logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tibbiyot
  4. Optik datchiklarni tuzilishi, ishlash prinsipi. Optik datchiklarni turli tibbiy qurilmalarda qo’llanilishi

Optik datchiklarni tuzilishi, ishlash prinsipi. Optik datchiklarni turli tibbiy qurilmalarda qo’llanilishi

Yuklangan vaqt:

29.01.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

968.068359375 KB
Ko'chirib olish
MAVZU: OPTIK DATCHIKLARNI TUZILISHI, ISHLASH PRINSIPI. OPTIK DATCHIKLARNI TURLI TIBBIY QURILMALARDA QO’LLANILISHI Optik datchik  (  fotoelektrik datchik   [1]   [2]  ) - optik elektron qurilma, fizik kattalikdagi kontaktsiz datchik  [3]   [4]   [5]  boʻlib, unda turli turdagi  fotodetektorlar  -  fotodiod ,  fotorezistor , termal nurlanish detektoridan va hokazolardan foydalaniladi. Fotodetektorlar , shuningdek,  fotosensorlar  deb ataladi,  yorugʻlik  yoki boshqa  elektromagnit nurlanish   sensorlari  . [1]   Fotoelektrik  yoki fotokimyoviy effektlar kabi aniqlash mexanizmi boʻyicha yoki spektral javob kabi turli xil ishlash koʻrsatkichlari boʻyicha tasniflanishi mumkin boʻlgan juda koʻp fotodetektorlar mavjud.  Yarimoʻtkazgichga  asoslangan fotodetektorlar odatda yorugʻlik  fotonlarini  oqimga aylantiradigan p-n birikmasiga ega. Soʻrilgan fotonlar kamayish hududida elektron- teshik juftlarini hosil qiladi. Fotodiodlar va fototranzistorlar fotodetektorlarning bir nechta namunasidir. Quyosh xujayralari soʻrilgan yorugʻlik energiyasining bir qismini elektr energiyasiga aylantiradi. Optik datchik-bu turli xil diapazondagi yorug&#39;lik nurlanishini qayta ishlash orqali diapazonga kiradigan ob&#39;ekt parametrlarini baholaydigan ixcham o&#39;lchamdagi elektron qurilma. Ular dizayn va boshqa xususiyatlarga qarab bir nechta turlarga bo&#39;linadi, ammo ushbu uskunaning ishlash printsipi har bir holatda bir xil. Optik datchikni faollashtirish tartibi ishlab chiqaruvchi tomonidan belgilanadi, ya&#39;ni ikkinchisi qurilma yoqilganda aniq shartlarni belgilaydi. Datchikning faollashishi qurilmaga kiradigan yorug&#39;lik nurlanishi yetarli intensivlikka ega bo&#39;lgan paytda sodir bo&#39;ladi. Ushbu qurilmaning ishlash printsipi o&#39;rnatilgan elektronikaning porlash tabiatidagi o&#39;zgarishlarni tan olish qobiliyatiga asoslangan. Datchik yorug&#39;lik oqimi qurilmaga to&#39;siqsiz tushganda faollashadi. Ammo u uzilib qolsa, qurilma ishlashni to&#39;xtatadi. Ayni paytda tegishli kodlangan signal kompyuterga keladi va operator datchikning qamrov zonasida ob&#39;ekt mavjudligi to&#39;g&#39;risida ma&#39;lumot oladi. Qurilma dizayni Optik datchiklar qabul qilgich va yorug&#39;lik manbasidan iborat. Ikkala komponent ham har bir qurilmaning markazida joylashgan. Bunday holda, nurlanish manbai (emitent) quyidagilardan iborat: * korpuslar-emitentning strukturaviy elementlarini himoya qilish uchun javobgardir va mexanik ta&#39;sirdan kelib chiqadigan zararni oldini oladi, guruch yoki poliamiddan tayyorlanadi; * jeneratör-emitentga