Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirishning zamonaviy texnologiyalari (8-amaliy mashg‘ulot) - Алгебра - Рефераты

Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirishning zamonaviy texnologiyalari (8-amaliy mashg‘ulot)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

104.62890625 KB

Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirishning zamonaviy texnologiyalari (8-amaliy mashg‘ulot) Ikkinchi kichik guruhda matematik tushunchalarni rivojlantirish yuzasidan maxsus ishlar o‘tkaza boshlanadi. Bolalarni komil inson qilib tarbiyalash aniq fanlarning miqdoriy munosabatlari va fazoviy shakllarini birinchi marta idrok etishning qay darajada muvaffaqiyatli tashkil etilishiga bog‘liqdir. Zamonaviy matematikada “son”, “shakl” va boshqa tushunchalarni asoslashda to‘plamlar nazariyasidan foydalaniladi. Bu o‘z navbatida bolalarda miqdoriy munosabatlarni shakllantirishga va natural son haqidagi tushunchani paydo qilishga sharoit yaratadi. To‘plam ta’riflanmaydigan tushuncha bo‘lib, misollar asosida beriladi, masalan MTMdagi bolalar to‘plami, qo‘ldagi barmoqlar to‘plami yoki gapdagi so‘zlar to‘plami haqida gapiriladi. Bundan tashqari, to‘plam biror narsaning yig‘indisini anglatuvchi so‘zlar o‘rnida qo‘llaniladi, masalan, gala, guldasta, poda, ammo bu yig‘indida bitta element yoki birorta ham element bo‘lmasligi mumkin. To‘plamni turli usullar bilan berish mumkin, masalan, 2 va 0 sonlari orasidagi butun sonlar to‘plami, bog‘cha hovlisidagi daraxtlar to‘plami, viloyatdagi bog‘chalar to‘plami va hokazo, umuman to‘plamni berish elementlarni sanash yoki uni tashkil etuvchi narsalarning xususiyatlarini aytish bilan beriladi. Narsalarning sifat belgilarini ajrata bilish va ular uchun umumiy bo‘lgan bitta belgi asosida bir guruhga birlashtirish - sifat kuzatishlaridan miqdor kuzatishlariga o‘tishning muhim sharti hisoblanadi. Bolalar bilan ishlash narsalarning umumiy belgilariga qarab tanlash va guruhlarga birlashtirish (“barcha qizil rangli kubiklarni tanlab ol” va shu kabilar)ni topshirishdan boshlanadi.

To‘plam uning ayrim elementlarini ajratish, elementlarini to‘plamga birlashtirish yo‘li bilan bolalar to‘plamini uning elementlari birdan bir butun narsa deb idrok etishga o‘rganadilar. Kichkintoylarga to‘plamlarni taqqoslash va to‘plam tarkibiga kiruvchi elementlarni miqdoriga ko‘ra teng quvvatliligini aniqlash usullari o‘rgatiladi (“Echkilar qancha bo‘lsa, qo‘ylar ham shuncha”, “ruchkalarga qaraganda qalamlar ko‘p”). Bolalar ustma-ust yoki yonmayon qo‘yish usullari yordamida to‘plam elementlari o‘rtasida o‘zaro bir qiymatli moslik bor yoki yo‘qligini aniqlaydilar. Ikki to‘plam uchun o‘zaro bir qiymatli moslik tushunchasi shundan iboratki, birinchi to‘plamning har bir elementiga ikkinchi to‘plamning faqat bitta elementi mos keladi va aksincha (taqsimchalar qancha bo‘lsa, piyolalar ham shuncha; qiz bolalar qancha bo‘lsa, o‘g‘il bolalar ham shuncha va hokazolar chekli to‘plamlardir). Natural son tushunchasi taqqoslanayotgan to‘plamlarnir elementlari o‘rtasidagi bir qiymatli moslik o‘rnatish asosida tarkib toptiriladi. Kichkintoylarga narsalar bilan turli xil ishlarni bajartirib, ularni sanoqni o‘zlashtirishga olib kelinadi, ularda natural son haqida tushuncha paydo qilish uchun imkoniyatlar yaratiladi. Kichik guruhda narsalarni bo‘yiga, eniga, balandligiga, hajr qarab taqqoslash mashqlariga katta e’tibor beriladi. Bolalarda kattaliklar (miqdor) va ularning xususiyatlari to‘g‘risida dastlabki tasavvurini hosil qilinadi, ular shakllar bilan tanishtiriladi, doira, kvadra uchburchak shaklidagi narsalarning rangi va katta-kichikligid qat’iy nazar, bir-biridan farq qilishga, ularning nomini aytishbu shakllarning modelini tanlay olishga o‘rgatiladi. Bolalar narsalarning o‘rnini (oldinda, orqada, chapda, o‘ngda) bilishga va shuningdek, vaqtni to‘g‘ri aniqlashga, tong, kun, kech, tun so‘zlarini to‘g‘ri, o‘rinli qo‘llanishiga o‘rgatiladi. Bajariladigan ishlar 2-sentabrdan bolalarni (6-8 bola) guruhlarga bo‘lib va oktabr oyidan boshlab rejaga ko‘ra butun guruh bilan baravariga matematikadan mashg‘ulotlarda olib boriladi. Ishni bolalarning nimalarni bilishlarini va nimalar qila olishlarini bilgan holda, ularga yangi bilimlar oz-ozdan, asta-sekin berish bilan tashkil qilinadi. Ish hajmini taqsimlashda bolalarning imkoniyatiga yetarlicha baho bermaslikka yoki ortiqcha baho berib yuborishga yo‘l qo‘ymaslik muhim ahamiyatga ega, chunki har

