logo

Юрак аускультацияси. Норма ва патологияда юрак тонлари. Юрак шовкинлари

Yuklangan vaqt:

03.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

10403.5 KB
МАЪРУЗА № 7 ЮРАК АУСКУЛЬТАЦИЯ С И.НОРМА ВА ПАТОЛОГИ ЯДА ЮРАК ТОНЛАРИ. ЮРАК ШОВКИНЛАРИ. ЮРАК АУСКУЛЬТАЦИЯСИНИНГ АСОСИЙ КОИДАЛАРИ ЮРАК АУСКУЛЬТАЦИЯСИНИНГ АСОСИЙ КОИДАЛАРИ Кукрак кафасига юрак клапанларининг проекцияси. Митрал клапан - III - ковургани туш суягининг чап киррасига бирикиш жойида. А орт а яримойсимон клапанлари- III- ковургани унг ва чап тарафдан туш суягига бирикиш жойини бирлаштирувчи чизикни уртасида. Упка артериясини яримойсимон клапанлари- туш суягини чап киррасида II -ковурга оралигида. Уч тавакали клапан –чап тарафдан III -ковургани туш суягига бирикиш нуктасини, унг тарафдан V- ковургани туш суягига бирикиш нуктасини бирлаштирувчи чизикни уртасида. ЮРАК АУСКУЛЬТАЦИЯСИНИНГ АСОСИЙ КОИДАЛАРИ Эшитиш нукталари. Митрал клапан – юрак чуккисида Аорта яримойсимон клапани – II -ковурга оралигида, туш суягини унг киррасида. Упка артериясини яримойсимон клапани – II - ковурга оралиги, туш суяги чап кирраси. Уч тавакали клапан – туш суяги ханжарсимон усиги асосини уртасида. Боткин-Эрб нуктаси – туш суягини чап киррасига III-IV ковургаларни бирикиш жойлари. ЮРАК АУСКУЛЬТАЦИЯСИНИНГ АСОСИЙ КОИДАЛАРИ Юрак фаолияти давоида товуш хосил булади, бу товушлар юрак тонлари дейилади. Соглом одамларда аускультацияда 2 та тон эшиталади. I – систола даврида хосил булувчи - систолик тон II – диастола даврида хосил булувчи - диастолик тонЮРАК ТОНЛАРИ Юрак тонларини хосил булиш механизми. I тон компонентлари: клапан компонент и – икки тавакали клапан тебранишидан хосил булади. м у ш ак компонент и – миокард тебраниши хисобига хосил булади. томир компонент и – аорта ва упка артерияси томирларини бошлангич кисмларини тебраниши хисобига хосил булади. булмача компонент и – булмача деворини диастол а охирида кискариши ва тебраниши хисобига. ЮРАК ТОНЛАРИ  II т он компонентлари: клапан компонент и - аорт а ва упка арт е риясини клапан ларини тебранишидан хосил булади. томир компонент и - аорт а ва упка арт е рияси томирларини бошлангич кисмларини диастол ани бошида тебраниши хисобига хосил булади. ЮРАК ТОНЛАРИ  Тон лар х арактеристика си I тон юрак чуккисида яхши эшитилади. II тон юрак асосида яхши эшитилади. I тон II тондан - узок пауз а (0,43 сек.) билан ажралиб туради. II тон I тондан - кичик пауз а (0,2 сек.) билан ажралиб туради . I тон узок давом этади,пастрок. II тон кискарок ва баландрок . I тон юрак учи турткисига, уйку артерияси пульсаци ясига мос келади. ЮРАК ТОНЛАРИ Кушимча тон лар I - ч и II - чи тон д а н ташкари ёш болаларда, ёш, озгин одамларда баъзан III ва IV тон лар эшитилади. III тон бемор чап ёнбошида ётганда, юрак чуккисида ва Боткин-Эрб нуктасида яхши эшитилади. Диастолада, II тондан кейин 0,15-0,12 с дан сунг хосил булади. ЮРАК ТОНЛАРИ IV тон пресистол ада хосил булади.