Rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Biogenetik qonun. 9 - sinf - Биология - Учебники (по школьные предметы)

Rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Biogenetik qonun. 9 - sinf

Загружено в:

04.10.2019

Скачано:

0

Размер:

3075.029296875 KB

42- §. Rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Biogenetik qonun 9- sinf “Biologiya. Sitologiya va genetika asoslari” darsligi asosida. 2014

• Barcha ko‘p hujayrali organizmlar bitta urug‘langan tuxum hujayra (zigota)dan rivojlanadi. Bir tipga mansub organizmlar murtaginining rivoj lanishi ko‘p tomondan o‘xshash. Barcha xordali hayvonlarning embrio nal rivojlanish davrida ichki skelet — xorda shakllanadi, nerv nayi hosil bo‘ladi, halqumining oldingi qismida jabra yoriqlari paydo bo‘ladi.

• Umurtqalilarning dastlabki rivojlanish bosqichlari juda o‘xshashdir. Bu dalillar K. Ber tomonidan embrionlarning o‘xshashlik qonunida ilgari surilgan.Embrionlarning o‘x shashlik qonunining is boti: «Embrion dastlabki rivoj lanish davrida tip uchun umumiy belgilari jihatidan o‘x shash bo‘ladi».

• Har xil sistematik guruhga mansub organizmlar murtagining rivojlanishini o‘x shash bo‘lishi, ularning kelib chiqish birligining isbotidir. Keyinchalik embrional rivojlanishda sinf, oila, tur va oxirida o‘sha individ uchun xos belgilar rivojlanadi. Embrionning rivojlanish jarayonida belgilarning ajralishi embrional divergensiya deb ataladi.

• Organizm o‘zining rivojlanish davrida doimiy ravishda o‘zgarib boradi. Mutatsiya homilaning dastlabki davrlarida tuzilish va moddalar almashinuviga ta’sir etadigan genlarning o‘zgarishiga olib keladi. o‘zgargan belgilar keyingi rivojlanish jarayonida muhim rol o‘ynaydi.

• Boshlang‘ich xorda nerv naychasining hosil bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatadi, uning yo‘qolishi rivojlanishni to‘xtatadi. Shuning uchun dastlabki bosqich dagi o‘zgarishlar odatda rivojlanishdan orqada qolishga yoki nobud bo‘lishga olib keladi. Keyingi bosqichlardagi o‘zgarishlar, kamroq ahamiyatga ega bo‘lgan belgilarga ta’sir qilib, organizm uchun foydali belgilarni yuzaga chiqaradi va bu o‘zgarish tabiiy tanlanishda saralanib boradi.

• Hozirgi zamon hayvonlarining embrional rivojlanish bosqichida ajdodlari ga o‘xshash belgilarning paydo bo‘lishi, organlar tuzilishidagi evolutsion qayta shakllanishni aks ettiradi. organizm o‘z rivojlanish jarayonida bir hujayrali (zigota) bosqichini o‘tadi, ya’ni dastlabki amyobasimon bosqichni filogenetik takrorlaydi.

• Barcha umurtqalilarda, yuksak tuzilishga ega bo‘lganlarida ham dastlab xorda hosil bo‘lib, keyinchalik umurtqa pog‘onasiga aylanadi. Ularning ajdodida esa xorda butun umri davomida saqlanib qolgan. Embrional rivojlanish jarayonida qushlar, sut emizuvchilar va odamda halqum atrofida jabra bo‘ladi.

• Quruqlikda yashaydigan umurtqalilar embrionida jabra yoriqlarining bo‘lishi, ular jabra bilan nafas oluvchi baliqsimon ajdodlardan kelib chiqqanligidan dalolat beradi.

• Odam embrionining dastlabki bosqichlarida yurak tuzilishi baliq- • larnikiga o‘xshash: bitta qorincha va bitta bo‘lmachadan iborat bo‘lib, qon aylanish doirasi bitta bo‘ladi. Tishsiz kitlarning embrionlik davrida tish paydo bo‘ladi. Bu tishlar milkni yorib chiqmaydi, balki parchalanib so‘rilib ketadi. Yuqorida keltirilgan misollar individual rivojlanish bilan ta rixiy rivojlanish o‘rta sidagi bog‘liqlikni ko‘rsatadi.

Savol va topshiriqlar • Embrional divergensiyani qanday tushunasiz? • Biogenetik qonunning mohiyati nimada? • Biogenetik qonun kimlar tomonidan organilgan?

Похожие

O‘zgaruvchanlikning umumiy qonuniyatlari. 10 - sinf

Irsiyatning umumiy qonuniyatlari. G. Mendelning irsiyat qonunlari va ularning mohiyati. 10 - sinf

Yadro. 9 - sinf

Urug‘lanish. 9 - sinf

Fotosintez. 9 - sinf