Hayvon organizmining tuzilishihayvonlar klassifikatsiyas7-sinf - Ботаника - Образовательные программы

Hayvon organizmining tuzilishihayvonlar klassifikatsiyas7-sinf

Загружено в:

01.10.2019

Скачано:

0

Размер:

83.5 KB

Зоология фани бўйича (7-синф учун) Дарснинг мавзуси: Ҳайвон организмининг тузилиши, ҳайвонлар классификацияси. Дарснинг мақсади: Ўқувчиларга ҳайвон организмининг тузилиши, ҳайвонлар классификацияси ҳақида умумий маъ лумот бериш; ҳайвон ҳамда ўсимлик организмининг ўхшашлик ва фарқли жиҳатларини аниклаш асосида эгал лаган билимларини янада мустаҳкамлаш. Дарс жараёнида қўлланилувчи методлар: анъанавий ва интерфаол методлар. Дарснинг режаси: 1. Ҳайвон организмининг тузилиши. 2. Ҳайвон органлари ва органлар системаси. 3. Ҳайвонлар классификацияси. 1. Ҳайвон ҳамда ўсимлик организмининг ўхшашлик ва фаркли жиҳатлари. Дарснинг бориши: I . Дарснинг дастлабки босқичи "Биламан. Билишни хоҳлайман. Билиб олдим" номли интерфаол метод асосида таш кил этилади. Синф ўқувчилари беш гуруҳга бўлинадилар, ҳар бир гуруҳга ном берилади (гуруҳ номларини ўқувчилар танлай дилар). Синф тахтаси уч қисмга бўлинади. Биринчи бўлим нинг юқори қисмига "Биламан", иккинчи бўлимнинг юқори қисмига "Билишни хоҳлайман", учинчи бўлимнинг юқори қисмига "Билиб олдим" деб ёзиб қўйилади. Сўнгра ўқитувчи ўқувчилардан янги мавзу борасида қан дай тушунчаларга эга эканликларини сўрайди, улар томо нидан баён этилган тушунчалар "Биламан" номли бандга ёзилади. Ушбу ҳаракат ўқувчилар фикрларини тугатгунла рига қадар давом эттирилади. Мазкур жараёнда барча ўқув чиларнинг фаоллиги таъминланиши лозим. Ўқувчилар ни маники ўйласалар, шу фикр (агар у нотўғри бўлса ҳам)ни айтишлари мумкин. Зеро, машғулот жараёнида ўқувчилар нинг фаолияти чекланмайди. Бундай ёндашув уларда эр кин, мустақил фикрлаш кўникмаларини ҳосил қилиши зарур. Ўқитувчи ўқувчилардан янги мавзу юзасидан қандай тушунчаларни ўзлаштиришни хохлашларини сўрайди ва уларни яна ўйлашга даъват этади. Ўқувчилар томонидан айтилган тушунчалар "Билишни хоҳлайман" номли бандда ўз аксини топади. Ҳар икки банд бўйича фаолият якунлангач, ўқитувчи ўқувчиларга "Ҳайвон организмининг тузилиши, ҳайвонлар классификацияси" мавзусига оид матнни тарқатади. Матн мавзу юзасидан ўқувчилар ўзлаштириши лозим бўлган асосий маълумотлардан тузилади. Ўқувчилар матнни ўқиб чиқ қанларидан сўнг "Янги мавзу бўйича яна нималарни билиб олдим?" деган саволга жавоб топишлари лозим. Ҳар бир гуруҳ ўқувчилари ўзаро фикрлашиб олганларидан сўнг ўзлаштир ган янги тушунчаларни баён этадилар. Улар томонидан қайд этилган тушунчаларни ўқитувчи ёзув тахтасида ўз аксини топган жадвалнинг "Билиб олдим" номли бандига ёзиб бо ради. Намуна сифатида қуйидаги жадвални келтирамиз:

Биламан Билишни хоҳлайман Билиб олдим Бош, оёқ, ичак, тери, гўшт, суяк, ёғ, туя, оғиз, тил, орган, организм, товуқ, сигир, эчки, қўй, нафас олади, товуш чи қаради, озиқланади Тузилиши, ҳужайраси, классификацияси, пайдо бўлиши, парвариш қилиш ва кўпайтириш борасидаги маълумотларни Ҳайвон хужайраси ва унинг тузилиши, ўсимлик қужайраси билан ўхшаш ва фарқли жихатлари, ҳайвон организми эпителий, бирик тирувчи, мускул ва нерв тўқималаридан ташкил топ ганлиги, уларнинг тузили ши ва вазифаси, органлар ва органлар тизими, клас сификацияси, зоология фани ва унинг ривожланиш тарихи хусусидаги маълумотларни I . Дарслик билан ишлаш. Гурухлар умумий мавзу тар- кибидан ўрин олган кичик мавзулар билан танишиб чи- қадилар. Гуруҳларга қуйидаги кичик мавзулар берилади: Ҳар бир гуруҳга улар ўзлаштираётган кичик мавзу ларга оид жадвал ёки схемалар тарқатилади. Мисол учун: 1. Ҳайвон ҳужайраларининг ўсимлик ҳужайраларига ўхшаш ва фарқли жиҳатлари (1- тасвир). 2. Ҳайвон тўқималари ва органлари (2-тасвир). 3. Органлар ва органлар системаси (3-тасвир). 4. Ҳайвонлар классификацияси (4-тасвир). 5. Зоология фанининг ривожланиш тарихи (5-тасвир). Ҳайвонларнинг ўсимликларга ўхшашлиги ва улардан фарқи1- гурухга Ҳайвон тўқималари ва органлари Ҳайвон органлари ва органлар системаси Ҳайвонлар классификацияси Зоология - ҳайвонларни ўрганадиган фан ва унинг ривожланиш тарихи2- гурухга 3- гурухга 4- гурухга 5- гурухга

