Интервью олишда касб одоби меъёрлари - Литература - Рефераты

Интервью олишда касб одоби меъёрлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48.5 KB

Интервью олишда касб одоби меъёрлари Маълумки ОАВлари ёки коммуникация воситалари пайдо бўлмасидан аввал интервью жанри вужудга келган десак хато бўлмайди. Лекин ОАВлари тизимида бу жанр нисбатан кеч пайдо бўлганлиги қайд тилади. (Н.Ю. Яничева. Воронеж. Университети. Профессия – журналист вызовы ХХ1 века. Материалы международной научной конференции. ―Журналистика 2006‖. ) Умуман ҳар бир жанрнинг юзага келишида жамиятдаги ижтимоийсиёсий жараёнларнинг таъсири катта. Айталик бизнинг мамлакатда интервью жанри ХХ асрнинг 60-70 йилларидан бошлаб ривожлана бошлаган бўлса, АҚШ да биринчи марта бу жанр 1840-1850 йилларда шакллана бошлаганлиги мутахассислар томонидан таъкидланади. (АҚШларида “Нью- Йорк трибюн” газетаси. ). Россияда эса 1880-1890 йилларда деб юритилади. Лекин иккала холатда ҳам оммавий ўқувчиларнинг сон жиҳатидан кўпайиши бу жанрнинг ривожланишига турки бўлган. Яъни маълумотни биринчи шахс номидан бевосита тарқатиш эҳтиёжи туфайли бу жанр тобора ривож топмоқда. Демак жамиятда демократик тенденциялар кучайгани сайин интервью жанрига эътибор ва эҳтиром ошиб бормоқда. Айнан бизнинг бугунги кунимизда ам бу холни кузатишимиз мумкин. Лекин иккинчи жиҳатдан интерью учун танланаётган объект кўпроқ кимларни ташкил этмоқда. Санъат ва шоу бизнеснинг машҳурларидан иборат. Сиёсатчилар, социологлар ва ҳ.к. давлат ходимларининг бошқарув органларининг фикрига бевосита мурожаат этиш ва тарихнинг сиёсат билан боғлиқ кечаги ва бугуни ҳақида ахборо олишнинг иложи борми масаласи журналлистларнинг долзарб муаммоларидан бири. Ўзб. Республикасининг Аборот олиш кафолатлари ва эркинллиги тўғрисида номли қонунида ҳар бир фуқаронинг ахборот олиш ҳуқуқи кафолатланади, деб қайд этилган. Яхши журналист сифатида эътибор қозониш учун билимдонлик ёки гапдонлик муҳим эмас. Биз мақолалар ёзишда етук мутахассис бўлишимиз

мумкин, ОАВларининг барча турида эркин фаолият юритишимиз мумкин, аммо одамлар билан мулоқотда оддий этикет нормаларини билмаслигимиз ёки унга риоя этмаслгимиз бизга панд бериб қўйиши мумкин. Масалан биз бир одам билан касбимиз юзасидан учрашиш учун ҳаракат қилаяпмиз ва ундан интервью олишга тайёргарлик кўришимиз керак. Биринчи ишни нимадан бошлаймиз. 1. Бу одам ҳақида барча маълумотларни йиғишга ҳаракат қиламиз. Оғзакими ёки расмий? Албатта ишхонангизда коллектив аҳил бўлса сизга яқиндан ёрдам беришлари ва бу одам ҳақида барча маълумотларни сизга оғзаки айтиб беришлари мумкин. Бундай бўлмасачи – у ҳолда биз эринмасдан ўша инсон ва унинг фаолияти билан боғлиқ етарли маълумотларга эга бўлишимиз зарур. (Интернет, матбуот ва бошқа манбалар билан танишиш) 2. Иккинчи ишимиз у одамни учрашувга чақириш. Агар телефонини билсак, телефон орқали боғланамиз. Аммо, бизни танимайдиган одамга телефон қилишдан олдин нима ҳақда ўйлашимиз керак? Вақт масаласи. – Менинг телефоним бу одамга ёқадими ёки йўқми? - Телефон қилиб бу одамни безовта қилмайманми? - Мен бу одамга телефон қилишим мумкинми? Эҳтимол сиз ишга эндигина келгандирсиз, ҳатто ўз ишхонангиз ҳақида етарли маълумотга эга эмасдирсиз. Биз учрашмоқчи бўлган одамимиз агар бир неча савол билан мурожаат қилса, манзил қаерда, биз борган таҳририятни ким бошқаради каби саволларга жавоб бера оламизми? Агар ўзимизга ишончимиз бўлмаса, сизни интервью олишга юбормоқчи бўлган бошлиғингиз ёки ҳамкасбингиздан ўша одам билан боғланишларини уялмасдан илтимос қилишингиз мумкин. Бунинг сабабини сиз ҳамкасбингизга тушунтиринг, чунки ишончингиз комил бўлсинки, ҳамкасбингиз ҳам сизнинг ҳолатингизни бошдан кечирган. - Унинг рақамини тердик, хўш гапни нимадан бошлаймиз? –

