logo

Ҳамширалик жараёнининг 4 – 5- босқичлари ва ҳамширалик жараёнини интерпретация қилиш. Хамширалик жараёнини баҳолаш қоидалари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

550.5 KB
Хамширалик иши Хамширалик иши назариясиназариясиТошкент Тиббиёт Тошкент Тиббиёт АкадимиясиАкадимияси www.arxiv.uz МАЪРУЗА № 18МАЪРУЗА № 18 МАВЗУ: МАВЗУ: Ҳамширалик жараёнининг Ҳамширалик жараёнининг 4 – 5- босқичлари ва ҳамширалик 4 – 5- босқичлари ва ҳамширалик жараёнини интерпретация қилиш. жараёнини интерпретация қилиш. Хамширалик жараёнини баҳолаш Хамширалик жараёнини баҳолаш қоидалариқоидалари ЛЕКТОР: ПРОФ. РАЗИКОВА ЛЕКТОР: ПРОФ. РАЗИКОВА И.С.И.С. www.arxiv.uz Хамширалик ишининг асосий максади - Хаётни ва саломатликни асраш    - Хаёт сифатини ошириш www.arxiv.uz  Ҳамишралик парваришини амалга Ҳамишралик парваришини амалга ошириш хусусиятлари.ошириш хусусиятлари. Ҳамшира-мижоз муносабатларида Ҳамшира-мижоз муносабатларида ҳамшира асосан мижознингҳамшира асосан мижознинг касалликка касалликка нисбатан саломатлик ҳолати ва унинг нисбатан саломатлик ҳолати ва унинг инсон асосийинсон асосий эҳтиёжларини қондира олиш эҳтиёжларини қондира олиш қобилиятига эътибор беради. Бошқақобилиятига эътибор беради. Бошқа мутахассислар диққатни даволаш мутахассислар диққатни даволаш режасининг алоҳида мезонларигарежасининг алоҳида мезонларига қаратсалар, ҳамшира мижознинг бутун қаратсалар, ҳамшира мижознинг бутун даволаниш режасигадаволаниш режасига қарашларини кузатади.қарашларини кузатади. www.arxiv.uz  Лозим бўлган ҳамширалик кўникмалари.Лозим бўлган ҳамширалик кўникмалари. Ҳамширалик парвариши режасини бажаришда Ҳамширалик парвариши режасини бажаришда интеллектуал, шахслараро ва техник интеллектуал, шахслараро ва техник кўникмалардан фойдаланилади. Кўникмаларни кўникмалардан фойдаланилади. Кўникмаларни ҳар бир ҳамшира билиши ва улардан ҳар бир ҳамшира билиши ва улардан ҳамширалик парваришига муҳтож . мижоз ҳамширалик парваришига муҳтож . мижоз эҳтиёжлари ҳамда ўз қобилиятлари. доирасида эҳтиёжлари ҳамда ўз қобилиятлари. доирасида самарали фойдалана олишлари керак. самарали фойдалана олишлари керак. Ҳамширанинг ақлий қобилиятлари Ҳамширанинг ақлий қобилиятлари 1) вазият мулоҳазаси, 1) вазият мулоҳазаси, 2) мижознинг кучли томонларини мустаҳкамлаш 2) мижознинг кучли томонларини мустаҳкамлаш ва муаммоларни ечишга қаратилган даволаш ва муаммоларни ечишга қаратилган даволаш режаси ишлаб чиқиш (қарор қабул қилиш режаси ишлаб чиқиш (қарор қабул қилиш кўникмалари ва ижодий қобилиятлар) ва кўникмалари ва ижодий қобилиятлар) ва 3) самарали ишлаш шароитини яратиш 3) самарали ишлаш шароитини яратиш сифатида акс этади.сифатида акс этади. Бошқа кишилар билан Бошқа кишилар билан мулоқотда ишлаши учун ҳамширага шахслараро мулоқотда ишлаши учун ҳамширага шахслараро муомала кўникмалари жуда зарурдир. муомала кўникмалари жуда зарурдир. www.arxiv.uz  Ёрдамга муҳтожликни аниқлаш.