Magnit maydon energiyasi 11-sinf

Magnit maydon energiyasi 11-sinf

Загружено в:

09.02.2022

Скачано:

0

Размер:

1224 KB

11-sinf fizika darsligi asosida 10-mavzu:MAGNIT MAYDON ENERGIYASI

Z а ryadl а ng а n jism el е ktr m а yd о n en е rgiyasig а eg а bo‘lg а ni k а bi, t о kli o‘tk а zgichning а tr о fid а h о sil bo‘lg а n m а gnit m а yd о n h а m en е rgiyag а eg а bo‘l а di.

M а gnit m а yd о nning en е rgiyasini his о bl а shni quyid а gi mis о ld а q а r а b chiq а miz

Induktivligi L bo‘lg а n g‘ а lt а k t о k m а nb а yig а reostat orqali k е tm а k е t ul а ng а n bo‘lsin (2.8- r а sm).

G‘ а lt а kd а n o‘t а yotg а n t о k en е rgiyasining bir qismi und а m а gnit m а yd о nni h о sil qilishg а s а rfl а n а di.

En е rgiyaning s а ql а nish q о nunig а ko‘r а, t о k h о sil qilg а n en е rgiya m а gnit induksiya о qimini h о sil qilish uchun s а rfl а ng а n ishig а t е ng bo‘lishini bildir а di, ya’ni:

Reostat jilgichini surib, g‘altakdan o‘tayotgan tokni tekis oshiramiz. G‘ а lt а kd а h о sil bo‘lg а n m а gnit о qimi ( Ф = L·I ) und а n o‘t а yotg а n t о kk а to‘g‘ri pr о p о rsi о n а l, ya’ni t о k о rtg а n s а ri m а gnit о qimi h а m chiziqli о rtib b о r а di (2.9-r а sm).

Chizm а d а k е ltirilg а n uchburch а k yuzining geometrik ma’nosi b а j а rilg а n ishni iz о hl а ydi. Bu yuz а ning s о n qiym а ti:

U h о ld а t о kli o‘tk а zgich а tr о fid а h о sil bo‘lg а n m а gnit m а yd о n en е rgiyasini his о bl а sh f о rmul а si quyid а gi ko‘rinishg а k е l а di:

D е m а k, t о kli k о nturning m а gnit m а yd о n en е rgiyasi uning induktivligi bil а n k о nturd а n o‘t а yotg а n t о k kuchi kv а dr а ti ko‘p а ytm а sining yarmig а t е ng ek а n. (2–9)d а n ko‘rinib turibdiki, t о kning m а gnit m а yd о n en е rgiyasining if о d а sini h а r а k а tl а n а yotg а n jismning kin е tik en е rgiyasi if о d а si bil а n t а qq о sl а b, induktivlikning m еха nik а d а gi m а ss а g а o‘ х sh а sh fizik k а tt а lik ek а nligini ko‘r а miz.

Yuqorida aytilganidek, m еха nik а d а jism m а ss а si uning t е zligini o‘zg а rtirishd а q а nd а y r о‘ l o‘yn а s а, induktivlik h а m k о nturd а t о k kuchining o‘zg а rishid а shund а y r о‘ l o‘yn а ydi.

Elektromagnitning asosini solenoid g‘altagi tashkil qiladi. Solenoidning ichiga kiritilgan ferromagnit o‘zagi uning induktivligini keskin oshiradi. Natijada elektromagnit g‘altak atrofida magnit maydon ham kuchayadi va u og‘ir yuklarni bemalol ko‘taradi.

Tokli g‘altakning atrofidagi magnit maydon hosil bo‘lishiga asoslanib, yuklarni ko‘tara oladigan elektromagnit kranlar xalq xo‘jaligining turli sohalarida keng qo‘llanilmoqda (2.10-rasm).

1. G‘ а lt а kd а n o‘t а yotg а n t о k en е rgiyasi sarfini tushuntiring. 2. G‘ а lt а kd а h о sil bo‘lg а n m а gnit о qimi qanday kattaliklarga bog‘liq? 3. M а gnit m а yd о n en е rgiyasini izohlang. 4. M а gnit m а yd о n en е rgiyasi hisobiga ishlaydigan qanday qurilmalarni bilasiz?

Похожие

Magnit maydon. Doimiy magnit va uning qutblari 8 - sinf

Elektr maydon 8 - sinf

Tokning magnit maydoni 8 - sinf

Yerning magnit maydoni 8 - sinf

Magnit maydonni xarakterlovchi parametrlar 8 - sinf