Қозиқли пойдеворларини қуриш технологияси - Архтектура - Рефераты

Қозиқли пойдеворларини қуриш технологияси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

143.12890625 KB

Қозиқли пойдеворларини қуриш технологияси Режа: 1. Қозиқ ва шпунт қаторлар турлари, уларни қулланилиши. 2. Қозиқларнинг конструкциялари

Қозиқли пойдеворларини қуриш технологияси Қозиқ пойдеворлар – бу турли ашёлардан (ёғоч, темир-бетон ёки металдан) тайёрланган ва турли усуллар билан қоқиладиган ёки ботиралидан қурилиш констркциясидир. Қоғиқ пойдеворлар қачонки пойдевор асоси юмшоқ катта қалинликдаги кучсиз, я o ни юк кўтариш қобилияти кам бўлган грунтларда қўлланилади. Шпунт қозиқлари ёппа қатор қоқилиб, улар грунт сувларини сизиб катлаван ёки хандиқларга оқиб тушиш йўлини тўсишда ишлатилади. Қозиқ пойдеворларни қўллаш ер ишларини 70-90% га бетон сарфини эса 15-35% га мехнат сарфини 1,2…1,8 баробар муддатини эса 1,5…2 баробарга камайтиради. Қозиқ пойдеворлариниг вазифаси шундан иборатки, бино ёки иншоотлардан тушаётган юкни қозиқ пойдеворлар устки қисмидан ўзаро бирлаштириб турувчи қисм (ростверка) орқали қозиқ пойдевор орқали ерга ўтказишдир. Қозиқ пойдеворларни грунтда жойлашиш бўйича якка, қатор тарзида (шпунт), бир нечтаси бир жойга тўпланган холда ва қозиқ пойдевор майдонлари кўринишида бўлиши мумкин. Хозирги кунда қозиқ пойдеворларнинг 500 яқин тури мавжуд бўлиб, улардан кўпчилигининг фойдаланиш доираси жуда тор. Бирор бир қозиқ пойдевор йўқки, у барча грунтлар ва шароитларда ишлай олсин, ёки бошқача қилиб айтганда барча талабларга жавоб берсин. Хозирги кунда қурилишда амалда қўлланилиб келинаётган қозиқ пойдеворлар қуйидаги гурухрларга бўлинади: - йиғма қозиқ пойдеворлар , завод шароитида тайёрлаб олинган ва турли усуллар билан грунтларга қоқилади ёки ботирилади. - қуйма қозиқ пойдеворлар , бевосита грунтни ўзи ичига турли усуллар билан қудуқ хосил қилиниб, қуйиб тайёрланади. - аралаш қозиқ пойдеворлар , юқоридаги биринчи ва иккинчи турлар аралашган холда махсус усулларда грунтага жойланади.

Йиғма элементлардан ташкил топган қозиқ пойдеворлар қуйидаги (расм 7.1.1) да келтирилган. Юқоридаги турли туман мураккаб шакилларнинг бўлиши грунтларнинг ва юкларнинг ўзига хослилигидан келиб чиққан. Тайёр йиғма қозиқ пойдеворлар уриб ёки бураб киритилади. Уриб киритиладиган темир-бетон, ёғоч ва метал қозиқ пойдеворлар грунтга болға ёрдамида уриб титратиб ботириш, босиб киритиш орқали жойланади. Вентсимон учлик билан жихозланган қозиқ пойдеворлар махсус автомашиналар (Маз-529; Краз-214) базаларига ўрнатилган кабестан ёрдамида бураш орқали киритилади.