keladigan elektr impulslarini hosil qiladi; * ixcham LED mexanizmi sifatida taqdim etilgan emitent-ma&#39;lum bir diapazonda yorug&#39;lik oqimini chiqaradi; * optika tizimlari-yorug&#39;lik nurlanishining yo&#39;nalishi uchun javobgardir; * indikator-datchikning ishlashga tayyorligini ko&#39;rsatadi. Qabul qilgich tarkibiga quyidagilar kiradi: * optika-yorug&#39;lik nurini transduserga qabul qilish va uzatish uchun javobgardir; * fotodetektor-yorug&#39;lik nurlanishini elektr signaliga aylantiradi; * kuchaytirgich-signal intensivligini qurilma &#34;o&#39;qishi&#34; mumkin bo&#39;lgan qiymatga oshiradi; * chegara elementi-kommutatsiya signalining old tomonining tikligini boshqarish; * elektron kalit-qisqa tutashuvlar va ortiqcha yuklarning paydo bo&#39;lishining oldini oladi; * rang ko&#39;rsatkichi-datchikning belgilangan parametrlarini ko&#39;rsatadi. Rang indikatori datchikning quyidagi ish rejimlarini ko&#39;rsatadi: * yorqinlik yo&#39;q-signal yo&#39;q; * yashil rang - qurilma signal qabul qilingandan so&#39;ng faollashadi, uning intensivligi belgilangan parametrlarga mos keladi; * sariq va qizil-signal darajasining oshishini ko&#39;rsatadi. Agar biz optik datchiklarning ixtisoslashgan turlarini (bo&#39;shliqlar va boshqalar) hisobga olmasak, unda ushbu qurilmalarni dizaynga qarab taxminan 2 turga bo&#39;lish mumkin: silindrsimon va to&#39;rtburchaklar korpus bilan. Ushbu xususiyat qurilmalarni tanlashni sezilarli darajada osonlashtiradi. Optik datchiklarning turlari Optik datchiklar keng ko&#39;lamli muammolarni hal qilish uchun ishlatiladi. Shu munosabat bilan, qurilmani sotib olishdan oldin siz qaror qilishingiz kerak: * qurilmaning ishlash shartlari; * qurilma ega bo&#39;lishi kerak bo&#39;lgan funktsiyalar. Ishning xususiyatlariga qarab optik datchiklar 3 turga bo&#39;linadi. To&#39;siq To&#39;siq tipidagi datchiklar nostandart ishlash printsipi bilan ajralib turadi. Qurilmani faollashtirish uchun qabul qilgich va transmitter bir-biriga qarama-qarshi o&#39;rnatilishi kerak. Faqat ushbu shart bajarilganda, yorug&#39;lik nuri qurilmaga tushadi. Agar qabul qilgich va transmitter o&#39;rtasida to&#39;siq paydo bo&#39;lsa (shuning uchun qurilma nomi), u holda datchik tegishli signalni beradi. Ushbu xususiyat tufayli ular hududni uzoq masofada boshqarishga qodir. Shu bilan birga, to&#39;siq datchiklari yuqori samaradorlikni namoyish etadi. Xususan, suyuqlik tomchilari va chang qurilmaning ishlashiga ta&#39;sir qilmaydi. To&#39;siq datchiklarining kamchiliklari orasida quyidagilar mavjud: * o&#39;rnatishning murakkabligi (qabul qilgich va datchik orasidagi uzoq masofa tufayli ko&#39;plab elektr simlarini yotqizish kerak); * qabul qilgich va transmitter bir-biriga nisbatan mos ravishda joylashtirilishi kerak (aks holda qurilma ishlamaydi); * agar qurilma yuqori aks ettiruvchi narsalarga ta&#39;sir qilsa, qurilma noto&#39;g&#39;ri signal beradi; * shaffof narsa diapazonga kirganda datchik ishlamaydi. Oxirgi 2 kamchilikni sezgirlik regulyatorining o&#39;rnini mos ravishda o&#39;zgartirish orqali bartaraf etish mumkin. Bunday holda, qurilma shunday sozlanishi kerakki, nurning diametri boshqariladigan zonaga kiradigan ob&#39;ektning o&#39;lchamidan oshib ketadi. To&#39;siq tipidagi datchiklar bunday qurilmalarning eng ishonchli turi ekanligiga ishoniladi. Bu katta maydon hududlarini nazorat qila oladigan va shovqinsiz ishlaydigan qurilmalarning yuqori samaradorligi bilan bog&#39;liq. Ushbu turdagi qurilmalar uchun qabul qilgich va Transmitterni bir-biridan 10 metr masofada joylashtirishga ruxsat beriladi. Ikkinchisiga oziq-ovqat etkazib berilishi kerak. To&#39;siq tipidagi asboblardagi transmitter faqat yorug&#39;lik nurini uzatadi. Ushbu qurilma sozlashni talab qilmaydi. Datchikning sezgirligi va boshqa parametrlari qabul qilgichda sozlanishi. Uskunaning belgilangan parametrlar doirasida ishlashi uchun hududga bitta to&#39;plamdan qabul qiluvchi va Transmitterni o&#39;rnatish kerak. Turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan komponentlar bir-biri bilan ishlashga qodir emas. To&#39;siq tipidagi datchiklar asosan qo&#39;riqlanadigan hududlarda qo&#39;llaniladi. Sanoat korxonalarida boshqa turdagi qurilmalar o&#39;rnatiladi. Diffuz datchiklar Diffuz turdagi datchiklar uchun qabul qilgich va transmitter bir xil holatda joylashgan. Ushbu qurilmaning ishlash printsipi oyna tasviriga asoslangan. Ushbu jarayonning mohiyati quyidagicha: transmitter yorug&#39;lik nurini chiqaradi, u ob&#39;ektga tushganda turli yo&#39;nalishlarda tarqaladi. Bunday to&#39;lqinlarning bir qismi datchikga qaytib, qabul qiluvchiga etib boradi. Bunday holda, qurilma faollashadi. Diffuz turdagi qurilmalarning asosiy kamchiligi shundaki, datchiklar past aks ettiruvchi ob&#39;ektlarni aniqlay olmaydi. Bunday holatlar uchun fonni bostiradigan kalitlar qo&#39;llaniladi. Ikkinchi kamchilik-bu kichik nazorat maydoni. Qurilmalar zonada 50 sm masofada ishlaydi, ammo to&#39;g&#39;ri sozlangan bo&#39;lsa, diffuz datchiklar darhol boshqariladigan hududda paydo bo&#39;ladigan narsalarni aniqlay oladi. O&#39;rnatish qoidalari Datchik o&#39;rnatiladigan joyni aniqlash uchun siz toza qog&#39;oz varag&#39;ini olib, uni datchik yoniga sekin surishingiz kerak. Qurilma yoqilgan bo&#39;lishi kerak: * agar varaq 10x10 sm bo&#39;lsa, 40 sm gacha bo&#39;lgan masofa; * agar varaqning o&#39;lchamlari 20x20 sm bo&#39;lsa, 40 sm dan ortiq masofa. Qurilmani aniqroq sozlash uchun materiallarning aks ettiruvchi xususiyatlarini ko&#39;rsatadigan maxsus jadval qo&#39;llaniladi. Ushbu ro&#39;yxatdagi koeffitsientlar asosida qurilma sozlanadi. Refleks datchiklari Ushbu turdagi datchiklar yorug&#39;lik nurini reflektordan aks ettirganda faollashadi, shundan so&#39;ng u qabul qiluvchiga tushadi. Ob&#39;ekt boshqariladigan zonadan chiqib ketganda, qurilma qayta yoqiladi. Refleks datchiklari 10 metrgacha ishlaydi. Shu bilan birga, ushbu