Оvqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi - Tibbiyot - Slaydlar

Оvqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6530.5 KB

Ko'chirib olish

О vqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Reja:Reja: • Ovqat hazm qilish tizimining umumiy tuzilishi. • Ovqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari. • Organizmda modda almashinuvi. • Ovqatlanish gigienasi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Bolalar va o’smirlarda oziq moddalarning fiziologik ehtiyoji (g/ 1 kun hisobida) Bola yosh i Jinsi Oziq moddalar nomi oqsillar Yog’lar Uglevodlar jami Mol yog’i jami O’simlik yog’i 6 - 68 44 68 10 272 7-10 - 79 47 79 16 315 11- 13 O’gil bolalar 93 56 93 19 370 qizlar 85 51 85 17 340 14- 17 O’smir yigitlar 100 60 100 20 400 O’smir qizlar 90 54 90 18 360 www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O’quvchilarda 1-kunlik mineral moddalarga bo’lgan ehtiyoj (mg hisobida) Bola yoshi jinsi Mineral moddalar Kalsiy Fosfor Magniy Temir 6 - 1200 1450 300 15 7-10 - 1100 1650 250 18 11-13 O’g’il bolalar 1200 1800 350 18 Qiz bolalar 1100 1650 300 18 14-17 O’smir yigitlar 1200 1800 300 18 O’smir qizlar 1100 1650 300 18 www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Ovqat hazm qilish tizimi Ingichka ichak Yo’g’on ichak To’g’ri ichakOg’iz bo’shlig’i Me’da Qizil o’ngach 12 barmoqli ichar www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Odamning hazm qilish kanali 8-10 m uzunlikda bo’lib, devori uch qavatdan: ichki - shillik, o’rta- muskul, tashki- seroz qavatlaridan tuzilgan . Ovqat xazm qilish kanaliga : ogiz bo’shligi va undagi organlar halqum , qizil o’ngach , oshqozon , ingichka va yug’on ichaklar, yirik bezlardan – jigar , me’da osti bezi kiradi . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Mineral tuzlar Vitamin lar Suvlar Oqsillar Ugle vodlarYog’lar Ovqatning tarkibiy qismlari www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Oshqozon ovqat hazm qilish kanalining kenggaygan qismi hisoblanib, katta odamlarda noksimon shaklida bo’ladi . Oshqozonning kirish va chiqish qismlari tubi , katta , kichik aylanalari ajratiladi . Oshqozonning kirish va chiqish qismlari muskullardan tuzilgan bo’lib , sfinter deb yuritiladi . Oshqozon ham boshqa hazm kanallari singari shilliq , muskul , seroz kavatlaridan tuzilgan bo'ladi . Oshqozon shilliq kavatining ostida 14 mln . Oshqozon bezlari joylashgan bo’ladi . Oshqozon muskullari qisqargan vaqtda ovqat aralashadi . Oshqozonning hajmi katta odamlarda o’rta xisobda 2,5-3 dm-3 ga etadi . Ularda bir sutkada 1,5-2 dm-3 oshqozon shirasi ishlab shiqariladi . Oshqozon shirasining 99% suv , 0,3-0,4% organik modda va tuzlardan iborat . Oshqozon shirasi kislotik xususiyatga ega bo’lib , tarkibida 0,3-0,4% xlorid kislota shaklanadi . PH - 2,5 teng . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Ovqatni oshqozonda Ovqatni oshqozonda parchalanishini turlariparchalanishini turlari • Mexanik • Kimiyoviy Ovqat hazm qilish a'zolari 1-tomoq -halqum; 2 -quloq oldi so'lak bezi; 3 -qizilo'ngach; 4 - me'da; 5 -o'n ikki barmoq ichak; 6-jigar va o't pufagi; 7 -me'da osti bezi; 8 -ingichka ichak; 9 - ko'richak; 10 -ko'richakning chuvalchangsimon o'simtasi; 11 -yo'g'on ichakl ; 12 -to'g'ri ichak www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Ona qornida bolaning 5 oyligidan boshlab sut tishlarining xujayralari vujudga kela boshlaydi . Bolaning 6-8 oyligidan boshlab sut tishlari chiqa boshlaydi . Avval 6 oylikdan kesuvchi so’ng sut tishlari , kichik oziq tishlar chiqadi . Sut tishlari 20 ta bo’ladi: 2 ta kesuvchi , 1 ta qozik , 2 ta kichik oziq tishlari. Sut tishlari 6-7 yoshdan boshlab doimiy tishlar bilan o’rin almashiniladi. Bolaning 7 yoshida birinchi katta oziq tishi , 8 yoshida birinchi kichik oziq tishi , 13-16 yoshida katta og’iz tishi , 11-15 yoshida ikkinchi oziq tishlar , 18-30 yoshida uchinchi oziq tishlar chiqadi . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Xazm kanalining xarakatlari. Odam ovqatlangandan 15 minutdan so’ng ichak muskullari qisqarib ichak harakatlari boshlaydi. U uch xil : 1) peristaltik , 2) segmentli, 3) mayatniksimon xarakatlanadi. Ichak xarakatlanganda ovqat massasi qorishadi, to’g’ri ichak tomonga xarakatlanadi . Ichakning reflektor yo’lidan qisqarishi ichak devorini ximik va mexanik ta’sirlanishi tufayli vujudga keladi. Ovqat bo’tqasi bolalarda ingichka ichakda jami 12-30 soat atrofida o’tadi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Jigar. Jigar organizmdagi eng katta bez bo’lib , og’irligi 1,5 kg, chap qovirg’alar ostida joylashgan. Jigar quyidagi vazifalarni bajaradi: dar voza venasini xosil qilgan vena qon tomiri ovqatdagi va qondagi zaxarli moddalarni zararsizlantiradi; qon deposi xisoblanadi. Bu yerda 10% qon zapasi saqlanadi; o’lgan eritrositlar jigarda to’planadi, bolalarda esa eritrositlar xosil bo’ladi. Kuper xujayralarida o’t so’yuqligi ishlab chikariladi. Jigar ortiqcha glyukozani glikogen sifatida zapas saqlab turadi. Jigar tana temperaturasini turg’un saqlashda ishtirok etadi. Jigardan doimiy ravishda ovqatlangandan 20- 30 minutdan so’ng o’t ajralib chiqadi va 12 barmo q li ichakka q o’ yiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Uglevodlar almashinuvi . Uglevodlar organizmda asosiy energiya manbai bo’lib hisoblanadi. 1 g, uglevod parchalanganda 4,2 kkal. energiya ajraladi. Bir sutkslik energiyaning 50% uglevodlar hisobiga xosil bo’ladi. Oqsillar almashinuvi . Oqsillar, ya’ni proteinlar odam organizmning sog’lom, normal o’sishi, sog’lig’i va rivojlanishida muhim rol o’ynaydi. Ular organizmda ikki xil fiziologik vazifani bajaradi, ya’ni plastik va energik. Yog’lar almashinuvi. Yog’lar hujayralarda bo’lib, oqsillar singari plastik va energetik vazifani bajaradi. 1 g. yog’ parchalanganda 9,3 kkal. energiya ajratadi. Yog’lar ikki hil bo’ladi: hayvon, o’simlik. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Ovqat hazm qilish tizimininig yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigienasi

Ovqat hazm qilish tizimining umimiy tuzilishi va yosh xususiyatlari

Qon aylanishini yosh xususiyatlari va gigiyenasi

Ovqat hazm qilish tizimi organlari kasalliklarida parhez ovqatlanish

Ovqat hazm qilish