Болаларда орттирилган юрак нуқсонлари - Tibbiyot - Slaydlar

Болаларда орттирилган юрак нуқсонлари

Yuklangan vaqt:

12.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

102.0556640625 KB

Ko'chirib olish

БОЛАЛАРДА ОРТТИРИЛГАН ЮРАК НУҚСОНЛАРИ

 Митрал клапан (2 табакали) етишмовчилиги – болаларда кўп учрайдиган турларидан бири бўлиб, юрак орттирилган нуқсонлари орасида 61-70% учрайди  Митрал клапан етишмовчилигига олиб келувчи сабаблар: ревматизмдан ташқари инфекцион эндокардит, бириктирувчи тўқиманинг диффуз касалликлари, қизил югурук, системали склеродермия, дерматомиозит, ревматоид артрит. МКЕ тугма ва ирсий касалликлардан кейин ривожланиши мумкин (Марфан касаллиги, Элерса- Данлоса, Тернер синдроми, митрал клапан миксоматоз дегенерацияси, гипертрофик ва дилатацион кардиомиопатия ва бошқалар)

 Митрал клапан етишмовчилиги - ўткир чап капиляр мускулларининг зарарланиши натижасида хорда пайларининг йиртилиши узилиши, перфорация ёки клапан тавакаларининг узилиши, юракда бўладиган операциялардан келиб чиқиши мумкин. Митрал клапан етишмовчилигида клапан бужмайиши, қисқариши ва охиригача ёпилмаслиги кузатилади. Бунда клапан ости аппарати хам ўзгариши мумкин: пай иплари қисқаради, мускуллари склерозга учрайди.

 Классификация : МКЕ компенсация босқичлари.  1-босқичда -касалларда катта бўлмаган дефект кузатилади. Бу боскичда чап булмачанинг кенгайиши ва унчалик яққол бўлмаган чап қоринчанинг кенгайиши ва гепертрофияси кузатилади.  2 -босқичда чап бўлмачанинг ва чап қоринчанинг гипертрофияси ва кенгайиши яққол кўринади.  3-босқич бу босқичда юракнинг ўнг қисми хам патологик жараёнга қўшилади. Бунда кичик қон айланиш доирасида босим ошади ва ўнг қоринчанинг гипертрофияси ва дилатацияси кузатилади.

 Гемодинамика- МКЕ да доимий равишда систола вақтида чап қоринчадан чап булмачага қон кайта ўтиб туради. Чап бўлмачанинг девори гипертрофияга учрайди. Кейинчалик чап қоринча бўшлиғининг хажми ошади ва деворни гипертрофияга учрайди. Кейинчалик чап бўлмачада хам босим ошади, натижада кичик қон айланиш доирасида димланиш руй беради. Бунинг окибатида унг қоринчага хам кийинчилик тушади ва у хам гипертрофияга учрайди. Хамма бўлимларнинг катталашиши хисобига юрак катталашади. Нуқсоннинг декомпенсация босқичи ревматизм ва бошқа касалликларнинг авж олган боскичида келиб чиқади.

 Клиника: МКЕ да боскичларга булинади. (Маколкин).  1- боскичида систолик шовқин, бу шовқин юрак чўққисида яхши эшитилади.  Шовқин юрак асосида, чап қўлтик ости сохасида ва умуртка сохаларида яхши эшитилади.Чап қоринча ва чап бўлмача қисман катталашиши мумкин. 1чи тонни юрак чўққисида пасайгани эшитилади.  2- ва 3- боскичларда юрак чегараларининг яққол катталашиши кузатилади, бошида чапга кейин юқорига ва ўнгга. Юрак турткиси кучайган, чапга ва пастга йўналган бўлади. 1- тон бўғиқ, 3- тон эшитилади, ўпка артериясида 2- тонни акценти эшитилади.  Декомпенсация босқичи - 2чи тоннинг ўпка артериясида акцентининг камайиши билан кузатилади.  МКЕ да АД ва пульс ўзгармайди.

