Ateroskleroz nima - Tibbiyot - Slaydlar

Ateroskleroz nima

Yuklangan vaqt:

11.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

540.44140625 KB

Ko'chirib olish

Reja: • 1. Ateroskleroz nima? • 2. Aterosklerozning alomatlari va belgilari. • 2.1. Yurak • 2.2. Oyoq va qo’llarda • 2.3. Bosh miya • 3. Aterosklerozning sabablari • 4. Aterosklerozning turlari • 5. Xolesterin darajasi va ateroskleroz • 6. Ateroskleroz va qandli diabed kasalligi • 7. Ateroskleroz nimasi bilan xavfli? Rivojlanish bosqichlari • 8. Ateroskleroz tashxisi • 8.1. Anamnez yig’ish • 8.2. Dastlabgi ko’rik • 8.3. Laboratoriya va instrumental usullar • 9. Zamonaviy davolash usullari • 9.1. Jarroxlik bilan davolash • 10. Aterosklerozning oldini olish

1. Ateroskleroz nima? Ateroskleroz — bu qon tomirlarning surunkali kasalligi bo’lib, bunda tomirlar ichki devorida karash va blyashka shaklida xolesterin va ZPLP (zichligi past lipoproteinlar) to’planib qoladi, devorlarining o’zi esa qalinlashadi va elastikligini yo’qotadi. Qon tomir devorlari yog’ va cho’kindilar to’planishi natijasida qattiqlashib boradi, tarangligini yo’qotadi va natijada torayadi, bu esa a’zolarga qon borishini qiyinlashtiradi. Oxir-oqibat, qon tomiri to’liq yopilib qolishi mumkin. Agar bu kasallik qon ivishi buzilishlari bilan birga kechsa, tromboz va organlarning ishemik zararlanishiga moyillik ortadi.

2. Aterosklerozning alomatlari va belgilari Ateroskleroz tizimli kasallik bo’lib, u odatda organizmning barcha asosiy qon tomirlariga ta’sir qiladi. Shundan kelib chiqqan holda, alomatlari ham har xil bo’ladi. Asosan yurak, miya, oyoqlar aziyat chekadi. Alomatlari o’ziga xosdir, ammo aterosklerozni qo’shimcha usullarsiz ham tashxislasa bo’ladigan darajada ravshan namoyon bo’lmaydi.

2.1. Yurak Yurakdagi og’riq 75% holatlarda namoyon bo’ladi. Ateroskleroz toj tomirlarga ta’sir qiladi va miokardga kislorod va ozuqa moddalari borishini yomonlashtiradi. Yurak oziqlanish intensivligining o’zgarishiga o’ta sezgir bo’lgan organlardan biridir. Bu hususiyat bo’yicha faqat miya undan ustun turadi. Kasallik alomatlari darhol rivojlanadi, bemorning his-tuyg’ularini to’g’ri talqin qilish muhimdir.

2.2. Oyoq va qo’llarda • Qo’lda yoki oyoqlarda sovuqlik his qilish; • Qo’llar yoki oyoqlar uzoq vaqt davomida bir xil noqulay vaziyatda bosilib qolgani kabi, ya’ni oyoq-qo’llarning uyushib qolishi; • Terining oqimtirligi: teri oqimtir tusda bo’ladi va tomir naqshlari aniq ko’rinadi (terining marmar rangi).

2.3. Bosh miyada Bu a’zo oziqlanish kasalliklariga eng sezgirdir, ammo asosiy alomatlar nafaqat aterosklerozga xos bo’lishi mumkin. Masalan miyaning qon aylanishi bilan bog’liq muammolar osteoxondroz, vertebrobazilyar yetishmovchilik va boshqa kasalliklarda kuzatiladi.

3. Aterosklerozning sabablari • Jins. Erkaklar ateroskleroz rivojlanishiga ayollarga nisbatan ko’proq moyil bo’lishadi. • Yosh. Bu tabiiy xavf omilidir. Yosh o’tishi bilan aterosklerotik jarayonlar kuchayadi. • Irsiyat. Albatta, bu ham ateroskleroz paydo bo’lishining sabablaridan biridir. • Zararli odatlar. Chekish — tana uchun zaharidir. Bu odat ateroskleroz rivojlanishining yana bir sababchisi. • Ortiqcha vazn. Bu omil ateroskleroz yuzaga kelishi ehtimolligini oshiradi. • Noto’g’ri ovqatlanish. Yog’li, zararli taomlar asosiy xavf omilidir.

4. Aterosklerozning turlari • Yurak tomirlari (koronar arteriyalar) aterosklerozi. • Aortal shakli. • Buyrak tomirlarining aterosklerozi. • Miyani qon bilan ta’minlovchi tomirlarning aterosklerozi. • Oyoq va qo’llar tomirlarining aterosklerozi.