ikkala hol ham muqarrar sur’atda kichkintoylarni mashg‘ulotlarda faoliyatsizlikka olib kelishi mumkin. Bilimlarni puxta o‘zlashtirishga mashqlarni bir necha marta takrorlash orqali erishiladi so‘ngra ko‘rgazma material almashtirilib, ish usullari o‘zgartirib turiladi. Kichkintoylar faoliyatining xarakterini o‘zgartirib turish ularning aktivliklarini saqlashga va charchab qolishlarining oldini olishga imkon beradi: bolalar pedagog yoki tarbiyachini tinglaydilar, uning ishlarini kuzatadilar, o‘zlari ba’zi bir ishlarni bajaradilar, umumiy o‘yinda ishtirok etadilar. Bolalarga 2- 3 tadan ortiq bo‘lmagan bir xil va 2 tadan 4 tagacha har xil vazifa beriladi. Bu vazifalarning har biri ko‘pi bilan 2-3 marta takrorlanadi. Bolalar yangi material bilan 10-12 minut davomida tanishishlari mumkin, chunki yangi materialni o‘zlashtirish kichkintoylardan ancha diqqat-e’tibor va kuch talab qiladi; takrorlash mashqlari o‘tkaziladigan mashg‘ulotlarni 15 minutgacha davom ettirish mumkin. Tarbiyachi mashg‘ulot vaqtida bolalarning fe’l-atvorini kuzatib boradi va ularda charchaganlik alomatlari (tez-tezboshqa narsalarga chalg‘ish, ilgari o‘zlari to‘g‘ri javob bergan savollarga noto‘g‘ri javob berish, hayajonga tushish kabi hollar) paydo bo‘lishi bilanoq mashg‘ulotni to‘xtatadi, o‘z navbatida kichkintoylarning kayfiyatini ko‘taradi. Ма ktabgacha ta’lim uzluksiz ta’limning asosiy bo‘g‘inidir. Avvallari bu tizim xalq xo‘jaligining turli sohalarida mehnat qilayotgan ota-onalarning ijtimoiy faoliyati uchun shart-sharoit yaratishgagina xizmat qilgan bo‘lsa, endilikda bolalar MTMlari ish mazmuniga qo‘yilgan talablar xam o‘zgartirildi. Asosiy vazifalardan biri kichkintoylarni maktab bosqichida o‘qishga tayyorlashdir. Bolalar MTMlari tarbiyalanuvchilariga ta’lim berishda maktablar o‘quv dasturlariga yaqinlashtirilgan 12 yo‘nalishli yangi dasturlar ishlab chiqilgani, sinovdan o‘tkazilib, joriy etishga kirishildi.