Уриб киритиладиган темир-бетон қозиқ пойдеворлар қуйидаги турларга бўлинади: Расм 7.1.1. Йиғма қозиқ пойдеворлар турлари 1-призматик; 2. йиғилган; 3. ичи бўш; 4. таг қисми йўғонлаштирилган; 5. ўрта қисми йўғонлаштирилган: 6. тепа қисми йўғонлаштирилган; 7. пирамидасимон; 8 - ромбисимон; 9. пираимда-призматик; 10. бипирамида; 11. пирамидасимон йўғонлаштирилган; 12. уриладиган блокли; 13. ясси прфилли; 14. берк бўшлиқли; 15. кемтикли; 16. қалпоқли; 17. парракли; 18. кўп ярусли кенгайтирилган; 19. қувурсимон остик қисми очиқ; 20. қувурсимон остик қисми учли берк; 21. устки қисми берк; 22. конуссимон; 23. таянч қисми кенгайтрилган; 24. айрисимон; 25. уч айрили; 26. усти қисми кенгайтирилган; 27. вентсимон. Кўндаланг кесим шакли бўйича: тенг томонли турт бурчак, тўғри тутртбурчак, думолоқ бўшликли, қувурсимон, учбурчак, тавр кўринишли ва

крестсимон. Бўйлама кесми бўйича – призмасимон, конуссимон, ромбисимон, паралепепидсимон; конструктив томондан яхлит бутун ва йиғма; арматураланиши бўйича бўйлама ва кўндаланг арматураланган оддий ва олдиндан зўриқтирилган турларга бўлинади. Бевосита грунтни ичига қудуқ қазилиб қуйиладига қозиқ пойдеворлар қуйидаги икки турга: бурғулаб –қуйиладиган, грунтни сиқиб хосил қилинадига; Қуйма қуйиладиган қозиқ пойдеворлар констркутив турлари қуйидаги (расм 7.1.2)да келтирилган. Расм. 7.1.2. Қуйма қозиқ пойдеворларни констркутив хал қилиниши. 1 – цилиндирсимон; 2 – кенгайтирилган; 3 -ўзаги кенгайтирилган; 4 – конуссимон; 5 – цилиндир-коннуссимон; 6 – зичланган; 7 – комфулет шаклида кенгайтирилган; 8 – устики қисми кенгайтирилган; 9 - стакансимон; 10 – томирсимон; 11 – ўзгарувчан кесимли; 12 – хар икки томни берк қобиқсимон; 13 – ости қисми очиқ қобиқсимон; 14 – винтсимон юзали; 15 – тутуаштирилган қозиқ; 16 – икки таянчили қозиқ пойдевор. Уриб киритирилган қозиқлардан кенг тарқалгани: ёғоч ва темир бетон пойдеворларидир.

Ёғочдан тайёрланган қозиқ пойдеворлар асосан қуйидаги ўлчамда тайёрланади 7.1.жадвал Диаметри, см 18 20 22 24 26 28 30 36 Юк кўтариш қобилияти, т 10 12 15 18 20 23 27 30 Ёғочни чиришдан сақлаш мақсадида креозот шимдирилади. Уриб киритиладиган темир бетон қозиқ пойдеворлар оддий ва олдиндан зўриқтирилган бўлиб, улардан кенг тарқалгани призматик қозиқлардир. Уларнинг кесим юзаси 200х200 дан то 400х400 мм ни ташкил этади. Узунлиги эса 3,0…..20 м хар бир метр фарқ билан. Улар А I ; А II ва А III синфли арматура билан арматураланади. Оддий арматурали қозиқлар В15….В30 синфли олдиндан зўриқтирилган арматурали қозиқлар эса В30…В40 синфли бетондан тайёрланади. Темирбетон ичи бўш қозиқлар кесим юзаси 250х250; 300х300 ва 400х400 мм ли ишлаб чиқарилади. Уларнинг девори қалинлиги 70 мм. Ичи бўш цилиндрик темирбетон қозиқлар эса ташқи диаметри 400; 500; 600 ва 800 мм ли бўлиб диаметри 600 мм лигичанинг ости қисми берк, диаметри 600 мм дан ортиқларининг эса ичи бўш тайёрланади. Қувурсимон йиғиладиган қозиқлар узунлиги 4…8 м ли звенолардан ташкил топиб, улар ўзаро бўлт ёки электр пайвадлаш орқали бириктирилади. Кенгайтирилган қисмли қозиқларнинг юк кўтариш қобилияти призмасимон қозиқлардан 1,5….2,5 баробар юқори ва солиштирима ашё саарфи эса 30….50% гача кам. Қозиқ пойдеворларни уриб киритиш . Уриб киритиш усули қозиқни капёр ускунасига осилган механик болға, хаво-буғли 1 ва 2 харакатдаги ва дизел-болғалар ёрдамида уриб киритишга асосланган. Бу усул билан турли темир бетон ёғоч қозиқ, ёғоч ва метал шпунт қаторларини уриб қоқишимиз мумкин.

