Биноларни реконструкциялаш технологияси - Архтектура - Рефераты

Биноларни реконструкциялаш технологияси

Загружено в:

21.05.2023

Скачано:

0

Размер:

963.5 KB

Биноларни реконструкциялаш технологияси Режа: 1. Объектларни реконструкциясида ишларнинг таркиби 2. Қурилиш конструкцияларини ажратиш ва бузиш 3. Конструкцияларни кучайтириш 4. Реконструкция ишларини бажаришда меъёрий талаблар

Объектларни реконструкциясида ишларнинг таркиби Реконструкция – бу мавжуд бинони янги талабларга жавоб берадиган ҳолда қайта қуриш. Ишлаб турган корхонанинг габаритларини оширмасдан ишлаб чиқариш қувватини ошириш, махсулот сифатини яхшилаш ва турларини қўпайтириш, одамларнинг яшаши ва ишлаш учун яхши шароит яратиш мақсадида реконструкция қилинади. Техник жиҳатдан қайта қуроллантириш – бу корхонада маънавий ва жисмоний эскирган қурилмаларни янги техника, технология, ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштиришга асосланган янги такомиллашган қурилмаларга алмаштириш орқали юқори техник-иқтисодий даражага оширишдаги тадбирлар мажмуаси тушунилади. Объектларни реконструкциялаш ва қайта қуроллантиришда қурилиш конструкцияларини ажратиб олиш, бузиш, кучайтириш ва алмаштириш, технологик қурилмаларни ва инженерлик тизимларни демонтаж қилиш, ҳимоялаш ва пардозлаш қопламаларини қайта тиклаш (тузатиш) ишлари амалга оширилади. Бундан ташқари сақланиб қолинаётган конструкциялар ва бино қисмининг турғунлигини таъминлаш зарур. Объектларни реконструкциялашда алоҳида жиҳат – бу қурилиш майдонининг ва иш фронтининг торлиги ва ишларни бажаришдаги ноқулай шароитлар, ҳамда қурилиш майдонидаги қурилишларнинг зичлиги ва унинг ер ости коммуникациялар билан тўлалиги, қурилиш материалларини жойлаштириш ва тахлашда, конструкцияларни йириклаштириб йиғишда, қурилиш машиналарини ўрнатиш ва харакатланишда қурилишнинг транспорт хизматида намоён бўлади. Иш зонасида сақланадиган конструкциялар ва қурилмаларнинг мавжудлиги иш фронтини чеклайди, иш ўрнини кўнгилдагидай ташкил этишга тўсқинлик қилади, қурилиш материалларини узатиш, жойлаштиришни қийинлаштиради, ҳамда технологик қурилмаларни шикастланишидан сақлаш ишларини қўшимча пайдо қилади. Объект этаплар бўйича реконструкция қилинса қурилиш ишлари яна ҳам мураккаблашади.

Бу ҳолатда ажратилган участкада барча қурилиш ишларини белгиланган муддатда тамомлаш талаб этилади, бу эса материал – техник ва меҳнат ресурсларни бирданига жамлашни тақозо этади. Булар барчаси кўп хажмдаги қўл ишларини талаб қилиб, ёнғин ва портлаш хавфи бор муҳитни яратади. Ночор иш усуллари ва ташкил этишни қўллашни мажбур қилади. Қурилиш ишларининг алоҳида шароити шуни тақозо қиладики, объект реконструкциясидаги барча иштироқчиларнинг ишларини аниқ бир-бирига боғлаб ҳамжиҳатликда ишлашга, лойиҳа ва ташкилий технологик хужжатларнинг аниқ сифатли ишлаб чиқаришини таъминлашни талаб этади. Ташкилий-технологик хужжатлар (иш бажариш лойиҳалар, технологик хариталар) ҚМҚ талаблари асосида ишлаб чиқилади. Бунинг учун бошланғич материал бўлиб: тасдиқланган реконструкция лойиҳаси; белгиланган ишларни бажариш муддатлари; қурилиш ташкилотининг ресурслари ва имкониятлари тўғрисидаги маълумотлар, буюртмачилар томонидан вақт бўйича қўйиладиган чекловлар. Реконструкцияда қурилиш ишларининг ташкилий-технологик хужжатларига киритилиши керак: • ишлаб турган корхона ва қурилиш ишларининг биргаликда фаолият юритишини , ҳамда технологик қурилмалар ишлаб чиқаришда ишловчи ходимларнинг ҳимоясини таъминловчи кўрсатма ; • сақлаб қолинадиган конструкция ва бино қисмининг фазовий бикирлиги ва турғунлигини таъминловчи услублар , конструкцияларни ажратиб олиш , бузиш , алмаштириш ёки кучайтириш ишларини бажариш тартиби ва кетма - кетлиги ; • қурилиш машиналари ва механизмларининг харакатланишини таъминлаш учун қурилиш конструкцияларини кучайтириш усуллари ; • ишлаб турган корхона ва қурилиш ташкилоти ходимларининг меҳнат мухофазаси ва хавфсизлик техникасини таъминлаш бўйича кўрсатма ; • реконструкциянинг хар бир даври ва босқичи учун қурилиш бош режаси.