qurilma katta hududni boshqarishga qodir, ammo keyin uning samaradorligi pasayadi. Buning sababi shundaki, masofa oshgani sayin, tebranish yoki chang tufayli yorug&#39;lik nurlari yo&#39;nalishi o&#39;zgarishi ehtimoli ortadi. Qabul qilgich va transmitter bir xil korpusga joylashtirilgan refleks datchiklari shaffof narsalarni taniy oladi. Bunday qurilmalar ko&#39;pincha konveyerning tarkibiy qismlaridan biri sifatida ishlatiladi. Datchik mahsulot ma&#39;lum bir nuqtaga urilgan vaqtni qayd qiladi va mahsulot nazorat zonasidan chiqib ketishini bildiradi. Maxsus datchiklar Optik datchik modellari ro&#39;yxati berilgan turlar bilan cheklanmaydi. Ushbu qurilmalar quyidagi turlarga bo&#39;linadi: Yorug&#39;lik panjarasi.  Qurilma bir-biridan ma&#39;lum masofada joylashgan ikkita plastinka shaklida taqdim etiladi. Bir tomondan fotodiodlar, boshqa tomondan ledlar joylashtirilgan. Ushbu elementlar orasidagi yorug&#39;lik to&#39;lqini bir-biriga mos kelganda, kompyuter ob&#39;ektning kengligi yoki balandligini aniqlay oladigan signal beriladi.   Ushbu turdagi qurilmalar odamlarning kirib kelishidan himoyalangan hududlarda qo&#39;llaniladi. Dizayn ikkita refleks datchiki va alohida tekshirgichni birlashtiradi. Ushbu xususiyat tufayli uskunani o&#39;rnatish qiyin.  Lazer tizimi . Bunday datchik nafaqat ob&#39;ektning boshqariladigan hududda paydo bo&#39;lishini qayd etish, balki unga aniq masofani ham aniqlashga qodir. Ikkinchisi o&#39;rnatilgan elektronika tufayli mumkin.  Optik tolali datchik.  Ushbu qurilma bir-biridan ma&#39;lum masofada o&#39;rnatilgan va bir-biriga optik tolali ulangan bir nechta qurilmalarni birlashtiradi. Odatda bunday datchikning dizaynida plastik fiberlar ishlatiladi. Ushbu turdagi qurilmalar asosan tor nazorat zonasi va shikastlanish xavfi yuqori bo&#39;lgan joylarda o&#39;rnatiladi. Bundan tashqari, bunday datchiklar doimiy namlik va kuchli tebranish sharoitida qo&#39;llaniladi.  Analog datchik . Bu optik chiqish datchiki. Ushbu turdagi qurilmalar lazer qurilmalariga o&#39;xshash algoritm bo&#39;yicha ishlaydi.  Datchiklarning bunday xilma-xilligi tufayli siz yuqori ixtisoslashgan vazifalarni o&#39;z ichiga olgan asboblarni tanlashingiz mumkin . O&#39;rnatish joyi bo&#39;yicha tasniflash Bo&#39;shliqlar. Bu alohida datchik emas, balki emitent bilan bir xil platformaga o&#39;rnatilgan qabul qiluvchilar tizimi. Bunday qurilmalar u shaklidagi korpus bilan yopiladi. Yoriq qabul qiluvchilar konveyerlarda yoki boshqa shunga o&#39;xshash joylarda tez harakatlanadigan narsalarni nazorat qilish uchun ishlatiladi. Ushbu qurilmalar qulay dizayni bilan ajralib turadi, chunki ishlash uchun faqat bitta kabelni yotqizish kerak.  To&#39;rtburchaklar. Dizayn xususiyatlari tufayli bunday datchiklar ko&#39;pincha sovutish tizimi bilan jihozlangan, bu esa qurilmalardan foydalanish sohasini kengaytiradi. Xususan, qurilmalar issiqlik chiqaradigan narsalar bilan o&#39;rnatilishi mumkin. To&#39;rtburchaklar datchiklar yuqori aniqlikdagi optika bilan to&#39;ldiriladi, bu sizga tez harakatlanadigan narsalarni hisoblash imkonini beradi va mustahkam dizayni bilan ajralib turadi.  