5. Xolesterin darajasi va ateroskleroz Xolesterin maxsus kimyoviy birikma bo’lib, tabiati bo’yicha — yog’li spirt. Xolestirinning hujayra tuzilmasi va organoidlari sintezida ishtirok etishi isbotlangan (xolesterin hujayra qobig’i shakllanishida ishtirok etishi barchaga ma’lum). Biroq, qonda bu modda darajasining oshishi aterosklerotik kasallik va boshqa yurak qon-tomir kasalliklari yuzaga kelishi xavfini oshiradi, chunki bu organizmda lipid va lipoprotein modda almashinuvini buzilishidan dalolat beradi.

6. Ateroskleroz va qandli diabed kasalligi • Ateroskleroz diabet bilan og’rigan bemorlarda kichik yoshda ham paydo bo’lishi mumkin. Odatda esa kasallik 45-50 yoshdan keyin rivojlanadi. • Anevrizmalarning paydo bo’lishi ehtimoli katta. • Tomirlar nafaqat yopilib qoladi, balki juda nozik holga keladi, bu esa insult ehtimolligini oshiradi. • Bu jarayon ham yurak, ham miya va ham oyoq- qo’llarga ta’sir qiladigan tizimli xususiyatga ega bo’ladi.

7. Ateroskleroz nimasi bilan xavfli? Rivojlanish bosqichlari • Yog’ dog’lari (yoki lipid dog’lar) shakllanishi bosqichi. • Lipid qatlamining paydo bo’lish bosqichi. • Asoratlarning rivojlanish bosqich.

8. Ateroskleroz tashxisi O’tib ketgan aterosklerozni tashxislash juda oson. Jarayonning joylashuvini aniqlashtirish va shikastlanish markazini aniqlash — ana shu qiyin masala. Buning uchun ancha ish qilish kerak. Bunday qiyin vazifani faqat tajribali shifokor bajara olishi mumkin.

8.1. Anamnez yig’ish Bemorning ahvolini dastlabki tahlil qilish uning shikoyatlariga va irsiyatini so’rashdan boshlanadi.

8.2. Dastlabgi ko’rik Oyoq-qo’llar qon ta’minoti darajasini baholashga qaratilgan funktsional testlardan tashqari, tajribali shifokor quyidagi omillarga e’tibor qaratadi

8.3. Laboratoriya va instrumental usullar • Umumiy xolesterin, aterogenlik koeffitsienti kabi ko’rsatkichlarni baholash uchun venoz qon topshirish; • Rentgen tekshiruvi va angiografiya. Rentgen nurlari aortaning holatini baholashi mumkin, chunki blyashkalar tasvirda aniq ko’rinadi.

9. Zamonaviy davolash usullari Odatda, 80% hollarda, ateroskleroz sababini va uning zararli ta’sirini bartaraf etish uchun dori- darmonlar bilan davolash yetarli bo’ladi. Maxsus dorilar bilan davolanish parhez tutish va jismoniy faoliyatning optimal tartibini tayinlash bilan birlashtiriladi.

9.1. Jarroxlik bilan davolash • Shuntlash. Shuntlashning mohiyati shikastlangan tomir sog’lom tomirga ulanadi, buning natijasida yangi qon oqimi hosil bo’ladi va to’qimalarning qon ta’minoti asta- sekin tiklanadi; • Qon tomir protezlari . Zamonaviy materiallar shikastlangan tomirni to’liq almashtirib, qon ta’minoti vazifasini tiklash imkonini beradi. • Angioplastika. Usulning mohiyati shundaki, son arteriyasiga maxsus kateter kiritiliadi va kamera nazorati yordamida, endoskopist tomonidan qon tomiri bo’ylab shikastlangan hudugacha olib boriladi. Shundan so’ng tomir devorini tozalash yoki kengaytirish uchun kerakli manipulyatsiyalar qilinadi.

10. Aterosklerozning oldini olish • Organizmni qo’llab quvvatlash va aterosklerozni oldini olish uchun tarkibida tuz va xolesterin bo’lgan ovqatlarni kamroq yeyish kerak. Ko’proq yormalar, sabzavotlar, qaynatilgan baliq, qatiq, kungaboqar moyi va, albatta, har qanday mevalarni iste’mol qiling. • Aterosklerozda tana vaznini tartibga solish zarur chora hisoblanadi, chunki semizlik qon tomir asoratlarni keltirib chiqaradi va lipid almashinuvining buzilishi bilan tavsiflanadi. Vaznni kamaytirish uchun optimal yog’ miqdori bo’lgan past kaloriyali parhezlar va • Jismoniy faoliyat sog’lik va yoshning umumiy holatini hisobga olgan holda oshirilishi kerak. Uni eng xavfsiz bo’lgan jismoniy faoliyat turi — yurishdan boshlash mumkin. Mashg’ulotlar haftasiga kamida uch-to’rt marta, 35-40 daqiqa davomida bo’lishi kerak.

O'xshashlar

Ateroskleroz - sabablari, alomatlari, tashxislash, davolash va oldini olish

Revmatizm nima. Kasallik haqida umumiy ma’lumot

O’tkir koranar sindrom

Parkinson kasalligi

Psixostimulyatorlar, depressiyaga qarshi vositalar, nootrop vositalar