Қозиқ пойдеворларини уриб қоқиш жараёнига қуйидагилар киради: қозиқ қоқувчи бир ўриндан иккинчи қоқиш ўрнига силжиши, ўрнаб, тўғриланиб олиш, қозиқларни судраб келиб, кўтариб, уни режадаги лойиха холатга келтириш, қозиқни қоқиш, қозиқни қоқилиш даражасини ўлчаш ва динамик кучга синаш. Саноат ва фуқаро қурилишида энг кўп қўлланиладиган узунлиги 6…10 метрли қозиқларни ўзи юрар қозиқ қоқиш ускунаси ёрдамида қоқилаи (расм 7.1.3). Ушбу ускуна кран, трактор ёки автомашинага ўрнатилган бўлиши мумкин бу қозиқ қоқиш ускунасининг характланганлиги ва унинг найзасини тўғрилаш имкони борлиги унинг ўрнаши ва тўғриланишига осонлик тўғдиради. Расм 7.1.3. Қозиқ қоқиш ускунаси. а-тракторга ўрнатилган; 1-трактор; 2 – болға қозиқни кўтарувчи мултипликатор; 3 – гидравлик тиргак; 4 – мачта; 5 – блок ўрнаган мачта учи; 6, 7 – қозиқни болғага тўғрилагич; 8 – қозиқ; 9 – рама; 10 – остики қайтариш блоки; б – автомобилга ўрнаган; 1- мачта таянчлари; 2 – автомобил; 3 – қозиқни кўтарувчи мултипликатор; 4 – қозиқ ва болғани кўтариш гидроцилиндери; 5 – суйри мачта гидрослиндери; 6 – найзани харакатлантирувчи гидрослиндер; 7 – мачтани силжитувчи гидрослиндер; 8 – мачта; 9 – блок ўрнаган мачта учи; 10 – болға; 11 – рама; 12 – қозиқ; 13 – чиқувчи таянч; в – экскаватор базасига ўрнаган; 1 - послиспаст; 2 – болға

канали; 3 – қозиқ арқони; 4 – найза арқони; 5 – блоклар ўрнаган мачта; 6 – болға; 7 – қолпоқ; 8 – мачта; 9 – қозиқ; 10 – экскаватор найзаси; 11 – телескопик тиргак. Қозиқни судраб келиб ўрнатиш хам анча сермехнат жараён бўлиб, уни бажариш учун қозиқ усукунаси билан бирга ишловчи автомобил крани хам қўлланилади. Амалиёт шуни кўрсатияптики қозиқни судраб, келиб ўрнатиш 70…80% ишчи вақтини, қоқиш эса 20…30% вақтни талаб қилади. Хозирги қозиқ қоқувчи ускуналар ўзида махсус мослама бўлиб, у ёрдамида қозиқни судраб олиб келиш ва уни вертикал холатга келтириш мумкин. Расм 7.1.4. Қозиқ қоқувчи ускунани қозиқни суриб келиш схемаси. 1 – уриб киритиладиган қозиқ; 2 – қозиқлар тахаланган жой; 3 – найза. Қозиқни самарали қоқилиши танланган қозиқ қоқиш ускунаси ва қозиқ билан болға массалари фарқига боғлиқ. Механик болғалар нисбатан секин, минутига 10…15 маротаба ура олишини ҳисобга олганда фақат кичик хажимдаги ишларда қўлланилади. Болғани уриш қисми массаси грунтнинг зичлигига боғлиқ агар 12 метрли қозиқ қоқилаётгар бўлса грунт зич бўлганда болға массаси