MTMlarda bu dasturlarni ta’lim jarayonida qo‘llash orqali ijobiy natijalar qo‘lga kiritildi. Jumladan, maktab oldiga yangi maqsadlarning qo‘yilishi bilan MTMda matematika ta’lim berish mazmunining tubdan o‘zgarishga olib keldi. MTM bolalariga matematikadan samarali ta’lim berish bulajak tarbiyachi maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar uchun ishlab chiqilgan «Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematika tasavvurlarni shakllantirish» metodikasini egallab, chuqur o‘zlashtirib olmog‘i zarur. Yosh avlodii o‘z xalqi, jamiyati va yurtiga fidoiylik ruhida kelajak taqdiri uchun mas’ullikni his eta oladigan, boy milliy madaniy merosimiz va qadriyatimizga hurmat va asrab avaylash ruhida tarbiyalash jamiyatimiz oldida turgan kechiktirib bo‘lmas vazifa ekan, bunda barcha ta’lim tarbiya ishi bilan shug‘ullanuvchi xodimlardan katta katta ishlarni bajarishni talab etadi.

B./ B. /B texnikasini qo‘llash qoidalari YE.I.Texeyevaning maktabgacha yoshdagi bolalarni matematika elementlariga o‘rgatish to‘g‘risidagi fikrlari. Mavzu savoli Bilaman Bilishni xohlayman Bildim 1. 2 3. 4. 5. 6. 7 F.N.Blixerning pedagogik qarashlari. Sinkveyn sxemasi: 1–qator – tushuncha; 2-qator – tushunchani tavsiflovchi 2 sifat; 3-qator – ushbu tushuncha vazifalari to‘g‘risidagi 3 ta fe’l; 4-qator – ushbu tushuncha mohiyati to‘g‘risidagi 4 so‘zdan iborat so‘z birikmasi; 5-qator – ushbu tushuncha sinonimi.

A. Leushinaning maktabgacha yoshdagi bolalarni matematika elementlariga o‘rgatish haqidagi qarashlari. Venn diagrammasi Guruh bilan ishlash qoidalari Guruh a’zolarining har biri - o‘z sheriklarining fikrlarini xurmat qilishlari lozim; - berilgan topshiriqlar bo‘yicha faol, hamkorlikda va mas’uliyat bilan ishlashlari lozim; - o‘zlariga yordam kerak bo‘lganda so‘rashlari mumkin; - yordam so‘raganlarga ko‘mak berishlari lozim; - guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim; - “Biz bir kemadamiz, birga cho‘kamiz yoki birga qutilamiz” qoidasini yaxshi bilishlari lozim.

Klaster metodi Soat millari texnologisini to‘ldiring Tevarak atrofni (joyni) bilish Matematik tasavvurlarni shakllantirish ishini tashkil qilishda bolalar muassasasi mudirasining roli. O‘tgan zamon Hozirga zamon Келаси замон

FSMU texnologiyasi S а v о l Ма kt а bg а ch а t а rb и ya konsepsiyasi nuqtai nazaridan olti yoshli bolalar oilada v а bolalar bog ’ chasida maktab ta ’ limiga tayorlashga qo ’ yiladigan talablar . ( F ) Fikringizni bayon eting ( S ) Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating ( М ) Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring ( U ) Fikringizni umumlashtiring

Foydalanilgan adabiyotlar: 1.Bolajon” tayanch dasturi. T.: 2016 Maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari. T.: 2017 Xasanboyeva.O.U. “Maktabgacha ta’lim pedagogikasi” T. «Ilm ziyo» 2006 y SH.A.Sodiqova “Maktabgacha pedagogika”.“Tafakkur sarchashmalari”. T:. 2013 5.N.M.Kayumova “Maktabgacha pedagogika”. TDPU nashriyoti T:. 2013

Похожие

Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirishning zamonaviy texnologiyalari

Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavvurlarini shakllantirish metodikasi (amaliy mashg‘ulot)

Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavurlarini shakllantirish metodikasi

Bolalarda matematik tushunchalarni shakllantirish nazariyasi va metodikasi

Bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish muammosining psixologik-pedagogik asoslari