Ююрак чуккиси ва Боткин- Эрб нуктасида I -тон билан биргаликда эшитидади. Кари ёшдаги одамларда III ва IV тонларни эшитилиши юрак мушакларини огир шикастланишини курсатади. ЮРАК ТОНЛАРИ ЮРАК ТОНЛАРИ Юрак тонларина узгариши.   Тонлар узгариши : жаранглилиги, тембри, давомийлигини узгариши, иккига булиниши, кушимча тонларни хосил булиши билан намоён булади.   Юрак тонлари жаранглилиги. Тонларни биргаликда ёки алохида-алохида кучайиши ёки сусайиши. 1.Юракни иккала тонини кучайиши. Болаларда, усмирларда кукрак кафасини эластик, юпка булиши ва баъзи одамларда кукрак кафасини ясси булиши. Обнажение сердца при сморщивании переднего края легких и прилегании большей поверхности сердца к передней грудной стенке. Инфильтрация (и уплотнение) смежных с сердцем участков легких. Высокое стояние диафрагмы с приближением сердца к грудной стенке. Резонанс тонов сердца при наполнении желудка газом или метеоризме. Тоны сердца приобретают металлический тембр (металлические тоны) в случаях, когда по соседству с сер дцем располагается крупное, наполненное воздухом пространство (легочная каверна, пневмоторакс). ЮРАК ТОНЛАРИ Юрак омиллари Юрак фаолиятининг жисмоний харакатда кучайиши. Кучайган юрак фаолияти иситмада, яккол ифодаланган анемияда,, нерв-рухий кузгалишда, тиреотоксикозда, тахикардия хуружи пайтида кузатилади   2. Юракни иккала тонини сусайиши : юрак тонларини сусайиши хамда аниклигини пасайиши – бугиклашган тон дейилади, тонларнинг кескин сустлашиши эса - бугик тон дейилади. Юракдан ташкари булган омиллар: Жуда калин ёки шишган кукрак девори, катта сут безлари. Плеврал бушликка ёки перикардга суюклик тулиши. Упка эмфиземаси. ЮРАК ТОНЛАРИ Юрак омиллари: Юрак мушакларининг уткир ва сурункали касалликларида, (кискариш фаолиятининг пайиши): миокардитларда, миокард дистрофияларида, кардиосклерозда, коллапс, перикард бушлигида суюклик булганда. Масалан миокард инфарктида, юрак нуксонларида юракнинг декомпенсацияси, периферик кон айланишининг уткир етишмовчилиги. Диагностик нуктаи назардан тонлардан бирини узгариши ахамтлирокдир, чунки бундай узгаришлар айнан юрак хасталикларида кузатилади. ЮРАК ТОНЛАРИ 3. Юрак чуккисида ва туш суягининг ханжарсимон усиги асосида 1- тоннинг кучайиши Диастола даврида унг ёки чап коринчанинг кон билан таъминланишининг камайиши: бу чап атриовентрикуляр тешикнинг торайиши (митрал стеноз) , унг атриовентрикуляр тешикнинг торайишида кузатилади . Экстросистола ЮРАК ТОНЛАРИ 4. Юрак чуккисида ва туш суягининг ханжарсимон усиги асосида 1-тоннинг сусайиши Митрал ёки уч тавакали клапан етишмовчилигида.. Атроивентрикуляр клапан ва упка артерияси клпанлари етишмовчилигида. Аорта чикиш кисмининг торайишида. Уткир миокардитда, юрак мушакларининг бушашиши хисобига буладиган миокардиодистрофи ларда . ЮРАК ТОНЛАРИ 5. II – тоннинг аорта устида ёки упка артерияси устида кучайиши – II тон акцент : II тон нинг аорт а устида акценти Катта