангандан сўнг бошланиши лозим. 6-расм. Намликнинг қ урилиш конструкцияларига таъсири. 1- қ урилиш давридаги намланиш; 2-эксплуатация мабойнида атмосферадан намланиши; 3-маиший ёки саноат конденсация намлиги; 4- грунт намлигидан намланиш

Биноларда бўладиган намланиш 2 сабабга боғлиқ: 1. Лойиҳада ёки қурилиш даврида йўл қўйилган хатолар (масалан, деворлар юпқа ва совуқ бўлса, девор ва пойдеворлар орасида гидроизоляция бўлмаса ва бошқалар) натижасида рўй беради. 2. Бинони эксплуатация қилиш қоидалари бузулиши (масалан, қурилиш участкасини режаланишининг ўзгариш ёки отмостканинг бузулиши, дренажларнинг ёмон ишлаши, санитар-техник ёки технологик тизимларнинг ёмон ишлаши натижасида сув босими) туфайли рўй беради. Хоналарда намлик белгилари Намлик ҳосил бўлган жойлар Ташқи белгилар Сабаблар Девор ва фасадлар сувоғи Кўпчиш, шўралаш, нам доғлар, дарзлар Конструкциянинг намсўриш ва намликни ўтказиш қобилиятининг ошиши; сувоқ қоришмасида гидрофоб қўшилмаларнинг йўқлиги; карниз ва сув тушиш тизимларнинг бузулиши. Девор ва шифтларни мой бўёқ билан бўяш Оқарган доғлар; оқмалар; ёпишқоқ юза; моғор ҳиди; бўёқ қатламининг кўчиши, четнашлар. Конструкцияларининг намланиши ёки тузлар таъсири; хоналарда иситиш ва шамоллатишнинг йўқлиги. Девор ва шифтларни оҳак билан оқланиши Бўртиб чиқиш ва кўчиб кетиши Конструкцияларнинг намланиши ва хоналарда иситиш ва шамоллатишнинг йўқлиги. Йиғма темир- бетон конструкци Нам доғлар, дарзлар, шўралаш ва битум оқмалари ҳосил бўлиши Гидроизоляция қатламининг бузулиши

яларнинг уланмалари Хона поллари Полда намлик пайдо бўлиши; плита, линолеум ва бошқаларнинг кўчиши Грунт сувларинг кўтарилиши; дренажларнинг йўқлиги ёки бузуқлиги; пол гидроизоляциясидаги нуқсонлар. Ички металлизол я ция Ҳўл тўқ доғлар; зангларни чиқиши; металлоизоляция қилсимон дарзлар Пайванд чоклари сифатининг пастлиги; қўйилма қисмларни ўрнатишда металлоизоляциянинг куйдирилиши; металлнинг зўриқиб кетиши; кислота, туз ва намлик таъсири остида металлнинг занглаши. Иншоот ташқи деворидан муҳандисли к тармоқлари коммуникац иялари ўтувчи жой Деворнинг намланиши; мой бўёқнинг рангсизланиши; моғор ҳиди; герметикловчи масса ва намлик оқмалари Тиқма ва салниклар сифатининг пастлиги; металланган қўйилма деталлар кавшари сифатининг ёмонлиги; коммуникация киритилган ёки шунга яқин жойдаги грунтнинг чўкиши натижасида кавшар чокнинг зарарланиши. Конструкцияларнинг намланиш белгилари ва оқибати. Конструкцияларни жуда юқори намлиги асосан ташқи кўриниши, ранги, ҳиди, ушлаб кўриб билиш ва намуналарни текшириш бўйича аниқланади. Ҳўл, тўқ кулранг ёки деворлардаги оқарган доғлар, сувоқнинг ёрилганлиги ва бўртиб чиққанлиги конструкцияда намликнинг юқорилигидан дарак беради. Ҳимоя қатламида дарзлар бўлган конструкцияни намлатиш ундаги арматура ва қўйилма деталларнинг занглашига олиб келади. Бетон ва темир

