logo
  1. Главная страница
  2. Учебники (по школьные предметы)
  3. Химия
  4. Alkanlarning umumiy formulasi va gomologik qatori. Ratsional nomenklatura. 10 - sinf

Alkanlarning umumiy formulasi va gomologik qatori. Ratsional nomenklatura. 10 - sinf

Загружено в:

02.10.2019

Скачано:

0

Размер:

1606.59765625 KB
Скачать
Alkanlarning umumiy formulasi va gomologik qatori. Ratsional nomenklatura 10-sinf Kimyo fani darsligi asosida 5-mavzu Reja: 1. Alkanlarning umumiy formulasi 2. Tarixiy nomenklatura 3. Ratsional nomenklatura Alkanlar C n H 2 n + 2 umumiy formulaga ega bo‘lib, ularni tarkibidagi barcha uglerod atomlari faqat σ (sigma) bog‘ orqaligina bog‘langan bo‘ladi. Metan Etan Propan Bir sinfga kiruvchi xossalari o‘xshash bo‘lgan, tarkibi bir- biridan – CH 2 – guruh bilan farq qiladigan birikmalar gomologlar deyiladi. Gomologlar keltirilgan qatorni gomologik qator deyiladi. To‘yingan uglevodorodlar molekulasidan bitta vodorod atomi tortib olinsa, tegishli uglevodordlarning radikallari hosil bo‘ladi. Tarixiy nomenklatura. Organik birikmalarning ko‘plab kashf etilishi natijasida ko‘pchilik organik moddalarga trivial(empirik, tarixiy, tasodifiy)nomlar berilgan. Masalan, to‘yingan uglevodorodlarning birinchi to‘rtta vakiliga metan, etan, propan va butan deb, tasodifiy nom berilgan.310D040D10 1D 0E1C23 Pentandan boshlab alkanlarning nomiga molekula tarkibidagi uglerod atomi sonining grekcha nomiga (“penta”- 5, “geksa”- 6, “gepta”- 7, “okta”- 8, “nona”- 9, “deka”- 10) «an» qo‘shimchasini qo‘shib hosil qilinadi. To‘yingan uglevodorodlar molekulasidan bitta vodorod atomi tortib olinsa, tegishli uglevodordlarning radikallari hosil bo‘ladi. Radikallarning umumiy formulasi C n H 2 n +1 bo‘lib , radikal nomi to‘yingan uglevodorod nomidagi «an» qo‘shimchasi o‘rniga «il» qo‘shimchasi qo‘shish bilan hosil bo‘ladi. Masalan: CH 4 -metan CH 3 - metil C 2 H 6 -etan C 2 H 5 - etil Ratsional nomenklatura XIX asrdan boshlab organik moddalarni nomlashda ratsional (lotincha «ratio» fikrlash, idrok demakdir) nomenklatura qo‘llanildi. Metan tarkibidagi vodorodlar o‘rniga radikallarning almashinishidan alkanlar hosil bo‘ladi Ratsional nomenklatura bo‘yicha alkanlarni nomlashda eng ko‘p tarmoqlangan uglerodni metan markazi sifatida qaraladi va shu uglerodga bog‘langan radikallarning nomi va oxirida metan so‘zini aytish bilan modda nomi tugallanadi.1F 06 0A0D 0F 0D

Похожие

Alkanlarning xalqaro nomenklatura bo’yicha nomlanishi. Izomeriyasi. 10 - sinf
Alkanlarning kimyoviy xossasi. Ishlatilishi. 10 - sinf
Alkadienlar. Olinishi va xossalari. 10 - sinf
Alkenlar va ularning nomenklaturasi. 10 - sinf
Spirtlar. To’yingan bir atomli spirtlarning nomenklaturasi, izomeriyasi va olinishi. 10 - sinf