Буюртмачи томонидан ёзма равишда рухсат олингандан сўнг ишларни бажаришга киришилади. Қурилиш конструкцияларини ажратиш ва бузиш Қурилиш конструкцияларини ажратиш ва бузиш ишлари кўп меҳнат талаб қилинадиган, айрим ҳолларда у объект реконструкциянинг умумий давомийлигини белгилайди. Ажратиш деганда бинони қандайдир бўлаги ёки барча конструктив элементларини ўз ўрнида қайта фойдаланиш мумкинлигини ҳисобга олиб шикаст етказмай олиб ташлаш тушунилади. Конструкцияларни бузиб олиб ташлаш улардан ўз ўрнида фойдаланиш имкониятини бермайди. Реконструкция қилинаётган бинонинг хажмий-режавий ечимлари ўзгартирилса, ҳамда айрим конструкциялар алмаштирилса, қисман ажратиш, бузиш ишлари олиб борилади. Конструкцияларни бутунлай ажратиш ва бузиш бино ва иншоотларни олиб ташлашда ёки реконструкция ишлари катта хажмда бўлса бажарилади. Қурилиш конструкцияларини ажратиш, бузиш усулларини танлашга реконструкцияланаётган объектнинг хажмий-режавий, конструктив ечимлари; реконструкция ишларнинг корхонанинг асосий фаолияти билан киришиши, ҳамда унинг иш режими, иш бажариш муддатлари; меҳнат мухофазаси ва хавфсизлик техникаси талаблари; яроқли ва қайта фойдаланадиган материалларнинг чиқиш даражаси етарли даражада таъсир этади. Қурилиш конструкцияларини ажратиш, бузиш ишларини имконият бўлса ишлаб чиқариш тўхтатилгангача бажариш тавсия этилади. Ишлар бошлангунгача барча ички электр таъминоти, инженерлик тармоқларини, водопровод, иситиш тармоқларини ва бошқаларни ишончли ўчириш лозим.

Қурилиш конструкциялари алоҳида элемент бўйича ёки йирик блоклар бўйича ажратилади. Алоҳида элемент бўйича ажратиш ишлари қўлда ёки механизациялашган инструмент билан бажарилади. Ғишт, бетон ва темир-бетон конструкциялар қачонки механизмларни қўллаш имконияти бўлмаса қўлда ажратилади (1- расм). Йирик блоклар бўйича ажратилганда меҳнат сарфи ва иш бажариш муддати қисқаради, ҳамда меҳнат хавфсизлиги ва маданияти ошади. Юқори даражада физик эскириш натижасида конструкцияни ажратиш имконияти бўлмаса ва иш муддатини қисқартириш учун конструкциялар бузилади. Бунинг учун қисман ёки бутунлай бузиш усуллари қўлланиб, бунда материалларга механик, термик ва портлатиш таъсири кўрсатилади. 1-расм. Томни ажратиш кетма-кетлиги:

а – бир нишабли; б – икки нишабли; в – осилиб турадиган стропила; г – стропила фермасининг ёпмага тушириш тартиби; 1-7- элементларни олиш кетма-кетлиги. Қисман бузиш усулида бино каркасининг йирик ўлчамдаги йиғма ва монолит конструкциялари; алоҳида устунлари, тўсинлар ва бошқа элементлари олиб ташланади. Бунда улардан фойдаланиш учун кичикроқ ўлчамдаги бўлакларга бўлинади (2 -расм). 2-расм. Деворларни ажратиш: а – ғиштли; б – панелли; в – илиш учун мослама. 1 – панеллар йиғими; 2 – металл махкамлагичлар йиғими; 3 – харакатланувчи вишкалар; 4 – асбоблар қутиси; 5 – газ билан кесувчи қурилма; 6 – олинадиган панель; 7 – кран; 8 – компрессор туриш жойи; 9 – скоба; 10 – белгиловчи стержень. Бутунлай бузиш усулида ўзининг тавсифи билан кейинчалик фойдаланишга яроқсиз конструкциялар; монолит бетон ва темир-бетон пойдеворлар; бетон асоси ва қалинлиги 200 мм ортиқ поллар; ғишт, бетон ва темир-бетон деворлар ва пардадевор; темир-бетон қаватлараро ёпмалар ва ёпмалар ва бошқа элементлар олиб ташланади. Бунинг учун осиб қўйилган клин-баба, шар, пневмо ва гидромолотлар импульсливодомет қурилмаси; қўл ва механизациялашган инструментлар; портловчи моддалар; электрогидравлик қурилмалардан фойдаланилади (3- расм).

Бино ва иншоотларни бутунлай бузиш кўпинча портлатиш усулида амалга оширилади. 3-расм. Конструкцияларни бузиш: а – гидромолот билан; б – осилувчи қурилма балан; в – понали ёрғич билан; г – кислородли учлик билан қирқиш; д – бетон қирқадиган қурилма билан; е – электр гидравлик ўрғичдан фойдаланиб. Конструкцияларни кучайтириш Биноларда янги технологик қурилмалар ўрнатилганда қаватлар сони оширилганда юкламаларнинг ошиши натижасида, ҳамда конструкциялар қисман ёки бутунлай юк кўтариш қобилиятини йўқотганда

конструкцияларни кучайтиришга тўғри келади. Айрим ҳолларда конструкцияларни кучайтириш уни янгисига алмаштиришга нисбатан кам сарфли бўлади, чунки янгисини ўрнатиш ишлари анча мураккаб жараён ҳисобланади. Конструкцияларни кучайтириш ишлари ҳар-хил даражада корхонанинг иш фаолиятини ҳисобга олган ҳолда олиб борилади. Бунда бинонинг ҳажмий-режавий ечими ва технологик қурилмаларнинг жойлашиши, ишларни олиб бориш шароити, хавфсизлик техникаси талаблари эътиборга олинади. Асос грунтларини кучайтириш. Мавжуд бино асосини кучайтиришда цементлаш, силикатлаш, термик ишлов бериш, электр силикатлаш ва синтетик смолалар билан ишлаш усуллари қўлланилади. Асосни кучайтиришнинг бошқа усуллари – бу буроинъекцион илдизсимон қозиқ ўрнатиш. Бунинг учун пойдевор орасидан диаметри 89… 280 мм, 50...40 м узунликда скважина бурғуланиб 10...16 мм диаметридаги арматуралар туширилиб 3...6 МПа босимда бетон юборилади. Пойдеворларни кучайтириш. Пойдеворларни кучайтиришда уларнинг тагини кенгайтириш ёки ҳар-хил қозиқларни ўрнатиш орқали амалга оширилади. Пойдевор таги ўлчамларини ошириш юкламалар ошганда, асосдаги грунтларнинг юк кўтариш қобилияти етарлича бўлмаса, эксплуатация даврида пойдеворга жиддий шикаст етган бўлса амалга оширилади. Пойдевор тагини кенгайтиришда темир-бетон ғилоф ўрнатиш, ўлчамларини ошириш, қисман ёки бутунлай янги пойдевор ўрнатиш усуллари қўлланиладирасм (4, 5 -расмлар).