1-тасвир 2-тасвир. Ҳайвон тўқималари ва органлари № Тўқима номи Вазифаси 1. Эпителий тўқимаси Ясси кубсимон ва цилиндрсимон ҳужайралардан иборат бўлиб, ҳимоя вазифасини бажаради. Терининг устки қавати ва ичак деворининг ички қисми эпителий тўқимасидан тузилган 2. Бириктирувчи тўқима Органлар оралиғини тўлдириб туради ва уч хил бўлади: суюқ (қон, лимфа, тўқима суюқлиги), тиғиз (суяк, тоғай, пай), ғовак (паренхима). Вазифаси: органларни боғлаш, кислород ва озиқ моддаларни ташиш, тўплаш. 3. Мускул тўқимаси Қисқариш хусусиятга эга толалардан тузилган ва ҳаракатланиш вазифасини бажаради. 4. Нерв тўқимаси Нерв ҳужайралари ва ҳужайра оралиғи моддасидан иборат. Бош мия, орқа мия, нерв тугунлар шу тўқимадан тузилган. Вазифаси: атроф-муҳит ва органлардан ўтказиш Тўқима Ҳужайра Орган Кимёвий таркиби Озиқланиши Ҳаракатланиши Нафас олиш Ўсиш Ривожланиш КўпайишҲайвон Центриола Ўсимлик Пластида Ўсимликлар ҳосил қилган тайёр озиқ модда ҳисобига озиқланади Органик моддалар ҳосил қилади ва озиқланади Фаол, махсус ҳаракатланиш Қуёш ёруғлиги томон суст ҳаракат Бурун тегиши, тери, жабра Барг оғизчалари орқали

3-тасвир. Органлар ва органлар системаси 4-тасвир Ҳайвонлар классификацияси 5-тасвир Зоология фанининг ривожланиш тарихи Жаҳон миқиёсида Олимлар Сана Фанга қўшган ҳиссаси Арасту IV аср 500 га яқин ҳайвонга таъриф берган А.Левенгук (голланд) XVI охири-Х VII бошлари Ҳайвонлар органларини микроскоп ёрдамида ўрганиш анъанасини бошлаб берган К.Линней (швед) Ҳайвонларни тур, уруғ, туркум ва синфларга ажратган ҳолда ўрганиш таклифини илгари сурган Ч. Дарвин ( инглиз) 1859 йил Органик оламнинг ривожланиши ҳақидаги таълимотни яратган XIX Ҳайвонларнинг эмбриологик ривожланиши ва қазилма қолдиқларини ўрганишга оид тадқиқотлар амалга оширилган XX Жаҳон океани ҳайвонот дунёсини ўрганиш соҳасида самарали тадқиқотлар олиб борилган Ўзбекистон миқёсида Д.Н.Кашкаров Ҳайвонлар экологиясини ўрганиш бўйича илк тадқиқотларни олиб борган Р.Ф.Боровский Л.М.Исаев ва бошқалар Марказий Осиё ҳудудида яшовчи паразит ҳайвонларни йўқотиш бўйича тадқиқотлар олиб борган Т. 3.3оҳидов, О.Р.Богданов Умуртқали ҳайвонлар, уларнинг ҳаёт тарзи, органларининг тузилиши ва хусусиятларини ўрганган А.М.Муҳаммадиев, С.Н.Алимуҳамедов, В.В.Яхонтов, Р.Олимжонов, М.А.Султонов, А.Т.Тўлаганов, Ж.А.Азимов Умуртқасиз ҳайвонлар, уларнинг ҳаёт тарзи, органларининг тузилиши ва хусусиятларини ўрганиш борасида самарали тадқиқотларни олиб борганлар Гуруҳ аъзолари ўзларига ажратилган ўқув материали билан танишиб чиққанлариданОрганлар Органлар ситемасиО вқат ҳазм қилиш Ҳ аракатланиш А йриш Н афас олиш Н ерв Кўпайиш Тур Уруғ Оила Туркум Синф Тип

сўнг берилган лидерлар томонидан гуруҳ томонидан ўрганилган кичик мавзуга оид жадвал ёки схеманинг моҳияти қолган ўқувчиларга очиб берилади. Ана шу тахлитда янги мавзуга оид билим лар асослари ўзлаштирилади.

Похожие

Eukariot hujayra. Sitoplazma

Hashorotlar olami 2-SINF TABIATSHUNOSLIK

Infuzoriya tufelkasining yashash muhiti, tuzilishi, nafas olishi, ayirishi, ko'payishi va ta'sirlanishi

Sabzavotlarning ahamiyati

Qo‘ng’ir va qizil suvo’tiar