Иссиқлик ва товушдан химоялаш - Архтектура - Рефераты

Иссиқлик ва товушдан химоялаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

98.7333984375 KB

Иссиқлик ва товушдан химоялаш Режа: 1. Бино конструкцияларини товушдан ҳимоялаш 2. Химоя ишларини сифатни таъминлаш ва қабул қилиш 3. Ҳимоя ишларини бажаришда хавфсизлик техникаси

Иссиқлик ва товушдан химоялаш Уровчи конструкцияларни иссиқликдан химоялаш орқали бино иссиқлик режимини мў o тадиллаштиради ва конструктив ечими самарадорлигини орттиради. Иссиқ ва товушдан сақлаш ишлари бутун бинога сарфланадиган ҳаражатнинг 1….3 % ни ташкил этади. Иссиқдан сақловчи ашёлар қуйидаги талабларга жавоб бериши зарур: жиҳоз ва қувурларни ўров ашёларининг ҳажмий массаси 400….500 кг/м 3 , бинолар ўров қисмига эса 70 кг/м 3 атрофида; иссиқлик ўтказувчанлиги эса иссиқ ташувчи қувурлар харорати ўртача 200 0 С бўлганда – кўпи билан 0,09, ҳарорати совуқ бўлган конструкциялар учун эса 0,058….. 0,081 вт/м градусгача. Бундан ташқари иссиқликдан химояловчи ашё ўтга ва юқори ҳарортга чидамли бўлиши, етарли механик мустаҳкам, кам сув шимувчан, биологик таъсирга чидамли, чиришдан сақлаш, ҳаво ва газ ўтказмаслик каби хоссаларга эга бўлиши зарур. Бундан ташқари уларни ишлаб чиқариш саноатлашган ва иқтисодий самарали бўлиши мақсадга мувофиқ. Иссиқдан химояловчи ҳимоя ўз таркибига қараб оддий ва комплекс турга бўлинади. Оддий тури фақат бир қават ашё қопланади. Комплексда эса ҳимоя қатлам эса бир неча қаватдан иборат бўлади. Саноатлашган асосда ишлаб чиқарилган иссиқдан сақловчи ҳимоялар асосан йиғма конструкцияларни ҳимоялашга қўл келади. Иссиқдан сақловчи қопламалр ўрнатиш усули ва технологияси, физик хоссаси, қўлланиладиган ашё шакли ва таркибига қараб қуйидагиларга бўлинади: Тўкилувчан – толасимон, талқонсимон, дона ашёли; Мастикали – талқонсимон, толасимон ва дона ашёлардан тайёрланади; Уровчи – ўрам ашёлар, ип, мато ҳамда фол p га асосидаги; Қўйиладиган – юзага қоришма ёки бетон сифатида қуйиладиган; Йирик блокли – алоҳида блокларни, панел ёки қолипланган йиғма конструкциялар;

Бўшлиқли (вакуумли) – ҳавоси сўрилган бўшлиқ талқонсимон ашё билан тўлдирилади. Тўкиш усули билан иссиқдан сақлаш – орқали химоялар шиша ёки минерал тахта – диотомит доначалари, перлит қумларидан совуқ ёки иссиқ юзаларга металл тўрлар орасига тўкиб қопланади. Пўлат тўрлар олдиндан ўрнатилган 3 мм ли металл қозиқчаларга илиб, учи букилиб қўйилади. Улар шахмат тарзида 350 мм интервал билан ўрнатилади. Пўлат тўр 1,2 мм диаметрли кўзи 15х15 мм қилиб тўкилади. Тўр девордан 30-35 мм қочириб ўрнатилади. Тўр ва девор орасидаги бўшлиқ иссиқдан сақловчи ашё билан тўлдирилади. Оралиқ тўлгич тўр устидан 20 мм қалинликда сувалади. Устидан мато ёпиштириб, бўяб юборилади. Бундай ҳимоянинг яхши томони, унинг юқори самарадорлиги ва осон бажарилиши. Камчилиги эса ички тўкилган ҳимоя қатлам чўкиши натижасида айрим ҳимояланаётган қисмлар қопланмай очиқ қолишидир (расм 4.4 а). Мастикали иссиқдан сақлаш - асбозурит, асботрепел, совелит, ню p вол ва бошқа талқонсифат дона ва толасимон ашёлардан тайёрланган мастикани ҳимояланадиган юзага қоплашга асосланган. Мастика бир жинсли ғовак ва пластик ҳолатда бўлиши зарур. Уларнинг бир жинслилиги мастикани яхши аралаштирилиб ҳосил қилинса, ғоваклик ва пластиклиги сув миқдорига асосан та o минланади. Шунинг учун асбозуритдан мастика тайёрланаётганда сув миқдори қуруқ ашё массасини 160…… 180%, совелитдан тайёрланганда 300…..350%, сув қўшилади. Асботрепел ишлатилаётганда массага 5% атрофида оҳак қўшилади, у иссилик ўтказмаслигини, чўкмаслигини ва ғоваклигини оширади. Мастика қоришма қоргичда тайёрланиб, иссиқ юзаларга рухланган пўлатдан тайёрланган тўр устидан 5 мм қалинликда суюқ мастика сочилиб, остки суркаш қаватини, у қават қуригач эса суваш йўли билан қолган қаватни лойиҳадан 10 мм кам қалинликда юзага берилади. Юқоридаги қаватлар қотгач андава билан янада қуюқроқ мастика билан 5….20 мм қалинликда суваб чиқилади. Бундай ҳимояни яхши томони ҳар қандай юзага осон берилиши, ёппалиги, осон

