Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash - To'qimachilik - Slaydlar

Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

464 KB

Ko'chirib olish

O’ZBEKISRON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI Yo’nalishi: 5140900 – Kasb ta’limi “554600-Yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi” B ITIRUV M ALAKAVIY I SHIMAVZU : “ Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash ” www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

MUNDARIJA Kirish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………………………….………1-3 I BOB. Zamonaviy tо‘quv dastgohlari 1.1 Zamonaviy tо‘quv dastgohlari va ularning tahlili…………………… ………. ……..4-9 1.2 Mokisiz tо‘quv dastgohlarida qо‘llaniladigan kо‘p arqoqli apparatlarni tuzilishi va ishlash tartibini………………………………………………… ………………… ……..10-13 1.3 Mokisiz tо‘quv dastgohlarida tо‘qimalar ishlab chiqarish jarayoni va ularni sifati………………………………………………………………………… ………… …14-18 II BOB. “Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash 2.1 “Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda interfaol metodlarning ahamiyati…………………………………………………… ……….. ….19-24 2.2 “Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash………………………………………………… ………………… …...25-40 III BOB. Mehnat mu h ofazasi va ekologiya 3.1 Tо‘quv jihozlarida texnika xavfsizlikni ta’minlash……………… ……… …...…..41-43 3.2 To’qimachilik korxonalarida atrof muhitni muhofaza qilish muammolari … …. 43-46 Xulosalar …………………………………………………………………… ………… ..47-48 Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati …………………………………… ………… … ... 49-50 Ilovalar www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

MAVZUNING DOLZARBLIGI :  Prezidentimiz ilgari surayotgan va katta ahamiyatga ega g‘oyat muhim vazifalardan biri qayta ishlovchi tarmoqlarni mahalliy xom - ashyo negizida zamonaviy texnika va texnologiya bilan ta’minlash, sifatli va raqobatbardosh iste’mol mollari ishlab chiqarishni tо‘la-tо‘kis, tugallangan texnologiya zanjirlarini barpo etish hisoblanadi.  Bu, ayniqsa, har doim innovatsiyalar rivojlanishini rag‘batlantiruvchi sektor bо‘lgan tо‘qimachilik sanoati mahsulotlari va texnologiyalariga taalluqlidir.  О‘zbekistonimiz iqtisodiyotini rivojlantirishda tо‘qimachilik sanoati yetakchi о‘rinlarni egallaydi, asosiy xom-ashyomiz bо‘lgan paxta tolasini ma’lum qismi tо‘qimachilik sanoatida ishlatiladi. Hozirgi vaqtda paxta tolasidan ishlab chiqarilgan tо‘qimachilik mahsulotlarning kamida 80 foizi miqdorida eksport qilinishini ta’minlash soha mutaxasislarini asosiy vazifalardan biri hisoblanadi [ ].  Tо‘qima ishlab chiqarishda, turli tо‘qimalar yaratish hozirgi zamon talabiga mos keladigan asosiy vazifalardan bо‘lib, va bu muammo hozirgi zamonning dolzarb muammosi hisoblanadi. Istiqboldagi tо‘qimachilik korxonalari texnologik pog‘onalar eng kam bо‘lgan, mehnat yuksak darajada tashkil etilgan va ishlab chiqarish samaradorligi yuqori bо‘lgan avtomat fabrikalar bо‘ladi. Tо‘qimachilik korxonalarini zamonaviy texnika va texnologiya bilan jihozlash bilan birgalikda uni tashkil etuvchi malakali mutaxassislarni yetkazib berish hozirgi zamon talablariga aylanmokda. Mutaxassis tayyorlashda uni bilimini chuqurlashtirish uchun yangi kо‘rinishdagi metodlarni qо‘llash, oliy va kasb-hunar ta’limlarida olib borilayotgan asosiy vazifalar hisoblanadi.  Korxonalarda sifatli mahsulot ishlab chiqarish, moddiy va mehnat resurslari, xom- ashyo, texnika hamda texnologiyalardan samarali foydalanish, sikllarida mahsulot sifatini boshqarish kerak. Ishlab chiqarishni professional kichik usta va ishchilar ta’minlash bugunki kunning asosiy vazifalardan hisoblanadi . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

