Quturish va kuydirgi kasalligi - Tibbiyot - Slaydlar

Quturish va kuydirgi kasalligi

Yuklangan vaqt:

22.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4372.9033203125 KB

Ko'chirib olish

Q u t u r i s h v a k u y d i r g i k a s a l l i g i

Қутуриш (гидрофобия) – иссиққонли ҳайвонарда учрайдиган, нейротроп вирус қўзғатадиган, касалланган хайвоннинг сўлаги билан мулоқот натижасида (тишлаши, тирнаши, сўлаклаши ва бошқа мулоқотлар) юқадиган, марказий асаб тизимини чуқур шкастланиши билан кечадиган ва бугунги кунда ўлим билан якун топадиган оғир зооантиропоноз, табиий ўчоқли ўта хавфли юқумли касалликдир.

T h e N e w C o r o n a v i r u sҚутуриш муаммоси • ЖССТнинг маълумотига кўра, дунёда ҳар йили 40 мингдан 70 мингача одам қутуриш касаллигидан вафот этади • Дунё бўйича ҳар йили 10 млн.дан ортиқ одам ҳайвонлар тишлашидан жабрланиб, антирабик ёрдамга мурожаат қилади, ҳар 15 дақиқада 1 одам қутуриш касаллигидан вафот этади • Қутуриш касаллиги Африка ва Осиё қитъалари мамлакатларида кўпроқ рўйхатга олинади (95%) • Ҳар йили 4 млн.га яқин аҳолига антирабик ёрдам кўрсатилади. • ЖССТнинг маълумотига кўра, дунёда ҳар йили 40 мингдан 70 мингача одам қутуриш касаллигидан вафот этади • Дунё бўйича ҳар йили 10 млн.дан ортиқ одам ҳайвонлар тишлашидан жабрланиб, антирабик ёрдамга мурожаат қилади, ҳар 15 дақиқада 1 одам қутуриш касаллигидан вафот этади • Қутуриш касаллиги Африка ва Осиё қитъалари мамлакатларида кўпроқ рўйхатга олинади (95%) • Ҳар йили 4 млн.га яқин аҳолига антирабик ёрдам кўрсатилади.

T h e N e w C o r o n a v i r u sT h e N e w C o r o n a v i r u sЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ ва ЭПИЗООТОЛОГИЯСИ • ЖССТнинг маълумотига кўра, дунёда ҳар йили 40 мингдан 70 мингача одам қутуриш касаллигидан вафот этади • Дунё бўйича ҳар йили 10 млн.дан ортиқ одам ҳайвонлар тишлашидан жабрланиб, антирабик ёрдамга мурожаат қилади, ҳар 15 дақиқада 1 одам қутуриш касаллигидан вафот этади • Қутуриш касаллиги Африка ва Осиё қитъалари мамлакатларида кўпроқ рўйхатга олинади (95%) • Ҳар йили 4 млн.га яқин аҳолига антирабик ёрдам кўрсатилади.

Клиникаси Касалликда яширин давр ўртача 1 ойдан 3 ойгача давом этади, бу давр баъзи холларда 7 кундан 1 йилгача ва ундан ортиқ хам давом этиши мумкин. Касаллик яширин даврининг муддати жарохат етказилган жойга, унинг чуқур ёки юзакилигига боғлиқ бўлади Касаллик 3 босқичда кечади: I – бошланғич (депрессия), II – қўзғалиш ва III – фалажланиш

T h e N e w C o r o n a v i r u sКасалликнинг бошланғич даври 1-3 кун давом этади. Тишланган жой қичийди, тортишиб оғрийди, битган жарохат ва чандиқ такроран яллиғланиши мумкин. Бемор тушкунликга тушади, одамлар билан мулоқотдан қочади, уйқуси бузилиб, иштахаси бузилади, унда қурқув ҳиси пайдо бўлади, кайфияти ўзгариб туради. Тана ҳарорати субфебрил бўлади, эўитиш ва кўриш қўзғатувчиларига нисбатан сезгирлик ошади.

T h e N e w C o r o n a v i r u sҚутуриш касаллигининг даволаш усуллари • Ҳозирги кунгача қутуриш касаллигининг самарали даволаш усуллари ишлаб чиқилмаган. • Қутуриш касаллиги билан касалланган беморлар юқумли касалликлар шифохоналарига ётқизилиб, симптоматик даво муолажалари амалга оширилади. • Бемор алоҳидаланган, қоронғи ва шовқин кам бўлган хонага ётқизилади. • Беморга тинчлантирувчи препаратлар қилинади (аминазин. димедрол ва бошқалар) • Қутуриш касаллигининг клиник белгилари пайдо бўлганада антирабик вакцина ва иммуноглобулиннинг қўлланилиши самарасиз, шу сабабли улар тавсия қилинмайди • Қутуриш касаллиги доимо ўлим билан тугайди.