 ЭКГ да МКЕ да яққол бўлмаган формасида ўзгаришлар бўлмайди. Яққол формасида чап бўлмачанинг, чап қоринчанинг ва кейинчалик ўнг қоринчанинг гипертрофияси кўринади. Аритмиялар хам кузатилиши мумкин: экстрасистолия, бўлмача аритмияси ва б.кузатилиши мумкин.  ФКГ да юрак чўққисида 1- тон ампилитудасини камайиши кузатилади. Юқори частотали систолик шовқин аниқланади, 1- тон билан боғлиқ бўлган, бу шовқин систолани катта қисмини эгаллайди ва 2- тонга ўтувчи шовқин, 4- тон аниқланади.  Кўкрак қафаси рентгенографиясида - юракнинг катталашиши : юракнинг чап қисмининг қаттиқлашиши хисобига, яққол формаларида юракнинг ўнг қисми хисобига юрак катталашади.  ЭХОКГ да митрал клапан тавақаларининг деформацияси аниқланади, чап бўлмача ва чап қоринчанинг катталашиши ва митрал клапан регургитацияси кузатилади.

 Асорати .МКЕ да экстрасистолия ва титроқ аритмияси. Тромбоэмболик асорат кам учрайди. Инфекцион эндокардитлар хам қўшилиши мумкин.  Қиёсий ташхиси - МКЕ ни качон таққослаш керак? Қачонки у болаларда юрак чўққисида систолик шовқин эшитилса, бу шовқин капиляр мускулларнинг тонусини камайиши хисобига вужудга келса, актив реактив процесс бўлмаса, юмшок тембр шовқинидан - тана холатини ўзгариши ва жисмоний машқдан сўнг ўзгариши унинг функционал характери хисобланади

 Таққослаш диагнозини ўтказиш учун фонокардиографик текширишлар ўтказиш керак. Функционал систолик шовқин ФКГ да кечрок, органик шовқин эса 1-тондан кейин 0,02-0,08 сек. дан кейин бошланади ва кам амплитудали тебраниш ва катта бўлмаган давомийликда кечади . Бундай шовқин ўрта частотали фильтрда аниқланади. Аниқрок ташхислаш учун Rх, ЭКГ ва ЭхоЭГ ёрдам беради. Буларда гепертрофия борлиги ёки йўқлиги, ЭхоЭГ да эса митрал клапан етишмовчилиги бор ёки йўқлиги аниқланади. Систолик шовқин юрак чўққисида митрал клапан пролапси соғлом болаларда ва спортсменларда хам келиб чиқиши мумкин .

 Бу холатларда касаллик белгилари яхши кечади. Бироқ бу касаллик туғма патология билан боғлиқ, кўпроқ қиз болаларда ва Марфан, Эллерса-Данласа касаллиги ва бошқаларда намоён бўлади. МКЕ да 1-тон ўзгармаган:1чи ва 2 чи тон билан биргаликда қўшимча (систолик) тон эшитилади, қайсики бошланишида, ўртасида ва охирида систолани 3 чи даврида эшитилади. ("систолик клик") Аускультацияда бу шовқин ўзига хос охангда эшитилади.

 ЭКГ да -юрак ўқини чапга силжиши, чап ва ўнг қоринчаларнинг гипертрофияси, бўлмачаларнинг гипертрофияси, Гисс тутамини ўнг оёқчасини тўлиқ бўлмаган блокадаси, Р-Q интервални узайиши аниқланади. Тўлиқ бўлмаган атриовентрикуляр комуникациясини ташхислаш учун ЭхоКГ текширув утказиш керак.

 Кечиши ва оқибати .  МКЕ кечиши -клапан дефектига, миокард холатига ва касалликнинг босқичига боғлиқ. МКЕ биринчи клиник босқичида компенсация даври узоқ давом этиши мумкин.  Даволаш.  МКЕ давоси асосий касалликни даволашга қаратилган. Касалликнинг оғир зарарланишида касалларни хирургик даволашга йулланма берилади. Охирги 10-15 йилларда клапанни саклаб қолиш операцияси утказилмокда; аннупластикани сунъий ярим қаттиқ бўлган доирачалар ёрдамида ўтказилади.

 МИТРАЛ СТЕНОЗ  Митрал стеноз - болалар ўртасида (орттирилган юрак нуқсонлари орасида) кам учрайди ва 3,2% ташкил этади.  Митрал стеноз ревматик келиб чиқишга эга бўлган порок хисобланади. Бу порокнинг келиб чиқишига ревматизмни атипик кечиши сабаб бўлиши мумкин ва хар доим врач эътиборида бўлади. Баъзи бир холларда ревматизм бошланганига 3-5 йил бўлгандан кейин хам порок аниқланади. Митрал клапанда тавақаларнинг ёпишиши ва бир - бирига тегиб турган жойни ўсиши хам кузатилади. Бунда тавақалар қалинлашади, яссилашади ва қисқаради. Худди шундай процесс юракнинг тавақа ости структурасида хам кузатилади.Бунинг оқибатида клапан тавақаларини қоринча томонга тортилиши кузатилади ва клапан тавақаларининг пастга қараб қисқариши натижасида клапан воронкасимон кўринишга киради.  Гемодинамика : Митрал стеноз митрал етишмовчиликка қараганда кичик хавф туғдиради.

 Нормада митрал тешик хажми 4-6 м тенг.  Митрал тешик майдони 2-1,5-1 см гача қисқарганда чап бўлмачадан чап қоринчага қон ўтиши қийинлашади. Чап бўлмачага оғирлик тушади ва гипертрофияга учрайди.Чап бўлмачада босимнинг ошиши хисобига ўпка вена ва капилярларида ретроград равишда  босим ошади.Ўпка гипертрофияси ўз навбатида ўнг қоринча гипертрофияси ва дилатацияси кейинчалик ўнг қоринча етишмовчилигига сабаб бўлади.

 Митрал стеноз классификацияси  (Н.Н.Бакилев. Е.А. Дамир 1955й)  Биринчи боскич - тинч холатда хам жисмоний зўриқишдан кейин хам хансираш кузатилади.  Иккинчи босқич - жисмоний зўриқишдан кейин кичик қон айланиш доираси белгиси-хансираш вужудга келади.  Учинчи босқич- тинч холатда хансираш кузатилади ва кичик қон айланиш доираси гемодинамикаси бузилиши, катта қон айланиш доирасида веноз димланиш белгиси сифатида - жигарни катталашиши кузатилади.  Тўртинчи босқич -катта қон айланиш доирасида қон айланиш етишмовчилиги яккол намаён бўлади (жигар зич ва катталашган, асцит, шиш).  Бешинчи босқич -дистрофик боскич , қон айланиш етишмовчилиги учинчи босқичи (тасниф П.Д. Стражеско ва В.Х. Василенко бўйича).

 Клиникаси.  Стенозни бошланиши эрта даврида порок учун характерли бўлган шикоятлар бўлмайди. Кичик қон айланиш доираси гипертензияси окибатида биринчи шикоятлардан бири хансираш пайдо бўлади. Жисмоний зўриқишдан кейин кичик қон айланиш доирасида нормал қон оқиши бузилади ва бунинг оқибатида ўпкада газ алмашинуви қийинлашади. Бир хил холатларда қуруқ йўтал, қон аралаш бўлиши хам мумкин. Ўпкадан қон кетиши хам мумкин. Кейинчалик болаларда юрак сохасида оғриқ, тахикардия, хансирашни кучайиши, цианоз, физик ривожланишдан орқада қолиши кузатилади.

 Митрал стенозда объектив кўрсаткичлар касалликнинг даврига боғлиқ. Касалликнинг 2- ва 3- даврида юрак турткисини камайиши кузатилади. Присистолик даврда 54- нуқтада диастолик шовқин эшитилади. Юрак чегаралари юқорига ва ўнгга, юракнинг чап чегараси нормада бўлади.Типик ва хар доимги аускултатив белгиси бўлиб - юрак чўққисида баланд чапаксимон 1- тон эшитилади. Бошланишида бу тон присистолик бўлади. Бу тон чап ёнбошда ётган холатда кучаяди. Митрал стенознинг асосий аускультатив белгиси бўлиб ўпка артерияси сохасида 2- тоннинг патологик  акценти хисобланади, бир хил холатларда тоннинг иккиланиши, қўшилиши кузатилади, бунга сабаб аорта ва ўпка артерияси клапанларининг бир вақтда бужмайиб ёпилиши сабаб бўлади.

