Биноларни архитектуравий кўринишини бузувчи нуқсонлар - Архтектура - Рефераты

Биноларни архитектуравий кўринишини бузувчи нуқсонлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

214 KB

Биноларни архитектуравий кўринишини бузувчи нуқсонлар Режа: 1. Ер ости ва устидаги қурилиш ашёларидаги нуқсонлар 2. Қуйма яхлит темирбетондаги айрим нуқсонлар 3. Цементли бетон ишларидаги нуқсонлар

Ноёб қурилиш иншоотлари бунёд этилаетган азим Тошкентда, қурилиш жараёнлари бажарилиши сифатини назорат қилишни юқори савияда эмаслиги қурилиш ашёларини муддатидан олдин бузилиш ҳолларини кўриш мумкин. Қурилиш технологияларида техник шартлар талабларига риоя қилинаётган, бошлангич сифат кўрсатгичлари ашё ва конструкцияларни ишлатилиши даврида бузилаётганлиги иншоотларини квалиметрик хоссаларини тубдан ёмон бўлишига олиб келади. Бундай ҳолларни иншоот лоиҳасини тузаётган муалиф архитекторлар томонидан хам йўл қўйилмоқда. Жумладан, пойдевор, цокол, том ости қисмларни намланмаслигини олдини оладиган сув ва буғдан сақлаш ишлари етарли сифатда амалга оширилмаганликни лойихаларда ҳам кўриш мумкин. Тарихий ёдгорликлар, бино ва иншоотларни асрлар давомида бузилмаслиги сабабларни тахлил қилинса, сув ва намликни юриш йўли, сингиши ва юқоридан пастки қисмига тушишда қурилиш ашёларининг турига кўра чидамлилиги ўрганилган, Биргина бино мисолида, отабоболаримиз ёмғир сувининг кўплаб хилма-хил йўллари борлигини аниқлаб тегишли мухофаза усулларини қўллашган. Томдан тушаётган сувнинг энг осон йўли том бўғоти, том қиялиги, ариқча тарнов ва ниҳоят ёмғир суви бино бўйлаб ётқизилган йўллардан ерга шимилади. Аслидачи: ёмғир сувини қия бўлиб деворга урилиши, туника ва бошқа томбоп ашё чоклари бўйлаб намни силжиши, тарновдан тушаётган сувнинг сачраши, қия йўлка бўйлаб тушган сувни ерга шимилиб ер ости девор юзаси бўйлаб намланаши ва хаказоларни хисобга олиш қурилиш технологиясида кўпинча ўз аксини топмайди. Айниқса, конденсация (буғни сувга айланиши) сувизарарианчагинакўп. Яъни, девор қалинлиги бўйлаб иссиқ ҳаво оқимни ташқи томондан кириб бараётган совуқ оқим билан тўқнашганда конденсацияланган сув томчилари эркин ҳолатда юриб деворни ташқи қатламини ёпишиш мустахкамлигини