Silindrsimon datchiklar. Tashqi tomondan, bunday qurilmalar shamga o&#39;xshaydi. Ular mahkamlash plitalari, siqish bloklari va burchaklar bilan jihozlangan. Optik datchiklar ixcham o&#39;lchamlari bilan ajralib turadi, bu esa asboblarni o&#39;rnatishni osonlashtiradi. Qo&#39;llash doirasini kengaytirish uchun ishlab chiqaruvchilar bunday qurilmalarni masofaviy modullar bilan to&#39;ldiradilar.   Optik datchiklarni qo&#39;llash sohasi Ob&#39;ektlarning mavjudligini aniqlash uchun optik datchiklar qo&#39;llaniladi. Ushbu qurilmalar quyidagilarga imkon beradi: * ob&#39;ektga masofani belgilang; * ob&#39;ektning o&#39;lchamlarini aniqlang; * shaffoflik darajasini aniqlang; * ob&#39;ektning rangini bilib oling. Odatda optik datchiklar signalizatsiya tizimlari, yoritishni boshqarish yoki masofadan boshqarish moslamalari bilan birlashtiriladi. Uzoq umr ko&#39;rishni ta&#39;minlaydigan oddiy dizaynga qaramay, qurilmalar o&#39;lchovlarning yuqori aniqligini namoyish etadi. Shu bilan birga, kodlangan signaldan foydalangan holda datchiklar qurilmalarning ishlashiga tashqi ta&#39;sir xavfini minimallashtiradi. Ko&#39;pincha, ushbu turdagi qurilmalar xavfsizlik tizimlari bilan birgalikda ishlatiladi. Bunday holda, datchiklar hududdagi harakatni qayd etish uchun ishlatiladi. Shuningdek, qurilmalar avtomatik uskunalarni boshqarish tizimlarining bir qismidir. Optik datchiklar yuqori tezlikda harakatlanadigan narsalarni o&#39;lchashda yuqori aniqlikni namoyish etadi. Shuning uchun ushbu qurilmalar har xil turdagi dvigatellarning aylanish sonini hisoblash va suyuqlik darajasini baholash uchun ishlatiladi. Ikkala holatda ham datchiklar asosan sanoat korxonalarida qo&#39;llaniladi. Fotodiod  (foto... va ...diod) - optik nurlanish taʼsirida bir tomonlama fotooʻtkazuvchanlik xossasiga ega boʻlgan yarimoʻtkazgichli diod; fotoelektronika vositasi.F. elektronkovak (r—p) oʻtishli yarimutkazgichli kristalldan iborat. Unda ikkita metall chiqish (biri r, ikkinchisi p sohadan) boʻlib, metall yoki plastmassali himoya korpusiga oʻrnatilgan. r—p oʻtishli F.da yorugʻlik elektronkovak oʻtishga darcha orkali tushadi. Bunda qoʻshimcha elektron va kovaklar soni hosil boʻladi. F. ikki ish rejimida ishlaydi: fotodiod rejimida F. tashki zanjirida r—p oʻtishdan hosil boʻladigan oʻzgarmas tok mavjud, ventil rejimida bunday tok boʻlmaydi. F.ning integral sezgirligi — 20 mkA/lm, inersionligi <10 ne. F. fotodiod rejimida fotorezistorpek F. zanjirdagi elektr tokini boshkarishda, ventil rejimida esa fotoelementga oʻxshash foto elektr yurituvchi kuch generatori sifatida, tasvirlarni uzatishda nurlanish detektori sifatida, optik axborotlarni qabul qilish, oʻlchash texnikasi va boshqa da qoʻllaniladi. Yorugʻlikka bogʻliq rezistorlar (LDR) sifatida ham tanilgan  fotorezistorlar  