 Митрал стенозда максимал босим пасаяди, бунинг оқибатида кам тўлганлик пульси хосил бўлади. Қайсики бошланишда баланд кенгайган, кейинчалик 1- ва 2- ва AVL холатларда бир -биридан узайган бўлади.  V1 ва V2 да Р тишча икки фазали бўлади (+,-). Ўнг қоринча гипертрофияси симптомлари кўринади; 3, AVLда чап кўкрак холатларида чуқур S тишча. Юрак ўқини ўнгга силжиши кузатилади . ФКГ да юрак чўққисида 1- тон ампилитудасини катталашиши кузатилади. Ўпка артерияси сохасида 2- тон иккиланиши ва узайиши кузатилади. Катта амплитудали тебранишлар билан 2- тоннинг пулмонал компоненти кечади. Хар хил диастолик шовқинлар рўйхатга олинади. (при, мезо, протодиастолик шовқинлар).  ЭхоКГ да ўнг қоринча кенгайиши, чап бўлмача кенгайиши, клапанларнинг қалинлашини, клапан олд тавақаларини харакат амплитудасини камайиши, митрал клапан тавақаларини бир томонга харакатини, стеноз босқичини аниқлаш мумкин.

 Рентгенограммада- ўпка гипертензияси, чап булмача катталашиши, ўнг қоринча катталашиши, ўпка артерияси равоғини бўртиб чиқиши аниқланади. Ретгенограмма хам бошка методларга ўхшаб касалликни даврига боғлиқ.  Қиёсий ташхис ;  1 ) Чап бўлмача ўсмаси билан (миксома) - бунда ўсма митрал тешик томонга, қон оқиш йўналиши бўйлаб ўсади. Бунда ўсма митрал тешикни ёпиб қўяди ва митрал стеноз учун характерли бўлган аускультатив белгилар пайдо бўлади. Миксомада касалнинг тана холатини ўзгариши билан диастолик шовқин гох эшитилади, гохида бутунлай йўқолади. Миксомани аниқлашга ЭхоКГ катта ёрдам беради.

 Асорати.  1) Кичик қон айланиш доирасида юқори артериал гипертензия.  2) Юрак астмаси, қон туфлаш.  3) Юрак ритмини бузилиши- экстрасистолияси; мерцал аритмия ва трмбоэмболия билан боғлиқ бўлган холатлар.  Оқибати;  болаларда митрал стеноз оқибати оғиррок кечади. Чунки чап  бўлмачанинг ва ўнг қоринчанинг адаптацион менанизми унчалик ривожланмаган бўлади.

 Давоси ;  Актив ревматизм - ревматик препаратлар белгиланади. Қон айланиш етишмовчилиги даволанади. Ягона радикал даво бўлиб митрал комиссуратомия касалликнинг 3 ва 4 - босқичида ўтказилади. Охирги йилларда атривентрикуляр тешикни баллон ёрдамида кенгайтириш операцияси муваффақиятли ўтказилмоқда.

 КОМБИНИРЛАНГАН МИТРАЛ ПОРОК.  Бугунги кунга келиб болалар ўртасида кам учрамокда .Кўпроқ ўспирин ёшда учрамокда, қайсики тоза митрал етишмовчиликка стеноз хам қўшилади. Митрал пороклар қуйдагилар билан қўшилиб келиши мумкин:  1) стеноз яққол етишмовчилик билан.  2) бирданига стеноз қисман етишмовчилик билан.  3) яққол стеноз яққол етишмовчилик билан.

 Гемодинамик кўрсаткичлар бўйича- комбинациянинг 2- ва 3- вариантлари оғиррок кечади. Клиник маълумотларига ва қўшимча текшириш усулларига асосланиб у ёки бу порок устун туриши аниқланади. Бу хирургик даволаш учун катта амалий ахамиятга эга хисобланади.

Белгилари Митрал стеноз Митрал етишмовчилик Юрак чўққисида 1- тон Баланд паст Митрал клапани очилиш «шелчок»и Баланд паст ёки кузатилмайди Q-1 тон интервали узайган Ўзгармаган III-тон ФКГ да кузатилмайди яққол Систолик шовкин Паст частотали, суст ёки кузатилмайди Юқори частотали, баланд, чўққидан чап қўлтик ости сохасига тарқалади

 АОРТАЛ КЛАПАН ЕТИШМОВЧИЛИГИ  Аортал клапан етишмовчилиги -( АКЕ )- орттирилган пороклар бўйича болалар орасида 2- ўринни эгаллайди (1- ўринда эса митрал етишмовчилиги хисобланади 10 % ). Катталарда АКЕ, - Маколкин (1986) маълумотларига кўра 14 % ни ташкил этади. Кўпрок эркакларда учрайди.

 Этиологияси: АКЕ келиб чиқишига кўпрок холларда ревматик ва инфекцион эндокардитлар сабаб бўлади. Баъзи бир холатларда бириктирувчи тўқиманинг диффуз касалликларида, сифилисда, кўкрак қафаси травмасида, аортал клапан тавакаларини узилиб кетиши натижасида келиб чиқиши мумкин. АКЕ - туғма бўлиши хам мумкин, бу аортал клапан анатомияси билан боғлиқ бўлади ( икки тавақали клапан).

 Гемодинамика .  АКЕ да клапан тавақаларининг охиригача ёпилмаслиги хисобига диастола вақтида қон аортадан чап қоринчага кайтиб тушади. Диастола вактида аортадан чап қоринчага қон кайтиб ўтиши ва чапи бўлмачадан чап қоринчага қон ўтиши хисобига чап қоринчада диастолик тўлишиш руй беради ва унинг хажми ортади (юракнинг "тоноген" дилатацияси).

 Чап қоринча ишини кучайиши - чап қоринча гипертрофиясига сабаб бўлади. Миокарднинг гипертрофияси ва қоринча бўшлиғининг кенгайиши компенсатор факторнинг бошланишидан далолат беради. Чап қоринча мускулининг қисқаришини сусайиши ( ревматизмда , жисмоний зўриқишда, инфекцияларда) диастолик босим ошишига сабаб бўлади, кейинчалик бу эса чап бўлмачанинг тўлиқлигича бўшамаслигига олиб келади. Чап бўлмача кенгаяди, босим ошади, кичик қон айланиш доираси томирларида қоннинг туриб қолиш холатлари руй беради, бунинг натижасида ўнг қоринча иши кучаяди. АКЕ да декомпенсация даври биринчи навбатда юрак чап қисми етишмовчилиги хисобига, ўпка гипертензияси, кейинчалик юрак унг қисми етишмовчилиги - катта қон айланиш доирасида туриб қолиш холати хисобига келиб чиқади. АКЕ да ўткир чап қоринча етишмовчилиги юзага келиши мумкин.  АКЕ да гемодинамика бузилиши:

 Классификация  (Н.В. Орлова, Т.В. Парийская 1979 й)  Биринчи босқичда - порок компенсацияси чап қоринча ишини кучайиши хисобигаюзага келади.  Иккинчи босқичда-порок компенсациясида чап қоринча ва чап бўлмача иштирок этади.  Учинчи босқичда - порок компенсацияси ўнг қоринча ишини кучайиши хисобига руй беради.

 Клиникаси .  АКЕ ни 1 - босқичида шикоятлар бўлмайди, боланинг жисмоний ривожланишида хам ўзгаришлар булмайди. Юрак турткисини катта бўлмаган кучайиши ва кенгайиши кузатилади. Аускултацияда 3 -ва 4 - қовурға оралиғи тўш суягидан чап томонда юмшоқ, қуюлувчи аортал протодиостолик шовқин эшитилади. Перифирик симптомлар унчалик кўринмайди. Инструментал текширувлар хам кам маълумот беради.  Иккинчи ва учинчи босқичда секин-секин кучаювчи хансираш, юрак уриши тезлашиши, юракда оғриқ, ўсишдан орқада қолиш кузатилади. Периферик симптомлар аниқланади: баланд ва тез пульс, капиляр пульс. ва б. Юрак турткиси кучайган, тарқоқ, пастга ва чапга сурилган (ёки кенгайган). Юрак чегараси чапга кенгайган. Иккинчи қовурға оралиғи ўнг томонда протодиастолик шовқин эшитилади, дағал систолик шовқин хам аниқланади ( аортал стеноз). Юрак чўққисида - митрал клапан етишмовчилигида - систолик шовқин аниқланади.

 Қўшимча текширув усуллари ( ЭКГ, ФКГ, Рентгенография) АКЕ ташхисини қўйишга ёрдам беради.  Учинчи боскичда - чап булмачанинг катталашиши ва ўнг қоринча гипертрофияси аниқланади.  Диастолик артериал босимнинг пасайиши кузатилади.  Кейинчалик порокнинг декомпенсация босқичи юзага келади, бу асосан юрак етишмовчилиги - кўпинча чап қоринча етишмовчилиги типи хисобига рўй беради.