қозиқникидан 1,5 бароба, агар грунт ўртача зичликда бўлса 1,25 баробар ортиқ бўлиши зарур. Агар узун ва массаси катта қозиқлар қоқилаётганда эса болғани массаси қозиқнинг 0,75 баробар массасига тенг қилиб олинса хам бўлади. Қурилишда асосан штангали ва қувурли дизел болғалар ишлатилади. Расм 7.1.5. Дизел болға схемаси . а – штангали ; б – қвурли ; 1 – харакатланувчи цилиндр ; 2 – йўналтирувчи штанга ; 3- поршен ; 4 – характаланувчи поршен ; 5 – қалпоқ ; 6 – харакатланмайдиган поршен ; 7 – асос . Штангали дизел болға бир минута 55-60; қувурли дизел молот эса 47- 55 маротаба уради. Қувурсимон дизел болға уриш қуввати самараси уриш қисми массаси бирхил бўлсада штангали дизел молотникидан 2…3 баробар самаралироқ. Қиш пайтида хаво харорати – 30 0 С атрофида штангали дизел болғаларни ишлаши осон ва самаралироқдир. Дизел болғаларни бир қатор афзалликлари билан бирга камчилиги хам мавжуд, масаалан; юмшоқ ва осон сиқилувчи грунтларда қоқиш жараёни болғани қозиқдан қайтаётгандаги баландлиги кам бўлганлиги сабабли камерада зарур сиқилиш бўлмай, ёқилғи ёнмайди. Қандай болға танлаш кераклиги грунтнинг турига ва қозиқ массасига

қараб қуйидаги коэффициенга асосан амалага оширилади. K=(Q+g) W (8.1) бу ерда: Q – болға массаси, кг; g – қозиқ массаси, кг; W – паспорт бўйича уриш қуввати; К = 2…6 оралиғида; К = 3 остма болғалар учун; К = 5 бир томонлама харакатланувчи штангали дизел болға учун; К = 6 қувурли хар икки томонга харакатланувчи дизел болға учун. Қозиқ вертикал холга келтирилиб, ўрнатилгач болға қозиқ устига аста секин туширилиб, босиб грунтга киритилади. Қозиқ йўналишини тўғри танлаб олиш учун биринчи бир неча уриш болғани 0,4…0,5 м дан ташлаб амалга оширилади, сўнгра уриш кучи аста ортириб энг катта, я o ни максималга олиб борилади. Қоқиш бошланишида хар бир метр қозиқни грунтга қоқилиши учун нечта уриш тўғри келиши ҳисобга олиб борилади, бунда болғани ҳар бир тушиш баландлиги хисобга олинади. Қоқиш бошланишида қозиқни режадаги ўрнини тўғрилигига, қозиқни вертикаллиги ёки белгиланган бурчак остига қоқилишига ахамият бериш зарур. Болға билан ҳар бир урганда қозиқ ма o лум бир чуқурликка грунтга ботади, ушбу ботишни « отказ » дейилади. Қозқини қоқиш ҳисоб бўйича «отказ»га етгунча амалга ошрилади. Қозқилар лойиха сатхигача ёки лойихавий «отказ»гача қоқилса, уларни яна 10 маротаба «жанда» уриб кўрилади. Икки ёқлама характланувчи дизел – болға ёки буғ хаволи болға уришлари жуда тез, хатто минутига 200 маротаба уриши мумкинлигини инобатга олиб, қозиқни 1 мин.да қанча ботиши билан «отказ»ни 1 мм аниқликкача ўлчаб кўрилади. Агар қозиқ 3-4 кун давомида назоратдаги «отказ»ни бермаса, унда яна назорат қоқиш амалга оширилади. Агар 85% дан кам лойихавий чуқурликка

