Цилиндрик оболочкаларни ҳисоблаш ва лойихалаш - Архтектура - Рефераты

Цилиндрик оболочкаларни ҳисоблаш ва лойихалаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1387 KB

Цилиндрик оболочкаларни ҳисоблаш ва лойихалаш Режа: 1. Цилиндрик қобиқлар тўғрисида умумий маълумотлар. 2. Цилиндрик қобиқлар турлари. 3. Бикр сиртли узун цилиндрик қобиқлар мустаҳкамлигини ҳисоблаш.

Фазовий ёпма конструкцияларни юк таъсирида ишлашига қараб икки турига бўлинади. Кучланиш – деформацияланиш ҳолати ва юк кўтариш қобилияти тархнинг фақат битта ўлчамига боғлиқ бўлган том ёпмалар биринчи турга киради (цилиндрик қобиқлар, призматик тахламалар, қуббалар ва бошқалар). Юк кўтариш қобилияти ва ишлаш характери тархнинг иккита ўлчамига боғлик бўлган ёпмалар иккинчи турга киритилади. Фазовий том ёпмаларнинг кучланиш-деформация ҳолати кўп жиҳатдан четки (контур) конструкцияларнинг ишлаш характерига боғлик. Деворлар, тўсинлар, фермалар, тортқили аркалар, гардиш элеменлар, зич ўрнатилган устунлар таянч конструкциялар вазифасини бажариши мумкин. Цилиндрик қобиқлар бошқаюпқа деворли конструкциялардан олдин қўлланила бошланган, улардан илгари ғиштдан ишланган қубба ва гумбазлар қўлланиб келинган. Тархдаги томонлари нисбатига қараб цилиндрик қобиқлар узун ва калта хилларга бўлинади (1- расмлар). Йиғма ва йиғма- яхлит темирбетон цилиндрик қобиқлар қалинлиги 30 дан 50 мм гача бўлган плиталардан ясалади; текис яхлит қобиқларнинг қалинлиги 50 дан 80 мм гача олинади. Цилиндриқ ёпмали қобиқлар ва четлари қобиқ таянчи вазифасини ўтовчи гардиш элементлари ва дифрагмалардан ташкил топади. Диафрагмалар орасидаги масофа қобиқ узунлиги, гардиш элементлари орасидаги масофа эса тўлқин узунлиги деб аталади. Қобиқ узунлигининг тўлқин узунлигига нисбати l 1 / l 2 га қараб (1.–расм), узун цилиндрик қобиқлар l ва калта цилиндрик қобиқлар l 1 / l 2 < l бўлади. Гардиш элементларини қўшиб ҳисоблагандаги қобиқ баландлиги h ҳарфи билан, гардишсиз баландлиги f ҳарфи билан белгиланади. Уларнинг қийматлари тахминан қуйидагича олинади (элемент олдиндан зўриқтирилмаган бўлса): (l/10...1/15) l 1 ва f > (1/6...1/8) 1 2 . Гардиш элементлари баландлиги (1/20...1/30) l 1 чегарада олинади. Амалда узун қобиқлар ўлчамлари l 1 =24; 30; 36 м ва 1 2 =12

м, калта қобиқлар эса l 1 =12 м ва 1 2 =24; 30 м олинади. Қобиқнинг кўндаланг кесим юзасини шакли айлана ёйидан иборат бўлади. Цилиндрик қобиқлар қуйма ва йиғма бўлиши мумкин. Йиғма қобиқлар алоҳида тайёрланадиган гардиш тўсинлари ва қубба ҳосил қилувчи қобирғали плиталардан ташкил топади (2.2.–расм). 1.–расм.Цилиндрик кобиқлар; a – бир оралиқли; б – кўп оралиқли; в –кўп тўлқинли 2.–расм.Йиғма цилиндрик қобиқлар; a) – гардиш элементларига эга бўлган эгри қовурғали панеллардан тузилган; б) – гардиш элементи битта бўлган эгри қовурғали панелдан тузилган; в) – ясси қовурғали ёки текис плита, гардиш тўсини ва диафрагмадан тузилган. Темирбетон қобиқлар юкланишнинг дастлабки босқичида эластик ҳолатда бўлади, бетоннинг чўзилиш зонасида ёриқлар пайдо бўлгач, уларда пластик деформациялар ривожлана боради ва юк яна оширилса, бузилиш содир бўлади. Шунга мувофиқ қобиқларнинг статик ҳисоби эластик босқич бўйича, шунингдек чегаравий мувозанат босқичи (яъни бузилиш босқичи) бўйича амалга оширилади. Бикр сиртли узун цилиндрик қобиқлар мустаҳкамлигини ҳисоблашда, уларни бўйлама ва кўндаланг йўналишларда алоҳида равишда ҳисобласа бўлади. Бўйлама йўналишда қобиқ кўндаланг кесими эгри чизиқли бўлган

