logo

Yurak ritmini grafik ko’rsatish usullariga asoslangan aritmiyalarni tahlil qilish uchun neyron tarmoq algoritmi

Yuklangan vaqt:

29.01.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

891.400390625 KB
  MAVZU: YURAK RITMINI GRAFIK KO’RSATISH USULLARIGA ASOSLANGAN ARITMIYALARNI TAHLIL QILISH UCHUN NEYRON TARMOQ ALGORITMI Reja: 1. EKG va uning hususiyatlari haqida malumot . 2. Aritmiya turlari. 3. Yurak ritmi buzilishi aritmiyalarni tasniflashning mavjud usullari. 4. Algoritmni ishlab chiqish bosqichlarini nazariy tadqiq qilish. 5. Neyron tarmoqning tuzilishi. 1. EKG va uning hususiyatlari haqida malumot . Elektrokardiogramma  (elektro., kardio... va gramma) (EKG) — yurak muskuli ishlayotganda hosil boʻlgan elektr impulslari yozib olingan egri chiziq. E. elektrokardiograf yordamida qogʻozga yoki fotoplyonkaga tushiriladi. . Butun gavdaga tarqaluvchi yurak toklari (harakat toklari) EKG si gavdaning turli qismlari (koʻkrak qafasi, qoʻl va oyoqlar)ga oʻrnatilgan va elektrokardiografga ulangan elektrodlar bilan yozib olinadi. EKG - vaqt o'tishi bilan bir necha millivolt amplituda va 0,01-250 Gts chastotada qayd etilgan fiziologik signal bo'lib, yurakning holatini baholash uchun ishlatilishi mumkin. EKG signali 5 ta asosiy komponentdan iborat: P, Q, R, S va T. R to'lqini katta amplitudasi tufayli boshqalardan osongina farqlanadi. EKG yozuvining namunasi 1.1- rasmda ko'rsatilgan. Yurak to'rt kameradan, ikkita yuqori atriyadan (qon qabul qiluvchi kameralar) va ikkita pastki qorinchadan (qon chiqaradigan kameralar) iborat. Yuqori atriumlar va pastki qorinchalar atrioventrikulyar klapanlar orqali bog'langan. Yurakdagi klapanlar kameralarni ajratib turadi, ya'ni har bir atrium va qorincha o'rtasida bittadan klapan yotadi. 2. Aritmiya turlari . Hozirgi vaqtda yurak-qon tomir tizimi bilan bog'liq kasalliklar, xususan, yurak ritmining buzilishi, aritmiya deb ataladigan kasalliklar keng tarqalgan. EKG aritmiyalarining ba'zi keng tarqalgan turlarini ko'rib chiqing. Oddiy ritm, 1.2-rasmda ko'rsatilgan - normal shakldagi kardiotsikllar kuzatiladi, taxminan bir xil takrorlash davri. .1.3-rasmda ko'rsatilgan yagona qorincha ekstrasistollari - bitta: oddiy ritm fonida yurakning bir martalik erta qisqarishi (tsikl patologik shaklga ega); ekstrasistollar spontan qo'zg'atuvchi impulslar tufayli yuzaga keladi, undan keyin odatda kompensatsion pauza (uzoqroq interval) qayd etiladi.  3. Yurak ritmi buzilishi aritmiyalarni tasniflashning mavjud usullari.  Vaqt sohasidagi ko'rsatkichlarni tahlil qilish orqali aritmiyalarni aniqlash. Olingan EKG signalining statistik ko'rsatkichlarini tahlil qilish, masalan, RR intervallarining o'rtacha qiymatining o'zgarishi, QRS kengligi va boshqalar. Aritmiyalarni aniqlashda samarali bo'lishi mumkin. Bunday yondashuvlarning asosiy afzalliklari uning past murakkablikdagi hisob-kitoblari bo'lib, tahlil to'g'ridan-to'g'ri signalda amalga oshiriladi. Vaqt domenini tahlil qilish aritmiyaning og'irligini baholashga yordam beradi.  Aritmiyalarni aniqlash uchun grafik tahlil. Bu usullardan biri scatterogramma hisoblanadi. U ikki o'lchovli koordinatalar tizimidagi ko'plab qo'shni RR-intervallarining grafik tasvirini beradi. Ushbu grafik ritmning tabiati haqida ma'lumot beradi. Scatterogrammalar abscissada RRn, y o'qida RRn+1 bilan chiziladi. Bu yerda RRn n-chi RR intervalining qiymatini ifodalaydi. Yaratilgan nuqtalar to'plami asosida markazda bissektrisa hosil bo'ladi. Bissektrisaning chapga siljish nuqtasi RR intervallarining qiymatlari oldingi davrlarga qaraganda qisqaroq ekanligini va o'ngga siljish teskari holatni ko'rsatadi. Amalda bulut uzunligi, kengligi va maydoni scatterogrammani tahlil qilish uchun asosiy ko'rsatkichlar hisoblanadi 4. Algoritmni ishlab chiqish bosqichlarini nazariy tadqiq qilish. Aritmiyalarni aniqlash R-tishlari orasidagi intervallar davomiyligi va komplekslarning morfologik turi parametrlari nisbatlaridan foydalangan holda aritmik hodisalarni tavsiflovchi mantiqiy qoidalar to'plami asosida amalga oshiriladi. Ushbu algoritmda tarmoq aritmiyalarni tan oladigan parametrlardan foydalanish rejalashtirilgan: - R-tishlar orasidagi intervallarning davomiyligi nisbati; - to'lqin shakllari nisbati. Shu munosabat bilan dasturlarni yaratish zarurati