ботиб қоқилмай қолса, унда 3 маротаба кетма кет «жанда» уриш билан бирга текшириб кўрилади. У ҳам натижа бермаса сабаби ўрганилади ва лойиха институти билан келишилиб қозиқ пойдеворни қоқиш ишини довом эттириш ёки тўхтатиш келишиб олинади. Қозиқ пойдеворни юк кўтаришни текшириб кўриш учун уни динамик кучга текшириб кўрилади. Бунда ўта аниқ ва ўз навбатида кўп мехнат сарфланадиган усул – бу статик юк усули бўлиб у узоқ вақт текширишни талаб қилқди. Динамик куч усулида қозқни юк кўтарш қобилиятини аниқлаш қоқувчи ускуна уриш қувватига боғлиқ. Бунда қоқишдаги «отказ» қозиққа махсус боғлаб қўйилган автоматик қўшиб борувчи «отказ» ўлчагич ёрдамида амалга оширилади (расм 7.1.6). Ушбу ускунада ғадир-будур чизғичдан ташкил топган бўлиб, уни бўйлама ўйиқчалар орқали отказни хисобловга кўрсатгичлар харакатлантиради. Қозиқ грунтга ботиши кўрсаткичлардан бири пастга харакатланиб, ўлчов чизғичида қанча жами отказ қолганини ўлчаб беради. Қозиқ қоқиладиган грунтдан акс тасир қозиқни орқага қайтаришга харакатни ўлчаш эса иккинчи кўрсаткични юқорига харакатланиши орқали ўлчов чизиғичидан аниқланади. Қозиқ грунтга қоқилганда, у ўзига ёпишиб турган грунтни зичлаб бориши ҳисобига унинг юк кўтари ш қобилияти ортиб боради. Шпунт қаторларини қоқиш – мояк қозиқларни қоқишдан бошланади (расм 7.1.7.а,б), мояк қозиқлар бўйлаб болтлар билан қотирилган қўш тутгич ўрнатилади. Шпунт қатори бурчагидан бошлаб бир моякдан иккинчи мояк томонига қараб қоқиб борилади, бунда қозиқни навбатдагиси қўш тутгич орсига ўрнатиб ўлчаб борилади. Пўлат шпунтларни ўз аро зич жойлашиши уларда махсус қилинган прокат профилларни ўзаро бир-бирига қотириш билан та o минланади.

Расм 7.1.6. Автоматик қўшиб «отказ» ўлчагич схемаси. 1 – қозиқ; 2 - бойлағич; 3 - шарнир; 4 – ғадир-будур чизғич; 5 - йўналтирувчи; 6 – отказни кўрсаткич; 7 – ўлчов чизиғи (отказни ўлчаш учун); 8 – таянч бойлгичи; 9 - тагдон; 10 - таянч; 11 - шарнир; 12 – қолдиқ отказини кўрсаткич; 13 – қолдиқ отказини ўлчовчи ўлчов чизғичи; 14 – йўналтирувчи. Ёғоч ва темирбетон қозиқларни бир бирига зич ёпишиши уларда ҳосил қилган ўйиқ ва тирноқлар ҳисобига амалга оширилади. Шпунт қаторларни охиргисини ўрнатиш, олдинги ўрнаган шпунтларни бир оз лойихадан четлаши натижасида қийинроқ кечади. Бундай холларда махсус понасимон шпунт қоқиш билан хатолик йўқотилади (расм 7.1.6.в) шпунт қатор қозиқлар отказига қоқилмай, балки белгиланган чуқурликка қоқилади. Қоқилиш чуқурлиги шпунтга белгилаб қўйилган бўлади. Шпунт қаторни қоқишни самарали бориш кўп жихатдан қоқувчи ускунани танлашга боғлиқ. Болғаси уриш қисми массаси 2 тоннадан ортиқ бўлган буғ хаволи болғалар ёрдамида узунлги 10 м дан узун бўлган ичи тўла кесимли темир бетон қозиқлар қоқилади. Ичи тўла кесимли узунлиги 10 м гача узунлиги 6 м.дан ортиқ бўлган ёғоч қозиқларни ва шпунт қаторларни уриш қисми массаси 1,25…2 т гача бўлган болғали буғ хаволи ёки болғаси уриш қисми массаси 1,8 т дан ортиқ бўлган дизел молотлар билан қоқилади. Узунлиги 6 м гача бўлган ёғоч қозиқларни эса уриш қисми массаси 0,4…1,2 т гача бўлган дизел молотлар қўл келади. Қозиқларни титратиб киритиш асосан қозиққа грунтнинг