 Қиёсий ташхис : Бу нуқсоннинг тўғри этиологик ташхисини қўйиш учун авваломбор ревматик эндокардит билан инфекцион эндокардитни қиёслаш ташхисини ўтказиш керак. Агарда ревматизм ва инфекцион эндокардит билан олдин оғримаган бўлса, АКЕ ни туғма характерга эга эканлигини хам ўйлаш керак. Ташхис қўйиш учун эхокардиография ёрдам бериши мумкин.  АКЕ ни очиқ йўлини бекилмаслиги билан хам қиёслаш керак. АКЕ билан ОАП да умумий периферик симптомлар ( баланд ва тез пульс, капиляр пульс, пульс босимининг катта бўлиши) бир хил бўлади, аммо объектив кўрикда чап қоринча катталашуви АКЕ га характерли хисобланади. ОАП да эса 2- қовурға оралиғи чап  томонда узлуксиз систоладиостолик шовқин эшитилади.

 Окибати АКЕ ни оқибати касалликнинг сабабига боғлиқ. Чап қоринча ишининг тургун бўлиши хисобига бу порокда компенсация даври узоқ кечиши мумкин.  Давоси : асосий касалликни даволашга қаратилган; (қон айланиш етишмовчилигига). Бундан ташқари оператив даво хам қўлланилади. агарда операция порокнинг эрта босқичларида ўтказилса, унда операция кўрсаткичлари яхши бўлади.

 АОРТАЛ СТЕНОЗ  Аортал стеноз - орттирилган нуқсонлар ичида кам учрайди ва 1 % ни ташкил этади. ( Ланг 1958 й). Ревматик этиологияда аортал стеноз - аортал клапан етишмовчилигига қўшилади.  Аортал стенозда - аортал клапан тавақаларининг ( яримойсимон тавақаларнинг) комиссура сохасида ўзаро қўшилиши натижасида клапан тешигининг торайиши кузатилади.  Бунда систола вақтида чап қоринчадан аортага қон ўтиши қийинлашади. Бунда чап қоринча иши кучаяди ва гипертрофияга учрайди, аммо чап қоринча бўшлиғи кенгаймайди ёки озгина кенгаяди. Чап қоринчанинг қисқаришини сусайиши хисобига унинг дилатацияси ва кичик қон айланиш доирасида қон айланишининг етишмовчилиги келиб чиқади.

 Клиникаси .  Узоқ вақт шикоятлар бўлмайди. Аортал клапаннинг яққол кўринишли стенозида болалар кам қувватлиликка, юракни тез уришига, холсизликка, хансирашга шикоят қиладилар. Бундай порокларда пульс кичик, кам тўлишишга эга бўлади. Максимал артериал босим пасайган, минимал эса юқори, пульс босими эса камайган бўлади. Юрак турткиси кучайган, чапга ва пастга сурилган. Палпацияда 2- ва 3- қовурға оралигида чап томонда ёки "- қовурға оралиги унг томонда систолик титраш кузатилади. Юрак чегараси 1-2 см гача кенгайган. Аускультацияда - 2- қовурға оралиги ўнгда баланд , дагал систолик шовқин, юқорига, умурткага, юрак чўққисига яхши узатилади. Унчалик катта бўлмаган стенозда систолик шовқин қисқа ва унчалик дағал бўлмаган шовқин эшитилади.

 ЭКГ да -чап қоринча гипертрофияси ва миокард реполяризациясини бузилиш белгилари кузатилади.  ФКГ да- ромбсимон ёки тақасимон шаклга эга, юқори частотали систолик шовқин аниқланади, аортада Р -maximum шовқини эшитилади. Аортада 2- тоннинг амплитудаси пасайган бўлади.  Рентгенографияда - чап қоринча гипертрофияси белгилари кўринади. Аорта стволининг постстенотик кенгайиши белгиларини хам аниқлаш мумкин.  ЭхоКГ да аортал клапан тавақаларининг систолик кенгайиши камайганлиги белгилари кўринади. Кўпгина муаллифлар порок кечишида 5 та босқични ажратишади.  1- босқич - тўлиқ компенсация, систолик шовкин билан.  2- босқич - биринчи симптомлар  3 - босқич - коронар қон айланиш етишмовчилиги  4- босқич - чап қоринча етишмовчилиги  5 - босқич - умумий декомпенсация.