бетон конструкцияларнинг коррозияга учраши ва ёғочнинг чириши намлатишнинг ноҳуш натижаси ҳисобланади. Намланган девор ва ёпмаларнинг музлаган ҳолда иссиқ ўтказувчанлиги ашёси қуруқ ҳолдаги конструкциядан бир неча марта кўпроқ, қатламдаги мавжуд сув музга айланган ҳолда эсабу қийматнинг яна ҳам ошиши турган гап. Бундай констркуцияларни иситиш, намланиш манбаини бартараф этилиб, яъни қуритилиб, сўнграамлга ошириш мумкин. Қурилиш конструкциялари эксплуатация қилиниш жараёнида доимий ва муваққат юклар келтириб чиқарувчи кучлар таъсиридан ташқари атроф муҳитнинг тажаввузкор таъсири остида бўладилар, бунинг натижасида эса уларнинг эскириши тезлашади. Ташқи муҳитнинг тажаввузкор таъсири остида қурилиш конструкцияларида содир бўлувчи эскириш коррозия деб аталади. Жараённинг механизми бўйича коррозия қуйидаги турларга бўлинади: 1) химиёвий: 2) электрохимиёвий: 3) физик-химиёвий: 4) физик: конструкция ашёсининг химиёвий коррозияси тажаввузкор мухит билан ўзаро таъсир этиш натижасида ашёнинг қайтмайдиган ўзгаришига олиб келади. Электрохимиёвий коррозияга атмосфера шароитларида эксплуатация қилинувчи металл конструкциялар, ҳамда иситиш, иссиқ ва совуқ сув таъминоти қувур ўтказгичлари тизими ва ер ости конструкциялари дучор бўладилар.Структурадаги қайтмас ўзгаришлар металл- тажаввузкор мухит чегараси электр токи ҳосил бўлиши натижасида рўй беради. Эксплуатация шароитларида кўпинча конструкция ашёси билан тажаввузкор муҳитнинг ўзаро таъсири натижасида унинг жисмоний бузулиши содир бўлади. Агар коррозия конструкцияда химиёвий ўзгариш содир этса, бундай ходиса физик химиёвий коррозия (бир неча компонентларнинг ишқорланиши натижасида

кристалланиши) деб аталади. Агар коррозия конструкция ашёсида химиёвий ўзгариш содир этмаса, у ҳолда у физик коррозия деб аталади. Бино пойдевори кўпинча саноат оқовалари билан ифлосланган минералланган грунт сувлари билан дуч келиши оқибатида суюқлик пойдевор ашёсининг бўшлиқларига киради. Грунт сувининг сатхи пасайиши билан ашё бўшлиғидаги сув ҳар қандай ҳолда бўлмасин йўқолади. Бўшлиқда фақатгина маълум бир миқдор туз ва бошқа моддалар қолади. Бу жараённинг йиллар давомида такрорланиши оқибатида физик коррозия юз беради. Коррозия жараёни суюқ тажавузкор муҳитда анчагина тезроқ амалга ошади. Конструкциянинг қуруқ ашёсига нисбатан чангсимон ва қаттиқ заррчалардан иборат газ ҳолатидаги муҳит тажаввузкор ҳисобланмайди. Бироқ қурилиш конструкциясининг юзасида ашёга нисбатан тажаввузкор бўлган минерал модданинг тўйинган эритмасидан иборат юпқа қатлам ҳосил бўлади. Мухитнинг тажавузкорлик даражаси туркуми Коррозия юз берадиган жойда юза қатлами бузулишининг ва унинг мустахкамлигини пасайишининг ўртача йиллик тезлиги бир неча йиллар давомида (камида уч йил), аслий текширув маълумотлари кўринишида аниқланади. Тажаввузкор муҳит таркиби бир неча газ бўлган ҳолда, тажаввузкорлик даражаси тажаввузкорлиги кўпроқ бўлган газ бўйича қабул қилинади. Қурилиш конструкцияларидаги коррозия жараёнларининг шиддати газли мухитнинг таъсир даражасига, ҳамда ашёнинг зичлигига боғлиқ. /овак ашёлар коррозияга кўпроқ мойил ҳисобланади (оҳактошлар, бетонлар, ғишт ва бошқалар). Зич ашёлар (металлар, табиий тош ашёлар) асосан ташқи юзасидан коррозияланади. Тажаввузкор газлар конструкциянинг зич ашёларига 2 см гача кириши мумкин,бетон каби ғовакли ашёларга эса 10 см гача чуқурлашиши мумкин. Ашёларнинг намлиги юқори бўлганида газлар кислота ҳосил қилиши, бу эса ўз навбатида конструкцияни тез бузулишига олиб келиши мумкин. Кислоталар металларга, цементли бетонларга, силикат

