logo

Қон томирлар патологияси. Томир аномалиялари. Гипертензия. Атеросклероз. Аневризмалар. Юрак патологияси Туғма юрак пороклари. ЮИК

Yuklangan vaqt:

30.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13170.1328125 KB
ПАТОЛОГИК АНАТОМИЯ “ Қон томирлар патологияси. Томир аномалиялари. Гипертензия. Атеросклероз. Аневризмалар. Юрак патологияси Туғма юрак пороклари. ЮИК” . Қон томирлар турлари ва деворининг гистологик тузилиши Аорта Артерия Капилляр Қон томирлар патологияси. Томир аномалияси • Томир аномалиялари - МКБ-10 бўйича: • D18 – гемангиома ва лимфангиома (барчаси) • D27.8 – Периферик томирлар бошқа аномалиялари • D27.3 – Артериовеноз мальформация • D87.2 – қўл-оёқлар томирлари аномалияси. • Томир аномалиялари оддий нордан бошлаб, ўсмагача бўлиши мумкин. • ТА –бу маҳаллий қон ва лимфа томирлар нуқсонидир. • Туғма гемангиома икки хил бўлади: тез инвалюцияга учрайдиган ва инвалюцияланмайдиган гемангиома. Кўпинча юз ва бўйин соҳада жойлашади. Биринчи тури 14- ойликга қадар йўқолади. Иккинчиси – телеангиоэктазия кўринида сақланиб қолади. Томирлар мальформацияси • Томирлар мальформацияси, бу – томирлар тўри ривожланишининг хатолиги ҳисобланади. Турлари: секин, тез ва мураккаб кечадиган ТМ бўлинади. • Секин ТМ – капилляр М бўлиб, терида ясси қизил доғлар пайдо қилади, вақт ўтиши билан оқаради ва йўқолиб кетади. • Тез ва мураккаб кечувчиси • артерия мальформацияси • бўлиб, бир умрга сақланиб • қолади, лекин ривожланмай • ди ва катталашмайди. Аневризма – деворининг юпқалашиши ва чўзилишидан томирнинг кенгайиши Сабаби: туғма ёки орттирилган ҳолда томир девори ўрта - мушак қатламининг нуқсони Юрак аневризмаси – трансмурал инфарктдан кейин чандиқ тўқиманинг чўзилишидан бўлади. Сабаблари: Аорта аневризмаси – атеросклероз, гипертония касаллиги, сифилисда. Периферик артериялар аневризмаси – артериосклероз, травма, эрозия, гипертонияда ТОМИР КАСАЛЛИКЛАРИ - АТЕРОСКЛЕРОЗ  АТЕРОСКЛЕРОЗ – (юнонча athere – бўтқа ва sklerosis – бириктирувчи тўқима ўсиши), бу – ёғ ва оқсиллар алмашинуви бузилиши оқибатида эластик ва мушак-эластик типдаги артериялар интимасида липидлар ва оқсиллар тўпланиши, бўтқа пайдо бўлиши ва унга жавобан бириктирувчи тўқима ўсиши билан давом этадиган сурункали касаллик ҳисобланади.  АТЕРОСКЛЕРОЗ артериялар девори склерозланиш касалликларидан бири бўлиб, “метаболик атериосклероз” ҳисобланади.  АРТЕРИОСКЛЕРОЗнинг этиологик, патогенетик ва морфологик белгилари бўйича турлари:  1) АТЕРОСКЛЕРОЗ (метаболик артериосклероз).  2) АРТЕРИОЛОСКЛЕРОЗ (гипертония касаллигида).  3) ЯЛЛИҒЛАНИШЛИ АРТЕРИОСКЛЕРОЗ (захм ва сил - да).  4) АЛЛЕРГИК АРТЕРИОСКЛЕРОЗ (тугунчали периартериит).  5) ТОКСИК АРТЕРИОСКЛЕРОЗ (адреналинли).  6) АРТЕРИЯ ДЕВОРИ ЎРТА ҚАВАТИНИНГ 1-ЧИ КАЛЬЦИНОЗИ.  7) ҚАРИЛИК АРТЕРИОСКЛЕРОЗИ. Метаболик омиллар (гиперлипидемия) Артериал гипертония (гемодинамик омил) Ирсий ва этник омиллар (оилавий гиперхолестеринемия) Рухий зўриқишлар ва толиқишлар (нервно- метаболик назария)Гормонал омиллар (Қандли диабет, гипотиреоз) Артерия девори ҳолати (инфекция, интоксикация, гипертензия) АТЕРОСКЛЕРОЗ – ХАВФЛИ ОМИЛЛАРИ Атеросклерок пилакчалар пайдо бўлиши, томир бўшлиғининг торайиши (ишемия).“ Аthere” атрофида макрофагал реакция ва бириктирувчи тўқима ўсиши (sclerosis – склероз)Интимага ёғлар шимилиб, бўтқасимон (athere) ёғли-оқсилли детрит пайдо бўлиши. Артерия интимасида ўтказувчанлик ошиши, мукоид бўкиш, ритмик тузилмалар пайдо бўлиши АТЕРОСКЛЕРОЗ – МОРФОГЕНЕЗИ МАКРОСКОПИК ДАВРЛАРИ 1. Ёғли томчи ва чизиқлар 2. Фиброз пилакчалар 3. Яраланиш ва асоратланиш 4. Атерокальциноз МИКРОСКОПИК ДАВРЛАРИ 1 • Липидланишгача даври 2 • Липидоз 3 • Липосклероз 4 • Атероматоз 5 • Яраланиш 6 • Атерокальциноз АТЕРОСКЛЕРОЗ – МОРФОЛОГИЯСИ МАКРОСКОПИК ДАВРЛАРИ 1. Ёғли томчи ва чизиқлар 2. Фиброз пилакчалар 3. Яраланиш ва асоратланиш 4. Атерокальциноз АТЕРОСКЛЕРОЗ – МОРФОЛОГИЯСИ МИКРОСКОПИК ДАВРЛАРИ 1 • Липидланишгача даври 2 • Липидоз 3 • Липосклероз 4 • Атероматоз 5 • Яраланиш 6 • Атерокальциноз АТЕРОСКЛЕРОЗ – МОРФОЛОГИЯСИ АТЕРОСКЛЕРОЗНИНГ КЛИНИК- МОРФОЛОГИК ФОРМАЛАРИ Аорта атеросклерози Церебрал артериялар атеросклерози Мезентериал артериялар атеросклерозиОёқ артериялари атеросклерозиБуйрак артериялари атеросклерози Тож артериялар атеросклерози АТЕРОСКЛЕРОЗ – МОРФОЛОГИЯСИ • Аорта атеросклерози, энг кўп учрайдиган формаси. • Аортанинг қорин қисмида устун туради ва яраланиш, атерокальцинозгача етади. • Тромбоз, тромбоэмболия, буйрак инфаркти, ичак ва оёқ гангренаси билан асоратланади. • Аорта девори кенгайиб аневризма ривожланади, у ёрилиб, қон кетишдан ўлади. • Аорта айри қисми атеросклерози Лериш синдромига олиб келади. АОРТА АТЕРОСКЛЕРОЗИ • Уйқи, вертебрал, мия асоси, ўрта, олдинги ва орқа мия артериялари атеросклерозидир. • Бу артерияларда тромбоз ривожланиб, миянинг ишемик инфарктига олиб келади. • Кўпинча кулранг илвиллаш, баъзида қон қуйилиш билан намоён бўлади. • Бош миянинг суринкали ишемияси атеросклеротик ақлнинг бузилишига олиб келади. БОШ МИЯ АРТЕРИЯСИ АТЕРОСКЛЕРОЗИ • Атеросклероз буйрак артерия- сининг аортадан ажралган ёки иккига бўлинган қисмида ривожланади. • Кўпинча бир, баъзида икки томонлама буйракнинг ўткир ёки сурункали ишемиясига олиб келади. • Панасимон инфаркт ва оқибатда чандиқ (склероз) ривожланади. • Буйракнинг йирик бўлакли бирламчи бужмайиши, нефросчклероз билан тугайди. БУЙРАК АРТЕРИЯСИ АТЕРОСКЛЕРОЗИ • Ёнбош ва сон артериялари атеросклерози узоқ вақт симптомсиз кечади. • Суринкали ишемия оқибатида мушаклар атрофияси, оёқларнинг совиши, юрганда оғриши кузатилади. • Тромбоз оқибатида оёқ гангренаси ривожланади. • Мезентериал артерия атеросклерозида – ичак гангренаси кузатилади. АТЕРОСКЛЕРОЗ – клиник-морфологик формалари ГИПЕРТОНИЯ КАСАЛЛИГИ • Гипертония касаллиги, клиник жиҳатдан юқори ва турғун артериал босим билан, морфологик жиҳатдан артерия ва артериолаларнинг торайиши, склерози ва гиалинози билан давом этадиган суринкали касалликдир. • Психоэмоционал доиранинг сўриқиш касаллиги ҳисобланади. • Симптоматик гипертония ҳолатларининг сабаблари, турлари: • 1) МНС касалликлари: энцефалит, полиомиелит, ўсма, травма. • 2) Эндокрин касалликлар: буйрак усти бези, гипофиз ва параганглий ўсмалари. Эндокрин-секцуал гипертония. • 3) Буйрак касалликлари: гломерулонефрит, пиелонефрит, нефросклероз, диабетик нефропатия, буйрак поликистози. • 4) Томир касалликлари: атеросклероз, системали васкулит. ГИПЕРТОНИЯ КАСАЛЛИГИ ПАТОГЕНЕЗИ Психоэмоционал зўриқиш ва томирлар регуляцияси маркази истоўенияси Рефлектор омиллар: каротид синус, аорта ёйи ва симпатик нерв тизими қўзғалиши Гуморал омиллар: гипофиз,буйрак усти бези, ренин-гипертензив тизим фаоллашуви, буйрак ишемияси, юкстагломеруляр ҳуж. гиперплазияси Буйрак артерияси торайиши, ренин гиперсекрецияси Ангиотензин секрецияси Альдестерон гиперсекрециясиАртерия деворининг прессор омилларга сезувчанлигиАртериолалар торайиши Буйрак гипертонияси 3. Аъзоларнинг иккиламчи ўзгаришлари даври Қон қуйилишлар, дисциркулятор некрозлар, инфарктлар Аъзолар паренхимаси атрофияси, стромасининг склерози2. Артерияларнинг тарқоқ ўзгариш даври Артериолалар девори плазморрагия, фибриноид бўкиш ва гиалинози Юрак гипертрофияси 900 г.гача1. Доклиник – функционал даври Артериолалар девори мушак ва эластик қаватлари гипертрофияси Юрак чап қоринчаси компенсатор гипертрофиясиГИПЕРТОНИЯ КАСАЛЛИГИ МОРФОЛОГИЯСИ ГИПЕРТОНИЯНИНГ КЛИНИК- МОРФОЛОГИК ФОРМАЛАРИ ЮРАК ФОРМАСИ, Бу – Юрак ишемик касаллиги МИЯ ФОРМАСИ Гематома, геморрагик инсульт, ишемик инсульт БУЙРАК ФОРМАСИ Буйрак инфарктлари, артерионекрози, бирламчи бужмайиши 1. Тож артерия тромбози 2. Тож артерия тромбоэмболияси 3. Тож артерия турғун спазми ЮИК – МИОКАРД ИНФАРКТИНИНГ БЕВОСИТА САБАБЛАРИ  ЮИК – ПАТОГЕНЕТИК ОМИЛЛАРИ ЮИК 1. Гиперлипидемия 2. Аретриал гипертония 3. Ортиқча вазн 4. Кам