Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari - Педагогиka - Образовательные программы

Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari

Загружено в:

17.06.2024

Скачано:

0

Размер:

22.9248046875 KB

Umumiy pedagogika fanidan tayyorlagan dars ishlanmasi

Mavzu: Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari Seminarga ajratilgan vaqt - 2 s. Talabalar soni - 25-30 nafar O‘quv mashg‘ulotining shakli O‘rganilganlarini mustahkamlashga doir dialogli seminar Mashg‘ulot rejasi: Reja: 1.Tasavvuf ta’limoti rivojida Ahmad Yassaviyning tutgan o`rni 2.Islom dunyosida Ahmad Yassaviy haqida Mashg‘ulotning maqsadi Talabalarga Ahmad Yassaviyning asarlarida tarbiya va insonparvarlik marsalarini oʻrgatish Pedagogik vazifalar: 1.Amir Temurning hayoti va ijodi oʻrganish 3.Asarlari haqida bilish 4.“Mafotih al-ulum” asarini tahlil qilish 5.Amir Temurning ma’rifiy va didaktik qarashlari oʻrganish O‘quv faoliyati natijalari: 1. Ahmad Yassaviy haqida bilimlarni o‘zlashtiradilar; 2. Ahmad Yassaviyning gumanistik- pedagogik qarashlari.tahlil qilishni oʻrganadilar 3.Ahmad Yasaviyning pedagog va rahbarlar kompetentligi haqidagi qarashlarini oʻrganadi Ta’lim metod va usullari Blits-so‘rov, “FSMU” metodi, , “Nima uchun” interfaol metodi, kichik guruhlarda ishlashga doir topshiriqlar Ta’limni tashkil etish shakli Individual va kichik guruhlarda ishlash Didaktik vositalar O‘quv qo‘llanma, proyektor, markerlar, tarqatma materiallar Ta’limni tashkil etish sharoiti Texnik vositalar bilan jihozlangan xona Nazorat va baholash Yozma (konspekt) va og‘zaki (izohlash, bayon etish va tushuntirish) nazorat Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari mavzusidagi seminar mashg‘ulotining texnologik xaritasi Ish bosqichlari va vaqti Faoliyat mazmuni O‘qituvchi Talabalar

Tayyorlov Bosqichi Seminar mashg‘uloti mavzusi va rejalari bilan tanishtiradi. Seminar rejasidagi masalalarni o‘rganishda foydalaniladigan adabiyotlarni taqdim etadi (1-ilova). Daftarlariga yozib olishadi. Mavzu yuzasidan savollarga javob olishadi. 1. O‘quv mashg‘ulotiga kirish bosqichi (10 daqiqa) 1.1. Mashg‘ulot mavzusi, uning maqsadi va kutilayotgan natijalar va baholash mezoni bilan tanishtiradi (2-ilova). Baholash tartibi haqida bilib olishadi. 1.2. O‘qituvchi mavzu bo‘yicha blits-so‘rov o‘tkazib, talabalarni mashg‘ulotga chorlab oladi (3-ilova). Savollarga javob beradilar. 1.3. Talabalarni uchta kichik guruhlarga taqsimlaydi va kichik guruhlarda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi (4- ilova ). Guruhlarga bo‘linishadi va qoidalar bilan tanishishadi. 2. Asosiy bosqich (50 daqiqa) 2.1. Mashg ‘ ulotning asosiy bosqichiga o ‘ tadi , rejadagi masalalarni mazmunli yoritib berish uchun prezentatsiyadan foydalaniladi (5- ilova ). O‘qituvchi tomondan aytilgan ma’lumotlarni tizimlashtiradilar 2.2. Mavzuga oid topshiriqlarni bajarishda “FSMU texnalogiyasi testi bilan ishlanadi, bunda topshiriqni bajarish tartibi tanishtiriladi (6-ilova). Mavzuga oid jadvallar asosida topshiriqni bajaradilar 2.3. Al-Xorazmiy asarlaridan misol keltiring (7- ilova). O‘z fikrlari asosida berilgan topshiriqni amalga oshirishadi. 2.4. Mavzuga oid test topshirig‘i beriladi (8-ilova). Testlarni bajarishadi. 2.5. “Al-Xorazmiy haqida videoroliklarni tomosha qilib, mulohazalarni yuritish. (9-ilova). Talabalar videoroliklarni tomosha qiladilar va fikr bildiradilar. 3. Yakuniy bosqich (20 daqiqa) 3.1. Mashg‘ulotga doir umumiy xulosalar bayon etiladi. Tinglaydilar va fikr bildirishadi. 3.2. Talabalarni mashg‘ulotdagi ishtiroki bo‘yicha natijalarini e’lon qiladi. O‘z natijalarini bilib olishadi. 3.3. Mustaqil ish uchun Professor M.X.To‘xtaxodjayeva “Pedagogika” darsligi 244-262, 299-311-betlarni o‘qib kelish. Talabalar mustaqil ta’lim mazmunini va topshiriqlarni yozib oladilar. 1-ilova Mavzu: Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalar i

