Poyada oziq moddalarning harakatlanishi. 6 - sinf - Ботаника - Учебники (по школьные предметы)

Poyada oziq moddalarning harakatlanishi. 6 - sinf

Загружено в:

05.10.2019

Скачано:

0

Размер:

3061.7578125 KB

26-§. POYADA OZIQ MODDALARNING HARAKATLANISHI26-§. POYADA OZIQ MODDALARNING HARAKATLANISHI 6-sinf botanika darsligi asosida. 2017.6-sinf botanika darsligi asosida. 2017.

• Barcha tirik mavjudotlar singari o'simliklar ham oziq moddalar bilan tirik. Shunday ekan, bu oziq moddalar poyada qanday harakat qiladi, degan savol tug'iladi. Tarkibida mineral tuzlar bo'lgan suv yog'ochlik orqali ildizdan barglar tomon harakatlanadi. Buni tajribada sinab ko'rish mumkin. Buning uchun barg chiqargan novda yoki ochilib turgan gullardan foydalanish mumkin. Agar berilgan rangli suvga daraxtning bargli novdasini solib qo'yib, 2-3 soatdan keyin ko'ndalangiga va uzunasiga kesilsa, rangli suv nov da bo'ylab yuqoriga ko'tarilganligi sababli yog'ochlik qism bo'yalganini ko'rish mumkin

• Shakar suvda oson erib, lubning elaksimon naychalari or-qali harakatlanib, o'simlikning turli qismlarida to'planadi. Shakar ayrim o'sirnliklarning, masalan, sabzi va lavlagining ildiz- mevasida, boshqalarining esa mevasi va urug'ida to'planadi. Kartoshka tugunagida esa shakar kraxmalga aylanadi.

• Oziq moddalarning barglardan lubga va u orqali bosh-qa organlarga o'tishini tajribada ko'rish mumkin. Buning uchun tol yoki terakning bir xil uzunlikdagi ikkita bargli novdasidan kesib olinadi. Novdalardan birining pastki qis-midan sal yuqorirog'idagi po'stlog'i halqa shaklida kesib olinadi.

• Oziq moddalarning barglardan lubga va u orqali boshqa organlarga o‘tishini tajribada ko‘rish mumkin. Buning uchun tol yoki terakning bir xil uzunlikdagi ikkita bargli novdasidan kesib olinadi. Novdalardan birining pastki qismidan sal yuqorirog‘idagi po‘stlog‘i halqa shaklida kesib olinadi.

• Novdalar bir vaqtda suvga solinadi. Lekin po'stlog'i halqa shaklida kesilgan novdaning faqat pastki uchi suvga tushiriladi. Oradan ikki hafta o'tgach, nazorat uchun olingan novdaning pastki qismida ildizlar paydo bo'ladi. Po'stlog'i halqa shaklida kesib olingan novdada esa ildizlar po'stlog'i kesilgan joyi (halqa)ning yuqorisida hosil bo'ladi.

• Shunday qilib, suvda erigan holdagi mineral o'tkazuvchi naylar, organik moddalar esa elaksimon naylar orqali hara-katlanadi. O'simliklarning oziqlanishida ularning barcha or- ganlari bir-biriga bog'liq holda ishtirok etadi. Agar ulardan birortasi qatnashmasa, oziqlanish jarayoni buziladi. Masa lan, ildiz suv va unda erigan mineral tuzlarni zarur miqdor- da yetkazib bermasa, barglarda organik moddalar kam hosil bo'ladi. Aksincha, barglarda organik moddalar yetishmasa, o'simliklarning barcha hujayra, to'qima va organlari o'sish va rivojlanishdan to'xtaydi.

• O'simlikdagi oziq moddalar harakatini o'simlik shox- shabbasiga shakl berish va qisqartirish hisobiga kerakli tomonga yo'naltirish mumkin. Masalan, g'o'zani chilpish organik moddalarni barglardan gul va mevalarga tomon yo'naltirish imkonini beradi. • Poyaning yog'ochlik qismi orqali suv va unda erigan mineral tuzlar, lub qavati orqali esa organik moddalar harakatlanadi.

Savol va topshiriqlar • Suv va unda erigan mineral tuzlar ildizdan bargl arga poyaning qaysi qismi orqali ko‘tariladi? • Organik moddalar o‘simliklarning qaysi organlarida to‘planadi? • Barglardagi organik moddalar poyaning qaysi qavati orqali harakatlanadi? • Oziq moddalar harakati yo‘nalishini boshqarish mumk inmi?

Похожие

Poyada oziq moddalarning harakatlanishi. 5 - sinf

Barglarda organik moddalarning hosil bo‘lishi. 6 - sinf

Kurtak. 6 - sinf

Novda. 6 - sinf

Urug'. 6 - sinf