Separabellik va kompaktlik - Алгебра - Рефераты

Separabellik va kompaktlik

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

190.5 KB

Separabellik va kompaktlik Separabel fazo. R n , S[a,b] va p l fazolarning separabelligi . 1-ta’rif. (X,r) metrik fazoda M, N to’plamlar uchun M N  bo’lsa, M to’plam N to’plamda zich deyiladi. Xususan, agar M to’plam X da zich bo’lsa, u holda M hamma erda zich to’plam deyiladi. 1-misol. Agar ( R ,  ) metrik fazoda [0,1] , [0,1]M N    Q bo’lsa, u holda [0,1]M N   bo’ladi. Ta’rifga ko’ra M to’plam N to’plamda zich. 2-misol. Yuqoridagi misolda N sifatida [0,1] J  to’plamni qaraymiz. Bu holda ham M to’plam [0,1] N J   da zich bo’ladi. 3-misol. Agar (R,p) metrik fazoda [0,1] , [0,1] M J N     Q (yoki [0,1], N  yoki 1 [0, ] 2N  ) bo’lsa, ravshanki M N  bo’ladi. Ta’rifga ko’ra M to’plam N da zich bo’ladi. 2-ta’rif. Agar M to’plam hech bir sharda zich bo’lmasa, u holda M to’plam hech qaerda zich emas deyiladi. Ya’ni, agar ixtiyoriy S sharning ichida M to’plam bilan kesishmaydigan S 1 shar topilsa, M to’plam hech qaerda zich emas deyiladi. 4-misol. ( R n ,  ) metrik fazoda 1 2{ , ,..., } nM e e e  to’plam, bu erda (0, 0,...,1, 0,..., 0) k e  hech qaerda zich emas. 5-misol. ( R n ,  ) metrik fazo ixtiyoriy chekli to’plam, hech qaerda zich bo’lmagan to’plamga misol bo’la oladi. 3-ta’rif. Agar (X,  ) metrik fazoning hamma erida zich bo’lgan sanoqli yoki chekli to’plam mavjud bo’lsa, u holda X separabel fazo deyiladi. 6-misol. R n separabel fazo bo’ladi. Haqiqatdan ham, R n fazoda koordinatalari rastional sonlardan iborat bo’lgan nuqtalar to’plami sanoqli bo’lib, R n ning hamma erida zich. 7-misol. C[a,b] metrik fazo separabel fazo bo’ladi. Haqiqatdan ham, koordinatalari rastional sonlardan iborat bo’lgan ko’phadlar to’plami P r sanoqli to’plam va bu to’plam birga ko’phadlar to’plami P da zich, P esa matematik

analizdagi Veyershtrass teoremasiga ko’ra C[a,b] da zich. Bu esa C[a,b] ning separabel fazo ekanligini ko’rsatadi. Endi pl fazoning zich ekanligini isbotlaymiz. Buning uchun pD l  bo’ladigan 1 2 1{ ( , ,...), } p k kD x x x x       sanoqli to’plamning mavjudligini isbotlash etarli. Aytaylik, px l  bo’lsin. Bu elementga p l fazoda ushbu ko’rinishdagi sanoqli to’plamni mos qo’yamiz: (1) 1 ( 2 ) 1 2 ( ) 1 2( , 0, 0,...), ( , , 0, 0,...), . . . . . . . . . . . . . . . ( , ,..., , 0,...), . . . . . . . . . . . . . . . n nx x x x x x x x x    Bunda 1 ( ) 1( , ) ( ) n p p k k nx x x      bo’lib, u etralicha katta n ni tanlash evaziga oldindan berilgan  musbat sondan kichik qilib olish mumkin. x (n) nuqtalar to’plami bilan bir qatorda quyidagicha aniqlanadigan ( ) n x musbat nuqtalar to’plamini qaraymiz: (1) 1 ( 2 ) 1 2 ( ) 1 2( , 0, 0,...), ( , , 0, 0,...), . . . . . . . . . . . . . . . ( , ,..., , 0,...), . . . . . . . . . . . . . . . n nx r x r r x r r r    bu erda 1 2 , ,..., nr r r rastional sonlar quyidagi shartlarni qanoatlantiradi:

1 1 1 1+ p 2 2 2 1+ p n 1+ p , 2 , 2 . . . . . . . . . . . , 2 . . . . . . . . . . n nx r x r x r         Bunday tanlashni har doim bajarish mumkin. ( ) ( ) 1 1 ( , ) ( ) 2 2 2 p p n n n p n p p p i i p i p i i x x x r               Ikkinchi tomondan, etarlicha katta n-larda ( ) ( , ) 2n x x    o’rinli. Demak, ( ) ( ) ( ) ( ) ( , ) ( , ) ( , )n n n nx x x x x x        etarlicha katta n larda o’rinli. Bundan x nuqtaning ixtiyoriy  atrofida ( ) n x nuqtalar mavjud. Bunday nuqtalar to’plami p l fazo, demak, 2l fazo ham separabel fazo ekan. p L fazoning separabelligi. Quyidagicha aniqlangan chegaralangan o’lchovli funksiyalar to’plamini qaraymiz: ( ), agar ( ) , ( ) , agar ( )N x t x t N x t N x t N        Ravshanki, ixtiyoriy 0   va ixtiyoriy ( ) px t L  uchun etarlicha katta N larda ( ) Nx t funksiyani topish mumkinki, 1 ( ( ), ( )) ( ( ) ( ) ) 3b p p N N ax t x t x t x t dt       (1) bo’ladi. C[a,b] fazoning xossasiga ko’ra ixtiyoriy  va ixtiyoriy ( ) Nx t funksiya uchun ( ) [ , ]y t C a b  mavjud bo’lib,

( ( ), ( )) 3Nx t y t   (2) o’rinli bo’ladi. O’z navbatida [a,b] kesmada uzluksiz bo’lgan ixtiyoriy y(t) funksiya uchun rastional koeffistientli p(t) funksiya mavjud bo’lib, ( ( ), ( )) 3y t P t    (3) o’rinli bo’ladi. (1), (2), va (3) munosabatlardan ( ( ), ( )) x t P t    ekanligi kelib chiqadi. Ma’lumki, ( )P t ko’phadlar to’plami sanoqli demak, yuqoridagi mulohazalardan bu to’plam p L da sanoqli zich to’plam bo’ladi. Bu esa p L ning separabel fazo ekanligini isbotlaydi. Separabel bo’lmagan fazoga misol. Endi m fazoning separabel emasligini isbotlaymiz. Buning uchun 1 2 { ( , ,...), 0 yoki 1} i M x x x x    to’plamni qaraymiz. M to’plamning har bir elementi m fazoga tegishli ekanligi ravshan. M to’plamning ixtiyoriy ikkita elementi orasidagi mafosa 1 ga teng. M to’plamning quvvati kontinuumga teng, haqiqatdan ham , har bir M to’plamdan olingan har bir 1 2( , ,..., ...) ix x x x  nuqtaga 1 20, , ,..., ... ix x x ikkilik kasrni mos qo’yamiz. Bu moslik o’zaro bir qiymatli. Ravshanki, barcha ikkilik kasrlar to’plamining quvvati kontinuumga teng. Endi m separabel bo’lsin deb faraz qilamiz. U holda m ning hamma erida zich bo’lgan A to’plam mavjud bo’ladi. A to’plamning har bir elementi atrofida radiusi 1 3  ga teng bo’lgan sharni olamiz. U holda bu sharlarning birlashmasida m fazoning hamma elementlari joylashgan bo’ladi. Ammo sharlarning soni ko’pi bilan sanoqli bo’lganligi sababli M to’plamning kamida ikkita x va u elementi bitta sharga tegishli bo’ladi. Shu sharning markazi х nuqtada bo’lsin. U holda

1 1 2 1 ( , ) ( , ) ( , ) 3 3 3 x y x x x y          ziddiyat kelib chiqadi. Bu ziddiyat m to’plamning separabel emasligini isbotlaydi. Teorema. Aytaylik, ( , )X  separabel metrik fazo bo’lsin. U holda bu fazoning ixtiyoriy X 0 qism to’plami ham  metrikaga nisbatan separabel metrik fazo bo’ladi. Isboti. ( , )X  separabel fazo bo’lganligi uchun 1 2{ , ,..., ,...} nA     sanoqli to’plam mavjud bo’lib, A x  bo’ladi. Ushbu belgini kiritamiz: 0inf ( , ), 1, 2, 3,... n n x Xa x n     bo’ladi. Ixtiyoriy n,k natural sonlar uchun infimumning xossalariga ko’ra shunday , 0n mx X  nuqta topiladiki, , 1 ( , ) n n k n x a k    , Biror 0   sonni olaylik va 1 3k   shartni qanoatlantirsin. (1) to’plam X ning hamma erida zich bo’lganligi sababli ixtiyoriy 0 0x X  uchun shunday n topiladiki, 0( , ) 3n x     bo’ladi. Demak, , 0 1 1 2 ( , ) ( , ) 3 3 3n n k n n x a x k k               U xolda 0 , 0 , 2 ( , ) ( , ) ( , ) 3 3 n k n n n k x x x x              Shunday qilib, ixtiyoriy 0 0x X  nuqtaning ixtiyoriy atrofi , 0n kx X  ko’rinishdagi nuqta mavjud. Ya’ni ,{ } n kx ko’rinishdagi to’plam 0X fazoning hamma erida zich. Demak, 0X separabel metrik fazo.

Похожие

Kompaktlik kriteriyasi

Metrik fazoda kompakt to’plamlar

Giperbola va parabola

Ko‘pburchaklar va aylana

Aylana va doira