Reja: 1.Tasavvuf ta’limoti rivojida Ahmad Yassaviyning tutgan o`rni 2.Islom dunyosida Ahmad Yassaviy haqida . Mavzu: Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari 2-ilova Mashg‘ulot maqsadi: Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari manbalar haqida bilimlarini mustahkamlash. Talabalarni baholash mezonlari: - mavzu rejasidagi masalalarni konspektlashtirish - 0,4 ball; - topshiriqlarni bajarish va savol-javoblarda ishtirok etish - 0,5 ball; - mustaqil ta’limni bajarish - 0,5 ball. 3-ilova 1. Yassaviya tariqatining asoschisi turkistonlik kim..... (1103- 1166). 2. Yassaviy Yassi qaysi shaxarda ruxoniy oilasida tug`ilgan? 3. Yassaviy Yassi (Turkiston) shaxrida qanday oilasida tug`ilgan?. 4.Uning otasi Ibroxim qanday shaharda uzoq yil shayxlik qilgan va ko`p muridlarga ega bo`lgan?

5.Otasi Shayx Ibrohimdan nechi yoshida etim qolgan? 6.Yassaviy dastlab Sayramda Baxouddin al-Isfijobiydan, so’ngra O’trorda yassida masghur turk mashoyixi kimni qo’lida an’anaviy islom ilmlaridan saboq oladi?. 7.Kimni vafotidan so’ng u Buxoroga borib mashhur mutassavvuf Yusuf Hamadoniy qo’lida o’qiydi? 8.Arslonbob vafotidan so’ng u qayerga borib mashhur mutassavvuf Yusuf Hamadoniy qo’lida o’qiydi? 9.Arslonbob vafotidan so’ng u Buxoroga borib mashhur mutassaviy kimni qo’lida o’qiydi?. 10.Uning tarjimai holini Abdurauf Fitrat o’zining “Ahmad Yassaviy” maqolasida shunday ta’riflaydi ...........? 11.Axmad Yassaviy bir rivoyatga ko’ra Yassi shahrida bir rivoyatga ko’ra qayerda tug`ulgan?. 12.Yassaviyning otasining isimi nima bo’lgan u yoshligida o’lgan?. 4-ilova Kichik guruhlarning nomlanishi 1-guruh – "Pedagoklar" 2-guruh – “Chaqonlar" 3-guruh – “ Bilimdonlar ” Kichik guruhlarda ishlash qoidalari 1. Sherigingizni diqqat bilan tinglang. 2. Guruh ishlarida o‘zaro faol ishtirok eting. 3. Berilgan topshiriqlarga mas’uliyat bilan yondashing. 4. Agar yordam kerak bo‘lsa, murojaat qiling. 5. Agar sizdan yordam so‘rashsa yordam bering 6. Guruh taqdimotida barcha qatnashishi shart Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari FSMU texnologiyasida qoʻlang F ni F . S. M. U.

Taʼlim tarbiyaga oida pedagogik psixalogik qarashlar O`rta Osiyo muzofotida birinchi vujudga kelgan yirik so’fiylik oqimi yassaviylikdir. Yassaviya tariqatining asoschisi turkistonlik Axmad Yassaviydir (1103- 1166). Yassaviy Yassi (Turkiston) shaxrida ruxoniy oilasida tug`ilgan. Uning otasi Ibroxim Yassi Sayram shaxrida uzoq yil shayxlik qilgan va ko`p muridlarga ega bo`lgan. Otasi Shayx Ibrohimdan etti yoshida etim qolgan. Yassaviy dastlab Sayramda Baxouddin al-Isfijobiydan, so’ngra O’trorda yassida masghur turk mashoyixi Arslonbob qo’lida an’anaviy islom ilmlaridan saboq oladi. Arslonbob vafotidan so’ng u Buxoroga borib mashhur mutassavvuf Yusuf Hamadoniy qo’lida o’qiydi. Qaytib kelib Yassida o’z g`oyalarini targ`ib etadi. Uning tarjimai holini Abdurauf Fitrat o’zining “Ahmad Yassaviy” maqolasida shunday ta’riflaydi: “Xijriy beshinchi asrda Eroning Xamadon shaxrida yakin bir urunda tugilgan Yusuf Xamadoniy degan bir odam diniy ilmlarni urganib katta shuxrat egasi bulgan tasavvufga berilgan edi mana shu mulla mutasavvuf Marv Buxoro Samarqand shaxarlarida xonaqoxlar qurub shayxlik qila boshlaydi bizning Axmad Yassaviy mana shul Yusuf Xamadoniy muridi-uchunchi xalifasidir. Axmad Yassaviy bir rivoyatga ko’ra Yassi shahrida bir rivoyatga ko’ra Sayramda tug`ulgan. Uning qachon tug`ulgani malum emas biroq vafotining hijriy 562 da bo’lgoni hamda «Devoni hikmat » dagi shu: To`rt yuz yildan keyin chiqib ummat bo’lg`oy, Necha yillar yurib xalqqa xizmat qilg`oy,baytini nazarda tutub har holda uning hijriy to’rtinchi asrning ikkinchi yarmida tug`ulganiga hukm qilish mumkindir. Yassaviyning otasi shayx Ibroxim isimli eshon bo’lgan u yoshligida o’lgan. Yatim qolgon Yassaviy u zamoning mashhur shayxlaridan Arislonbobdan olg`on. Arislonbob o’lgandan keyin bizning Yassaviy pir izlab Buxoroga kelgan Yusuf Xamadoniyga uchrab shunga murid bo’lgan u o’lgandan so’ng Buxoroda uning uchunchi xalifasi bo’lib shayxlik qilgan. Bir ozdan sung Buxoro shayxligini Yusuf Hamadoniyning to’rtinchi xalifasi bulgan Abduxolik Gijduvoniyga topshirib o’zi yassiga qaytgan . Onda dala xalqidan ko’p murid yig`ib xonaqoh ochib shayxlik qilgan. Yassaviy fors adabiyoti vazn va uslubda xalq adabiyoti uslubida adabiyotlar yozgani mana shul Yassiga qaytib, dala xalqidan muridlar to’laganidan keyin boshlangon bo’lsa kerak. Yassaviy oltmish uch yoshga kirgach xonaqohda yer osti- bir chillaxona qazdirib shunga kirgan va dunyodan aloqasini kesgan kabi

