Alisher Navoiy 7-sinf - Литература - Учебники (по школьные предметы)

Alisher Navoiy 7-sinf

Загружено в:

24.06.2020

Скачано:

0

Размер:

1502.2177734375 KB

Alisher Navoiy 7-sinf Adabiyot fani darsligi asosida 16-mavzu

Alisher Navoiy 1441-yil 9-fevralda Х uroson o‘lkasining poyta х ti Hirotda tug‘ildi. Alisher bolalikdan ma’rifatli oila muhitida tarbiya topdi.

Navoiyning otasi G‘iyosiddin Muhammad (uni «G‘iyosiddin kichkina» ham der edilar) temuriylarga yaqin amaldorlardan bo‘lib, o‘z davrining obro‘li va ma’rifatli kishilaridan sanalgan.

Adabiyotshunos Davlatshoh Samarqandiyning yozishicha, u o‘g‘li Alisher ning tarbiyasiga e’tibor bergan va kelajakda fazilatli odam bo‘lib yetishmog‘i uchun astoydil harakat qilgan. Onasi Kobul amirzodalaridan Shayx Abusaid Changning qizi bo‘lgan.

Alisher oilada uchinchi yoki to‘rtinchi farzand bo‘lib, maktabda bo‘lajak sulton Husayn Boyqaro bilan birga o‘qidi. U erta savod chiqardi. She’r o‘qish va yod olish, she’r bitishga bolalikdan havasi uyg‘ondi.

Alisher Abulqosim Bobur xizmatiga kirdi. Avval Sabzavorda, so‘ng Mashhadda yashadi. 1453-yilda Alisherning otasi G‘iyosiddin Muhammad vafot etdi. Ikki maktabdosh do‘st: Husayn va Alisher yana birga bo‘ldilar.

She’rga mehr Alisherni ijodga undadi. U 7, 8 yoshlaridan she’r yoza boshladi. O‘zbekcha she’rlariga «Navoiy», forscha she’rlariga «Foniy» taxallusini qo‘ydi.

O‘smirlik davrlarida Alisher o‘qishda va yozishda tinim bilmas, she’r mutolaasidan charchamas edi. «Muhokamat ul-lug‘atayn» asarida o‘zining yoshlik chog‘ida mashhur o‘zbek va fors shoirlari nazmidan 50 ming bayt (100 ming misra) she’rni yod bilganini yozadi.

1469-yilda Hirot taxtiga Husayn Boyqaro chiqadi va Samarqandga xat yo‘llab, Alisher Navoiyni o‘z yoniga chaqirib oladi. Davlat ishlariga jalb etadi, avval muhrdor, so‘ng vazir qilib tayinlaydi.

Davlat ishlari bilan bir qatorda o‘zining sevimli mashg‘uloti – badiiy ijodni ham to‘ х tatmadi. 1472– 1476-yillarda «Badoye ul-bidoya» («Badiiylik ibtidosi»), 1476–1483-yillarda «Navodir un-nihoya» («Tuganmas nodirliklar») nomlari bilan ikki devon tuzdi.

1483-yilda turkiy tilda birinchi bo‘lib «Xamsa» yozishga kirishdi va misli ko‘rilmagan qisqa muddat – ikki yilda besh yirik dostondan iborat asarni yozib tugatdi.

Navoiy fanning bir necha sohalarida qalam tebratib, zabardast olim ekanligini ham isbot etdi. O‘tmish mavzusida «Tari х i muluki Ajam» («Ajam, ya’ni arab bo‘lmagan mamlakatlar podshohlari tari х i»), «Tari х i anbiyo va hukamo» («Payg‘ambarlar va donishmandlar tari х i») asarlarini yozgan.

Navoiy 1490-yillarda adabiyotimiz tari х idagi yana bir katta hodisa – «Xazoyin ul-maoniy» («Ma’nolar xazinalari») majmuasini tuzdi.

To‘rt devondan iborat bo‘lgan bu ulkan she’riy to‘plam shoirning turkiy tilda yozgan deyarli barcha lirik she’rlarini qamrab olgan edi.

Похожие

Alisher Navoiy 8 -sinf

Alisher Navoiy 11 - sinf

Alisher Navoiy 10 - sinf

Alisher Navoiy g'azallar 10 - sinf

Alisher Navoiy SADDI ISKANDARIY 11 - sinf