Йўғон ичак касалликлари - Tibbiyot - Slaydlar

Йўғон ичак касалликлари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

792.5 KB

Ko'chirib olish

Й ўғ он ичак касалликлари

Меъда- ичак тизими

Й ўғ он ичак анотомик қ исмлари 1 – жигар бурмаси ; 2 – к ў тарилувчи қ исми ; 3 – к ў р ичак ; 4 – к ў ндаланг чамбар ичак ; 5 – тало қ бурмаси ; 6 – тушувчи чамбар ичак ; 7 – сигм асимон ичак ; 8 – т ўғ ри ичак .

1 – ў рта чамбар ичак артерия си ; 2 – ў нг чамбар ичак артерияси ; 3 – к ў ндаланг чамбар ичак артерияси ; 4 – пастки тут қ ич артерия ; 5 – қ ир ғ ок тармо ғ и ; 6 – ю қ ори тут қ ич артерия ; 7 – чап чамбар ичак артерияси ; 8 – сигм а симон ичак артерияси . Қон билан таъмирланиши

Й ўғ он ичак ф аолиятлари 1. Мотор ика 2. С ў рувчи 3. Чи қ арувчи Й ўғ он ичакда сувнинг 95% гача қ исми ва электролитлар сўрилади . Ичакдаги микроорганизмлар ҳ аёт фаолияти туфайли й ўғ он ичак В ва К витаминлари алма - шинувида иштирок этади.

Й ўғ он ичак тузилиши Й ўғ он ичак шилли қ қ ават, шилли қ ости, мушак ва сероз қ аватлардан иборат. Шилли қ қ ават эпителий, хусусий пластинка ва мушак пластинка си дан ташкил топган . Унинг шилли қ қ авати ҳ иллпиллов - чи шокилалардан холи, аммо крипта - ларга бой. Шилли қ қ ават хусусий пластинка қ авати лимфоид фолликул - ларга ( П ейер пилакча си ) бой. Мушак қ авати к ў ндаланг ва б ў йлама тола - лардан ташкил топган .

Ёнбош ичакнинг терминал қ исми Колоноскопия

Колоноскопия И леоцекал клапан (Баугин тўсиғи ).

Колоноскопия Йўғон ичакнинг жигар бурчаги қисми

Колоноскопия К ў ндаланг чамбар ичак кўриниши

Колоноскопия Т ўғ ри ичак

Й ўғон ичак аномалиялари ва ривожланиш нуқсонлари Эмбриогенез бузилиши оқибатида йўғон ичак жой- лашуви ( дистопияси ) вужудга келиб, у қорин бўшлиғининг ўнг ёки чап ярмида жойлашиши мумкин. Ичакнинг узайиб кетиши унинг барча қисмлари (долихоколия) ёки айрим қисмининг ( долихосигма ) узайиши ҳисобига юзага келиши мумкин. Натижада, ичакнинг мотор-эвакуатор ф аолияти бузилиб, қабзият, метеоризм, оғриқлар пайдо бўлади. Ичак стенозлари ва атрезияларининг якка ҳолатда ёки кўплаб жойлашиши кузатилиб, бола туғилишининг эрта даврида ўткир ичак тутилиши белгилари билан намоён бўлади. Бу эса, жарроҳлик даво қўлланилишини талаб этади.

Гиршпрунг касаллиги Гиршпрунг касаллиги - йўғон ичак мегаколони ёки гигантизми, унинг эвакуатор фаолиятининг бузилиши билан кечувчи туғма касаллик бўлиб, қабзият ва қориннинг кескин дам бўлиши билан намоён бўлади. Туғиладиган ҳар 5000 та чақалоқдан биттасида учраши мумкин. Асосан ёш болаларда ва ўсмирларда учраб, катталарда эса жуда кам ҳолларда кузатилади.

Этиологияси  Касаллик вегетатив нерв системаси ривожланишининг бузилиши, йўғон ичак мушаклараро (Ауэрбах) ва шиллиқ ости (Мейснер) нерв чигаллари ганглионар х ужайраларининг ўсиб етилмаганлиги (гипоганглиоз) ёки мутлақо бўлмаслиги (аганглиоз) оқибатида келиб чиқади.  Аганглионар зона катталарда, асосан, тўғри ичакда, болаларда эса сигмасимон ичак ёки йўғон ичакнинг бошқа қисмларида учраб, ичакнинг бу қисми доимо спастик қисқарган ҳолатда, перистальтикасиз бўлади ва ичак маҳсулотининг ушбу соҳадан қийинчилик билан ўтиши оқибатида ичакнинг нормал иннервацияли юқори турувчи соҳалари кенгайиб, гипертрофияга учрайди.  Ичакнинг кенгайиб кетган қисми гистологик текширувида мушак толаларининг гипертрофияси ва склерози аниқланади.