4-расм. Пойдеворларни темир бетон ғилоф билан кучайтириш: 1 – кучайтирилаётган пойдевор; 2 – темир бетон ғилоф; 3 – кучайтириш арматураси; 4 – кучайтирилаётган устун; 5 – устун ғилофи. 5-расм. Лентасимон пойдеворни кенгайтириб кучайтириш: 1 – кучайтирилаётган пойдевор; 2 – кенгайтириш арматура каркаси; 3 – металл қувур; 4 – шпурлар. Ғишт, харсангтош, бетон ва темир-бетон пойдеворларни кучайтиришда ишларни бажаришнинг умумий схемасида жараёнлар кетма-кетлиги қуйидагича амалга оширилади: • ер ости сувининг сатҳини пасайтириш, агар мавжуд бўлса; • пойдеворнинг икки томонидан траншея қазиш; • пойдевор юзаларини тозалаш; • пойдевор деворида юк бўшатувчи тўсин ўрнатиш учун тешик очиш; • •пойдеворнинг кенгайтирилган қисмини арматуралаш, яхлит армокаркас • ҳосил қилиш; • қолип ўрнатиш; • бетон қоришмасини вибрациялаб жойлаш; • бетонни парвариш қилиш ва қолипларни ажратиш; • гидроизоляция ишлари; • бўшлиқларни қайта тўлдириш ва отмостка қуриш.

Пойдеворларни кучайтириш узунлиги 10...12 м дан ортиқ бўлмаган участкаларга ажратилиб бажарилади, кейинги участкани бетонлаш, олдиндаги участкадан 3 кундан кейин бошланиши лозим. Ғишт конструкцияларни тузатиш ва кучайтириш . Кучайтириш ишлари қуйидаги амалга оширилади: ёриқларни беркитиш; қопламалар ўрнатиш; шикастланган участкаларни қайта териш; ҳажмий турғунлигини ва бикирлигини ошириш; Ёриқларни беркитишда ғишт теримидаги ёриқларга босим остида суюқ цементли ёки полимер қоришмани юбориб, ғиштларнинг умумий бирикишини ошириб унинг юк кўтариш қобилиятини оширилади. Қопламалар темир бетон, суваладиган ва металдан бўлиши мумкин. Темир бетон қопламаларда юзалар яхшилаб тозаланиб, излар туширилади, намланади сўнгра арматура тўрлари чокларга штирлар қоқиб махкамланади, қолип ўрнатилиб бетонланади. Бетонлаш ярусининг баландлиги 1 м гача, участка узунлиги икки дераза ва эшик ўртасидаги девор узунлигига ёки яхлит участкаларда 3...5 м бўлиши мумкин. Темирбетон қоплама ўрнатишнинг бошқа усули торкретлаш. Торкрет бетон бевосита ғишт теримига, арматурага 2 – 3 см қалинликда бетон қоришмасини босим остида чаплаш (6-расм). 6 –расм. Ғишт устунларни металл (а), темир бетон (б), сувоқли (в) қоплама билан кучайтириш:

1 – планкалар 3 × 5; 2 – уголок (бурчаклик); 3 – пайванд; 4 – стерженлар Ø 5 ... 12 мм; 5 – хомутлар Ø 4 ... 10 мм; 6 – бетон В 12,5 ... В 14; 7 – стерженлар Ø 6 – 12 мм; 8 – қоришма марка 50 ... 75; 9 – ғишт терими. Қоплама ўрнатишда суваш усули хам қўлланилади. Бунда юзани тайёрлаш ва арматура ўрнатиш олдинги усулларидагидек амалга оширилиб, сўнгра 2 – 3 см қалинликда бир қанча қатлам цементли қоришмада сувалади. Хар қайси сувоқ қатламидан сўнг 3 суткагача сувоқ қотиши учун танаффус қилинади. Металл қоплама 2 та асосий элементдан ташкил топиб, икки дераза ва эшик ўртасидаги девор ва устунларнинг бурчакларига цемент қоришмага вертикал ўрнатиладиган пўлат уголоклар ва уларни бирлаштирувчи металл тилимли хомутлардан иборат. Металл каркасни коррозиядан сақлаш мақсадида цементли қоришма билан суваб қопланади (7-расм). 7-расм. Бўшлиқлар орасидаги ғиштли деворни пўлат қоплама билан кучайтириш: 1 –бўшлиқлар орасидаги ғиштли девор (простенка); 2 – пўлат уголок; 3 – планка; 4 – кўндаланг боғловчи. Ғишт теримининг жиддий шикаст етган қисмлари янги терим билан алмаштирилади. Бунинг учун ғишт терими вақтинчалик металл ёки ёғоч