Ёрдамга муҳтожликни аниқлаш. Асосий эҳтиёжларни кўпчилик кишилар Асосий эҳтиёжларни кўпчилик кишилар мустақил қондира олишларига қарамай, бу мустақил қондира олишларига қарамай, бу қобилиятга касаллик ёки диагностик ва қобилиятга касаллик ёки диагностик ва терапевтик муолажалардан қўрқув таъсир этиши терапевтик муолажалардан қўрқув таъсир этиши мумкин. Мижознинг асосий эҳтиёжларни мумкин. Мижознинг асосий эҳтиёжларни мустақил қондириш қобилиятини батафсил мустақил қондириш қобилиятини батафсил ҳамширалик баҳолаш зарур.ҳамширалик баҳолаш зарур. Мижозни Мижозни ҳамширалик парваришлаш режаси ўзида ҳамширалик парваришлаш режаси ўзида мижозга зарур бўлган таркибига мустақилроқ мижозга зарур бўлган таркибига мустақилроқ бўлишни қўллаш эҳтиёжи ҳам кирган асосий бўлишни қўллаш эҳтиёжи ҳам кирган асосий муҳтожликлар учун ёрдам бўйича махсус муҳтожликлар учун ёрдам бўйича махсус кўрсатмалар тутиши керак. Ўз-ўзига ёрдам кўрсатмалар тутиши керак. Ўз-ўзига ёрдам кўрсатмаси муолажакўрсатмаси муолажа бажариш вақти, жиҳоз ва бажариш вақти, жиҳоз ва мижознинг жараёнга киришишини белгилайди. мижознинг жараёнга киришишини белгилайди. Мижоз ўз-ўзига ёрдам кўникмаларини эгаллаши Мижоз ўз-ўзига ёрдам кўникмаларини эгаллаши учун ҳамширалик парвариши давомийлиги учун ҳамширалик парвариши давомийлиги аҳамиятлидир. аҳамиятлидир. www.arxiv.uz  Мижозга вазифаларни бажаришда ёрдам Мижозга вазифаларни бажаришда ёрдам бериш.бериш. Режани амалга ошириш жараёнининг бу Режани амалга ошириш жараёнининг бу даврида ҳамширалик жамоаси ҳамширалик даврида ҳамширалик жамоаси ҳамширалик даволаш режасида батафсил баён этилган даволаш режасида батафсил баён этилган ҳамширалик тавсияларининг барчасини бажаради. ҳамширалик тавсияларининг барчасини бажаради. Агар режа яхши тузилган бўлса, ундаги Агар режа яхши тузилган бўлса, ундаги тавсияларни бажариш зарур вазифа ва энг тавсияларни бажариш зарур вазифа ва энг устивор ҳисобланади. Мижоз вазифаларга устивор ҳисобланади. Мижоз вазифаларга эришиши ва муаммолар ҳал этилишида ҳамкор эришиши ва муаммолар ҳал этилишида ҳамкор бўлиши учун режалаштирилган ҳамширалик бўлиши учун режалаштирилган ҳамширалик тадбирлари тўлиқ бажарилиши керак. тадбирлари тўлиқ бажарилиши керак. Кўпгина тиббий муассасаларда ходим Кўпгина тиббий муассасаларда ходим (персонал) етишмаслиги муаммолигича (персонал) етишмаслиги муаммолигича қолаётганлиги учун хамширалар вақтдан унумли қолаётганлиги учун хамширалар вақтдан унумли фойдаланишга ўрганишлари зарурдир.фойдаланишга ўрганишлари зарурдир. www.arxiv.uz  Амалиёт бошкарилишининг этик ва ҳукукий Амалиёт бошкарилишининг этик ва ҳукукий меъёрлари.меъёрлари. Соғлиқни сақлаш ва клиник амалиёт Соғлиқни сақлаш ва клиник амалиёт этик доираларини бошқарувчи конун ҳамда этик доираларини бошқарувчи конун ҳамда низомларни билмай ҳамширалик иши амалий низомларни билмай ҳамширалик иши амалий пухта бўлиши мумкин эмас. Ҳамширалик пухта бўлиши мумкин эмас. Ҳамширалик парваришлаш режаси бажарилишида энди факат парваришлаш режаси бажарилишида энди факат чиндиллик ва виждонийлик етарли эмас. Ҳар бир чиндиллик ва виждонийлик етарли эмас. Ҳар бир ҳамшира мутахассис ҳамшира амалиётига хос ҳамшира мутахассис ҳамшира амалиётига хос этик, хуқуқий ва ахлоқий маъсулдир.