01Куйдирги - спора ҳосил қилувчи бактерия қўзғатадиган (Bacillus anthracis), турли юқиш механизмларига эга бўлган, асосан ўзига хос карбункул, баъзида ўпка ичак ва оғиз- томоқ шаклларида намоён бўладиган зооантропоноз ўта хавфли юқумли касалликдир. Куйдирги

T h e N e w C o r o n a v i r u s 2 3• Ифлосланган тупроқ куйдиргининг манбаи ҳисобланади. • Ҳайвонлар орасида куйдиргининг кўплаб тарқалиши йилнинг фаслига алоқадор бўлиб, асосан ҳайвонларни чўлларда боқиш жараёнига боғлиқдир. Ҳайвонлар ўт ва ўсимлик илдизларини юлиб чайнаганда касалланадилар. • Шунингдек касаллик ҳайвонларга ҳаво-томчи йўли, чанг- тўзонлар билан юқори нафас йўллари орқали юқади. • Соғлом ҳайвонга куйдирги трансмиссив йўл билан, турли хил қон сўрувчилар орқали ҳам юқиши мумкин. Эпизоотологияси

T h e N e w C o r o n a v i r u s Касалликнинг яширин даври 1-3 кун, баъзида 8 кун давом этади. Касаллик ўткир, бирдан, баъзан эса ярим ўткир ёки яшин тезлигида бошланади. Хасталик яшин тезлигида бошланганда ҳайвон бирдан йиқилиб, оғзи, бурни ва бошқа аъзоларидан қон аралаш суюқлик (кўпик) ажралади, ҳайвон безовталанади, қўзғалувчан бўлиб қолади, нафас олиши ва томир уриши тезлашади, тез орада тиришиш аломатлари юз бериб, юрак фаолияти сусаяди, ҳайвон нобуд бўлади.Ҳайвонларда куйдиргининг клиник белгилари

T h e N e w C o r o n a v i r u s• касаллик ярим ўткир турда кечганида ҳайвоннинг тана ҳарорати кўтарилади (40-45 градусгача), эти увишиб мушаклари қисқаради, томир уриши тезлашади, нафас олиши қийинлашади. • Овқат емай қўяди, нафас олиши янада тезлашади, ҳиқилдоғи шишади, нафас олганда шовқин пайдо бўлади. Қорни шишади, ичакдан қон аралаш суюқлик ажралиб чиқади, сийдик билан қон кетади, натижада ҳайвон тезда нобуд бўлади. • Сигирларнинг сут бериши камаяди, сути сарғиш қон тусли бўлиб, мазаси тахир бўлади. Йирик шохли ҳайвонларда

• Ҳайвонларда куйдирги касаллиги тарқалган шаклда ўткир ва яшин тезлигида кечади ва касалланганларни 95% нобуд бўлади

T h e N e w C o r o n a v i r u s• Куйдирги касаллигининг асосий манбалари бўлиб қишлоқ хўжалик ва уй ҳайвонлари: йирик ва майда шохли ҳайвонлар, қўй, эчки, от, туя ва бошқалар ҳисобланади. Ҳайвонларда касаллик кўпинча ичак шаклида ўтади. Шунингдек хасталик ит, мушук ва кемирувчилардан ҳам юқиши мумкин. • Шунинг учун ҳам касбга тааллуқли шахслар ва қишлоқ хўжалик ишлари билан шуғулланувчи шахслар устидан эпидемиологик назорат ўрнатиш зарур. Хасталик асосан ветеринария ходимларининг рухсатисиз қишлоқ хўжалик ва уй ҳайвонларини сўйиш, гўштини нимталаш ва одамларга тарқатиб юбориш, истеъмол қилиш натижасида келиб чиқади. Эпидемиологияси

КЛИНИКАСИ (давоми) Касалликнинг бошланиш даврида бош оғриғи, бутун тананинг зирқираши, нафас олишининг тезлашиши, касалликнинг 2-3- кунлари эса тана ҳароратининг 39-40 даражага кўтарилиши ва заҳарланиш белгиларининг кучайиши кузатилади. Бошнинг оғриши кучаяди, бемор ҳолсизланади, қон босими пасаяди. Жигар ва буйрак катталашади. 5-8 кундан сўнг беморнинг аҳволи яхшилана бошлайди. Куйдирги тери шаклининг энг хавфлилиги унинг сепсис шаклига, яъни бациллаларнинг қонга ўтиб кетишидир. Унда беморнинг аҳволи оғирлашади. Бемор йўталганда қон аралаш балғам ажратади, қон аралаш қусади, ичи кетади, нажасида қон пайдо бўлади.

Даволаш Куйдиргини тери (ярали) шаклини даволашда ципрофлоксацин, доксициклин ва амоксициллин Имипенем, клиндамицин, рифампин, макролидлар каби антибиотиклардан фойдаланилади.

E'tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Raxit kasalligi

Bronxoektaz kasalligi

Parkinson kasalligi

Krabe kasalligi

Surunkali nur kasalligi