tug'iladi: ma'lumotlar to'plami uchun fragmentni aralashuvsiz va artefaktlarsiz tanlash, ularni qulay formatda saqlash bilan xususiyatlarni hisoblash, buning asosida tarmoq tashkil etiladi Algoritmni o'rgatish va sinab ko'rish uchun oddiy ritm, atriyal ekstrasistol va qorincha ekstrasistolini o'z ichiga olgan ma'lumotlar to'plamidan foydalaniladi. Barcha ma'lumotlar to'plami uchta namunaga bo'linadi. Birinchisi tarmoqni o'qitish uchun ishlatiladi va umumiy ma'lumotlar hajmining 70% ni tashkil qiladi, ikkinchisi algoritmni sinab ko'rish uchun ishlatiladi va uning hajmi ma'lumotlarning 15% ni tashkil qiladi, uchinchisi validatsiya namunasi, uning hajmi qolgan 15% ni tashkil qiladi. Dastlab, dastlabki ma'lumotlar to'plami aritmiya sinflari bo'yicha taqsimlanadi, ya'ni. har bir yozuvga ritm haqida yorliq beriladi. Model haqiqiy va bashorat qilingan belgilarni algoritm bilan solishtirish orqali tekshiriladi. Sinov ma'lumotlariga asoslanib, algoritm bo'yicha aritmiyani aniqlashning to'g'riligi to'g'risida xulosalar chiqariladi  Neyron tarmoqning tuzilishi.  Birinchi tarmoq hisoblangan xususiyatlar va faollashtirish funktsiyalari bo'lgan atigi 20 ta kirishdan va ritm sinfiga oid teglar bo'lgan uchta chiqishdan iborat bo'ladi. Tarmoqning tuzilishi a-rasmda ko'rsatilgan. Tarmoq xatosi matritsasi b- rasmda ko'rsatilgan.  Ikkinchi tarmoqni yaratishda uning tuzilishiga bitta yashirin qatlam kiritilgan bo'lib, u dastlab 50 ta neyronni o'z ichiga oladi, bir xil ma'lumotlar kirish va chiqish sifatida ishlaydi. Bitta yashirin qatlamli tarmoq strukturasi quyida keltirilgan.  Uchinchi tarmoq 20 ta kirish, ikkita yashirin qatlam va uchta chiqishdan iborat strukturadir. Har bir qatlamda har xil miqdordagi neyronlar ta'sirlangan: birinchidan, birinchi qatlamda ikkinchisiga qaraganda kamroq neyronlar bor edi, keyin esa aksincha, keyin ikkala qatlamda ham bir xil miqdordagi neyronlar paydo bo'ldi. Birinchi variant eng yaxshi natijani ko'rsatdi. Tarmoqning tuzilishi quyida ko’rsatilgan. XULOSA Yakuniy malakaviy ish doirasida neyron tarmoq usullariga asoslangan yurak aritmiyalarini tahlil qilish algoritmi ishlab chiqildi. Ushbu ish MATLAB dasturiy ta'minoti va elektrodlar yaqinidagi elektr mushaklari faoliyatidan shovqin va artefaktlarni o'z ichiga olmaslik kerak bo'lgan EKG signallarini o'rganish uchun ma'lum algoritmlardan foydalangan holda signallarni qayta ishlash bilan bog'liq. Ushbu ishda barcha vazifalar hal qilindi: buzilishlarni aniqlash uchun signal qismlari sinchkovlik bilan tahlil qilindi va foydalanuvchining keyingi ishi uchun signallarning ma'lumotlar bazasi shakllantirildi, signallarning davomiyligi 60 soniyadan oshmaydi, belgilar hisoblab chiqildi. tarmoqni o‘qitish uchun foydalaniladi. Dasturiy ta'minot to'plami bir qator muhim funktsiyalarni bajaradi. Foydalanuvchi umumiy bazadan signalni tanlashi va keyin tanlangan fragmentni ingl. Shuni ta'kidlash kerakki, ushbu dastur yordamida foydalanuvchi shovqin va artefaktlar uchun signal bo'laklarini vizual tahlil qilish imkoniyatiga ega bo'ladi. Dastur tarmoqni o'qitish uchun kerakli parametrlarni hisoblash imkoniyatini beradi. Har bir QRS kompleksi shakllarining nisbati va RR intervallarining davomiyligi xarakteristikalar sifatida tanlangan.  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR. 1. Magrupov T.M, Nеmatov Sh.K, Talatov Y.T, - "ECG processing and analysis technique based on neural network learning vector quantization" - Chemical Technology, 2. Talatov Y.T., Ripka D S. - "Diagnostics of the cardiovascular system based on neural networks" - Conference Proceedings. Proceedings of the 2020 IEEE Conference of Russian Young Researchers in Electrical and Electronic Engineering. ElConRus. 2020, 9039248, P.1611-1615. 3. Клинические рекомендации: «Фибрилляция предсердий» / Л.А. Бокерия [и др.]. -Москва: Асколайн, 2017. - 65 с. 4. Linker D.T. Selective screening for atrial fibrillation using multivariable risk models / D. T. Linker, T. B. Murphy, A. H. Mokdad // Heart. - 2018. - V. 104, I. 18 - P. 14921499  INTERNET SAYTLARI 1. https://cyberleninka.ru/article/n/povyshenie-effektivnosti-raspoznavaniya-fibrilly atsii-predserdiy . 2. http://scientists.uz/uploads/202207/D-106.pdf ETIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR!!!