кон айланиш доирасида кон босимининг ошиши- гипертоник касалликлар, нефрит, огир жисмоний мехнат, рухий кузгалиш. Аортал клапан тавакалари ва халкаларини а теросклеротик зичлашиши . ЮРАК ТОНЛАРИ II тон нинг упка артерияси устидаги акценти Кичик кон айланиш доирастда кон босимининг ошиши – юракни митрал пороклари. Упкада кон айланишининг кийинлашиши ва упка артериясининг торайиши упка эмфизема си , пневмосклероз, туберкулез, гидроторакс. ЮРАК ТОНЛАРИ 6. 2-тоннинг аорта ёки упка артерияси устида сусайиши Аорта устида 2-тоннинг сусайиши Аорта клапанлари етишмовчилиги да. Артериал босимнинг пасайиши. ЮРАК ТОНЛАРИ 2 тоннинг упка артерияси устида сусайиши . Упка артерияси клапанларининг етишмовчилиги. Кичик кон айланиш доирасида кон босимнинг пасайиши. ЮРАК ТОНЛАРИ Юрак тонларининг булиниши ёки иккиланиши   Юрак тонларининг хосил булиш компонентлари бир вактда булгани туфайли яхлит эшитилади.Баъзи сабабларга кура(физиологик, патологик) бу синхронлик бузилиши мумкин, ва шунда 1 та тоннни урнига 2 та алохида тонлар эшитилиши мумкин. Агар улар орасидаги пауза зур-базур аникланса тоннинг парчаланиши дейилади , агар улар орасида аник ифодаланган интервал булса-юрак тонларининг иккиланиши дейилади .   1-тоннинг булиниши ёки иккиланиши Физиологик: соглом одамларда кузатилади , купинча ёшларда , одатда нафас олиш ёки чикаришнинг охирги фазасида , айникса жисмоний зурикишдан сунг , икки ва уч тавакали клапанларнинг хар хил вактда ёпилиши туфайли . П атологик : битта коринчанинг сустлиги туфайли иккала коринчанинг бир вактда кискармаслиги ( сустлашган коринча секин кискаради ), ёки Гис тутумларининг бир оёкчасида блокада булганда .  ЮРАК ТОНЛАРИ 2-тоннинг булиниши ёки иккиланиши Юрак асосида эшитилади . Аорта ёки упка артериясида босимнинг узгариши, коринчаларнинг бирида кон тулишувининг купайиши ёки камайиши хисобига аорта ёки упка артерияси клапан ларининг бир хил вактда ёпилмаслиги юзага келади . Ф изиологик : 2 - тон нинг иккиланиши нафасни хар хил фазалари билан боглик , чунки нафас олиш ва чикаришда коринчаларнинг кон билан тулишуви , яримойсимон клапанлар ёпилиши вакти, систолани давомийлиги узгаради. Патологик : аортал клапан ёпилишининг кечикиши (аорт а халкасининг торайиши , гипертоник касалликларда ); кичик кон айланиш доирасида кон босимининг ошиши хис о бига упка артерияси кланининг ёпилишининг кечикиши (митрал стеноз, упканинг сурункали о бструктив касалликларида ); Гис тутамлари оёкчалари блокадасида коринчалардан биринининг кискаришини кечикиши . ЮРАК ТОНЛАРИ Кушимча патологик тонлар Уч кисмли юрак ритми  « Бедана р итм и » - 3 кисмдан иборат ритм чап атриовентрикуляр тешик торайганда патологик кушимча тон - митрал клапаннинг очилиш тони хисобига хосил булади . Бу тон диастола вактида 2- тондан 0,07-0,13 сек кейин бир-бири билан битиб кетган клапан тавакаларини диастола бошида очилишидан пайдо булади . Юрак чуккисида яхширок эштилади . ЮРАК ТОНЛАРИ ЮРАК ТОНЛАРИ « От дупури р итм и» - бу уч кисмли ритм от дупурлагандаги товушни эслатади. Кушимча учинчи тон диастолани бошида 2- тондан кейин(прото диастолик от дупури ритми ) ёки диастолани охирида 1-тон олдидан хам эшитилиши мумкин ( пресистолик от дупури ритм и ). ЮРАК ТОНЛАРИ   Протодиастолик от дупури ритм и юрак мушакларининг кучли шикастланиш холладида учрайди. ( огир миокардит, кардиосклероз, гипертоник касалликларда ва юракнинг ишемик касалликларида ). 3- тоннинг диастола бошида хосил булиши бушашган юрак мушакларининг кон тушганида чузилиб кетиш натижасидир. Бу тон 2-тондан 0,12-0,2 сек кейин хосил булиб, уни физиологик 3-тонни кучайиши деб атаса хам булади. Пресистолик от дупури ритм и булмачанинг кучли кискариши ва коринча тонусининг пасайиши билан боглик. Атрио вентрикуляр утказувчанликнинг сусайишида яхширок аникланади.Физиологик 4-тоннинг кучайишини акс эттиради. Мезодиастолик ( кушилган ) от дупури ритми - тахикарди я ва миокард ута сусайганда хар иккала тон кучаяди ва диастола уртасида кушилиб кетади. Бу салбий диагностик ахамятга эга .   3.98. расм (атлас)  ЮРАК ШОВКИНЛАРИ - Коннинг турбулент харакатида юзага келувчи нисбатан узок давом этувчи товуш лар юрак шовкинлари дейилади. - Т урбулент лик сабаблари : Клапан тешиги ёки томир ёриги диаметри . Кон окимининг тезлиги ( чизикли ёки хажми ) К о н ёпишкоклиги ШОВКИНЛАР Юрак ичи (интракардиал) Юракдан ташкари (экстракардиал) органик функционал Перикарднинг ишкаланиш шовкини Плевропери- кардиал шовкин Томирлар стенози Томир аневризм-лари, кенгайишлар Клапанлар шикаст-ланиши. Хаёт давомида орттирилган юрак нуксонлари Тугма нуксонлар: КОТД, БОТД ва бошкалар. Клапанлар нисбий етишмовчилиги ёки клапанлар тешиги стенози шовкинлари. Динамик (шовкинлар) Гипертиреоз Юрак неврози Анемик(шовк инлар),анем иялар АВ- клапан фиброз халкасининг кенгайиши Митрал ва уч табакали клапанлар-нинг нисбий етишмовчилиги Сургичсимон мушаклар фаолиятининг бузилиш 1.сургичсимон мушакларнинг инфаркти 2.митрал клапан пролапси Бошка сабаблар: Фиброз халкасини нормал улчамида юра бушликларини кенгайиши, клапан табакаларининг гемодинамик силжиши, аорта, упка артерияси ва бошкалар. 1. Грехем-Стилл шовкини 2) Флинт шовкини 3) Кумбс шовкини 4) Аортал клапан етишмовчилигидаги систиологик шовкин ЮРАК ШОВКИНЛАРИ Шовкин характеристикаси : Юрак фазаларига богликлиги (систолик, диастолик). Шовкинни максимал эшитиш сохаси. Шовкиннинг узатилиши. Шовкин баландлиги , тембри. Шовкин ф орма си.   