Диагностикаси  Беморнинг шикоятлари  Анамнези  Ректал текширув  Ректороманоскопия  Иригография

Клиник кечиши Асосий белги лари: • Қориннинг дам бўлиши • Бир неча кундан бир неча ойгача ич келмаслиги • Қабзият, ич келишга асло майл йўқлиги • Кўрикда: • Қорин кескин дам бўлади, • Ассиметрик ҳолат юзага келади, бунда чайқалиш шовқинини пайқаш мумкин • Баъзан қабзият ич суриши билан алма - шинади (парадоксал ич суриши). • Қориннинг тобора таранглашиб дам бўлиши диафрагма экскурсиясини чеклаб қўяди, бу ҳолат ўз навбатида нафас қисишига, юрак уриб кетишига олиб келади. • Қабзият юзага келиши билан интокси - кация аломатлари: бош оғриғи, беҳол - лик, кўнгил нинг беҳузур бўлиши, иштаҳа йўқлиги пайдо бўлади.

Диагностика Ректал текширув

Иригография Даволаш: хирургик, аганглионар зонана резекция килиниб, декомпенсацияга учраган йогон ичак кисмлари олиб ташланади.

НОСПЕЦИФИК ЯРАЛИ КОЛИТ Носпецифик ярали колит - йўғон ва тўғри ичаклар шиллиқ қаватининг ярали-некротик ўзгариши билан кечувчи сурункали яллиғланиш касаллигидир.

Патогенези Организм сенсибилизацияси Аутоиммун реакция ривожланиши Ичак шиллиқ қаватида антиген- антителореакцияси Колит, яралар келиб чиқиши Иккиламчи инфекция қўшилиши Ичак нерв аппаратининг бузилиши Алиментар етишмовчиликЭтиология си • Инфекцион наза- рия, • Аллергик жараён назарияси.

Диагностика • Бемор шикоятлари • Анамнези • Ректороманоскопия • Ирригография • Колоноскопия НЯК да э ндоскопик к ў риниш

Клиника Ўткир (яшин тезлигида кечувчи) тури (10% беморларда) жуда оғир кечади. • Ич суриши (40 мартадан кўп), • Нажас шиллиқ, қон, йиринг аралаш бўлади, • Қайт қилиш ва қоринда кучли оғриқ, тенезмлар, • Беморнинг аҳволи оғир бўлиб юқори ҳарорат кузатилади. • Қон босими тушади, тахикардия. • Қорин катталашган, силаганда йўғон ичак бўйлаб оғриқ бўлади. • Юқори лейкоцитоз, лейкоцитар формуланинг чапга силжиши, гемоглобин, эритроцитлар сони, гематокрит камаяди. • Ич суришининг давом этиши организмнинг сувсизланишига, тана вазнининг пасайишига, сув - электролит алмашинувининг ва кислота-ишқор мувозанатининг бузилишларига олиб келади.

Дифференциал диагностика  Дизентерия  Проктит  Крон касаллиги

Даволаш Консерватив даволаш (муолажа): • Оқсилга бой, углеводлар ва сутни чекловчи парҳез • Десенсибилизацияловчи ва антигистамин дори воситалари (димедрол, пипольфен, супрастин, тавегил) • Витаминлар (А, Е, С, К, В гуруҳ) • Бактериостатик препаратлар (этазол, фталазол, сульгин, энтеросептол) • Салазопиридазин антимикроб ва десенсибилизацияловчи таъсир кўрсатиб, жуда яхши натижа беради • Стероид гормонлар(преднизолон, дексаметазон) Жарроҳлик усули - касалликда асоратлари юзага келганда: • Профуз к он кетганда • Ичак перфорацияси • Токсик дилятациясида

Йўғон ичак дивертикуллари ва дивертикулёзи Сохта дивертикул Чин дивертикул

Клиникаси Дивертикулезни клиник белгилари булмайди. Агар дивертикул асоратланса, масалан яллигланса унда кориннинг пастки сохасида огрик, диарея, кунгил айниш, иштахани сусайиши, субфебрил температура пайдо булади. Пальпацияда кориннинг пастки сохасида огрик аникланади ва клиник белгилари уткир аппендицитга ухшаб кетади. Дивертикул ерилса перитонит ривожланади ва унинг клиник белгилари пайдо булади. Айрим холларда абсцесс клиникаси хам учрайди.

