Tizimli qizil bo’richa - Tibbiyot - Slaydlar

Tizimli qizil bo’richa

Yuklangan vaqt:

30.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13992.169921875 KB

Ko'chirib olish

TIZIMLI QIZIL BO`RICHA

BIRIKTIRUVChI TO`QIMANING DIFFUZ KASALLIKLARI  Tizimli qizil bricha  Tizimli sklerodermiya  Dermatomiozit  Diffuz fassiit  Revmatik polimialgiya  Qaytalanuvchi pannikulit  Qaytalanuvchi polixondrit  Shegren sindromi yoki kasalligi  Biriktiruvchi to’qimaning aralash kasalliklari  Antifosfolipid sindrom

Tizimli qizil bo`richa (TQB)  Autoimmun kasallik bo`lib, xususiy hujayralar va ularning komponentlariga nisbatan antitanalar ishlab chiqariladi va teri, bog`im, nerv sistemasi va ichki organlarni tizimli yallig`lanishi rivojlanadi.

 Epidemiologiya:  Ko`proq yosh qizlarda uchraydi.  1 mln axoliga 50-70 yangi kasallanganlar aniqlanadi.  1 yilda 100000 aholiga 4-250 kishi to`g`ri keladi. Ayollar erkaklarga nisbatan 10 : 1.  70% 14-40 yoshdagi ayollar kasallanadi. Kasallik cho`qqisi 14-25 yoshga to`g`ri keladi.

Etiologiya Ba'zi bir mikroorganizmlar, toksik moddalar va dori vositalar TQB ning rivojlanishiga sabab bўlishi mumkin, lekin ularni to`g`ridan-to`g`ri ta'siri hozirgacha isbotlanmagan. TQB genetik jixatdan dizigotali egizaklarga nisbatan monozigotali egizaklarda ko`p uchrashi va qarindoshlar orasida TQBning tarqalishi 5- 12%ni tashkil qiladi

Patogenez Ichki organlarni zararlanishini aniqlovchi effektor mexanizmlar xujayra immun reaksiyasi bilan emas balki birinchi o`randa gumoral immun reaksiyasi bilan assosiasiyalangan. TKB ko`proq reproduktiv yoshdagi ayollarda kuzatilganligi sababli, patogenezida gormonal regulyasiyani buzilishi katta axamiyatga ega.

Patomorfologiya  Biriktiruvchi to`qima zararlangan o`choqlarida gematoksilin bilan qizg`ish-ko`kimtir rangga bo`yaluvchi yadro moddalarining amorf massalari aniqlanadi (gematoksilin tanachalari). Shu tanachalarni qamrab olgan neytrofillar in vitro LE xujayralar deb ataladi.  Biriktiruvchi to`qimada va qon tomir devorlarida joylashgan immun komplekslar eozin bilan bo’yalganda fibrinoid nekroz ko’rinishida bo`ladi.

TQB ning KLINIK BELGILARI  Teri zararlanishi– 90% bemorlarda 20-25% holatlarda teri sindromi kasallikning dastlabki belgisi.

Tayanch-harakat tizimining zararlanishi – Artralgiyalar – artritlar 90-100% bemorlarda Mialgiyalar – 35-45% bemorlarda

Yurak zararlanishi – Perikardit Miokardit Libman – Saks endokarditi Pankardit O`pkalar zararlanishi 50-80% - quruq va ekssudativ plevrit lyupus pnevmonit

 Oshqozon-ichak yo`llari zararlanishi – 50% hollarda  Buyraklar zararlanishi  Nefrit minimal peshob sindromi bilan  Nefrit nefrotik sindrom bilan  Faol lyupus-nefrit ifodalangan peshob sindromi bilan 1/3 bemorlarda

 Asab tizimi zararlanishi  Periferik va bosh miyadan chiquvchi nervlar – 1/3 bemorlarda  Xoreya  Tirishish sindromi  Ruxiy buzilishlar  Organik miya simptomlari

Tizimli qizil bo`richa Tashxisiy mezonlar:  1. Yanoq soxasidagi toshmalar. yanoq yoyida joylashgan, burun-yonoq burmasiga tarqalish tendensiyasiga ega. Yassi yoki bo`rtib turuvchi eritema.  2. Diskoid toshmalar. Teri buzilishlariga ega bo`rtib turuvchi eritramatoz toshmalar. Eski o`choklarda esa atrofik chandiqlar uchraydi.  3. Fotosensibilizasiya. Anamnezida yoki vrach kuzatuvida kuyosh nurlanishiga noodatiy reaksiya natijasida terida toshmalar paydo buladi.

 4. OG`iz bo`shlig’i yaralari. Burun-xalqum yoki og`iz bo`shlig`ida vrach tomonidan aniqlanadigan ko`pincha og`riqsiz yaralar.  5. Artrit. Ikki yoki undan ortiq periferik bo`g`imlarning og`riq va shish bilan xarakterlanuvchi eroziv bo`lmagan artritdir.  6. Serozit. Plevrit (anamnezidagi plevral ogrig’ va plevra ishkalanish shovqini eshitilishi bilan tasdiklangan). Perikardit (EKG, perikard ishkalanish shovqini va perikard bo’shlig’idagi suyuqlik bilan tasdilangan).