тўсин сифатида чегаравий мувозанат усулида ҳисобланади. Кўндаланг йўналишда эса қобиқдан қирқиб олинган элементар тасманинг мувозанат шартларига мувофиқ равишда силжитувчи куч ва эгувчи момент таъсирига ҳисобланади. Йиғма цилиндрик қобиқнинг элементлари (плита қобирғаси, гардиш тўсинлари) ясси каркас ва (плиталар) сим тўр билан арматураланади. Йиғма элементлар пўлат тахтакачларни пайвандлаш ва чокларни бетонлаш йўли билан бирлаштирилади. Қобиқ диафрагмалари асосан қуббадан бериладиган силжитувчи кучларни қабул қилади. Бунда диафрагма кесимлари номарказий чўзилиш ҳолатида бўлади. Оралиқ узунлиги 18 м ва ундан ортиқ бўлган қобиқларнинг арматураси олдиндан зўриқтирилади. Йиғма плиталар билан четки (контур) конструкциялар чиқиб турган арматуралар ва қўйилма деталларни пайвандлаш, элементлар орасидаги чокларни бетонлаш орқали ўзаро маҳкамланади. 3 – расм. Узун цилиндрик қобиқлар: а - борт элементлари йиғма тўсин кўринишида бўлган қобиқлар; б – борт элементи плитанинг бир қисми бўлган қобиқлар; в – плиталари узунасига қўйилган қобиқлар; 1-диафрагма элементлари; 2 – плиталар; 3 – борт элементлари.

4 – расм. Калта цилиндрик қобиқлар (призматик тахламалар): А -борт элементлари мавжуд бўлган қобиқлар; б-гардиш элементлари мавжуд бўлмаган қобиқлар; 1 – ферма диафрагма; 2 – плита; 3 – гардишэлементи; 4 – ховонсиз ферма-диафрагма.

5. – расм. Ўлчамлари 3х12 м бўлган плиталардан ясалган узун цилиндрик қобиқлар.

6 – расм

7 – расм. Узун цилиндрик қобиқларнинг тугунлари ва деталлари: а – қобиқнинг сиқилиш қисмдаги плиталар чоки; б – плита қовирғалари чоки; в – плиталарнинг гардиш элементлари билан бирикувчи; г – бош чўзилиш кучланишлари қисмда плиталарнинг уланиш чоки.

8 – расм. Цилиндрик плиталар. а-тешикли ўрта плита; б-таянчблоки; в-таянч зонаси плитаси; г-тортқи блоки.

Адабиётлар руйхати : 1. Асқаров Б.А., Низомов Ш.Р., Ерматов И.Т. Проектирование и расчет инженерных сооружений. Электронное учебное пособие, Т., 2003. 2. Вахненко П.Ф., Вахненко В.П. Железобетонные конструкций сельскохозяйственных зданий. Киев, Будивельник, 1982. 3. Бергер Р.И. и др. Инженерные конструкции. М., 1989. 4. Зурнаджи В.А., Николаев В.В. Механика грунтов, основания и фундаменты. М.,1987. 5. Каримов И.А. Баркамол авлод орзуси. Т. ‖Ўзбекистон‖ 1995.

Похожие

Силослар ва уларни ҳисоблаш асослари

Спорт иншоотларини лойихалаш

Тиргак деворлар ва уларни ҳисоблаш асослари

Гумбазлар ва уларнинг турлари лойиҳалаш ва ҳисоблаш асослари

Биноларнинг тош конструкцияларини лойихалаш