Диагностикаси Диагностикаси анамнез, рентгенологик ва колоноскопик текширувлар натижасига асосланади. ЭНДОСКОПИК ТЕКШИРУВЛАР Сигмасимон ичак дивертикули ичак ма ҳ сулоти билан т ў лга н Дивертикул ит ( стеноз ) Қ онаётган дивертикул

Колоноскопия Йўғон ичак дивертикулини эндоскопик к ў риниши

Даволаш Консерватив : • Пар ҳ ез • Спазмолитиклар • Антибиотиклар • Сульфаниламид препаратлари • Антисептик воситали х ўқналар Жарроҳлик усулида даволашга кўрсатма: • дивертикул перфорацияси • ўткир ичак тутилиши • массив қон кетиши • жуда кучли дивертикулитда медикаментоз даво наф бермаганда • ички оқмалар ривожланганда Қуйидаги жарроҳлик амалиётлари бажарилади: • Гемиколэктомия • Сигмасимон ичак резекцияси

Йўғон ичак полиплари 75% тўғри ва сигмасимон ичакда учрайди Йўғон ичакнинг • Ювенал • Гиперпластик • Безсимон • Безсимон-тукли • Тукли диффуз полипози учрайди.

Диагностикаси Сигмасимон ичак полипи Йўғон ичак катта полипи (6х6 см), асоси 3 см. Полип ичак ички қ исмини тор а йтирган, Қ исман ичак тутилиши келтириб чи қ арган Йўғон ичак полипи асоси кенг Й ўғ он ичак полипи Полип олиб ташланган со ҳ ада қ он кетиши кузатилади

Даволаш П олипларни эндоскопи к йул билан олиб ташлашга мисол (полипэктомия) Электрокоагуляция Полипэктомия Полип тубидаги томирларга Клипса қў йиш

Даволаш П олипни эндоскопик резекци яс и

К ў пгина текширувлар шуни к ў рсатадики, й ўғ он ичак раки (аденокарцинома) яхши сифатли полипдан (аденома дан ) ў сади.

Йўғон ичак раки эпителиал ў сма б ў либ, ичакни к ў пинча дистал қ исмларини шикастлайди. Узо қ муддат симптомларсиз кечади, охирги бос қ ичларда қ он кетиш, ични қ отиши, о ғ ри қ лар кузатилади. Йўғон ичак саратони (рак) Тушунча

Эпидемиологияси • Йўғон ичак раки онкологик касалликлар ичида биринчи ў ринларни эгаллайди • МД Ҳ давлатларида учинчи ў ринда туради • Асосан 50 ёшдан то 70 ёшгача беморлар касалланади • Эркак ва аёллар бир хил хасталанади • Рак касаллиги асосан иқтисодий ривожланган давлатларда к ў п учрайди

Патологик анатомияси Сигмасимон ичакда (50%) Т ўғ ри ичакда (15%) К ў тарилувчи чамбар ичакда 12% Жигар бурмасида 8% К ў ндаланг чамбар ичакда 5% Тало қ бурмасида 5% Тушувчи чамбар ичакда 5% учрайди.

I босқич – унча катта б ў лмаган чегараланган ў сма, шилли қ қ ават ва шилли қ ости қ аватда жойлашган. Лимфа тугунларга метастазлар й ўқ . II босқич : а) катта ў лчамли ў сма, лекин ичак к ў ндаланг ў лчамини ярмигача етади , регионар метастазларсиз; б) ў лчамлари катта ў сма, регионар лимфа тугунларига метастазлар билан. III босқич : а) ичак к ў ндаланг ў лчамини ярмидан к ў п қ исмини эгаллаган катта ў сма, ичак барча деворларига ў сиб кирган, регионар метастазларсиз; б) ҳ ар-хил ў лчамли ў сма, лекин регионар лимфа тугунларига к ў плаб метастазлар билан. IV босқич : катта ў лчамли ў сма, қў шни аъзоларга ў сиб кирган, регионар ва тар қ алган метастазлар билан. Йўғон ичак сратони ни нг т ў рт бос қ ичи

Клиник кечиши Клиник кечиши: ў смани жойлашган ў рни, ў сиш тури ў лчамлари ва асоратлари билан бо ғ ли қ. • Ҳ ар - хил даража даги о ғ ри қ лар • Ичак дискомфорти • Ичаклардан патологик о қ малар келиши • Беморни умумий а ҳ волини ёмонлашув и • Айрим ҳ олларда ў смани пальпация килиниши билан характерланади.