та o мирлаш мумкинлиги бўлса, камчилиги – кўп меҳнат сарфи, иш давом этиши узоқлиги, юзани иситиш зарурлиги ва ҳимояни хоссаси доим бир хил бўлмаслигидадир. Қўйиладиган ҳимоя - асосан кўпикбетондан тайёрланиб, улар ёрдамида саноат печлари совутгич ва қозонлар монтажида қўлланилади. Уларни иссиқ ёки совуқ юзага қўлда пневмоускуна билан сочилади. Кўпикбетон цемент қоришмасига кўпик берувчи қўшимча қўшилиб, махсус аралаштиргичда аралаштирилади. Тайёр маҳсулони қоплаш жойига олиб беришда уни зичланиш олдини олиш зарур. Жойига қўйиш қолип ичига қатор қилиб қўйиб, андава билан текисланади. Қотгунга қадар суткасига икки - тўрт маротаба сув сочиб турилади. Қотгач юзаси цемент қоришмаси билан юпқа сувалиб, устидан сувдан химоя ўрам аше епиштириб чиқилади. Бундай бетонни 3-5 мм симдан тайерланган, уячалари 100 х 100мм бўлган тўр қопланган юзага торкретлаш орқали ҳам бажариш мумкин, бунда хаво харорати +10 о С дан кам бўлмаслиги зарур. Уровчи ашёлардан ҳимоялаш - осон эгилувчан ўрам хосил қилиб, зарур мустахкамликни та o минлашдан иборат (расм 4.4.б). бундай химояга ишлатиладиган аше, юза хусусияти, фойдаланиш шароити, ишлатиладиган арматура ва унинг асосида тайёрланган тўрлар турига қараб турли қотиргич сим ва бошқа ёрдамчи мосламалар қўлланилади. Улар бир неча қават бажарилиши мумкин. Энг юқориги қават усти сувалиб, устидан сувдан химоя қатлам қопланиб, бўяб юборилади. Йиғма блокли химоя – ғишт, блок, плита ва бошқа йиғма ашёларни иссиқ ёки совуқ юзаларга қоплаб чиқишдан иборат. Бундай қопламаларни юзага асбозурит мастикаси суркалиб унга юқоридаги ашёлардан чоки устма уст тушмаслигини та o минлаб ёпиштириш чиқилади. Торф ёки торф асосида олинган плиталар эса юзага битум еки шуни ўрнини боса оладиган елим билан ёпиштирилади. Бундай қоплама материалларни арралаш қўлда арра ёки электр арраларда амалга оширилади.

Текис ёки эгри сим ишлатилади. Улар юзага хар 250 мм оралиққа электр пайвандлаш орқали махкамланган бўлиши зарур. Расм 4.4. – Юзаларга истгич қоплама қоплаш. а-тўкиб хосил қилинадиган, б – ўров ашедан; 1 – химояланадиган конструкция; 2 – тутгич сим, 3 – тўкиладиган химоя ашёси; 4 – тўр, 5 – тўрни ўзаро бойланиш қисми, 6 – сувоқ қатлам; 7 – елмиланган ашё; 8 – бўёқ, 9 – минерал пахта кўрпачаси; Вертикал юза баландлиги 4 метрдан ортиқ бўлса, у ҳолда хар 4 метрга юкни қабул қилувчи пўлат тахтачадан периметр бўйича юк қабул қилувчи таянч хосил қилинади. Бир неча қават химоя қатлам ёпиштиришда хар қайси олдинги қават қотгач, чокини бир-биридан юқори қават тўр ёки синг билан қотирилгач, устидан 10 мм қалинликда сувалади. Сувоқ тўлиқ қуригач юзага сувдан химоя қопланиб, юза бўялади. Бўшлиқли (вакуум) химоя – ўта совуқ шароитда ишловчи ускуналарни (суюлтирган газ сақлаш ва уларни ташиш қувурларини) химоялашда

ишлатилади. Унинг уч тури вакуумли, вакуум – талқонли ва кўп қаватли вакуум. Вакуумли ёки юқори вакуумли химоя – вакуум бўшлиқ хисобига иссиқдан сақлаш химояланадиган юза ва қоплама орасидаги бўшлиқ хисобигадир. Бу усулни яхши томони осон бажарилади ва иссиқлик ўтказувчанликни вакуум ҳосил қилиниш даражасини ўлчаб билиш мумкин. Камчилиги юқори вакуум хосил қилиб туришдир. Вакуум-талқонли химоя – юқоридагидек вакуум бўшлиқ ичига кам иссиқлик ўтказувчи ашё – перлит талқони, кремний кислотаси аэрогенли ашёлар билан тўлдириш орқали эришилади. Вакуум 133,0 Н/м 2 ҳосил қилиш учун қопламага махсус хавони суриш учун жумрак қўйилади. Кўп қаватли вакуум ҳимоя – бошқаларидан фарқи, бўшлиқ ичига фол p гадан ёки полимер пардалардан иссиқликни қайтарувчи экрон тайёрланади. Қаватлар орасига эгилувчи ойна толали аше ўрнатилади. Бундай химоялар асосан қимматбахо суюқлик (неон, дейтрит, водород, гелий ва бошқа) лар сақлайдиган идишлар ва суюлтирилган газлар сақловчи идишларни химоялашда қўл келади. Бино конструкцияларини товушдан ҳимоялаш Қурилиш сифати, уни рухсат бериладиган четлашларга риоя қилиб бажарилиш натижасида эришилади. Агар чоклар очиқ бўлса, уни турли ашелар билан тўлдириб юбориш зарур. Лекин бу тадбирлар хам кўзлаган натижани беравермайди, натижада ушбу жойлардан товуш эшитиш холлари бўлади. Бундай холлар ғишт териш ишларини бажаришдан чоклар босишини яхши та o минланмаслик ва ғиштлар орасидаги қоришма чокни тўлдирмаслигидан ҳам кузатилади. Худди шундай товуш ўтказишни муҳандислик тармоқларини девордан тешиб ўтган жойларида ҳам кўзга ташланади.

Юқоридаги холларни олдини орлиш учун қуйидаги тадбирларни амалга ошириш мақсадга мувофиқ: - юпқа пордеворлар сувалаётганда еки кошинланаёганда ички қаватда товушдан сақловчи қават қўйиб юбориш; - қувур ўтган тешик қисмига қувурларга махсус товуш ўтказмайдиган ашё ўраш; - бино пол қисми асосий устки қатлами остига ғовак ва товуш ўтказмайдиган ашё ётқизиб юбориш; - товуш қайтариш олдини олиш учун деворларга товуш ютувчи ашё қоплаш ва бошқалар. Химоя ишларини сифатни таъминлаш ва қабул қилиш Суваладиган ва бўяладиган сувдан химоя қатламлар химояланадиган қатлама бир текис зич қоплама хосил қилиши зарур. Агар юзада пуфакча, кўчиш, ёриқча пайдо бўлиш, ўйиқ ва бошқа нуқсонлар сезилса юзани тозалаб ташланиб, қоплама янгитдан берилади. Қуйиладиган асфал p т еки асфал p т суваладиган химояларда нуқсон сезилса, ўша қисми тик девор-юзали қилиб қирқиб олинади, янгитдан қоплама берилиб юборилади. Елимлаб епиштириладиган химояларда ўрама ашёларни кўчиш, орасига хаво кириб қолишига йўл қўйилмайди. Қаттиқ ашеларда химоя қилинганда қотирилган анкер еки пайванд чоклар ишончлигигига ахамият бериш зарур. Сувдан химоя ва нурашга қарши химоя қатламларини бекиб кетадиган иш учун далолатнома билан қабул қилиб олинади. Барча бажарилган ишлар журналга қайд этиб борилади. Ҳимоя ишларини бажаришда хавфсизлик техникаси Сувдан ҳимоя ишларини бажаришда иссиқ ҳимоя таркибларни тайёрлаш ва юзага беришда эхтиёткорлик чорасини кўриш зарур. Мастика ва асфал p т массасини қориш қозони устки қисми ер сатхидан 1..1,2 м баландликка ўрнаган бўлиши зарур. Тайер махсулотлар махсус

идишни 1/3 қисми тўлдирилган холда ташилиши зарур. Юқорига иссиқ мастикали идишни кўлда кўтариб чиқиш та o қиқланади. Ушбу ишлар билан шуғулланувчи барча ишчилар махсус инструктаж ўтган бўлиши зарур, шунингдек, улар махсус кийим, этик, кўлқоп ва кўзойнак билан та o минланишлари зарур. Асфал p т ортгич билан ёки махсус синтетик моддалар билан ишлаётган ишчилар махсус бош кийими (шлем) кийиб, кўзойнак тақиб олган бўлишлари ва респиратор тақишлари зарур. Иссиқдан химоя ишларини бажараётган ишчилар махсус химоя воситалари: резина кўлқоп, респиратор, химоя кўзойнаги ва химоя камарлари тақиб олишлари керак. Бино ва иншоотларни барпо этишда пардозлаш ишлари Сувоқчилик ишлари Сувоқ турлари – сувоқ деб қоришмани пластик холатда юзага суркаб, текислаб, зичлангандан сўнг қатиб хосил қилган қаватга айтилади. Сувоқлар бир неча йўналиш бўйича синфларга бўлинади: - мақсади бўйича – оддий, декоратив ва махсус; (иссиқдан, сувдан, товушдан ва нурланишдан сақловчи) - бажариш мураккаблиги бўйича – оддий (омбор ва ёрдамчи хоналарни суваш учун), сифатли (турар жой, ўқув муассасалари, савдо марказларини суваш) ва юқори сифатли (театр, ма o мурий бино ва биринчи синф бинолари) - ишлатиладиган боғловчи турига қараб – цементли, цемент охакли, охакли, охак гипсли, охак лойли Сувоқ қаватини бир маротабада тўла қалинлик билан суваб бўлмайди, чунки, бунда қоришма тўла қалинликдаги оғирликни кўтара олмай оқиб, ёки ўпирилиб кетади. Шунинг учун қоида бўйича сувоқ уч қават: сочиш (обрқзг) грунт ва қоплама (накрқвка) дан иборат.