каркас билан махкамланади. Вақтинчалик махкамлаш теримдаги қоришма 50 % мустахкамликга эришгандан сўнг олинади. Ғиштли биноларни реконструкциялашда улардаги ёриқлар, деформациялар йўл қуйиладиган даражадан юқорироқ бўлса уларнинг турғунлигини ва хажмий бикирлигини ошириш мақсадида металл тортқилар билан хажмий тортилади (8- расм). 8-расм. Ғиштли деворни хажмий тортиш билан кучайтириш. 1 – тортиқлар; 2 – тортиш муфтаси; 3 – металл қистирма; 4 – швеллер Н = 16 – 20; 5 – уголок. Темир бетон устун, тўсин ва ёпмаларни кучайтиришда қўшимча элементларни қўшиш, яъни конструкция қирқим юзасини, арматуралашни ошириш, айрим холларда қўшимча таянч ўрнатиб хисобланиш схемасини ўзгартириш ишлари амалга оширилади (9, 10, 11- расмлар).

9-расм. Устунларни пўлат қоплама (а), арматура каркас (б), сетка (в), темирбетон ғилоф(г) билан кучайтириш: 1- кучайтириладиган конструкция; 2- кучайтириш элементлари; 3-ҳимоя қатлами; 4- шчитли қолип маҳкамловчи хомут билан; 5-инектор; 6-шланг. 10-расм. Тўсинни кучайтириш схемаси: 1 – кучайтирилаётган конструкция; 2 – арматура каркаси; 3 – осма қолип; 4 – тортқи; 5 – бетонлаш учун ёпмадаги тешик.

11-расм. Устун ўрнатиб тўсинни кучайтириш: 1 – кўчайтирилаётган тўсин; 2 – қўшимча пойдевор; 3 – кучайтириш устуни; 4 – болтлар. Реконструкция ишларини бажаришда меъёрий талаблар Қурилиш ишларини олиб бориш тартибини ифодаловчи асосий хужжатлар, бу объектни реконструкциялаш лойиҳаси, ташкилий-технологик хужжатлар, ҳамда ҚМҚ– ІІІ қисмининг бевосита тааллуқли боблари хисобланади. Объектнинг реконструкцияси сифатини қурилиш ишларининг барча даврларда ишонарли таъминлаш учун тизимли дастлабки ва жорий назоратларни ташкил этиш лозим. Дастлабки назоратда лойиҳа ва ташкилий-технологик хужжатлар текширилади, ҳамда қурилиш материаллари, конструкцияларнинг сифати қўйиладиган талабларга жавоб бериши аниқланади. Хужжатларни текширишда унинг комплектлиги, тўлалиги ва реконструкцияланадиган объектнинг ишлаб чиқариш шароитларининг хисобга олиниши ва қурилиш ташкилотининг ресурслар бўйича имкониятлари тўғрисида маълумот, ҳамда хужжатларнинг сифатли

расмийлаштирилиши ва келишилганлик имзоларининг мавжудлиги кўриб чиқилади. Қурилиш материаллари ва конструкциялари текширилганда паспорт ва сертификатларнинг мавжудлигини текширилади, куриш ва лаборатория усулида материал ва конструкциялар тавсифи аниқланади, ҳамда уларнинг лойиҳа, меъёрлар талабларига мослиги аниқланади. Бундан ташқари қурилиш ишчиларининг сохаси ва малакаси, бажариладиган ишларнинг турига ва мураккаблигига мослигини хам билиш зарур. Жорий назоратнинг асосий вазифаси: Қурилиш материаллари ва конструкцияларнинг тахланишининг ва сақланишининг тўғрилигини, конструкцияларнинг лойиҳа ҳолатига қўйилиши текширилади, ҳамда ишлаб чиқариш жараёнларини ва операцияларини бажаришнинг таркибий кетма- кетлиги технологик усуллари текширилади, жорий назорат визуал, ўлчаш ва геодезик асбоблар ёрдамида амалга оширилади. Қурилиш меъёрлари ва қоидаларида кўзда тутилган ҳолатларда маъсул ходим ёпиқ ишларга актлар ва бажариш схемаларини тузади. Иш журнали объект реконструкцияси бошлангандан ёзила бошлайди, лекин махсус ишлар иш бажарилиши вақтида ёзилади. Объект реконструкциясида ва янги қурилишда мехнат хавфсизлиги бўйича давлат стандартлари ҚМҚ 3.01.02 – 00 талабларини бажариш лозим. Реконструкцияга тайёргарлик даврида қурилиш ташкилоти буюртмачи билан биргаликда мехнат мухофазаси бўйича тадбирлар ишлаб чиқади ва унга амал қилишда улар баравар жавобгардирлар. Ишларни бошлашга қадар қурилиш ташкилоти ёзма равишда буюртмачидан қурилишнинг барча даврига ёки айрим ишларни бажаришга рухсат олиши керак. Қурилиш ишларида мехнат мухофазаси умумқурилиш майдони ва технологик жараёнлар учун ишлаб чиқарилган тадбирларни амалга ошириш орқали эришилади.