сусайтиради. Натижада сувоқ қатламда бузилиш ёки дарз ёриқлар ҳосил бўлади. Қадимда “девор нафас олиши керак” деган иборани бино деворини ҳаво ўтказмайдиган ашёлар – смола ёки лок-бўёқлар билан қопламанг, деб тушунмоқ лозим. Ўзаро туташ микро найчали тузилишдан иборат сувоқ қоришмалар (гипс, оҳак, цемент ва сувда эрувчан пардозбоп бўёқлар ва х.к.) билан қопланган қатламда конденсация суви бўлмайди, чунки икки хил ҳароратдаги оқимлар эркин ҳолатда ташқи юзадан чиқади, яъни девор нафас олади ва унинг чидамлиги ортади. 1-расм. Лок-бўёқ билан пардозланган ғиштли девор ичкарисидан оқиб чиқаётган иссиқ буғ сувга айланиб ғиштни юза қатламини бузиши. 1-лок-бўйоқ пардаси ғиштни ғовак-найчалар оғзини беркитиб буғ ўтказмайдиган қилиб ва сув йиғилган; 2- қиш фаслида сувни музлаши ва кенгайиши ғиштни бузган. Ташқи ва бинонинг ички қисмдаги ҳарорат фарқи қанчалик катта бўлса, конденсация суви шунча кўп бўлади. Натижада ташқи совуқ хаво бундай сув томчаларини музлатади ва ғовоклардаги муз заррачилари девор қатламини бузади. Бундай вазиятда девор ғиштни ёки блокни ғоваклиги сувоқ қатлами ғоваклиги билан тенг ёки бироз кичик бўлишини таъминлаш керак бўлади. Қуйидаги расмда ғишт билан қурилган деворни ташқи юзаси лох-бўёқ билан бўялган ва натижада конденсация суви унинг қатламини бузганлиги кўрсатилган. Бинони қуриб фойдаланишга топширилгандан кейин унинг бошлангич сифат кўрсатгичи (БСК) актига кўра маҳсус техник назорат хизмати (ТНХ) бўлими бинони техник ҳолатини(қурилиш ашёларидаги нуқсонлар, асбоб- ускуналарни созлиги ва фойдаланиш қоидалари) кузатиб туриши лозим.

Ер ости ва устидаги қурилиш ашёларидаги нуқсонлар Қурилишни бошлашдан аввал бу масалага тегишли барча техник шартларни ўрганиш, буюм ва конструкцияларни чидамлилигини таъминлаш чораларида гидроизоляция ишларини сифатли бажарилган, уларни чидамлилик муддатини билиш каби муаммолар мукаммал кўрилган бўлиши керак. Гидроизоляция қатламининг чидамлилик муддати Гидроизоляция тури Қалинли ги, мм Чидамлилиги, йил очиқ ҳавода тупро қда сувд а Битумли 4 3-4 5-7 3-4 Битум суви 6 3-4 5-8 - Битум латексли 6 5-6 8-10 - Битум латексликукерсолли 5-6 4-6 7-10 - Битум бутилкаучукли, 5-6 7-10 15 7-9 Битум этинолли 4-5 - 7-9 6-7 Асфальтобетон (қуйма) 15-20 5-6 20-25 5-7 Эпоксидли 0,8-1 10-13 13-15 8-10 Эпоксид-қатронли 2-3 12-14 16-20 10- 12 Эпоксидфуранли 2-2,5 10-13 13-15 8-12 Полимерцементли 2-3 12-14 14-15 10- 14 Рубероид 7-9 8-10 14-16 - Гидроизоль 8-10 9-12 16-20 8-12 Изоль, бризоль 8-10 8-10 10-12 10- 12 Полиэтилен 1-1,2 - 18-26 17- 20 Полиизобитулен 2,5-3 - 18-20 16- 18 Томбоп темир: Руҳли , темир лист, Алюмин лист, Фольгоизол. 0,8-1 0,8-1 0,8-1 0,2 7-8 9-10 10-12 6-7 - - - - - - - -

Асбестцемент 4-10 8-10 - - Бўялган бетон 4 3-4 - - Зич бетон 65-80 18-20 - - Бетонполимер 30-40 20-40 - - Полимербетон 30-40 18-25 - - Бино ва иншоотларни чидамли ва кўркам бўлишида пойдевор ва ер юзидан 1.0-2.0 метрга баландликдаги қисмни юқори сифат кўрсаткичлари билан квалиметрик хоссаларини қониқтириб қуриш катта аҳамиятга эга.Қурилишнинг ер ости қисмини асосийси тупроқ зичлиги билан туташган конструкция ва буюмлар, девор, ҳамда бинонинг барча қуйи қисмларидир. Ертўла деворларини қуйма яхлит темирбетон билан қуришда унинг квалиметрик сифати қуйидагиларга боғлиқ: -ўрнатилган темир ёки ёғоч тахтали опалубкаларни геодезик асбоблар билан қайта текшириш; -қурилишга автобетонқорғич машинада келтирилаётган қоришманинг бошланғич кириш сифатини текшириш; -суперпластификатор қўшилма билан тайёрланган бетон қоришмани ёйилувчанлиги (қонуний чўкиши) 18 см дан кўп ҳолатда жойлаш; -қоришмани тик ҳолатда тушиш жараёнида қориштирадиган темир қувур девор баландлиги бўйлаб камида 1,5-2,0 м бўлишликни таъминлаш; -бетон қоришмани тўхтовсиз равишда қолипга тушириб жойлашишини таъминлаш; -қўшни бетон девор билан туташ чокларни сув, нам ўтказмаслик чораларини кўриш; -бетонни зичлиги ва ер ости сув сатҳини чуқурлигига кўра унинг сув ўтказмаслик маркасига эътибор бериш. Иншоот қисмларини чидамлилигини камайишига, аксарият қуйидаги технологик жараёнларни бузилиши сабаб бўлади: -ашёнинг ғовак ва найчалари бўйлаб сув ва намликни юриши;

-пойдевор қисмида ер ости сув ва зарарли муҳит таъсирини олдини олишда гидроизоляция ишларини бажаришда меъёрий ҳужжат талабларига риоя қилинмаслиги; -қуйма бетон қоришмаларни қуюқ-суюқлиги, узатиш ва ётқизишда қоидани бузилиши; -девор қуришда ғишт ёки блокларни қоришма билан ГОСТ талабларига кўра ёпишиш мустаҳкамлигини таъминланмаслиги; -Бино томларини ёпишишлари технологиясини сифатли равишда амалга оширилмаслиги ваҳ.к. Ерни устки юзасида энг кўп қўлланиладиган ашё-чорқирра бетон қопламасидир. Бундай қоплама-бетон тош билан хиёбон, йўлка, майдонларни қуришда кенг ишлатилмоқда. Қоплама ишларини бажаришда кўп учрайдиган камчиликлар оқибатида қурилиш ашёларида қуйидаги нуқсонлар пайдо бўлади: -ерни текислашда геодезик ишларни юқори сифатда бажарилмаганлиги; -тупроқ билан текисланган қатламни етарли даражада зичланмаганлиги; - қумли асос қатламини бир жинсли эмаслиги ва етарли зичланмаганлиги; - қоплама бетон тошни қабул қилиш сифатини текширилмаслиги. Қоплама бетон тошни квалиметрик сифати бўйича уч навга (сортга) бўлиш мумкин: 1 нав – тош тузилиши зич – музлашга чидамли, қуруқ ва ҳеч қандай дарзлар йўқ; 2 нав – қоплама бетон тошни зичлиги ўртача – музлашга чидамлилиги камроқ, юзасида микро дарзлар учрайди; 3 нав – тошни тузилиш зичлиги кичик – музлашга чидамсиз, чека қирралари бузилган, микро ва макро дарзлар кўринади. Бундай бетон тошларни сифат кўрсаткичини аниқлашни “экспресс” усули бор.Ҳар бир партия тош қопламаларни қабул қилишда бошланғич кириш сифати аниқланади. Бунинг учун қурилиш майдонини ўзида қоплама тош юзасига шланг билан сув сепилади ва тош юзасидаги

намликни ҳаво ҳарорати 26 0 С, шамол тезлиги 20-25 дақиқада қуриши кузатилади. Биринчи навли тошлар юзаси 20 дақиқада қурийди, 2 навлиси 30 дақиқада, 3 навли қоплама тош юзаси эса 1 соатда қурийди. 2-расм. Сувни шимилиш тезлиги орқали қоплама бетон тошларни навларга бўлиш. 1-энг сара юқори сифатли 1-нав қоплама тош; 2-сифати ўртача 2-навли тош;3-сифатсиз 3навли қоплама тош. Бир соат давомида аниқланадиган ушбу экспресс тест усули содда ва ишонарлилиги билан бошқа тажрибахоналарда синаладиган усуллардан афзалдир. Аммо, қоплама тош ётқизиладиган асос тўғри, текис ва зичланган бўлмаса, 1-навли тошлар ҳам вақт ўтиши билан бузилади. Қуйма яхлит темир бетондаги айрим нуқсонлар Қуйма яхлит темирбетон конструкциялар кейинги ўн йилликда қурилаётган иншоотларда йиғма темирбетонга нисбатан кўп ишлатилмоқда. Замонавий қолиплаш тизимлари иншоотда мураккаб шакллардаги буюм ва конструкцияларни яратишга имкон бермоқда. Аммо, қурилиш ишлаб чиқариши маданиятининг талаб даражасида эмаслиги, бу соҳада инновацион технологияларни ва улардан фойдалана олмаслик кўпгина нуқсонларга йўл қўйилмоқда. Ушбу камчиликларни қуйидагича изоҳлаш мумкин: -замонавий ускуна ва асбоблар билан жиҳозланган тажрибахоналар етарли эмаслиги; -технологик лойиҳа чизмаларини мукаммал бажарилмаганлиги, меҳнат жараёнлари карталари, қурилиш жараёнлари бажарилишининг босқичма- босқич сифат назорати карталари талаб даражасида сифатли бажарилмаганлиги; -ишчи ва бригадирларни турли ихтисосликларга ўқитиш бўйича сифатли малакали мутахассисларни етишмаслиги;

-ҳар икки йилда ИТХни малака оширишдаги ўқув тизимини назорат қилишни сустлиги; -ҳар бир қурилиш жараёнларини геодезик кузатилиши билан таъминловчи йирик геодезик бўлимини лоқайдлиги. Қуйма яхлит бетон конструкцияларни тайёрлашда қолип тўғри, мустаҳкам, бетон қоришма билан тўлғизилаётганда ва уни титратиб зичлашда мутлоқ бикр ва қимирламаслиги керак. Акс ҳолда, қотаётган бетонда қўзғолиш, силжиш ёки сурилиш бўлса, конструкцияда ҳосил бўладиган кўринмас нуқсонлар уни яроқсиз ҳолатга келтиради. Цементли бетон ишларидаги нуқсонлар Қурилишни бетон ишларисиз тасаввур этиб бўлмайди. Цемент қурилишнингнонидеббекоргаайтилмаган. Шундай экан, цемент бетон таркибини аниқлашдан то уни жойлаб ишлатилишига топширгунга қадар ҳар бир иш босқичит ўла назорат остида бўлиши энг муҳим аҳамиятг аэга. Қурилишда бундай қаватлараро бетон плитани ишлаб чиқараётган, бетон ишлари бўйича мутахассис ишчидан “бу 6м ли бетон плитани қолипдан қачон бўшатасизлар,”десам, бири 2 кундан кейин, иккинчиси эса 1.5-2 кундан кейин деб жавоб берди. Шу вақтда ҳаво ҳарорати 28-30 0 С эди. Нима учун 2 кундан кейин десам, - “ҳамма шундай қилади, бизга айтганини қиламиз”,-деди. Маълум бўлдики, улар ГОСТ, ҚМҚ ёки техник шартлардан мутлоқ бехабар. Қуймаяхлит бетон конструкцияларини тайёрлашда учрайдиган айрим камчиликларга назар ташласак. Туш пайти, ҳаво ҳарорати 30 0 С, намлиги – 40% ҳолатда 6м ли қаватлараро бетон плитани тайёрлаш жараёнидаги камчиликлар: -қурилиш объектига келган автобетон қоргичдаги қоришмани сертификати йўқ. Қоришмани қулай жойланувчанлиги талаб даражасида эмас. Унга 4-5 челак сув қўшиб, яна бир қориштириб қолипга жойланди. Назорат намуналари олинмади. Хуллас, қоришмани “қабул қилиш назорати” ўтказилмади.