Сочиш (обрқзг) биринчи қават бўлиб, суваладиган юзага қўзғалувчанлиги стандарт конуснинг чўкиши 8…11 см бўлган сочиладиган қават. Бу қават юза билан сувоқни ёпишишини та o минлаш учун хизмат қилади. Бу қават қатиб олгандан сўнг иккинчи грунт қавати суваладиган юзага ўртача 5 мм қалинликда қўзғалувчанлиги 5…7 см стандарт конус чўкишига тенг қоришмани сувоқ сифатига қараб бир, икки ёки уч қават берилади. Ушбу қават юзани текислаш учун хизмат қилади. Учинчи қават – қоплама қалинлиги 2 мм бажарилиб, қоршма майда заррали қумдан конус чўкиши 7..9 см бўлган қўзғалувчанликдаги қоришма тайёрлаб, қопланади. Сувоқнинг умумий қалинлиги сувоқ сифатига қараб: оддий – 12 мм; сифатли 15 мм ва юқори сифатли эса 20 мм қалинликда бажарилади. Қўлланиладиган сувоқ қоришмаси таркиби суваладиган юзага боғлиқ, масалан бетон юзаларини суваш учун 1: 1:8 (цемент: охак: қум) қоришма қўзғалувчанлиги 7…9 см; юзаларни суваш учун эса 1:3 (цемент; қум) қоришма қўзғалувчанлиги 9…12 см конус чўкишига тенг бўлиши зарур; ёғоч юзаларни суваш учун охак гипсли 1:0,6:2 (охак:гипс: қум); Намлик юқори бўлган (хаммом, хожатхона, ваннахоналар, ертўлалар маркаси М75, 100 га тенг бўлган цемент-қумли қоришмалар билан сувалади. Сувоқ қоришмасига тўлдирувчи сифатида дарё ёки майдаланган тоғ жинслари қуми ишлатилади. Декоратив сувоқ учун эса ўлчами 0,3….5 мм оралиғида диаметрдаги гранит, мармар рангли ойна доначалари ишлатилади. Боғловчи сифатида – портландцемент, намлик кўпроқ жойларда эса пуцоолан портландцемент қўлланилади. Бетон ёки гипсобетон юзаларни сувашда эса айрим холларда полимерцемент ва гипслимерцементга ПВА эмул p сияси ёки латексли цемент миқдорига нисбатан 0,2:1,0 таркибда тайёрланади.

Расм 5.1.1. Сувоқ ишларини бажариш учун асбоблар. а- металл сокол; 1 резина халқа; 2. тутгич; 3 шит; б – сувоқ лапатаси; в – чўмич; 2 – куракча; д – андова текислагич; 1 – металл колос; ж – ички ва ташқи бурчакни чиқариш учун андоза. Қоришмаларни зичлиги, қулай жойлашувчанлиги ва цемент сарфини камайтириш мақсадида тўлдирувчи қўшимча, кўп ҳолларда лой қўшилади. Қоришма қатламини ўтга чидамлилигини ошириш учун унинг таркибига паст навли асбест ва асбест талқони қўшиб юборилади. Сувоқ ишлари жараён қатор оддий жараёнлардан ташкил топиб, уларга: юзани сувоққа тайёрлаш (деворда ўйиқлар барпо қилиш, тўр тортиш, нишонларни ўрнатиш); сувоқ қатламини чоплаш (пуркама грунт); декоратив шаклларни барпо қилиш (карниз, жаспак ва бошқалар); бурчак ва дераза қияликларини суваш; устки (сиртқи) қатламини суваш.

Расм 5.1.2. икки секцияли стол. 1 – ғилдирак; 2 – остки секция; 3 – устки секция; 4 – тўшама; 5 – тўсиқ. Суваш ишлари ишчи асбоб ва ўлчаш-назорат қилш асбоблари ишлатилади (расм 5.1.1). Ишни юқорида бажариш учун махсус инвентар p столлар қўлланилади (расм 5.1.2; расм 5.1.3.) Расм 5.1.3. Тўрт ярусли пардозлар столи. 1 – таянч; 2 – пағона; 3 – белдамчи; 4 – тўшама; 5 – устун; 6 – шпатлевка учун яшик; 7 – тутгич; 8 – яшик ўрнатгич ва қоришма яшиги.

А дабиётлар: 1. Ангизитов В.А. «Технология возведения зданий и сооружений» Москва АСВ 2000. 2. Атаев С.С., Данилов Н.Н. и др. «Технология строителного производства» М.Стройиздат 1984. 3. Беляков Ю.И., Левинзон А.Л. и др. «Земляне работ» М. Стройиздат 1990 4. Завряжин Н.Н. и др. Производство отделочнх работ в строител p стве (зарубежнй опт) М.Стройиздат 1987. 5. Каграманов Р.А., Мачбели Ш.Л. «Монтаж конструкций сборних многоэтажних гражданских и промшленних зданий» М. Стройиздат 1987. 6. Кукла В.А. и др. «Технология и организация производства земляних работ» Киев Будивельник 1987.

Похожие

Қурилиш ашёларининг тузилиши ва таснифи

Қурилиш объeктлaрининг энергетик сaмaрaдoрлигини oшириш усуллари

Қурилишда пол ишлари

Тош ғишт териш ишлари

Энергия тежашнинг меёрий ва ҳуқуқий базаси