BITIRUV MALAKAVIY ISHINING MAQSADI:  To‘qimachilik korxonalarini zamonaviy texnika bilan jihozlash taraqqiyotidagi modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari va undagi jarayonlarni o‘rganib, ularni tahlil qilib chiqish.  Tо‘qimachilik sektori uchun yuksak bilimni talab qiladigan, professional kichik usta hamda ishchilar tayyorlaydigan kasb-hunar kollejlarida “Yengil sanoat mahsulotlari materialshunoslidi” fanidan “Modernizatsiyalashgan tо‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash maqsad qilib olingan. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

BITIRUV MALAKAVIY ISHINING VAZIFALARI:  -zamonaviy modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlaridagi to‘qimani o‘rilish usullarini jarayonlari o‘rganiladi;  - modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlarini ishchi a’zolarining tuzilishi bajaradigan vazifalari, kamchilik afzalliklarini o‘rganiladi va taxlil qilinadi;  -“Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlarida texnika xavfsizligi va ekologiya muammolari o‘rganiladi;  - kasb-hunar kollejlarida “Yengil sanoat mahsulotlari materialshunoslidi” fanidan “Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llashdan iboratdir . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

B ITIRUV MALAKAVIY ISHINING YANGILIGI VA AMALIY AHAMIYATI: Modernizatsiyalashgan tо‘quv dastgohlarida arqoqni almashtirish avtomatlari yordamida arqoq ipi avtomatik tarzda almashtirib turilshi, dastgohni tо‘xtamay ishlatish imkoniyati yaratadi. Arqoq ipi bilan uzluksiz ta’minlash mexanizmlari tо‘qima tо‘qish jarayoniga ijobiy ta’sir etib, ish unumdorligini va mahsulot hajmini oshishiga olib keladi. Natijada dastgohni foydali vaqt koeffitsiyenti oshadi. Tо‘quv jarayonida 24-26% iqtisodiy samaradorlikka erishiladi. Kasb-hunar kollejlarida “Yengil sanoat mahsulotlari materialshunoslidi” fanidan “Modernizatsiyalashgan tо‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash ishlab chiqildi. “Yengil sanoat mahsulotlari materialshunoslidi” fanining mazmuni talabalarning bilim va ko‘nikmalarini rivojlantirishga oid nazariy qarashlar va yondashuvlar bilan boyitildi. Ta’lim olishning samarali shakl, metod va vositalari belgilab berildi. Bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirishga oid ishlab chiqilgan ilmiy- uslubiy tavsiyalar malakali kadrlar tayyorlashga xizmat qiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

AT-120-5M tо‘quv dastgohini arqoq almashtiruvchi mexanizmini tasviri Arqoq ipini homuzada tekshirish bosqichi 1-arqoq ipi; 2-arqoq vilkasi; 3-ilmoq. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Mokisiz to‘quv dastgohlarida arqoq ipi bilan uzluksiz ta’minlash tasviri. 1) arqoq bobinasi, 2) arqoq ipi, 3) yo‘naltiruvchi , 4) ip yo‘naltiruvchi ko‘zcha, 5) tormoz, 6) arqoq qaytargich, 7) to‘qima. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

№ O’r am nomi О‘ram og‘irligi О‘ram ipi uzunligi 1. Arqoq naychasi 30-50 gr 500-1300 m 2. Bobina 2-4 kg 50000-250000 mArqoq ipi о‘ramlarini hajm bо‘yicha taqqoslash www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

a) A-A plastinka; b) B-B plastinka; v) A-B plastinka. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohi da to’quv jarayoni www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgoh ining umumiy ko’;rishi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Bilimlаrning ko‘nikmа vа mаlаkаlаrgа, mаlаkаlаr mаhorаtgа аylаnish shаkli www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O‘quvchi-talabalarda kasbiy mahoratni shakllantirish modeli. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 “ AQLIY HUJUM” METODI  “ Aqliy hujum” metodi - biror muammo bo‘yicha ta’lim oluvchilar tomonidan bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to‘plab, ular orqali ma’lum bir yechimga kelinadigan metoddir. “Aqliy hujum” metodining yozma va og‘zaki shakllari mavjud. Og‘zaki shaklida ta’lim beruvchi tomonidan berilgan savolga ta’lim oluvchilarning har biri o‘z fikrini og‘zaki bildiradi. Ta’lim oluvchilar o‘z javoblarini aniq va qisqa tarzda bayon etadilar. Yozma shaklida esa berilgan savolga ta’lim oluvchilar o‘z javoblarini qog‘oz kartochkalarga qisqa va barchaga ko‘rinarli tarzda yozadilar. Javoblar doskaga (magnitlar yordamida) yoki «pinbord» doskasiga (ignalar yordamida) mahkamlanadi. “Aqliy hujum” metodining yozma shaklida javoblarni ma’lum belgilar bo‘yicha guruhlab chiqish imkoniyati mavjuddir. Ushbu metod to‘g‘ri va ijobiy qo‘llanilganda shaxsni erkin, ijodiy va nostandart fikrlashga o‘rgatadi.  “ Aqliy hujum” metodidan foydalanilganda ta’lim oluvchilarning barchasini jalb etish imkoniyati bo‘ladi, shu jumladan ta’lim oluvchilarda muloqot qilish va munozara olib borish madaniyati shakllanadi. Ta’lim oluvchilar o‘z fikrini faqat og‘zaki emas, balki yozma ravishda bayon etish mahorati, mantiqiy va tizimli fikr yuritish ko‘nikmasi rivojlanadi. Bildirilgan fikrlar baholanmasligi ta’lim oluvchilarda turli g‘oyalar shakllanishiga olib keladi. Bu metod ta’lim oluvchilarda ijodiy tafakkurni rivojlantirish uchun xizmat qiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 “ Aqliy hujum” metodi ta’lim beruvchi tomonidan q u yilgan maqsadga qarab amalga oshiriladi:  1. Ta’lim oluvchilarning boshlang‘ich bilimlarini aniqlash maqsad qilib qo‘yilganda, bu metod darsning mavzuga kirish qismida amalga oshiriladi.  2. Mavzuni takrorlash yoki bir mavzuni keyingi mavzu bilan bog‘lash maqsad qilib qo‘yilganda –yangi mavzuga o‘tish qismida amalga oshiriladi.  3. O‘tilgan mavzuni mustahkamlash maqsad qilib qo‘yilganda-mavzudan so‘ng, darsning mustahkamlash qismida amalga oshiriladi. “ Aqliy hujum” metodini qo‘llashdagi asosiy qoidalar:  Bildirilgan fikr-g‘oyalar muhokama qilinmaydi va baholanmaydi.  Bildirilgan har qanday fikr-g‘oyalar, ular hatto to‘g‘ri bo‘lmasa ham inobatga olinadi.  Har bir ta’lim oluvchi qatnashishi shart. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