этик, хуқуқий ва ахлоқий маъсулдир. Маълумотлар тўплашни давом эттириш Жорий Маълумотлар тўплашни давом эттириш Жорий маълумотлар тўплаш жуда зарурдир. Ҳар бир маълумотлар тўплаш жуда зарурдир. Ҳар бир учрашувда ҳамшира мижоз соғлиғи ҳолатидаги учрашувда ҳамшира мижоз соғлиғи ҳолатидаги сезиларли ва яққол ўзгаришларни ҳамда бу сезиларли ва яққол ўзгаришларни ҳамда бу ҳолатга мижознинг қарашларини аниқлаб ҳолатга мижознинг қарашларини аниқлаб бориши керак. бориши керак. www.arxiv.uz ҲАМШИРА ХАРАКАТЛАРИНИ АМАЛГА ОШИРИШ IV- БОСҚИЧ Ҳамширалик парвариш режасини амалга ошириш Категори я лар : 1. Мустақил 2. Боғлиқ 3. Ўзаро боғлиқ Беморнинг ёрдамга ихтиёжи : 1. Вақтинчалик 2. Доимий 3. Реабилит ацион Парвариш методлари : 1. Терапевтик мақсад 2. Х ирурги к мақсад 3. Хаётий ихтиёжларни таъминлаш Кўзланган мақсадни бажариш www.arxiv.uz Режадаги вазифаларни бахолаш Натижалари: 1. Ижобий 2. Салбий 3. Узгаришсиз www.arxiv.uz ХАМШИРАЛИК ЖАРАЁНИНИНГ САМАРАДОРЛИГИНИ БАХОЛАШ Хамширалик жараёнини самарадорлиги Хамширалик аралашувини бахолаш, ўз – ўзини назорат қилиш Пациент ва унинг оиласининг фикри Хамширалик аралашувининг рахбар томонидан бахоланиши Хамшира касбий фаолиятининг кучли ва кучсиз томонлари . www.arxiv.uz  Хамширалик жараёнини бронхиал астма касаллиги мисолида куриб чикамиз www.arxiv.uz  Беморни текшириш Бемор шикоятлари:  - бўғилиш  - йўтал  - қийин ажралувчи балғам  - ҳансираш www.arxiv.uz Объектив текширув натижалари: Бемор қўллари б илан тиззаларига таянган ҳолда ўтириб мажбурий ҳолатни эгаллаган, безовта, ўлим вахимаси, тери ранглари оқарган, акроцианоз. Экспиратор ҳансираш. Нафас олиш шовқинли, «масофадан» эшитилувчи хириллашлар. НОТ тезлашган. Кўкрак қафаси бочкасимон. Ўпка перкуссия қилиб кўрилганда қутича товуши, аускультацияда нафас чиқариш чўзилган, жуда кўп хуштаксимон қуруқ хириллашлар эшитилади, нафас кескин сусайган. Тахикардия. А Қ Б бир оз кўтарилган. www.arxiv.uz  Ҳамшира ташхиси  Мавжуд муаммолар:  1. Бўғилиш хуружи.  2. Йўтал  3. Қийин ажралувчи балғам.  4. Ҳансираш.  5. Ўлим вахимаси  6. Цианоз  7. Тахикардия.  Юзага келиши мумкин бўлган муаммолар:  1. Хуруж чўзилиш  2. Ҳансираш кучайиши  3. АБ пасайиши  4. Асматик холат  5. Нафас етишмовчилиги. www.arxiv.uz  Ҳамшира ёрдамини режалаштириш Биринчи навбатда бажариладиган ишлар. 1. Беморга қулай вазият яратиш. 2. Сиқиб турган кийимларини бўшатиш. 3. Беморни тоза ҳаво, билан таъминлаш. Шифокорга хабар бериш. 4.Бронхларни кенгайтириш учун бронхолитик дори воситаларини ва чўнтак ингаляторларини тайёрлаш. 5.Чалғитувчи воситалар ёрдамида бўғилишни камайтириш. 6. Балғам юмшатувчи суюқликлар бериш ёрдамида балғам ажралишини таъминлаш. www.arxiv.uz 7. Оксигенотерапия ўтказиш. 8. Бронхолитиклар, спазмолитиклар, кортикостероид гормонлар ёрдамида бўғилиш хуружини бартараф қилиш учун зарур дори воситаларини тайёрлаш. 9. А Қ Б, Р s мониторинги. 10. Бемор ахволини мунтазам кузатиб бориш. 11. Астматик холат юзага келганда ёрдам кўрсатиш. Иккинчи навбатда қилинадиган ишлар: 1. Хуруж бартараф қилингандан кейин ҳам беморнинг умумий ҳолатини кузатиб бориш. 2. А Қ Б, Р s мониторинги. 3. Й ўтални назорат қилиш. 4. Муолажа варағидаги дориларни ўз вақтида қабул қилдириш. 5. