Vitaminlar 2 - Tibbiyot - Slaydlar

Vitaminlar 2

Yuklangan vaqt:

11.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1971.1806640625 KB

Ko'chirib olish

V I T A M I NL A R

Darsning maqsadi • Vitaminlar haqida umumiy tushunchalarni o'rganish. • Vitaminlar tasnifi. Gipo-giper va avitaminoz • Vitaminlarning kofermentlik funksiyasi haqida • Yog'da eriydigan vitaminlar: A, D, E, K, F. • Yog'da eriydigan vitaminlarning yoshga bog’liq xususiyatlari, raxit kasalligi sabablari va oldini olish usullari. • Suvda eriydigan vitaminlar; B1, B2, PP, B6, H, foliy kislotasi, B3, C. • Suvda eriydigan vitaminlarning yoshga bog’liq xususiyatlari. • Vitaminsimon moddalar. • Antivitaminlar

Darsning tuzilishi I. Nazariy qism. 1. Vitaminlar. Ochilishi, tuzilishi, xususiyatlari, ahamiyati. 2. Yog'da eriydigan vitaminlar. Retinol, kalsiferol, tokoferol, filloxenon. 3. Suvda eriydigan vitaminlar. Tiamin, riboflavin, pantoten kislota, piridoksin, sianokobalamin, nikotin kislota, biotin. 4. Vitamin yetishmasligi yoki ortiqcha bo'lishi bilan bog'liq kasalliklar. II. Amaliy qism : 1 ) Vitaminlarning tibbiy ahamiyati; 2) 2) Vitaminlar fermentlarning tarkibiy qismi sifatida III. Tahliliy qism 1) Vaziyatli masalalarni yechish 2)Testlar yechish IV. Xulosa 1 ) Taqdimot 2) Grafik organayzerlar tuzish 3) Umumiy xulosalar

Ko’riladigan masalalar • Vitaminlar. Xususiyatlari va ahamiyati • Yog'da eriydigan vitaminlar (A, E, K, D) • Suvda eriydigan vitaminlar (B, C, PP)

O’rganilish tarixi…  Vitaminlar inson va hayvonlar organizmiga oziq-ovqat bilan kiradigan yoki ular tomonidan sintezlanadigan, metabolizm uchun zarur bo'lgan organik moddalardir.  Vitaminlar N.I.Lunin tomonidan 1880 yilda kashf etilgan.  Birinchi bo'lib 1911 yilda vitaminlarni kristall shaklida ajratib olgan olim polshalik Kasimir Funk edi. Bir yil o'tgach, u lotin tilidan "vita" - "hayot" nomini oldi.  Hozirda vitaminlarning taxminan 50 turi ma'lum.  Organizmda vitaminlar to'planmaydi va ularning ortiqcha qismi chiqarib yuboriladi.  Ko'pgina vitaminlar o'simlik tarkibida uchraydi, ammo ba'zilari faqat hayvonlar mahsulotlarida mavjud.  Organizmda oziq-ovqat mahsulotlarida vitamin yetishmasligi bilan gipoavitaminoz- kasalliklari rivojlanadi .

Suvda eriydigan vitaminlar (В 1 , В 2 , В 6 , РР, С, В 5 , В 9 , В 12 ) Yog'da eriydigan vitaminlar ( А, Д, Е, К ) TASNIFI

Vitaminlar (lot. Vita - "hayot" va amin) - nisbatan sodda tuzilgan va xilma-xil kimyoviy tabiatga ega bo'lgan past molekulyar og'irlikdagi organik birikmalar guruhidir. Vitaminlar kimyoviy tabiati bo'yicha organik moddalar guruhidir, ular oziq-ovqatlarning ajralmas qismi sifatida geterotrof organizmlar uchun muhim ehtiyoj sanaladi. Vitaminlar oziq-ovqatda (yoki atrof muhitda) juda kam miqdorda bo'ladi va shuning uchun mikronutrientlar dtyiladi . Mikroelementlar va almashtirib bo’lmaydigan aminokislotalarni vitaminlar qatoriga qo’shib bo’lmaydi

Biokimyo, ovqatlanish gigiyenasi, farmakologiya va boshqa bir qator biotibbiyot fanlarning orasida vitaminlarning tuzilishi va ta'sir mexanizmlarini, shuningdek ularni davolash va profilaktik maqsadlarda ishlatilishini o'rganadigan fanga vitaminologiya deyiladi.

Organizmga vitaminlarni qabul qilishni buzilishi bilan bog’liq 3 ta asosiy patologik holat : Vitamin umuman bo’lmasligi — avitaminoz Vitamin yetishmasligi — gipovitaminoz Vitamin ortiqchaligi— gipervitaminoz

Vitaminlarning nomlanishi va tasnifi Vitaminlar, odatda, lotin alifbosidagi harflar bilan belgilanadi: A, B, C, D, E, H, K va boshqalar. Natijada, ularning ba'zilari mustaqil moddalar emas, balki individual vitaminlar kompleksi ekanligi ma'lum bo'ldi. Masalan, B guruhidagi vitaminlar yaxshi o'rganilgan, vitaminlarning nomlari o'rganilish jarayonida o'zgargan. Vitaminlarning zamonaviy nomlari 1956 yilda Xalqaro kimyo ittifoqining biokimyoviy bo'limi nomenklaturasi bo'yicha komissiya tomonidan qabul qilingan.

Retinol ( A vitamini ). • Antioksidant. Organizm ushbu vitaminni betakarotindan sintez qiladi. • Soch va terining salomatligi, ko'rish va suyaklarning normal o'sishi, immunitetning mustahkamligi organizmda yetarli miqdorda retinol mavjudligiga bog'liq.

A vitamini

Kalsiferol (D vitamini). Ushbu vitamin terida ultrabinafsha nurlar ta’sirida tanada osongina sintezlanadi. Oziq-ovqat bilan ham tanaga kirishi mumkin. Kalsiferollar fosfor va kalsiyni o’zlashtirish jarayonini uzluksiz ta'minlash uchun zarurdir.

Tokoferol (E vitamini). Antioksidant. Inson immuniteti ishiga foydali ta'sir ko'rsatadi va ko'payish jarayonlarida ishtirok etadi.

E vitamini hujayralar yangilanishini, asab tizimini yaxshi ishlashi uchun organizmga yordam beradi, reproduktiv salomatlik uchun javob beradi.

Filloxinon (K vitamini). Uning ishtirokida tanada oqsillar sintezi va metabolizm kechadi. Shuningdek, u o'pka, buyrak va yurakning normal ishlashini ta'minlaydi. Uning asosiy vazifasi tanamiz tomonidan kalsiyning to'liq so'rilishini ta'minlashdir. K vitamini "antigemorragik vitamin yoki koagulyatsiya vitamini“deyiladi.

K K Qon ivishini ta'minlaydi, Osteoporozning oldini oladi Boy mahsulotlar: ko'katlar, yashil pomidor, qora non, karam, ismaloq,

K vitamini qon ivishini tartibga solishda muhim rol o'ynaydi; suyak to'qimasini shakllantirish va mineralizatsiyasini rag'batlantiradi; osteoporozning oldini olishga yordam beradi; yumshoq to'qimalarning kalsilashuviga xalaqit beradi. K vitamini jigarda qon ivish omillarini (protrombin, prokonvertin va boshqalar) shakllanishi uchun zarurdir.

B 1 Moddalar almashinuvida ishtirok etadi, qon aylanishi va qon hosil bo'lishini tartibga soladi, mushaklarning silliq ishlashini ta'minlaydi , miyani faollashtiradi Beriberi kasalligi bilan (asab tizimini zararlanishi), o'sish sekinlashishi, zaiflik va oyoq-qo'llarning falajlanishi). Boy mahsulotlar: yong'oq, apelsin, Qora non, parranda go’shti, ko'katlar.

B 2 Metabolizmni tartibga soladi, charchoqni kamaytiradi hujayralar tomonidan kislorod o’zlashtirilishini osonlashtiradi – ishtahaning pasayishi, shilliq pardalarning yallig'lanishi, ko'rish funktsiyasining buzilishi , Boy mahsulotlar: go'sht, sut mahsulotlari, yashil sabzavotlar, don va dukkakli ekinlar.

B 5 Buyrak usti bezlarini, vitaminlarning so'rilishini Antitelalar sintezini yog 'almashinuvini tartibga soladi. Boy mahsulotlar: no'xat, xamirturush, Sabzavot barglari, tovuq, don, ikra

VITAMIN B 6 Aminokislotalar, yog'lar almashinuvi, nerv tizimidagi metabolizmda ishtirok etish, Xolesterin miqdorini kamaytiradi. Yetishmovchiligida – anemiya, dermatit, ovqat hazm qilishning buzilishi Boy mahsulotlar: soya, banan, dengiz mahsulotlari kartoshka, sabzi, mosh

Vitamin B6 oziq-ovqat mahsulotlarida juda keng tarqalgan. Eng yaxshi manbalari: go'sht, jigar, baliq, tuxum, don, kartoshka, sabzi, xamirturush. U qizil qon tanachalari va gemoglobin ishlab chiqarishda ishtirok etadi, shuningdek hujayralarga glyukoza yuboradi.

B 12 Immunitet tizimini mustahkamlaydi, qon bosimini normallashtiradi Yetishmovchiligida – xavfli anemiya nerv to'qimasida degenerativ o'zgarishlar Boy mahsulotlar: soya, pishloq, molyuska xamirturush, Tuxum

COrganizmda infektsiyalarga qarshi kurashish, Yaxshi ko’rinish, hujayralarni yangilanishiga yordam beradi. Yetishmovchiligida – - Singa (milk qonashi, - tishlarni tushib ketishi - Zaiflik, letargiya, - charchoq, bosh aylanishi). Boy mahsulotlar: sitrus mevalar, shirin qalampir, rezavorlar, sabzi

PP Nuklein kislotalar va aminokislotalar sintezida ishtirok etadi, qon hosil bo’lish organlarining ishlashini tartibga soladi. Yetishmovchiligida – pellagra (terining shikastlanishi, dermatit, diareya, uyqusizlik, tushkunlik) Boy mahsulotlar: cho'chqa go'shti, baliq, Yeryong’oq, pomidor, Petrushka Na’matak, yalpiz

H Uyqu va ishtahani, teri va sochlarning holatini, qondagi xolesterin miqdoriga ta'sir qiladi Boy mahsulotlar: karam, qo'ziqorin, qulupnay, makkajo'xori, go'sht

Organizmda vitamin yetishmasligi Аvitaminoz gipovitaminoz Singa , raxit, shapko’rlik, pellagra, beri-beri Charchoq, ish qobiliyatining pasayishi, asabiylashish , infektsiyalarga qarshi kurash kamayadi

Gipervitaminoz vitaminlarni haddan tashqari ko’p iste'mol q ilish orqali kelib chiqadi. Bu tananing intoksikatsiyasi (zaharlanishi) shaklida o'zini namoyon qiladi. Yog'da eriydigan vitaminlarning haddan tashqari ko'p miqdori toksik ta'sir ko'rsatadi, chunki ular tanada to'planadi. Gipervitaminoz ko'pincha bodibulding, bodibilding bilan shug'ullanadigan va ko'pincha ozuqaviy qo'shimchalar va vitaminlarni o'lchovsiz iste'mol qiladigan odamlarda kuzatiladi.

Yog'da eriydigan vitaminlar Oziq-ovqatlar А, мг/100г Е, мг/100г D, мг/100г Mol jigari 3,83 1,28 - Margarin 0,42 20 - Qaymoq 0,50 - - Tuxum 0,35 - - Soya moyi - 114 - Makkajo’xori - 93,0 - Kungaboqar moyi - 67 - Soya - 17,3 - Oblipex moyi - 10,3 - No’xat - 9,1 - Qaymoq 20% 0,06 0,52 0,12 Keta (baliq) 0,04 16,3 Икра чёрная 0,18 8,0

Suvda eriydigan vitaminlar Oziq-ovqatlar С В 1 В 2 В 6 В 12 мкг РР Foliy kislotasi Na’matak (quruq) 1200 0,15 0,84 - - 1,50 - Na’matak (ho’l) 470 0,05 0,33 - - 0,60 - Кaram 50 0,06 0,08 0,14 - 0,40 10,0 Gulkaram 70 0,10 0,10 0,16 - 0,60 23,0 Smorodina 200 0,02 0,02 0,13 - 0,30 5,0 Apelsin 60 0,04 0,03 0,06 - 0,20 5,0 Qulupnay 60 0,03 0,05 0,06 - 0,30 10,0 Oblipex 200 0,10 0,05 0,11 - 0,60 9,0 No’xat 0 0,81 0,15 0,27 - 2,20 16,0 Loviya 0 0,50 0,18 0,90 - 2,10 90,0 Yashil no’xat 25 0,34 0,19 0,17 - 2,0 20,0 Ko’k piyoz 30 0,02 0,10 0,15 - 0,30 18,0 Lavlagi 10 0,02 0,04 0,07 - 0,20 13,0 Qo’ziqorin 30 0,02 0,30 0,07 - 4,6 40,0 Qo’ziqorin (quruq) 150 0,27 3,23 - - 40,4 - Bug’doy - 0,02 0,04 0,52 - 1,15 40,0 Grechka - 0,53 0,20 0,40 - 4,19 32,0

Vitaminlarga bo’lgan kunlik ehtiyoj va ularning asosiy vazifalari Vitamin Kundalik ehtiyoj Vazifasi Askorbin kislota (C) 50-100 мг Tananing ekstremal ta'sirga chidamliligini oshiradi Тiamin (В 1 ) 1,4-2,4 мг Yog 'va uglevod almashinuvini, asab tizimining faoliyatini tartibga soladi Riboflavin (В 2 ) 1,5 – 3,0 мг Oqsil, yog 'va uglevodlar almashinuvida Piridoksin (В 6 ) 2,0 - 2,2 мг Oqsillar almashinuvi va nerv sistemasida Niatsin (РР) 15 – 20 мг Hujayra jarayonlarida ishtirok etadi. Tanqisligi pellagra keltirib chiqaradi Foliy kislotasi (В 9 ) 200 мкг Qon hosil qiluvchi , aminokislotalar, nuklein kislotalar, xolin hosil bo’lishida Пантотеновая к-та (В 3 ) 5 – 10мг Oqsillar, yog'lar, uglevodlar metabolizmida ishtirok etadi Xolin 250-600мкг Biologik muhim birikmalar sintezi Retinol (А) 0,5 – 2,5 мг Ko'rishni yaxshilaydi, harakatchanlikni saqlaydi Кальциферол (D) 2,5 – 10 мкг Kalsiy va fosfor almashinuvi, Suyak va tishlarning minerallashuvi

Vaziyatli masalalar Piridoksalfosfat B 6 vitaminlari guruhiga kiradi va bundan tashqari organizmdagi transaminlanish reaksiyasining kofermentidir. Funksional guruhlari hisobiga o'ziga a- aminokislotalarni biriktiradi va oraliq birikmalar orqali ularni keto-kislotalarga aylantiradi. Piridoksalfosfat molekulasidagi funksional guruhlarning elektron samarasini aniqlang?

1. Ushbu birikma pellagrani davolashda ishlatiladigan vitamin PP ning ikki shaklidir. Ushbu birikmalarning formulalarini yozing va tuzilishini tavsiflang. 2. A vitamini o'sish, ko'rish va immunitetni shakllantirish jarayonlarini tartibga soladi.Bu vitamin tanada qanday hosil bo'ladi. 3. A, D, B1, B 3 vitaminlari metabolizmda qanday rol o'ynaydi? Ularning inson tanasida yetishmasligiga nima sabab bo'ladi? Ushbu vitaminlarning xususiyatlarini aytib bering. Vaziyatli masalalar

1. Ko'zni ko'rish qobiliyati kimyoviy jihatdan A vitaminining mavjudligi bilan bog'liq. Ushbu birikma uchun formulani yozing, ushbu tizimdagi ahamiyatini tushuntiring 2. Vitamin B 6 molekulasini elektron ta'sirini uch shaklda: piridoksal, piridoksin va piridoksamin. Organizmda NAD + H yordamida piridoksal piridoksinga aylanadi. Ushbu jarayon laboratoriyada qanday amalga oshiriladi? Reaksiya yozing va reaksiya mexanizmini tushuntiring. Vaziyatli masalalar

Test yechish 1.Jigarda protrombin sintezida ishtirok etadigan vitaminni ko'rsating: А)Е В)В 12 С)К Д)В 1 E)А 2. Me'da rezektsiyasidan so'ng bemorda xavfli anemiya rivojlandi. B6 vitaminini qo’llash bilan bemorda yaxshilanish kuzatilmadi. Davolash uchun qaysi vitaminni buyurish kerak: А)Р В)РР С)B 12 Д)К Е)Н 3.Bemorning qonida piruvatning ko'payishi aniqlandi. Bu qaysi vitaminining yetishmasligi bilan bog'liq bo'lishi mumkin. A) nikotinamid B) Biotin C) Rutin D) Tiamin E) Kalsiferol •

1. Nikotinamidning biologik ta'siri uning kofermentlik vazifasi qanday ko’rinishda namoyon bo'ladi: А)ТGFК В)tiamindifosfat С) FAD Д)NADF 2. Ko'rish jarayonida ishtirok etadigan A vitamini birikmalaridan biri: А) A2 vitamini В) sis-retinol С)α-karotin Д)β- karotin 3. D vitaminining faol shakllaridan biri A) lesitin B) ergosterol C) ergokalsiferol Д) 25-gidroksixolekalsiferol Test yechish

O'xshashlar

Куйиш 2

Глаукома 2

Кома 2

Куйдирги 2

Yuqumlik kasaliklar 2