 7. Buyraklar shikastlanishi. Persistirlanuvchi proteinuriya (siydik bilan 500mg/kuniga va undan ortiq oqsil ajralishi).  8. Nevrologik buzilishlar. Uremiya, ketoasidoz, elektrolit disbalans natijasidagi metabolik O`zgarishlar va dorilar Qabul qilish bilan bog`liq bo`lmagan titrashlar.  9. Gematologik buzilishlar. Dorilar qabul qilish bilan bog`liq b¢lmagan gemolitik anemiya, leykopeniya (leykositlar 4*10^9/l dan kam), limfopeniya (limfositlar 1,5*10^9/l dan kam), trombositopeniya (100*10^9/l dan kam).

 10.Immun buzilishlar. LE-xujayraga test musbat. Tabiiy DNK va RNKga qarshi antitanalar titri yuqori. 6 oy davomida sifilisga immobilizasiya reaksiyasi yoki flyuoressensiyalangan antitreponema antitanalarini absorbsiya testlariga yolgon musbat reaksiya.  11. Antinuklear antitana. Immunoflyuoressensiya yoki boshqa testlarda ANA titrining yukoriligi.

TQB da patologik jarayon faolligining klinik va laborator xarakteristikasi Кўрсаткич Фаоллик даражаси III II I Тана температура 38°С ва ундан юқори 38°С дан паст Меъёрида Озиб кетиш Ифодаланган Ўртача Бир оз Трофика бузилиши Ифодаланган Ўртача Ўртача/Бир оз

Тери зарарланиши «Капалаксимон эритема, каппиляритлар Носпецифик эритема Дискоид ўчоқлар Полиартрит Ўткир, ўткир ости Ўткир ости Деформация Артралгиялар Перикардит Экссудатив Қуруқ Адгезив Миокардит Ифодаланган Ўртача Кардиосклероз Либман - Сакс эндокардити Ифодаланган Ўртача Митрал қопқоқ етишмовчилиги

Плеврит Экссудатив Қуруқ Адгезив Диффуз гломеруло- нефрит Нефротик синдром Аралаш типда Пешоб синдроми Асаб тизими зарарланиши Энцефало- радикуло- неврит Энцефало неврит Полиневрит

Гемоглобин г/ л 100 дан кам 100-110 120 ва баланд ЭЧТ мм/соат 45 ва баланд 30-40 16-20 Фибриноген г/л 6 ва баланд 5 4 γ глобулин, % 30-35 24-25 20-23

LE ҳужайралар 5 1-2 Якка-якка ёки йўқ АНФ, титрлари 128 ва баланд 64 32 Нурланиш типи Четки Гомоген ёки четки Гомоген ДНК га Антитаналар Ифодалан- ган Ўртача Бир оз

TQB kechishi variantlari ishchi tasnifi (Nasonova V.A. 1972 - 1986) Касал- лик кечиш Харак- тери Фаоллик фазаси ва даражаси Зарарланишларнинг клиник – морфологик характеристикаси Тери Бўғим Сероз қават- лар Юрак Ўпка Буйрак Асаб тизим Ўткир Ўткир ости Сурун- кали Фазаси: Фаоллик даражаси Юқори III Ўрта II Минимал I Фаза: нофаол Капалак симптоми Экссуда- тив эритема Тери пурпураси Дискоид волчанка Артрал гия Поли- артрит Поли- серозит Плев- рит Пери- кардит Мио- кар- дит, Эндо- кар- дит Пнев мо- нит Пнев мо- фиб- роз Люпус неф- рит (нефро тик синд- ром билан, пешоб синд- роми) Менин гоэнце фало- поли- ради- куло- неврит поли- нейро- патия

LABORATOR TEKShIRUVLAR  Qon umumiy tahlili  Peshob umumiy tahlili  LE hujayralar  Antinuklear antitanalar  SIK  RF past titrlarda  EKG  ExoKS  Yurak-qon tomir, nafas, oshqozon-ichak, buyrak, markaziy asab tizimilarini laborator- instrumental  tekshirish  IgG, IgM

Qiyosiy tashxis  TQB ga o`xshaydigan 40 ta kasallik mavjud, ayniqsa kasallik debyutida.  1. Revmatoid artrit  2.Utkir revmatik isita  3.Tizimli sklerodermiya  4. Tizimli vaskulitlar

Davolash  Glyukokortikosteroidlar  intensiv terapiya  puls terapiya  kombinasiyalangan puls terapiya  4- Aminoxinolin preparatlari delagil plakvenil  YaQNV  Ekstrokorporal davolash usullari  plazmaferez  Gemosorbsiya  Gemodializ  TQBli bemorlarni davolashning dasturli usuli

Prognoz  Xozirgi kunda TKB ni prognozi ancha yaxshilandi. Tashxis qo`yilgandan so`ng bemorlarnning xayoti davomiyligi 10 yildan so’ng 80%, 20 yildan so’ng –60%. Lekin, TKB da o’lim ko`rsatkichi populyasiyada 3 marta yuqori.

O'xshashlar

Anemiya 2 (анемия)

Surunkali va o'tkir buyrak yetishmovchiligi

Kollagenozlar patogenezi va tashxisi, Glikozaaminoglikanlarning tibbiyotda qo’llanilishi

Plazmoferez

Furunkul (Chipqon) — sabablari, asoratlari, tashxislash, davolash, oldini olish