 Киёсий ташхис ни - туғма пороклар билан ўтказиш керак; аортал стеноз; идиопатик гипертрофик субаортал стеноз (қоринчалараро тўсиқнинг асимметрик гипертрофияси), улар систолик шовқин ва Р-maximum - Боткин нуқтасида эшитилиши билан кечади.  Порокнинг ревматик этиологияга эга бўлган холларда аортал стеноз - АКЕ ёки митрал порок билан билан қўшилиб келиши хам мумкин.  Асорати ; ритм ва ўтказувчанликни бузилиши. Асоратлардан энг хавфлиси бу қоринчалар фибрилясияси, бунинг оқибатида юрак тўсатдан тўхтаб қолиши мумкин.  Давоси :  Даволаш актив ревматик процессни ва қон айланиш етишмовчилигини бартараф этишга қаратилган. Оператив даволаш порок 2 ва 3 босқичда бўлганда ўтказилади.

 УЧ ТАВАҚАЛИ КЛАПАН ПОРОКЛАРИ.  Хозирги вақтда ревматизмда - уч тавақали клапан пороклари деярли учрамаяпти. Ўтган йиллар давомида бирламчи ревмокардитларда бу порок 0,6 % болаларда учраган. ( Чуракова, Зеленцкая 1968 й).  Ревматизмда уч тавақали клапан пороклари аортал ва митрал порокларидан кейин комбинирлашган холатда келиши мумкин. Уч тавақали клапан етишмовчилиги сабаби инфекцион эндокардит ва ўнг умров ости катетеризацияси бўлиши мумкин.

 Клиникаси.  Уч тавақали клапан етишмовчилигига характерли бўлган симптомлар - катта қон айланиш доирасида туриб қолиш холати ( юзнинг, лабнинг, оёқ- қўлларнинг цианози).  Хансираш, эпигастрал сохасида пулсация, бўйин веналарининг пульсацияси, жигарнинг катталашиши, асцит, шишлар, жигарнинг систолик пульсацияси. Юракнинг чегаралари кўпрок ўнгга катталашган. Аускультацияда тўш суягининг пастки четида баланд, чўзилувчан систолик шовқин эшитилади, бу шовқин ўнг қўлтик ости сохасига яхши узатилади. Бу шовқин чуқур нафас олган пайтида кучаяди.

 ЭКГ да ўнг бўлмача ишини кучайиши ва чап қоринча гипертрофияси белгилари намоён бўлади.  ФКГ - да ханжарсимон ўсиқ асосида катта частотали, лентасимон шаклга эга бўлган систолик шовқин, 2- тон ампилитудасини пасайиши намаён бўлиши мумкин.  Рентгенограмма да юракнинг ўнг қисмини катталашиши. Кичик қон айланиш доирасида туриб қолиш холати, унчалик яққол бўлмаган кўринишида намоён бўлади.

 Киёсий ташхис -уч тавақали клапан етишмовчилигини органик ёки функционал характерга эга эканлигини ажратиш керак ( юракнинг ревматик порокларида ва кардиомиопатияларда).  Клапаннинг функционал етишмовчилигида ўтказилаётган даво асосида ва қон айланишни яхшиланиши натижасида динамикада шовқин пасайиши кузатилади.  Органик етишмовчиликда - шовқин дағал ва баланд бўлади. Бундан ташқари митрал порокни ўпка гипертензияси юқори босқичида бўлган холатда – уч тавакали клапаннинг бевосита етишмовчилигига олиб келиши мумкин. Учтавақали клапан етишмовчилиги дилатацион кардиомиопатияда хам келиб чиқиши мумкин. Бунинг учун ЭхоКГ текширув усули ёрдам беради.

 Киёсий ташхис:  1) ТЮП- уч тавақали клапан аномалиялари ( учтавақали клапан атрезияси, атриовентрикуляр коммуникациялар билан таққослаш ташхисини ўтказиш керак),  2) Юрак ўсмалари билан, ўнг бўлмача миксомаси билан.  Даволаш; қон айланиш етишмовчилигини даволашга қаратилган. Оператив даво қон айланиш етишмовчилигини 3 - босқичида ўтказилади. Хар хил пластик операциялар ўтказилади (Константинов 1981 й). 

O'xshashlar

Туғма юрак нуқсонлари (пароклар)

Ортирилган юрак нуқсонлари ва юрак ишемик касаллиги

Юракда шовкин синдроми - тугма ва орттирилган юрак нуксонлари

Болаларда юрак қон – томир аъзолари тизими

Юрак аускультацияси. Норма ва патологияда юрак тонлари. Юрак шовкинлари