ғиштларга ва чўкинди тоғ жинсларига нисбатан ( оҳактош, доломит ва бошқалар) тажаввузкор ҳисобланади. Сопол буюмлар, ғишт ва суюқ шиша асосидаги бетонлар кислота таъсирига қарши коррозия барқарорлигига эга, шу билан бир вақтда улар ишқорлардан осонгина емирилади. Ўсимлик ва ҳайвон ёғининг қурилиш конструкцияларига бўлган тажаввузкорлиги шундан иборатки, конструкция ичига кирган ёғ капилляр сўрилиш натижасида ашё структурасини қоқилувчи пона ҳолатда бузади. Қурилиш конструкциялари ҳаводаги намлик ва турли саноат газлари билан қўшилиб кучли тажавузкор муҳит ҳосил қилувчи чанглардан жула тез коррозияланади. Турли моддаларнинг чанги қурилиш конструкциясининг юзасига ўтириб буғ ва намликни ўзига тортиб олади ва тажавузкор эритмалар ҳосил бўлади. Қурилиш конструкцияларига нисбатан таъсир этиш тавсифи бўйича тажаввузкор муҳитлар 2 гуруҳга бўлинади: 1) физик фаол; 2) химиёвий фаол. Физик муҳит конструкция ашёсида қайтмас ўзгаришлар келтириб чиқариб, унинг химиёвий боғламларини бузмайди. Химиёвий тажаввузкор муҳит эса физик муҳитдан фарқли, қайтмас ўзгаришларни ашёнинг структурасида бўладиган ўзгаришлар билан бир вақтда содир этади. Тажаввузкор муҳитнинг айрим турига биологик муҳит алоқадор. Кўпгина микроорганизмлар (бактериялар, микроблар, турли қўзиқоринлар) қурилиш конструкцияларининг айрим ашёларига нисбатан кўпроқ тажаввузкор ҳисобланади.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Қ осимова С.Т., Шоджалилов Ш. Биноларни техник эксплуатация си га хос хусусиятлари. Ўқув қўлланма. 1- қисм . Тошкент , 20 0 4 й. 2. Қ осимова С.Т., Шоджалилов Ш. Биноларни техник эксплуатация си га хос хусусиятлари. Ўқув қўлланма. 2 - қисм . Тошкент , 20 05й. 3. ШНК 2.08.01-05 «Жилые здания» Т. : Госкомархитекстрой, Т., 20 0 5 й. 4. КМК 2.08.02 – 96 «Общественные здания и сооружения» Т. : Госкомархитектстрой, Т., 1996 г.

Похожие

Турар жой ва жамоат биноларидаги қурилиш конструкцияларининг техник эксплуатацияси

Қурилиш тузилмаларнинг монтаж цикллари ва усуллари

Деворлар эксплуатацияси

Қурилиш объeктлaрининг энергетик сaмaрaдoрлигини oшириш усуллари

Қурилиш статистикаси курсининг предмети, усуллари, вазифалари