K.D.Usheniskiyning pedagogik gʻoyalari - Педагогиka - Образовательные программы

K.D.Usheniskiyning pedagogik gʻoyalari

Загружено в:

17.06.2024

Скачано:

0

Размер:

23.642578125 KB

Umumiy pedagogika fanidan tayyorlagan dars ishlanmasi

Mavzu: K.D.Usheniskiyning pedagogik gʻoyalari Seminarga ajratilgan vaqt - 2 s. Talabalar soni - 25-30 nafar O‘quv mashg‘ulotining shakli O‘rganilganlarini mustahkamlashga doir dialogli seminar Mashg‘ulot rejasi: Reja: 1.K.D.Usheniskiyning hayoti va ijodi. 2.K.D.Usjenskiyning didaktik qarashlari. Mashg‘ulotning maqsadi Talabalarga Ushenskiyning asarlarida tarbiya va insonparvarlik marsalarini oʻrgatish Pedagogik vazifalar: 1.Ushenskiyning hayoti va ijodi oʻrganish 3.Asarlari haqida bilish 4.Asarini tahlil qilish 5.Usheniskiyning ma’rifiy va didaktik qarashlari oʻrganish O‘quv faoliyati natijalari: 1.Ushenskiy haqida bilimlarni o‘zlashtiradilar 2.Ushenskiy ning gumanistik-pedagogik qarashlari.tahlil qilishni oʻrganadilar 3.Ushenskiyning pedagog va rahbarlar kompetentligi haqidagi qarashlarini oʻrganadi Ta’lim metod va usullari Blits-so‘rov, “FSMU” metodi, , “Nima uchun” interfaol metodi, kichik guruhlarda ishlashga doir topshiriqlar Ta’limni tashkil etish shakli Individual va kichik guruhlarda ishlash Didaktik vositalar O‘quv qo‘llanma, proyektor, markerlar, tarqatma materiallar Ta’limni tashkil etish sharoiti Texnik vositalar bilan jihozlangan xona Nazorat va baholash Yozma (konspekt) va og‘zaki (izohlash, bayon etish va tushuntirish) nazorat . K.D.Ushenskiyning pedagogik gʻoyalari mavzusidagi seminar mashg‘ulotining texnologik xaritasi Ish bosqichlari va vaqti Faoliyat mazmuni O‘qituvchi Talabalar

Tayyorlov Bosqichi Seminar mashg‘uloti mavzusi va rejalari bilan tanishtiradi. Seminar rejasidagi masalalarni o‘rganishda foydalaniladigan adabiyotlarni taqdim etadi (1-ilova). Daftarlariga yozib olishadi. Mavzu yuzasidan savollarga javob olishadi. 1. O‘quv mashg‘ulotiga kirish bosqichi (10 daqiqa) 1.1. Mashg‘ulot mavzusi, uning maqsadi va kutilayotgan natijalar va baholash mezoni bilan tanishtiradi (2-ilova). Baholash tartibi haqida bilib olishadi. 1.2. O‘qituvchi mavzu bo‘yicha blits-so‘rov o‘tkazib, talabalarni mashg‘ulotga chorlab oladi (3-ilova). Savollarga javob beradilar. 1.3. Talabalarni uchta kichik guruhlarga taqsimlaydi va kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi (4- ilova ). Guruhlarga bo‘linishadi va qoidalar bilan tanishishadi. 2. Asosiy bosqich (50 daqiqa) 2.1. Mashg ‘ ulotning asosiy bosqichiga o ‘ tadi , rejadagi masalalarni mazmunli yoritib berish uchun prezentatsiyadan foydalaniladi (5- ilova ). O‘qituvchi tomondan aytilgan ma’lumotlarni tizimlashtiradilar 2.2. Mavzuga oid topshiriqlarni bajarishda “FSMU texnalogiyasi testi bilan ishlanadi, bunda topshiriqni bajarish tartibi tanishtiriladi (6-ilova). Mavzuga oid jadvallar asosida topshiriqni bajaradilar 2.3. Al-Xorazmiy asarlaridan misol keltiring (7- ilova). O‘z fikrlari asosida berilgan topshiriqni amalga oshirishadi. 2.4. Mavzuga oid test topshirig‘i beriladi (8-ilova). Testlarni bajarishadi. 2.5. “Al-Xorazmiy haqida videoroliklarni tomosha qilib, mulohazalarni yuritish. (9-ilova). Talabalar videoroliklarni tomosha qiladilar va fikr bildiradilar. 3. Yakuniy bosqich (20 daqiqa) 3.1. Mashg‘ulotga doir umumiy xulosalar bayon etiladi. Tinglaydilar va fikr bildirishadi. 3.2. Talabalarni mashg‘ulotdagi ishtiroki bo‘yicha natijalarini e’lon qiladi. O‘z natijalarini bilib olishadi. 3.3. Mustaqil ish uchun Professor M.X.To‘xtaxodjayeva “Pedagogika” darsligi 244-262, 299-311-betlarni o‘qib kelish. Talabalar mustaqil ta’lim mazmunini va topshiriqlarni yozib oladilar. 1-ilova Mavzu: K.D.Ushenskiyning pedagogik gʻoyalar i