yorugʻlikning mavjudligi yoki yoʻqligini koʻrsatish yoki yorugʻlik intensivligini oʻlchash uchun ishlatiladigan yorugʻlikka sezgir qurilmalardir. Zulmatda ularning qarshiligi juda yuqori, baʼzan 1 MŌ gacha, lekin LDR sensori yorugʻlikka taʼsir qilganda, qarshilik yorugʻlik intensivligiga qarab, hatto bir necha ohmgacha keskin pasayadi . LDRlar qoʻllaniladigan yorugʻlikning toʻlqin uzunligiga qarab oʻzgarib turadigan sezgirlikka ega va chiziqli boʻlmagan qurilmalardir. Ular koʻplab ilovalarda qoʻllaniladi, ammo bu yorugʻlikni sezish funktsiyasi koʻpincha fotodiodlar va fototransistorlar kabi boshqa qurilmalar tomonidan amalga oshiriladi. Baʼzi mamlakatlar ekologik xavfsizlik nuqtai nazaridan qoʻrgʻoshin yoki kadmiydan tayyorlangan LDRlarni taqiqlagan. Qurilma va prinsip. Datchik uchta komponentdan iborat: nurlatuvchi,  qabul qiluvchi  va boshqaruv moslamasi (linzalar,  optik tolalar , prizma va boshqalar)  . Qabul ko&#39;rinadigan,  infraqizil  yoki  ultrabinafsha diapazonlarida  nurlatuvchidan elektromagnit to&#39;lqinlarni qayd qiladi va bu yerda optik signal elektr signaliga aylanadi. Ishlatilishi Jismlarning holatini va harakatini aniqlanishida, sirt notekisligini, spektrometriyani , deformatsiyani va  kuchlanishni   [6]  o`lchanishida, haroratni kuzatishda qo&#39;llaniladi. Optik datchiklar shaffof va yarim-shaffof ob&#39;ektlarni, suv bug&#39;ini, tutunni,  aerozollarni aniqlashda yordam  beradi. Optik datchiklar jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlarining ajralmas qismi sifatida , ob&#39;ektlarning mavjudligi va sonini hisoblash, ularning yuzasida stikerlar, yozuvlar yoki teglar mavjudligini aniqlash, ob&#39;ektlarni joylashtirish va saralash uchun keng qo&#39;llaniladi. Optik datchiklar yordamida siz masofani, o&#39;lchamlarini, darajasini,  rangi  va shaffoflik darajasini nazorat qilishingiz mumkin. Ular avtomatik yoritishni boshqarish tizimlariga, masofadan boshqarish moslamalariga o&#39;rnatiladi, xavfsizlik tizimlarida qo&#39;llaniladi. Biotibbiyot  optik datchiklari turlari . Avtomatika va telemexanika tizimlarida datchiklar boshlang&#39;ich yoki o&#39;lchagich element vazifalarini bajarishadi. Ular yordamida avtomatik tizimlar tashqi axborotni olishadi. Datchiklarning aniq va ishonchli ishi, butun tizim ishini tegishli asosiy ko&#39;rsatkichlarini belgilab beradi. Datchiklar yuqori ta&#39;sirchanlik (sezgirlik) va aniqlikka, uzoq xizmat muddati va ishda beshikastlikka, kichik o&#39;lcham va og&#39;irlikka, hamda past narxga ega bo&#39;lishlari kerak. Dаtchiklаr turidаn qаt`iy nаzаr ulаrgа quyidаgi аsоsiy tеxnik tаlаblаr qo’yilаdi: аniqlik, sеzgirlik, tеzkоrlilik, ishоnchlilik, nаrxi, o’lchаmlаri, оg’irligi. Shartli  ravishda , datchiklarni qabul qiluvchi, oraliq va ijrochi qismlardan iborat deb hisoblash mumkin.  