Умумқурилиш майдони учун тадбирлар қуйидагиларни кўзда тутади: хавфли зона чегарасини аниқлаш ва унинг тўсилиши; қурилиш машиналари, механизмлар ва транспорт, ишчиларнинг харакат йўлларини, қурилиш материалларининг тахланиш жойларини кўрсатиш ва ташкил этиш; қурилиш машиналари ва механизмларнинг хавфсиз жойлаштирилишини ва уларни эксплуатацияси қоидаларини ишлаб чиқиш; буюртмачи ва қурилиш ташкилоти биргаликда ишлаб турган технологик қурилмалар, инжинерлик коммуникациялар яқинида иш ўрнини ташкил этиш, ҳамда айрим операцияларни бажариш технологиясига доир тадбирларни ишлаб чиқиш; хавфсизлик техник қурилмаларидан фойдаланиш, уларнинг тузилиши. жамоавий шахсий химояланиш мосламалари, манбаларидан фойдаланиш бўйича кўрсатма; бир қанча ташкилотларнинг биргаликда бир участкада хавфсиз ишлаши бўйича кўрсатма. Реконструкция ишлари бошлангунга қадар қурилиш жараёнларини ва операцияларини хавфсиз бажариш, қурилиш территориясида ва қурилиш майдонида харакатланиш тартиби бўйича ишловчиларга батафсил инструктаж ўтказиш. Объектни реконструкцияси жараёнида қурилиш ишларига маъсул ходимлар ишловчиларнинг хавфсизлик техникаси ва мехнат мухофазаси қоидаларига амал қилаётганликларини назорат қилиб бориши шарт.

Адабиётлар: 1. Бозорбойев Н. Бино ва иншоотларни барпо этиш технологияси. И-қисм. ўқув қўлланма Тошкент, 2000. 2. Бозорбойев Н., Собиров М. Бино ва иншоотларни барпо этиш технологияси. ИИ-қисм. ўқув қўлланма Тошкент, 2000. 3. Технология возведения зданий и сооружений: Учеб. для строит, вузов/В.И. Теличенко, О.М. Терентьев, А.А. Лапидус— 2-е изд., перераб. и доп.— М.: Высш. шк., 2004. — 446 с; ил. 4. Технология строительного производства. Учебник, (С.С. Атаев, Н.Н. Данилов, Б.В.Прыкин и др.) М., Стройиздат, 1994. 5. Технология строительного производства (О.О.Литвинов и др.) Киев, Высшая школа. 1995. 6. Хамзин С. К., Карасев А. К. Технология строительного производства. Курсовое и дипломное проектирование. Учеб. пособие для строит, спец. вузов. — М.: ООО ≪ БАСТЕТ ≫ , 2006. - 216 с.: ил 7. Бозорбоев Н., Бозорбоев Ф. Бино ва иншоотларнинг ер остки қисмини барпо этиш технологияси. Ўқув қўлланма. Тошкент, 2003. 8. Швиденко В.И. Монтаж строительных конструкций. Уч. пос. М., Выс. школа, 1987. 9. Матвеев Е.П. Реконструкция жилых и гражданских зданий. — М.: ГУЛ ЦПП, 1999. 10. Справочник строителя. Бетонные и железобетонные работы. — М.: Стройиздат, 1987.

Похожие

Йигма конструкцияли биноларни барпо этиш технологияси

Куйма бетон ва темир-бетондан биноларни барпо этиш технологияси

Биноларни архитектуравий кўринишини бузувчи нуқсонлар

Ғишт деворли биноларни барпо этиш

Йирик панелли биноларни барпо этиш