ko’rinib shayxlikni davom etdirgan xamda shunda o’lgan. Vafoti hijriy 562- yildadir Buyuk mutafakkir va faylasuf Yassaviy turk dunyosidagi birinchi tariqatning va turkiy tasavvuf she’riyatining asoschisidir. Islom dunyosining “shayxul mashoyixi” Xo’ja Ahmad Yassaviy haqida mustaqillikdan so’ng hadiksiramay gapiradigan va yozadigan bo’ldik. Sobiq sho’rolar hukumati davrida uning nomi “klerikal adabiyot namoyondasi”, “reaksion diniy adabiyot vakili” kabi sifatlar bilan qoralanib kelindi. Yassaviy haqida yozgan kishi, albatta, sho’rolar mafkurasi nuqtai-nazaridan turib uni qoralashi, u haqda zarracha bo’lsin ijobiy fikr bildirmasligi lozim edi. Faqat mustaqillikdan keyingina Ahmad Yassaviy ijodiga , asarlariga xolis ko’z bilan qarash boshlandi. Uning ta’limoti, hikmatlari, sulukiga bo’lgan qiziqish tobora kuchayib bordi. Millat qalbidan undan faxrlanish tuyg`usi uyg`ondi. Nufuzli YuNESKO tashkiloti 1993 yilni “Yassaviy yili” deb e’lon qildi. XX asrning boshlarida Yassaviy haqidagi qator maqolalar chop etilgan. Ufada chiqadigan “Sho’ro” jurnalining 1915 yil 24-sonida Ahmad Sardorning “Hazrat Xo’ja Ahmad Yassaviy” sarlovhali maqolasi chop etilgan. Unda adibning hayoti va ijodiga oid qisqagina ma’lumot berilgan va uning turk tilining mavqeini ko’tarishdagi xizmatlariga yuksak baho berilgan2. 1922 yilga kelib Abdurahmon Sa’diyning “Yassaviy kim edi” nomli maqolasi “Inqilob” jurnalining 2-sonida nashr etiladi. Muallif Yassaviyning tatar tili va adabiyoti taraqqiyotidagi roliga e’tibor qaratgan. Abdurauf Fitrat ham Yassaviyni o’rganishga alohida e’tibor bilan qaragan. U “Ahmad Yassaviy” va “Yassaviy maktabi shoirlari to’g`risida tekshirishlar” nomli maqolalarini 20 asrning 20- yillarida yozgan edi. Yassaviy xalq boshiga ko’p qiyinchiliklar va musibatlar yog’dirilgan davrlarda yashab ijod qildi. U turk hukmronlari-qoraxoniylar bilan qoraxitoylar o’rtasidagi urushlar va ularning daxshtli oqibatlarini ko’rgan,she’rlarida bu fojialarga munosabatlarini bildirgan. ‘’Nokas, xasis, bediyonat’’ zolimlar hokim bo’lgan jamiyatdagi shavqatsizlik va ma’naviy aynishlar baxsida Yassaviy hikmatlaridan birida mana nima degan: 8-ilova Test topshiriqlari Ahmad Yassaviyning pedagogik gʻoyalari

1.Ahmad Yassaviyning bobosi kim? A.Shayx Ibrohim.B.Ibn Hayrob.C.Ibn Rahmon. 2.Yassaviy qaysi shaharda tugʻilgan? A.Turkiston.B.Farob.C.Sharisabz. 3.Yassaviy qanday oilada dunyoga keladi? A.Zardoʻz.B.Ruhoniylar.C.Tikuvchi. . 9-Ilova Ahmad Yassaviyning hayoti haqida qisqa metrajli filim https://youtu.be/HO-r634Sq98?si=F3LiK3cPWJi5TQJK

Похожие

K.D.Usheniskiyning pedagogik gʻoyalari

Muhammad Sodiq Qoshgʻariyning pedagogik qarashlari

Uzum pishdi, bog’ga kir o’yini

Mangu olov