Qabul qiluvchi qismi , kirish  x  miqdorini o&#39;zgarishiga ta&#39;sirlanib, uni qandaydir  oraliq  miqdorga o&#39;zgartiradi. Bu miqdor, shunga o&#39;xshash fizikaviy miqdorning etalon (namuna) qiymati bilan taqqoslanadi. So&#39;ngra esa, bu datchikni  ijrochi  qismiga   tasir etib, chiqish y signalini shakllantiradi.  Kirish x miqdorini fizikaviy tarkibiga  qarab–elektr, issiqlik, mexanik, optik, akusti suyuqlik va gaz datchiklarini ajratishadi. Elektr datchiklar–tok, kuchlanish, quvvat, chastota,  magnit oqimni ; issiqlik datchiklar–harorat va issiqlik miqdorini; mexanik datchiklar–kuch, bosim, siljish, tezlik, tezlanish; optik datchiklar–nur kuchi, yoritilishni; akustik datchiklar–tovush kuchi, uni chastotasi,  quvvatini ; suyuqlik va gaz datchiklari-bosim va tezlikni o&#39;lchashadi. Har bir turdagi datchiklarni, o&#39;z navbatida,  qabul qiluvchi qismining ishlash prinsipi  bo&#39;yicha ham tasniflashadi, ya‟ni guruhlarga bo&#39;lishadi. Masalan,  optik datchiklar , fotoelektrik, fotoximik, fototermik va fotomexanik guruhlarga bo&#39;lishadi. Datchiklarni boshqacha turi,  chiqish u miqdorini fizikaviy tabiatiga  qarab ham belgilanadi. Chiqish miqdori–elektr bo&#39;lgan  datchiklar , yani qarshilik, induktivlik, sig&#39;im, tok, kuchlanish, faza, chastota datchiklari eng ko&#39;p tarqalgan. Datchiklarning turlari. Datchiklar  kirish x signalini son va turi bo&#39;yicha o&#39;zgartirishiga  qarab ham, ayrim guruhlarga ajratiladi. Kirish signalini bevosita o&#39;zgartiradigan datchiklar, kirish  x  signalni  bevosita chiqish   y  signaliga o&#39;zgartiradi. Bunday datchiklar qulay, chunki oraliq o&#39;zgartiruvchi qismlarga hojati bo&#39;lmaydi. Oraliq o&#39;zgartiruvchi qismlarga ega datchiklarda, signalni bir necha marta o&#39;zgarishi murakkabliklarga, ma‟lum darajada aniqlikni yo&#39;qolishiga olib keladi.  x-y  o&#39;zgartirishning ko&#39;rinishi bo&#39;yicha, datchiklar ikki guruhga: uzluksiz va diskret (uzlukli) o&#39;zgartiruvchilarga bo&#39;linishadi. Uzluksiz o&#39;zgaradigan datchiklar o’lchagich bo&#39;lib hisoblanadi. Ularda  x  ning uzluksiz o&#39;zgarishiga, y  ni uzluksiz o&#39;zgarishi to&#39;g&#39;ri keladi. Ko&#39;pincha, diskret ishlaydigan datchiklar diskret ob‟ektlar holatini, ya‟ni chekli holatga ega ob‟ektlarni nazorat qilishadi. Nazorat qilinadigan ko&#39;pchilik ob‟ektlar ikki pozisiyaga ega , yani « ulangan » va « uzilgan » holatlarga ega bo&#39;lishadi. Ana shu sababli, diskret datchiklar, chiqish miqdorlari  y=0  yoki  y=1  bo&#39;ladigan ikkilik axborot datchiklari hisoblanishadi. Bevosita o&#39;zgartiradigan datchiklar.  Bevosita o&#39;zgartirgich datchikka misol bo&#39;lib, tenzodatchik, termo (issiqlik)  datchiklar , induktiv datchiklar, sig&#39;im datchiklar, optik datchiklari va x.k. hisoblanadi. E’tiboringiz uchun Rahmat.

O'xshashlar

Tanometr tuzilishi va ishlash prinsipi
Korneotopografning tuzilishi, ishlash prinsipi. Korneotopografning optikasi
Kolposkop, kolonoskop va irrigoskopning tuzilishi va ishlash prinsipi
Elektrokardiograf apparatining ishlash prinsipi
Elektokardiografning tuzulishi ishlash prinsipi