Reja: 1.Ushenskiyning pedagogik qarashlari 2.Ushenskiyning didaktik qarashlari . Mavzu: Ushenskiyning pedagogik gʻoyalari 2-ilova Mashg‘ulot maqsadi:Ushenskiyning pedagogik gʻoyalari manbalar haqida bilimlarini mustahkamlash. Talabalarni baholash mezonlari: - mavzu rejasidagi masalalarni konspektlashtirish - 0,4 ball; - topshiriqlarni bajarish va savol-javoblarda ishtirok etish - 0,5 ball; - mustaqil ta’limni bajarish - 0,5 ball. 3-ilova 1. Ushenskiy nechanchi yil tugʻilgan. 2.Ushenskiy qaysi shaharda tugʻilgan 3.Ushenskiy nechi yoshigacha oilada tarbiyalanadi? 4.Novgorod-Seversk gimnaziyasiga o‘qishga kirib, uni nechinchi yilda muvaffaqiyatli tamomladi.?

5.Qayerdagi gimnaziyasiga o‘qishga kirib, uni 1840 yilda muvaffaqiyatli tamomladi..?. 6.Moskva dorilfununining qanday fakultetiga o‘qishga kirdi va usha davrning mashxur professori Redkinning bevosita raxbarligi ostida talim oldi.? 7.Moskva dorilfununining xuquqshunoslik fakultetiga o‘qishga kirdi va usha davrning mashxur professori kimning raxbarligi ostida talim oldi.?. 8.Ushinskiy nechinchi yilda YAroslavl litseyiga kameral (xukukshunos) fanlar professori vazifasini bajaruvchi sifatida xizmatga kirdi.? 9.Ushinskiy 1845 yilda qayerga kameral (xukukshunos) fanlar professori vazifasini bajaruvchi sifatida xizmatga kirdi. 10.K.D.Ushinskiy boshqa ish topish maksadida 1849 yilda qayerga ko‘chib boradi? 4-ilova Kichik guruhlarning nomlanishi 1-guruh – "Pedagoklar" 2-guruh – “Chaqonlar" 3-guruh – “ Bilimdonlar ” Kichik guruhlarda ishlash qoidalari 1. Sherigingizni diqqat bilan tinglang. 2. Guruh ishlarida o‘zaro faol ishtirok eting. 3. Berilgan topshiriqlarga mas’uliyat bilan yondashing. 4. Agar yordam kerak bo‘lsa, murojaat qiling. 5. Agar sizdan yordam so‘rashsa yordam bering 6. Guruh taqdimotida barcha qatnashishi shart K.D.Ushenskiyning pedagogik gʻoyalari FSMU texnologiyasida qoʻlang F ni F . S. M. U. Taʼlim tarbiyaga oida pedagogik psixalogik qarashlar Konstantin Dmitrievich Ushinskiy (1824—1870)Mashxur rus pedagogi, rus pedagogikasi va xalq maktablarining asoschisi, «rus o‘qituvchilarining