Қ ориндаги о ғ ри қ лар • Қ ориндаги о қ ри қл ар 80-90% беморларда кузатилади • О ғ ри қ лар ялли ғ ланиш жараёнини қ орин пардасига ў тиши билан бо ғ ли қ • О ғ ри қ лар интенсивлиги ҳ ар-хил (т ў мто қ , тортувчи), лекин ичак тутилиши юзага келганда интенсивлиги кучаяди, ҳ уружсимон тус олади.

Ичак дискомфорти • Ишта ҳ ани пасайиши • Кекириш • К ў нгил айниши • Эпигастрал со ҳ адаги о ғ ирлик ҳисси • Беморларда ичини қ отиши • Ичини сую қ ҳ олда кетиши • Қо ринни қ улдираши • Қ оринни шиш и ши

Патологик ажралмалар Патологик ажралмалар: нажас билан қ он ва йирингни чи қ иши 40-50% беморларда кузатилади. Қ он ў сма парчаланганда, йиринг ва шилли қ ни чи қ иши ў сма атрофини яллигланишида ва қў шимча колит ривожланганда ажралади. Айрим беморларда ў смани пайпасланиши якка симптом б ў либ ҳ исобланади, к ў про қ ў сма йўғон ичакни ў нг ярмида жойлашганда кузатилади.

Йўғон ичак ракини клиник шакллари Йўғон ичак ракини олтита клиник шакли ажратилади: токсико-анемик, энтероколитик, диспептик, обтурацион, сохтаялли ғ ланишли, ў сма шакли. Токсико-анемик Токсико-анемик шакли ҳ олсизлик, тез-тез чарчаш, тана ҳ ароратини к ў тарилиши, тери рангини о қ ариши анемия ҳ исобиг а . Энтероколитик шакли Энтероколитик шакли қ орин шиши, қ оринни қ улдираши, ични қ отиши, ични кетиши, қ ориндаги о ғ ри қ лар ва нажасда қ он, йиринг, шилли қ ажралиши билан характерланади.

Клиник шакллари Диспептик шакли Ишта ҳ ани й ўқ олиши, к ў нгил айниши, кекириш, қай т қ илиш, эпигастрал со ҳ адаги о ғ ирлик ҳ исси билан характерланади. Обтурацион шакли Асосий симптоми ичак тутилиши б ў либ ҳ исобланади. Нажас ва ел ажралиши кузатилмайди.

Сохтаялли ғ ланишли шакли Қ оринда о ғ ри қ лар б ў лиши ва тана ҳ ароратини к ў тарилиши билан характерланади. Қ он тахлилида лейкоцитоз, эритроцитлар ч ў киш тезлигини ошиши. Ў сма шакли Ў смани беморни ў зи ёки шифокор текширув ва қ тида ани қ лайди, лекин субьектив беморни хеч нарса безовта қ илмаслиги мумкин. Клиник шакллари

Асоратлари 1. Ичак тутилиши 2. Ў сма атрофидаги т ўқ ималарни ялли ғ ланиши 3. Ў смани тешилиши 4. Қ он кетиш 5. Йўғон ичак ва қў шни аъзолар ў ртасида о қ маларни юзага келиши.

Диагностикаси • Анамнез • Беморни шикоятлари • Физикал ва инструментал текширув усуллари

Диагностикаси ЭНДОСКОПИК ТЕКШИРУВ НАТИЖАЛАРИ (колоректал рак ни турли х ил шакллари )

Даволаш Даволаш: Даволаш: жарроҳлик усулидажарроҳлик усулида .. Рентгено- ва химиотерапияни Рентгено- ва химиотерапияни йўғонйўғон ичак ракида ичак ракида нафинафи кам. кам. Ў лим к ў рстакичи: радикал жарроҳлик амалиётлари дан кейин 6- 8% ни ташкил қ илади. Радикал жарроҳлик амалиётлари дан кейин 5 йиллик умр к ў риш 50% га тенг.

O'xshashlar

Йўғон ва тўғри ичак хирургик касалликлари

Тўғри ичак касалликлари

Ошқозон-ичак касалликлари

Ичак оқмалари

Ўткир ичак тутилиши