Fotosintez. 9 - sinf - Биология - Учебники (по школьные предметы)

Fotosintez. 9 - sinf

Загружено в:

04.10.2019

Скачано:

0

Размер:

1420.6103515625 KB

31- §. Fotosintez 9- sinf “Biologiya. Sitologiya va genetika asoslari” darsligi asosida. 2014

• Quyosh nuri ta’sirida o‘simliklarning yashil barglarida karbonat angidrid bilan suvdan murakkab organik birikmalar hosil bo‘lishi fotosintez deb ataladi. o‘simliklarning fotosintez jarayoni Yer yuzida quyosh energiyasini organik birikmalarning kimyoviy energiyasiga aylantiruvchi birdan-bir vosita hisoblanadi. o‘simliklarning kosmik ahamiyati ham ana shundadir.

• Bu jarayonda hosil bo‘ladigan organik birikmalar tirik organizmlar uchun ozuqa va energiya manbai bo‘lib xizmat qiladi. Shu bilan birga fotosintez jarayoni atmosferani erkin kislorod bilan ham boyitadi. Fotosintez jarayonini o‘rganish qishloq xo‘jalik ekinlaridan mo‘l hosil olishga ham imkon yaratadi.

• Yashil o‘simliklar fototrof organizmlar hisoblanadi. Ular hujayradagi xloroplastlarda to‘plangan xlorofill pigmenti yordamida yorug‘lik energiyasini kimyoviy energiyaga aylantiruvchi fotosintez jarayonini amalga oshiradi. Bu jarayon quyidagicha kechadi. Yorug‘lik kvantlari—fotonlar— xlorofill molekulalari bilan o‘zaro ta’sir qiladi. Natijada molekulalar qisqa vaqt orasida ener giyaga boy «qo‘zg‘algan» holatga o‘tadi.

• Keyin qo‘zg‘algan moleku lalarning ortiqcha energiyasi issiqlik yoki yorug‘lik sifatida tarqaladi. Energiyaning qol gan qismi esa suvli eritmada uning dissotsiyalanishi tufayli doimo uchray digan vodorod ionlariga uzatiladi. Yorug‘lik ta’sirida suv dissotsiyalanishi fotoliz deb ataladi.

• Fotosintez jarayonida hosil bo‘ladigan va atmosferani boyitadigan molekular kislorod manbai suv hisoblanadi. Quyosh energiyasi nafaqat suv ni parchalashga balki fosfat kislota va ADF dan ATF larni hosil qilishga ham sarflanadi.

• Bu juda samarali jarayon: xloroplastlarda kislorodning ishtirokisiz, shu o‘simlik mitoxondriyalariga nisbatan 30 marta ko‘p ATF sintezlanadi. Shu yo‘l bilan karbo nat angidridni biriktirish jarayoni uchun energiya to‘planadi. Bu reaksiyalarda ATF va vodorodni ko‘chiruvchi organik birikmalardagi vodorod ishtirok etadi.

Savol va topshiriqlar • Fotosintez deb nimaga aytiladi? • Fotosintez jarayonida nimalar ro‘y beradi? • Fotosintez jarayonida atmosferaga chiqadigan kislorodning manbayi nima?

Похожие

Plastik almashinuv. Fotosintez, xemosintez. 10 - sinf

Yadro. 9 - sinf

Urug‘lanish. 9 - sinf

Xemosintez. 9 - sinf

Biomolekulalar. 9 - sinf