o‘qituvchisi» Konstantin Dmitrievich Ushinskiy 1824 yilning 19 fevralida Tula shaxrida tug‘ildi. Ushinskiy 9 yoshga qadar oilada tarbiyalanib, savod chikardi. So‘ngra Novgorod- Seversk gimnaziyasiga o‘qishga kirib, uni 1840 yilda muvaffaqiyatli tamomladi. Usha yili Moskva dorilfununining xuquqshunoslik fakultetiga o‘qishga kirdi va usha davrning mashxur professori Redkinning bevosita raxbarligi ostida talim oldi. Ushinskiy 1845 yilda YAroslavl litseyiga kameral (xukukshunos) fanlar professori vazifasini bajaruvchi sifatida xizmatga kirdi. U uch yillik dastlabki pedagoglik faoliyatida katta istedod egasi, ekanini namoyish eta oddi. SHuningdek, Ushinskiy zo‘r ishtiyok bilan o‘qituvchilik ishini olib borib, talabalarga xavas bilan bilim berishga xarakat qildi. Ularda ilm-fanga nisbatan qiziqish uyg‘otdi, eng muximi, o‘z xalk va ona yurtini jondan sevish, ardoklash xamda vijdonan xalol mexnat qilishga da’vat etdi. Bu yosh va iste’dodli professorning mazmunli ma’ruzalarini litsey talabalari maroq bilan tinglab, chukur va mustaxkam sabok olar edilar. K.D.Ushinskiy-pedagoglik faoliyatini ilmiy-ijtimoiy ish bilan birga ko‘shib olib bordi. 1848 yilda uning birinchi ilmiy ishi-«Kameral fanlarni o‘kitish xaqida» degan asari nashr kilindi. Bu asarda Ushinskiy oliy o‘kuv yurtlaridagi mavjud o‘qitish tizimiga nisbatan tanqidiy ko‘z bilan qaradi. Hukumat tomonidan erkinlik berilishini talab etdi. o‘kitish tizimini yaxshilashga oid yirik uslubiy muammolarni o‘rtaga qo‘yib, ularni qanday xal etish yo‘llarini ko‘rsatib berdi. Ushinskiyning ilm-fanni demokratik tarzda targ‘ib etishi reaksion doiralarga ma’qul tushmadi. 1849 yil sentyabrida Ushinskiy va uning do‘stlari, demokratik ruxdagi o‘qituvchilar, siyosatda shubxali, xukumatga ishonchsiz kishilar sifatida litseydan chetlatildi. K.D.Ushinskiy boshqa ish topish maksadida 1849 yilda Peterburgga ko‘chib borib, juda katta qiyinchiliklardan so‘ng 1850 yilda ichki ishlar vazirligida kichik bir amaldor vazifasida ishlashga majbur bo‘ldi va u erda turt yil ishladi. Ushinskiy faqat 1854 yildagina YAroslavl -litseyi sobiq direktorining tavsiyasi bilan Gatchino institutida til-adabiyot va qonunshunoslik o‘qituvchisi bo‘lib ishga kiradi va u erda tez fursatda shu institutning sinflar inspektori vazifasiga ko‘tarildi. Ushinskiyning pedagogik faoliyati tom manosi bilan ana shu vaqtdan boshlandi. U 1859 yilda Smolniy institutining sinflar inspektori vazifasiga tayinlandi. Unga shu institutning juda achinarli xolga tushib qolgan ilmiy bo‘lim ishlarini qaytadan tartibga solishday muxim topshiriq yuklandi. Ushinskiy bu ishni epchillik bilan puxta bajarib, pedagoglik jarayonni uyushtirish soxasida o‘zining katta kobiliyat soxibi ekanini ko‘rsatdi. SHu bilan birga uning pedagogika masalalariga bag‘ishlangan va muntazam chop etilayotgan nazariy tadqiqotlari uning faqat amaliyotchi emas, balki o‘z ixtisosi bo‘yicha kuchli nazariyotchi ekaligini ko‘rsatdi.

