Qoraqalpoq xalqining shakllanishi va siyosiy hayoti 8-sinf - История - Учебники (по школьные предметы)

Qoraqalpoq xalqining shakllanishi va siyosiy hayoti 8-sinf

Загружено в:

06.07.2020

Скачано:

0

Размер:

2365.529296875 KB

Qoraqalpoq xalqining shakllanishi va siyosiy hayoti 8-sinf O’zbekiston tarixi fani darsligi asosida 28-mavzu

Qoraqalpoqlarning xalq sifatida shakllanishi tarixidan 07/06/2020 2Qadimgi tarixiy yodgorliklardan bo'lmish Doro I (mil.av. 522-468-yillarda podsholik qilgan) qabri ustidagi toshlarga mil.av. V asrda mixxat bilan o'yib yozilgan bitiklarda Orolbo'yi va Sirdaryoning quyi oqimida yashagan aholi «Saka tigraxauda» (cho'qqi qalpoqli saklar) deb atalgan.

Milodiy II-VIII asrlarda Orolbo'yi dashtlariga bir qator turkiy qabilalar kirib kelib joylashganlar. Mahalliy aholining kirib kelgan qabilalar bilan qo'shilishi natijasida Orolbo'yida bijanaklar va o'g'uzlar shakllangan. 07/06/2020 3

X asr boshlarida bijanaklarning bir qismi Volga ortiga, Janubiy Rus dashtlariga ko'chib o'tishga majbur bo'lganlar. Bunga o'g'uzlar va qipchoqlarning siquvi, tazyiqi sabab bo'lgan. 07/06/2020 4

Oltin O'rda zaiflashgach, uning tarkibidan qator mustaqil davlatlar ajralib chiqqan. Bu davlatlarning bin- XIV asr oxirida tashkil topgan No'g'ay (Mang'it) xonligi edi. 07/06/2020 5«Qoraqalpoq» so'zi qoraqalpoqlilar so'zidan kelib chiqqan.

Uning chegarasi-Volga daryosidan Irtish daryosigacha, Kaspiy va Orol dengizi bo'ylaridan Kama daryosigacha bo'lgan hududlarni o'z ichiga olgan. 07/06/2020 6Binobarin, qoraqalpoqlar ko'chib borib joylashgan hududlar XV-XVI asrlarda No'g'ay xonligi hududiga kirgan. No'g'ay va qoraqalpoq xalqlari o'zaro siyosiy hamkorlikda, birlashmada yashaganlar.

Qoraqalpoq xonligining tashkil topishi 07/06/2020 7Qoraqalpoq davlatchiligi no'g'ay (mang'it)lar yetakchisi Idigu (Edigey) boshchiligida XIV asr oxirlarida tashkil etilgan No'g'ay xonligidan (O'rdasidan) boshlanadi. 1419-yilda Idigu o'ldirilgach, taxt uchun kurash kuchayib, xonlik kuchsizlanadi. XVI asrning ikkinchi yarmida No'g'ay xonligi 3 qismga-Olti ul o'rdasi, Kichik o'rda va Katta o'rdaga bo'linib ketgan.

XVII asrning boshlarida no'g'aylar Volga va Yoyiq daryolari bo'ylariga bostirib kelgan jung'orlar (qalmoqlar) tomonidan tor-mor etiladi. No'g'aylar Qrimga ko'chib ketishga majbur bo'lganlar. 07/06/2020 8Ularning Olti ul o'rdasi tarkibiga kiruvchi qoraqalpoqlar esa Orol va Sirdaryo bo'ylariga kelib o'rnashadilar.

Qoraqalpoqlar ijtimoiy hayotida biylar va botirlar (harbiylar boshlig'i) muhim o'rin tutganlar. 07/06/2020 9Biylar qoraqalpoq urug'lariga boshchilik qilganlar hamda ularning ichki huquqiy va xo'jalik ishlariga doir muammolarni hal qilganlar.

1723-yilda jung'orlar bostirib kelib, Sirdaryoning o'rta qismini egallagach, qoraqalpoqlar yana ko'chishga majbur bo'ladilar. Ko'chish oqibatida qoraqalpoqlar ikkiga bo'linib ketdilar, bir guruhi Sirdaryoning yuqori oqimi- Toshkent tomonga, ikkinchi guruhi Sirdaryoning quyi oqimiga borib joylashdilar.07/06/2020 10

Qoraqalpoq va Rossiya munosabatlari 07/06/2020 11Qoraqalpoqlar Rossiya bilan munosabatlar o'rnatishga harakat qilgan. Shunday yaqinlashishga bir qator omillar sabab bo'lgan edi. Birinchidan, Rossiya bilan savdo-tijorat ishlarini yo'lga qo'yishdan manfaatdorlik, ikkinchidan, jung'orlarning tinimsiz hujumlaridan himoyalanish zarurati sabab bo'ldi.

Qoraqalpoq va Xiva munosabatlari 07/06/2020 12Qoraqalpoqlarning asosiy qismi notinch og'ir yillarda Amu va Sirdaryo oralig'idagi bo'sh yotgan yerlarga, Yangidaryo va Quvondaryo bo'ylariga ko'chib kelib yashardilar. Bu yerlar Xiva xonligiga chegara hududlar edi.

Bu yangi yerlar qoraqalpoq xalqining o'ta mashaqqatli mehnati evaziga o'zlashtirilgan. 07/06/2020 13Tarixchi olimlar Yangidaryoda yaratilgan ajoyib sug'orish inshootlari tizimiga-bu qoraqalpoq xalqi qahramonona mehnatining ulug'vorligi xotirasidir, deb baho berganlar.

Markaziy hokimiyat qoraqalpoqlarni bo'ysundirmasdan turib orollik o'zbeklarni itoat ettira olmasligini yaxshi tushungan. 07/06/2020 14Bungacha ham Xiva xonligi Orolbo'yi o'zbeklari bilan qo'shni yashayotgan qoraqalpoqlarni bo'ysundirishga bir necha bor uringan edi.

1809-yilda Amudaryo, Quvondaryo va Orol dengizi atrofida yashovchi qoraqalpoqlar xonlikka bo'ysundirildi. 1810-1811-yillarda esa Yangidaryo atrofida yashovchi qoraqalpoqlar ham tobe etildi. 07/06/2020 15

Похожие

Qoraqalpoq xalqi madaniyati 8-sinf

Etnik jarayonlar va O‘zbek xalqining shakllanishi. 7 - sinf

XVIII-XIX asrlarda qoraqalpoq adabiyoti ravnaqi 8-sinf

Xiva xonligida shaharlar hayoti 8-sinf

Qoraqalpoqlarning ijtimoiy-iqtisodiy hayoti 8-sinf