-бетон қоришмани аниқ жойга қуювчи жўмракни бошқариш қийинлиги сабабли қолипнинг юзаси бўйлаб бир хил миқдорда қоришма тўкилмади; -қолипни обдон бетон қоришмаси билан тўлғизиш учун автобетон қорғичдаги қоришма етарли эмас. 2-порция қоришмани келишини кутиш керак бўлади. Автобетон қорғич машинаси шаҳар бўйлаб юрганда кутилмаган тўсиқлар натижасида бетон қоришмасини ўзвақтида жойлаш технологияси бузилади; -қоришмани титратгич билан зичлаш вақти 2-3 сониягина бўлди, бу эса қоидага кўра 5 марта камдегани; -бетон қоришмани табиий қотишини 2-3 кун давомида сув билан намлаш тартиби бузилади, бетон юзаси қурийди ва майда дарзлар пайдо бўлади; -плитани қолипдан бўшатиб, кўтариш вақтида уни сиқилишдаги мустаҳкамлиги 70% кам бўлмаслик қоидаси бузилади; -ушбу тартибда тайёрланган бетон намунани 28 кундан кейинги сиқилишдаги мустаҳкамлиги унинг юза қатламида 55%, қуйи қатламида эса 65% дан кўп бўлмайди. Аслида, қуруқ-иссиқ шароитда қоришма қолипга тўла-тўкис жойлангандан сўнг уни кумуш рангли полиэтилен парда билан шамолда кўтарилмайдиган қилиб қоришма юзасига ёпишган ҳолда ёпилиши зарур. Қоришмани бошланғич қотиш даврида уни қуёш нури таъсирида ва кечки салқинда ҳароратини кузатиб туриш учун маҳсус датчиклар ўрнатилиши ёки термометр қўйиш учун кичик чуқурчалар қолдириш керак. Бетон плитани (6 метр узунлиги) қолипдан бўшатишда ўртача ҳаво ҳарорати – Z ўр – 22-23 0 С бўлганда унинг 70%-ли мустаҳкамликка эришиши учун 8 кун қолипда сақланиши керак. Қоидани бузиб тайёрланган плитани 2-3 кунда қолипдан олинса сиқилишдаги мустаҳкамлиги кўпи билан, 28 кунликка нисбатан, 37-40% ни ташкил этади. Агар бетон конструкция завод шароитида тайёрланса қуйидаги сифат кўрсаткичларини назорат қилиш керак:

-тўлдиргичлар қайси корхона ёки кондан (карьер) олинишини, мустаҳкамлигини, ғоваклиги, ифлослик даражаси ва майда йириклигини; -ишлатиладиган сувни софлигини; -торозларни созлигини; -бетон қорғичларни ишлаш тартибини; -тўлдиргичлар ва цементни сақлаш шароитини; -цементни тажрибахонада синаб аниқланган хулосалар мавжудлиги;

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Қосимов Э.К. Ўзбекистон қурилиш ашёлари. Ўқув қўлланма. Тошкент. “О” АЖБНТ” маркази, 2003 й. 2. Ҳамидов ва б. Қурилиш материаллари, буюмлари ва металлар технологияси. Дарслик. “Шарқ”, Тошкент , 2005 y. 3. Хамидов А. Қурилиш материаллари, буюмлари ва металлар технологияси фани таълим технологияси (ўқув-услубий мажмуа), НамМПИ.2012 й. 4. Ҳамидов А. Ризаэв Б. Мадумарова Х. Қурилиш материаллари фани машғулотларини интерфаол стратегиялар қўллаб ўтиш учун методик ишланмалар. Нам МПИ, 2005 – 2013 йиллар.

Похожие

Биноларни реконструкциялаш технологияси

Ғишт деворли биноларни барпо этиш

Йирик панелли биноларни барпо этиш

Ўта баланд биноларни барпо этиш

Йигма конструкцияли биноларни барпо этиш технологияси