“ Aqliy hujum” metodining tuzilmasi Muammoli savol beriladi Muammoli savol beriladi Fikr va g‘ oyalar eshitiladi va jamlab boriladiFikr va g‘ oyalar eshitiladi va jamlab boriladi Fikr va g‘ oyalar guru h lanadi Fikr va g‘ oyalar guru h lanadi Aniq va tо‘g‘ri javob tanlab olinadi Aniq va tо‘g‘ri javob tanlab olinadi “ Aqliy hujum” metodining bosqichlari quyidagilardan iborat: - Ta’lim oluvchilarga savol tashlanadi va ularga shu savol bo‘yicha o‘z javoblarini (fikr, g‘oya va mulohaza) bildirishlarini so‘raladi; - Ta’lim oluvchilar savol bo‘yicha o‘z fikr-mulohazalarini bildirishadi; - Ta’lim oluvchilarning fikr-g‘oyalari (magnitafonga, videotasmaga, rangli qog‘ozlarga yoki doskaga) to‘planadi; - Fikr-g‘oyalar ma’lum belgilar bo‘yicha guruhlanadi; - Yuqorida qo‘yilgan savolga aniq va to‘g‘ri javob tanlab olinadi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Texnologiyaning maqsadi: Aqliy hujum texnologiyasi biror muammoni yechishda guruh qatnashchilari tomonidan bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to‘plab, ular orqali ma’lum bir yechimga keladigan samarali usullardan biridir. U to‘g‘ri va ijobiy qo‘llanilganda shaxsni erkin, ijodiy va nostandart fikrlashga o‘rgatadi. Texnologiyani olib borish bosqichlari Muammo: o‘qituvchi guruh ishtirokchilarini to‘playdi, ular oldiga biror muammoli vaziyatni yechish bo‘yicha o‘z fikr va mulohazalarini bildirishlarini so‘raydi.Aqliy hujum texnologiyasi Ishtirokchilar: ishtirokchilardan hech biri boshqa qatnashuvchilarning g‘oyasi, fikrini muhokama qilish yoki baholashi mumkin emas. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Fikr va g‘oyalarni bildirish: Bildirilgan har qanday g‘oya va fikrlar hisobga olinadi, qancha ko‘p fikr va g‘oyalar bildirilsa shuncha yaxshi. Bildirilgan g‘oya va fikrlarni to‘ldirish, kengaytirish, qayta o‘zgartirish mumkin. G‘oyalar yozilgan varaqlar devorga osib qo‘yiladi. Fikr va g‘oyalarni guruhlash: muammoni yechishga imkon beruvchi va unga mazmunan yaqin bo‘lgan g‘oyalar tanlab olinadi. Muhokama: Berilgan g‘oyalar asosida muammoni hal etishga yordam beradigan yechimni tiklash uchun muhokama o‘tkaziladi. Bu haqiqatan ham o‘quvchilarning ta’lim jarayonida faol ishtirok etishlari, turli g‘oyalarni bayon etish chog‘ida boshqalarni ham qizg‘in ishga yo‘llashlari, ilhom bilan ishlashlariga imkon beruvchi va unga rag‘batlantiruvchi samarali metoddir. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

To‘g‘ri va samarali yechimga kelish Umumiy holda ushbu texnologiyadan foydalanish uchun 5-10 daqiqa vaqt sarflanadi. O‘quvchilarni guruhlarga ajratish (3 ta yirik guruhni tuzish) - O‘quvchilar turli xil usullar yordamida guruhlarga ajratilishlari mumkin. Mazkur holda maqsad har bir o‘quvchining bilimini tekshirish emas, balki ularni guruhda ishlash orqali o‘zaro g‘oyalar almashinuvini ta’minlash va mavzuni o‘qitishdan avval o‘quvchilarni faollashtirgan holda dastlabki tushunchalr obrazini shakllantirishdan iborat. -Ushbu holda o‘quvchilarni guruhga ajratish sinf xonasidagi qatorlarni ajratish yordamida amalga oshirilishi mumkin. -bosh partada guruh sardori joylashadi va u guruh ishtirokchilarini muhokamaga yo‘naltiradi; - guruh ekspertlari turli xil g‘oyalarni qayd etib boradilar; -metod so‘ngida eng noyob g‘oyalarni umumlashtirgan holda javoblarni taqdim etishadi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

