Gulxayridoshlar oilasi. 6 - sinf - Ботаника - Учебники (по школьные предметы)

Gulxayridoshlar oilasi. 6 - sinf

Загружено в:

05.10.2019

Скачано:

0

Размер:

1090.3095703125 KB

50-§. GULXAYRIDOSHLAR OILASI 6-sinf botanika darsligi asosida. 2017.

• Bu oilaga asosan tropik, qisman mo'tadil iqlimli min-taqalarda tarqalgan 70 turkumga mansub 900 o'simlik turi kiradi.

• Gulxayridoshlarga, asosan o'tlar, qisman butalar va da-raxtlar kiradi. Ildizi o'q ildiz tizimli. Poyasi asosan tik. Barglari oddiy, yonbargli, uzun bandli, panjasimon tomirli, butun yoki o'yilgan, ko'pincha panjasimon bo'lakli. Gul-lari to'g'ri, ikki jinsli barg qo'ltig'ida yakka yoki shoxlar uchidagi to'pgulda joylashgan. Gulkosachasi 5 ta gulkosa-bargning qo'shilishidan hosil bo'lgan. Ko'pchilik vakillarida kosacha ikki qavatli. Ostki gulkosacha erkin holdagi yoki qo'shilgan gulbargchalardan tashkil topgan. Gultojbarglari 5 ta, erkin. Changchilari ko'p, iplari bir-biri bilan qo'shilib, urug'chini o'rab turadi. Urug'chisi bitta, uch yoki undan ko'p urug'chibarglarning qo'shilishidan hosil bo'lgan. Mevasi 3-5 uyli ko'sak yoki juda ko'p bir urug'li mevachalar-ga bo'linadigan yig'ma meva.

Gulxayridoshlarning ko'p tarqalgan vakillaridan biri yerbag'ir tugmachaguldir • U bo'yi 10-40 sm keladigan, bir yillik begona o't. Uni barcha sug'oriladigan yerlarda, ariqlar bo'yida va ekinlar orasida uchratish mumkin. Poyasi sershox, yer bag'irlab yoki yonboshlab o'sadi. Barglari uzun band yaprog'i deyarli yumaloq, 5-7 ga bo'lingan. Gullari barg qo'ltig'ida o'rnashgan. Gultojbarglari 5 ta, erkin, gulkosachabarglarga nisbatan 2 marta uzun. Changchilari ko'p, iplari birikkan, urug'chini o'rab turadi. Yerbag'ir tugmachagul apreldan sentabrgacha gullaydi. Mevasi quruq meva, 12-16 ta mevachadan tashkil topgan yig'ma meva.

• Tugmachagulning quritilgan bargi, guli va urug'i xalq ta-bobatida ichni yumshatuvchi dori sifatida ishlatiladi. • Daryo va ko'llar sohilidagi to'qaylarda, semam yerlarda dorivor gulxayri o'sadi. U gulxayri turkumiga oid, bo'yi 70-150 sm keladigan ko'p yillik o't. Ildizidan tayyorlangan damlama ilmiy tabobatda yo'taiga qarshi ishlatiladi.

• O'zbekistonda g'o'za turkumiga mansub asosan 3 tur o'sadi. Bularning hammasi ham bir yillik madaniy o'simlik sifatida o'stiriladi. • 1. Jaydai g'o'za - ko'saklari mayda. Tolasi mallarang, qisqa va dag'al. Vatani Afrika. Hozirgi vaqtda uni faqat tajriba maydonlarida uchratish mumkin. • 2. Meksika g'o'zasi yoki oddiy g'o'za. • 3. Misr g'o'zasi yoki Barbadoss g'o'zasi. Ostki gulko-sachabarglari 3 ta. Gullari yakka, yirik, kosachabarglari 5 ta, gultojbarglari sap-sariq limon rangida. Ko'saklari yirik, 3-4 chanoqli, yaxshi ochiladi. Tolasi uzun, ipakka o'xshash ma-yin, och sariq. Vatani Janubiy Amerika (Peru, Kolumbiya, Braziliya)

Savol va topshiriqlar • Gulxayridoshlar oilasiga xos belgilarni aytib bering. • G'o'zaning guli qanday qismlardan tashkil topgan? • Gulxayridoshlar oilasiga kiradigan qanday foydali va bego-na o'tlarni bilasiz? • G'o'zaning

Похожие

Karamdoshlar oilasi. 6 - sinf

Ituzumdoshlar oilasi. 6 - sinf

Loladoshlar oilasi. 6 - sinf

Piyozdoshlar oilasi. 6 - sinf

Sho'radoshlar oilasi. 6 - sinf