ишқаланиш та o сири катта бўлмаган турлари, я o ни ичи бўш ости очиқ қозиқлар, пўлат шпунт қатораларида қўлланилади. Титратиб ботириш ускунаси ёрдамида пўлат шпунт қаторларини грунтдан енгил суғириб олиш хам мумкин. Расм 7.1.7. Шпунт қатори қоқиш. а – ёғоч шпунт қаторларини қоқиш схемаси; б – худди шундай метал шпунтлар; в – чет қатор шпунтларни лойихадан четлаганда охирги шпунтни қоқиш; 1 - йўналтирувчи қўш тутгич; 2 – чиқариб ўрнатлган мояк қозиқ; 3 – ўзгарувчан тиқин; 4 – ёғоч шпунтлар пакети; 5 - таянч чорқирра ғўлали ва қатирувчи чангакли пона; 6 – шпунт асосидаги кемтиклик; 7 – бурчак шпунти; 8 – қатор шпунти; 9 – пона шпунти (улар иккитаси ўз аро электр пайвандланади). Титратиб бориш ускунаси титратувчи харакат берувчи электромеханик машина бўлиб, у қозиқ ботирувчи мачтасига осилган ва ўз навбатида қозиқ устига қотирилган бўлади (расм 7.1.8). Паст частотали титратиб ботиргичлар (1 минутда 420 тебранишли) ёрдамида оғир темир бетон ва диаметри 1000 мм ва ортиқ бўлган ичи бўш бўлган қозиқлар ботирилади. Енгил, массаси 3 т гача бўлган қозиқ ва шпунт қаторларини эса юқори частотали (1 минутда 1500 тебранишли) титратиб ботиргич ишлатилиб, у титратгич ва унга ёпиштирилган юкдан иборат (расм 7.1.9)

Расм 7.1.8. Титратиш усули билан қозиқни ботириш схемаси. а – қозиқни ботириш ускунаси; 1 – титратиб ботиргич (титратиб урувчи болға); 2 – экскаватор; 3 – қозиқ (шпунт); б – рессор ости люки бўлган титратиб-ботиргич; 1 – электр юритгич; 2 – юк плиталар; 3 – титратгич; 4 – деболас; 5 – қалпоқ; 6 – пружина. Расм 7.1.9. Титратувчи болға схемаси. 1 – электр юритгичли урувчи қисм; 2 – деболаслар; 3 – ургич; 4 – пружина; 5 – уришни қабул қилгич. Титратиб ботириб киритиш усули сув шимиган боғланмаган грунтларда самаралидир. Титратиб ургичнинг яна бир хоссаси грунтнинг

қаршилиги ортиши билан унинг уриш энергияси ўз-ўзидан ортади. Титратгичнинг урувчи қисми массаси темир бетон массасини 50% дан кам бўлмаслиги, я o ни 650…1350 кг атрофида бўлиши зарур.

Адабиётлар: 1. Ангизитов В.А. «Технология возведения зданий и сооружений» Москва АСВ 2000. 2. Атаев С.С., Данилов Н.Н. и др. «Технология строителного производства» М.Стройиздат 1984. 3. Беляков Ю.И., Левинзон А.Л. и др. «Земляне работ» М. Стройиздат 1990 4. Завряжин Н.Н. и др. Производство отделочнх работ в строител p стве (зарубежнй опт) М.Стройиздат 1987. 5. Каграманов Р.А., Мачбели Ш.Л. «Монтаж конструкций сборних многоэтажних гражданских и промшленних зданий» М. Стройиздат 1987. 6. Кукла В.А. и др. «Технология и организация производства земляних работ» Киев Будивельник 1987.

Похожие

Йирик панелли биноларни барпо этиш

Биноларни реконструкциялаш технологияси

Қолип ишларини бажариш технологияси

Шаҳарсозлик шаҳар ҳудудлари ва қишлоқ аҳоли пунктларини қуриш ва режалаштиришни ривожлантириши

Кўчиш усулида рама эгувчи моментларининг кесувчи ва бўйлама куч эпюраларини қуриш