харакатланиш5. Чекиш6. Қандли диабет 7. Сийдик кислотали диатез29 06 • РИВОЖЛАНИШ ВАҚТИ БЎЙИЧА: • 1. Ўткир бирламчи инфаркт • 2. Рецидивланган инфаркт (1-инфарктдан кейин 8 хафта ичида қайталаниши). • 3. Қайталама инфаркт (8 хафтадан кейин қайталаниш). • МИОКАРД ИНФАРКТИНИНГ ЖОЙЛАНИШИ БЎЙИЧА: • 1. Субэндокардиал. • 2. Субэпикардиал. • 3. Интрамурал. • 4. Трансмурал. ЮИК – миокард инфарктининг морфологик турлари • МИ ЛОКАЛИЗАЦИЯСИ • Инфаркт асосан чап қоринча чўққиси, олдинги, ёнбош девори, ҳамда қоринчалар аро деворда жойлашади. • Атеросклероз билан кўпинча чап тож артериясининг иккала тормоғи ҳам кўп касалланади. • Чап тож артериясининг олдинги қоринчалар аро тармоғи майдонида ИНФАРКТ КЎП УЧРАЙДИ. • Ўнг тож артерия атеросклероз билан кам шикастланади. ЮИК – миокард инфарктининг жойланиши • 1. ИШЕМИЯ ДАВРИ • Бу давр бошланғич 18-24 соатга тўғри келади. • Бунда инфаркт ўчоғини кўз билан аниқлаб бўлмайди. • Микроскоп остида 6-8- соатларда томирлар кенгайиши, эритроцитлар стази ва глико- геннинг йўқолиши кузатилади • 10-18-соатларда қон қуйилиш, лейкодиапедез, мушак толаларида кўндаланг тарғиллик йўқолиши, тўқ қизил бўялиши кузатилади. ЮИК – миокард инфарктининг морфологик даврлари • 2. НЕКРОЗЛАНИШ ДАВРИ • Кўз билан қаралганда оқ-сариқ рангли баъзида қизил хошияли некроз ўчоғи аниқланади. • Микроскоп остида кўрилганда мушак толалари қалинлашган, кўндаланг тарғиллиги йўқолган, ядролари лизисланиб йўқолган. • Некроз атрофида яллиғланишли демаркация халқаси аниқланади. • Агар субэндокардиал жойлашган бўлса, эндокардда тромбоз, субэпикардиал бўлса фибринозли перикардит аниқланади. ЮИК – миокард инфарктининг морфологик даврлари • 3. ЧАНДИҚЛАНИШ ДАВРИ • Кўз билан қаралганда оқ рангли, қаттиқ, мушак қатламига кириб тарқалган ўчоқ топилади. • Микроскоп остида кўрилганда мушак толалари ўрнида бириктирувчи тўқима ўсганлиги аниқланади. • Некроз атрофида мушак толаларининг гипертрофияланганлиги кузатилади. • Йирик ўчоқли постинқаркт кардиосклероз аниқланади. ЮИК – миокард инфарктининг морфологик даврлари • 3. АСОРАТЛАРИ ВА ЎЛИМ САБАБЛАРИ • Кардиоген шок • Қоринчалар фибрилляцияси • Ўткир юрак етишмаслиги • Қоринча ўткир аневризмаси • Миомаляция ва ёрилиш • Қоринчада тромбоз • Перикардит • Қоринча аневризмаси • Тромбоэмболиялар ЮИК – миокард инфарктининг морфологик даврлари • 3. АСОРАТЛАРИ ВА ЎЛИМ САБАБЛАРИ • Кардиоген шок • Қоринчалар фибрилляцияси • Ўткир юрак етишмаслиги • Қоринча ўткир аневризмаси • Миомаляция ва ёрилиш • Қоринчада тромбоз • Перикардит • Қоринча аневризмаси • Тромбоэмболиялар ЮИК – миокард инфарктининг морфологик даврлари