Ushinskiy 1857 yildan boshlab «Tarbiya jurnali» («Jurnal dlya vospitaniya» )da, so‘ngra «Xalq maorifi jurnali»da juda ko‘p sermazmun maqolalar e’lon qildi. 1860 yilda u «Xalq maorifi jurnali»ning muxarriri qilib tayinlandi. Ushinskiy 1861 yilda o‘zining «Bolalar dunyosi» («Detskiy mir») nomli o‘kish kitobini nashr ettirdi». Bu kitob o‘sha yilning o‘zidayok ikki marta chop etildi. Ushinskiyning pedagogik farliyatiga soya soluvchi (1862 yil) imzosiz xat uni o‘z ishini tuxtatishga majbur qildi. Bu xatda u go‘yo siyosiy jixatdan ishonchsiz kishi deb, ayblangan edi. Buning oqibatida u chet ellardagi xotin-qizlar maorifining yo‘lga qo‘yilishini o‘rganish va pedagogikadan darslik yozish uchun o‘z vatanidan ketishga majbur bo‘ldi. U xorijiy mamlakatlar-da yurgan davrida o‘zining butun kuch-g‘ayratini talim-tarbiyaga doir asarlar yozish va ularni chop zttirishga yo‘naltirdi. Natijada,, 1861 yilda uning I va II o‘kuv, yillari uchun «Ona tili» darsligi nashr etildi va unga «Muallimlar uchun qo‘llanma» degan uslubiy asari e’lon qilindi. 1870 yilda zsa III o‘quv yili uchun xam «Ona tili» darsligi bosilib chiqdi. Bundan tashqari, Ushinskiyning pedagogika soxasidagi asosiy nazariy asari xisoblangan «Kishi—tarbiya asoschisi sifatida» («Pedagogik antropologiyadan tajriba») nomli asari ayrim jildlarga bo‘linib nashr qilina boshlandi. 1867 yilda bu asarning I jildi, 1869 yilda II jildi bosilib chiqdi. Ushinskiy bu kitobning xamma jildlarini qisqartirib, ingliz tiliga tarjima qilish maqsadida uchinchi jild ustida, zo‘r g‘ayrat bilan ishlay boshladi. Afsuski, bu ishni tamomlash unga nasib bo‘lmadi. U Qrimda davolanish paytida qattiq shamollab qoldi. Bu shamollash va zo‘r berib ishlashi xamda xizmati bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘ngilsizliklar orqasida sog‘lig‘i yomonlashdi. 1870 yil 21 dekabrda Odessada zotiljam kasalidan vafot etdi. Tarbiyaning xalqchilligi xaqidagi g‘oya Ushinskiyning pedagogik nazariyasidagi eng asosiy g‘oyadir. "Xar bir mamlakatda bolalarni tarbiyalash tizimi", deb aytgan edi u, "Xalkning rivojlanish sharoitlari, uning extiyoj va talablari bilan belgilangan". «Hamma uchun umumiy bo‘lgan birgina tug‘ma moyillik borki, tarbiya xamisha shunga tayanishi mumkin: bu biz xalqchillik. deb atagan narsadir. Xalqning o‘zi tomonidan yaratilgan va xalqchillik asosiga qurilgan tarbiya shunday tarbiyaviy kuchga egaki, bunday kuch abstrakt g‘oyalarga asoslangan yoki boshqa xalqlardan olingan, eng yaxshi tizimlarda xam yo‘qdir». Ushinskiy xalq manfaatlariga muvofiq tuzilgan tarbiya tizimi bolalarda vatanparvarlik va milliy iftixor, mexnatga muxabbat kabi qimmatli psixologik tuyg‘ularni va axloqiy sifatlarni rivojlantirishi va mustaxkamlashini isbotlar edi. U bolalarning ilk yoshlik chog‘idan boshlab xalq madaniyati bilimlarini o‘zlashtirishini, ona tilini egallab olishini, xalq og‘zaki ijodi asarlari bilan tanishishini talab kilar edi. Ushinskiy xalqchillik deb xar bir xalqning o‘ziga xosligini tushunar ediki, bu o‘ziga xoslik, o‘sha xalq yashashi va mexnat qilishi lozim bo‘lgan tarixiy taraqqiyot, geografik va tabiiy sharoitlar bilan ifodalanadi.

U «Ijtimoiy tarbiyada xalq ruxi xaqida» sarlavxali maqolasida tarbiyaning xalqchillik ruxida bo‘lishi kerakligi to‘g‘risidagi taxlilni turli xalqlarda tarixan tarkib topgan alomatlarni xarakterlashdan boshlaydi. Ushinskiy fransuz, ingliz, nemis va amerika tarbiyasini to‘g‘ri deb xisoblaydi va uni chukur taxlil qiladi. Ayniqsa o‘sha zamondagi reaksion nemis pedagogikasini tanqid qilishga mufassal to‘xtaydi. CHorizm shu pedagogika muxlisi adi. Bu pedagogikani mexanik suratda rus tuprog‘iga ko‘-chirishning aqlga mutlaqo muvofiq emasligini Ushinskiy isbot qiladi. 8-ilova Test topshiriqlari Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari 1.Ahmad Yassaviyning bobosi kim? A.Shayx Ibrohim.B.Ibn Hayrob.C.Ibn Rahmon. 2.Yassaviy qaysi shaharda tugʻilgan? A.Turkiston.B.Farob.C.Sharisabz. 3.Yassaviy qanday oilada dunyoga keladi? A.Zardoʻz.B.Ruhoniylar.C.Tikuvchi. . 9-Ilova K.D.Ushenskiyning hayoti haqida qisqa metrajli filim https://youtu.be/HO-r634Sq98?si=F3LiK3cPWJi5TQJK

Похожие

Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari

Muhammad Sodiq Qoshgʻariyning pedagogik qarashlari

Uzum pishdi, bog’ga kir o’yini

Mangu olov