Turkiston ma’rifatparvarlari. 5 - sinf - История - Учебники (по школьные предметы)

Turkiston ma’rifatparvarlari. 5 - sinf

Загружено в:

08.10.2019

Скачано:

0

Размер:

2255.611328125 KB

Turkiston ma’rifatparvarlari 5-sinf Tarix fani darsligi asosida 28-mavzu01

Ma’rifat va ma’rifatparvarlik haqida. Ma’rifat – ta’lim va tarbiya orqali kishilarning bilimi va ongini oshirish yo‘lida qilinadigan harakatdir.

Yurtimizda ma’rifatparvarlik harakati XIX asr oxiri – XX asr boshlarida vujudga keldi va u jadidchilik harakati nomi bilan shuhrat qozondi.

Jadidchilik harakatining namoyandalari esa jadidlar deb atalishgan. Jadidlarni Rossiya mustamlakasiga aylanib qolgan yurtimizning taraqqiyotda orqada qolib ketganligi tashvishga solgan.

Jadidlar Turkistonning ilg‘or mamlakatlar qatoriga ko‘tarilishi, avvalo, zamonaviy bilimlarni egallagan kishilarning qanchalik ko‘p bo‘lishiga bog‘liq ekanligini yaxshi tushunganlar.

Mavjud maktabxona va madrasalar bilan esa bu vazifani hal etib bo‘lmas edi. Shuning uchun ham ular o‘z oldilariga, birinchi navbatda, yurtimiz maktablarida hukm surayotgan eski tartiblar va eski o‘qitish usullarini yangilash maqsadini qo‘ydilar.

Eski maktablarda, asosan, diniy bilimlar o‘qitilgan. Tabiiy fanlari esa (fizika, astronomiya, kimyo, biologiya, zamonaviy tibbiyot kabi fanlar) deyarli o‘qitilmagan .

Jadidchilik harakatiga yurtimizning taraqqiyparvar ziyolilari rahbarlik qilishdi. Ular ishni dastlab yangi usul (usuli jadid) maktablarini ochishdan boshladilar.

Yangi usul maktablarida diniy ta’lim bilan bir qatorda tabiat fanlaridan ham saboq berildi. Jadidlar iqtidorli bolalarni chet ellarga o‘qishga yuborishni ham tashkil etdilar.

Mahmudxo‘ja Behbudiy. Turkiston jadidchilik harakatining asoschisi Behbudiy 1875-yilda Samarqandda tug‘ildi. O‘z davrining diniy va dunyoviy ilmlarini puxta egalladi. Mahmudxo‘ja Behbudiy.

Abdulla Avloniy. O‘z davrining atoqli ma’rifatparvari, shoiri, jurnalist, davlat arbobi bo‘lgan Avloniy 1878-yilda Toshkent shahrida tug‘ildi. Maktabxona va madrasada ilm oldi. Abdulla Avloniy

U arab, fors va rus tillarini yaxshi o‘rganib oldi. Yangi usul maktablarining ahamiyatini yaxshi tushunganligi uchun Toshkentda shunday maktab ochdi. O‘zi ona tili va adabiyotdan dars berdi. O‘quvchilar uchun «Birinchi muallim», «Ikkinchi muallim», «Turkiy guliston yoxud axloq» kabi darsliklar (O‘qish kitoblari) yaratdi.

Munavvar qori Abdurashidxonov . Munavvar qori Abdurashidxonov 1878-yilda Toshkentda ziyoli oilasida tug‘ildi. 1901-yilda Toshkentda yangi usul maktabini ochdi. Munavvar qori Abdurashidxonov

Yangi usul maktablari uchun «Tovush chiqarib o‘qish usuli», «O‘qish kitobi», «Yer yuzi» (Geografiya) kabi darsliklar yozdi. Munavvarqori bora- bora Turkiston jadidlar harakatining yo‘lboshchisiga aylandi.

Ozodlik uchun kurashganlar nomi va xotirasi barhayot. Vatan ozodligi yo‘lida halok bo‘lganlarning nomi hech qachon unutilmaydi. O‘zbekiston mustaqillikka erishgach ularning qutlug‘ nomlari, sha’nlari to‘la tiklandi. « Qatag‘on qurbonlari xotirasi» muzeyi

Похожие

Birinchi jahon urushi va Turkiston. 5 - sinf

Muzeylar. 5 - sinf

Savdo yo‘llari. 5 - sinf

Qoyatosh suratlari. 5 - sinf

Kalendarlar tarixidan. 5 - sinf