Телефонда гаплашиш одоби . 1. Телефонда гаплашмоқчи бўлган одам ким бўлишидан қатъий назар, сиз телефон қилганингиздан кейин, ўзингизни худди чақирилмаган меҳмондек тутишга мажбурсиз. Чунки унинг хонадони ҳудудига сиз беҳосдан кириб бордингиз. Шу боис саломлашишни қисқа қилгач, ўзингизни таништиринг. ва унга телефон қилиб вақтини олмаётганингизни сўранг. 2. Кимсиз, қайси ташкилот ёки таҳририятда ишлайсиз, нима мақсадда телефон қилаяпсиз. 3. Телефонда сиз кимсиз ёки сиз фалончимисиз, деган саволлар берилмаслигини ёдда сақланг. 4. Агар телефон узилиб қолса, билингки танишингиз бўлса ҳам телефон қилган одам қайта телефон қилиши керак. 5. Агар ҳаяжонланиб ёки шовқиндан ҳали кўришмаган суҳбатдошингиз билан қаттиқ овозда гаплашманг. Мана шуларни инобатга олиб ҳолироқ ва тинч жой танланг. 6. Агар суҳбатдошингиз интервью беришдан бош тортса, унинг сўзини бўлманг. Охиригача эшитинг. Агар бу одам ниҳоятда зарур бўса, унинг маслаҳатини олиш учун ўзи билан учрашишга келишиб олинг ва албатта қаерда қачонлигини ўзидан сўранг. 7. Телефон қилаётган одам мақсадни қисқа ва аниқ тушунтиргач, биринчи бўлиб ўзи ҳайрлашиши керак. Сўз охирида унга яна телефон қилиш керак бўлса қайси вақтда телефон қилгани мақуллигини сўраш керак. Агар бу ёддан кўтарилган бўлса, эрталабки 9дан кейин ва кечурунги 9.00гача телефон қилган маъқул. Аслида 10.00гача, аммо бизнинг шароитда шуниси маъқул... Интервю учун келган журналистнинг кўриниши ҳақида. Авваламбор қаерда, ким билан учрашмоқчи эканлигингизни аниқ илиб олинг.

Актёр ёки актриса, ёзувчи ёки шоир, олим ёки ўқитувчи, врач ёки давлат арбоби.в.ҳ. Интервью чоғида Интервьюга келиш олдидан барча қуролларингизни текшириб чиқинг. Диктафонни ишлатиб кўринг. Съёмкадаги барча ижодкорлар билан кўрсатувнинг концепциясини белгилаб олинг. Яъни суҳбатдошингиз ёнида бошқалар билан конфликтга чиқиб қолмаслик учун режа асосида иш кўринг. Ёдингизда бўлсин сиз суҳбатдошингизга қандай муносабатда бўлсангиз, атрофдагилар ҳам шунга қараб ҳаракат қиладилар. Интервью Унинг касби ҳақида самимий илиқ фикрни айтиш. Биринчи саволингиз ҳам суҳбатдошингизнинг кайфиятини кўтариши зарур. Чунки биринчи суҳбат сиз учун муҳимдир. Агар биринчи суҳбатда объектингизнинг ишончини қозонмасангиз у сизга қалбидаги гапларини айтмайди. Сиз ҳам шунчаки интервьючи бўлиб қолаверасиз. Қаршингиздаги одам ўзига хос мавқега эга бўлганлиги учун ҳам сиз унинг ёнига диктафон ёки микрафон кўтариб келаяпсиз. Шунинг учун унга меҳр билан муносабатда бўлинг. Саволларингизни бериш чоғида дафтарингизга эмас тафаккурингизга мурожаат қилинг. Суҳбатдошингизни диққат билан тингланг. Суҳбат сўнгида суҳбатдошингизга интервью учун миннатдорлик билдиринг ва агар яна сизни чақирсак, келасизми?, деб ҳам сўранг, яъни техник носозликлар ҳақида ҳам огоҳлантириб қўйинг. Кўрсатув ёки интервью эфирга кетмагунича бу одам билан алоқада бўлиб туринг. Жараёндан ва қачон эфирга чиқиши мумкинлигини эслатиб туринг.

Похожие

Ахборот глобаллашуви жараёнида миллий қадриятлар, урф-одатларга таҳдид ва журналист касб одоби масалалари

Зиёлилик журналист касб-одобининг негизи сифатида

Мухаммад Содик Кашгарий Муҳаммад Содиқ Қашғарий

Оила, фуқаролик жамияти ва давлатнинг ахлоқий асорбияси

Этиканинг предмети, тадқиқот доираси ва вазифалари. Этика фанининг фанлараро боғлиқлиги