Юрак ичи шовкинлар и Органик ш овкинлар      ЮРАК ШОВКИНЛАРИ Функционал ш овкинлар Динамик – кон окиш тезлигининг ошиши (тиреотоксикоз, невроз, иситма холати ) Анемик – кон ёпишкоклигининг камайиши ( турли хилдаги анеми ялар ) Клапанлар етишмовчилиги ёки уларнинг тешигини торайиши билан боглик шовкинлар – яккол ифодаланган коринча делятациясида АВ клапан халкасининг кенгайиши (анатомик узгармаган клапаннинг тулик ёпилмаслиги ); клапан аппарати фаолиятининг бузилиши (хорд а ва сургичсимон мушаклар ); клапан тавакаларининг гемодинамик силжиши , а о рт а ёки упка ар тери яларининг кенгайиши . . ЮРАК ШОВКИНЛАРИ ЮРАК ШОВКИНЛАРИ ЮРАК ШОВКИНЛАРИ ЮРАК ШОВКИНЛАРИ Юракдан ташкари шовкинлар: П ерикард нинг ишк а ланиш шовкини Курук перикардит (фибриноз ли ) Асептик ( уткир миокард инфаркт и ) Уремик ( буйрак етишмовчилиги )   Белгилари : Купинча юрак а бсолют бугиклиги зонасининг чегараланган кисмларида эшитилади, хеч каерга узатилмайди. Кукрак кафасини олд томонига фонендоскоп ни босганда кучаяди. Юрак циклининг хар иккала фазасида хам эшитилади . ЮРАК ШОВКИНЛАРИ Плевроперикардиа л шовкин - Юракка бевосита тегиб турган плеврани яллигланишида юзага келади, бунда плеврани ишкаланиши юрак кискариши билан синхрон булади.   Белгилари : -Купинча юракни чап нисбий бугиклик чегарасида, чукур нафас олишнинг чуккисида кучаяди. Нафасни максимал чикариб, ушлаб турганда сусаяди ёки йуколади. ЮРАК ШОВКИНЛАРИ Юрак шовкинларини асбоблар ёрдамида текшириш   Фонокардиография – юрак ишлаётган вактда, юрак товушлари тебранишларини график тарзда ифодалаш усулидир. Фонокардиография нинг афзалликлари шундаки, бунда аускультация жараёнларида сезилмайдиган кушимча товуш ва шовкинларни кузатиш имконияти бор. Фонокардиографи к тасвирларда юрак товушлариниг богликлиги, бошлангич ва охирги шовкинларнинг кутарилиши ёки тушишини урганишимиз мумкин. Эхокардиография – юрак импульсларнин г ультра товушлар куринишида акс эттирилиши оркали юракни текшириш усулларидан бири. Эхограмма асосида юрак улчамларини, клапан аппаратининг функцияларини ва холатларини хамда миокардининг кискариш хусусиятларини эхокардиографи к улчамларини урганилади. ЮРАК ШОВКИНЛАРИ Ушбу усуллар ёрдамида аникланадиган улчамлар : 1. А орт а д иаметр и (норма да 3,5 см.) ва аорт а клапан л а рининг ёпилиш тезлиги (норма 1,6-2,0). 2. Чап булмача д иаметр и (4 см .гача норма.) 3. М итрал клапан л а р тавакаларининг ( МК харакат шакли , икки фаз али , монофаз али , МК нинг барвакт диастоли к ёпилиши. МК (40-120 мм/с) ). 4. Чап коринчанинг диастола сўнгидаги ўлчамлари (Д СЎ )(норма 4,5 - 5,4 см). 5. Чап коринчанинг систол а сўнгидаги ўлчамлари ( С С Ў )( норма 2,8- 4,0 см). 6. Чап коринчанинг диастола сўнгидаги хажми ( ДСХ ) (норма 90- 140 мл). 7. Отилиш ф ракци яси ( О Ф) (55% кам ) ЮРАК ШОВКИНЛАРИ 8. Чап коринчанинг хажм кучи (КХ) 9. Қоринчалараро тусик қалинлиги (ҚТҚ) (1,1 гача норма) ва чап коринча орка деворининг калинлиги (ЧҚОДҚ) (норма до 1,0) 10. Унг коринчанинг кундаланг улчами (3,0 см. гача норма). 11. ҚТҚ харакат шакли ( оддий , парадоксал, оралик ). 12. Уч тавакали клапан ва упка артерияларининг холати . 13. Юракнинг унг сохасига тегишли (катталашмаслик,катталашиш, ҚТҚ ва барча холатларда кузатилади) 14. М итрал ёрикнинг майдони (норма 4,0-6,0 см кв.)   ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!