1. To‘qimachilik mashinalarining holati. 2. Mahsulot sifatini oshirish uchun kuyilgan talablar. 3. Zamonaviy texnologiya bilan eski texnologiya orasidagi fark. 4. To‘qimachilik korxonalariga qo’yilgan davr talablarini ayting. 5. To‘qimachilik korxonalarga chet el texnologiyasining kirib kelishi nimadan iborat. 6. o‘qimachilik sanoatining xalq xo‘jaligidagi ahamiyati nimadan O‘quvchilarga beriladigan faollashtiruvchi savollar turkumi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

X U L O S A L A R Bitiruv malakaviy ishimning xulosa qismida quyidagilarni keltiraman: - kasb-hunar kollejlarida “Yengil sanoat mahsulotlari materialshunosligi” fanidan “Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari” mavzusini o‘qitishda “Aqliy hujum” metodini qo‘llash ishlab chiqildi. “Yengil sanoat mahsulotlari materialshunosligi” fanining mazmuni talabalarning bilim va ko‘nikmalarini rivojlantirishga oid nazariy qarashlar va yondashuvlar bilan boyitildi. Ta’lim olishning samarali shakl, metod va vositalari belgilab berildi. Bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirishga oid ishlab chiqilgan ilmiy- uslubiy tavsiyalar malakali kadrlar tayyorlashga xizmat qiladi. -modernizatsiyalashgan mikrorapirali STB va pnevmorapirali ATPR markali mokisiz to‘quv dastgohlarida arqoqni almashtirish avtomatlari yordamida arqoq ipi avtomatik tarzda almashtirib turilshi, dastgohni to‘xtamay ishlatish imkoniyati yaratadi. Arqoq ipi bilan uzluksiz ta’minlash mexanizmlari to‘qima to‘qish jarayoniga ijobiy ta’sir etib, ish unumdorligini va mahsulot hajmini oshishiga olib keladi. Natijada dastgohni foydali vaqt koeffitsiyenti oshadi. To‘quv jarayonida 24-26% iqtisodiy samaradorlikka erishiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

- mikrorapirali STB va pnevmorapirali ATPR markali mokisiz to‘quv stanoklari texnik estetik talablarga javob berib, shovqinsiz ishlaydi ularni ekspluatatsiya qilish ancha qulay va xavfsiz. To‘quv jarayoni havo muhitining parametrlari o‘zgarmaydigan, mo‘tadillashtirib turadigan sharoitda bajariladi. - Qarshi pedogogika KHKda yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi yo‘nalishida ta’lim olayotgan 36 ta o‘quvchisi bor guruhda “Tikuvchilik materialshunosligi” fanidan “Modernizatsiyalashgan to‘quv dastgohlari”mavzusini o’qitishda “Aqliy hujum” metodidan foydalanilganda tezkor test natijalari bo‘yicha samaradorlik quyidagicha bo‘ldi: 10 ta o‘quvchi - “a’lo”; 16 ta o‘quvchi - “yaxshi”; 10 ta o‘quvchi - “qoniqarli” baho olishdi (1- diagramma). An’anaviy usul bo‘yicha natijalar esa quyidagicha bo‘ldi. 6 ta o‘quvchi - “a’lo”; 15 ta o‘quvchi - “yaxshi”; 12 ta o‘quvchi - “qoniqarli”; 3 ta o‘quvchi - “qoniqarsiz” baho olishdi (2- diagramma). 1-diagramma 2- diagrammawww.arxiv.uzwww.arxiv.uz

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!! www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Trikotaj matosidan bolalar komplektini tayyorlash texnologiyasi” mavzusini o’qitishda “Aqliy hujum” metodini

Takomillashgan pnevmomexanik yigirish texnologiyasi

Ipak va paxta tolalari aralashmasidan tayyorlangan tikuv buyumlarini yangi assortimеntini loyihalash” mavzusini o’qitishda “muammoli vaziyat” metodini qo‘llash

Ayollar yelkada turadigan kiyimlarini loyihalash” mavzusini о‘qitish dars jarayonini kuzatish va tahlil qilish

Paxtani dastlabki ishlash texnologiyasida havo yordamida tashish jarayonini samaradorligini oshirish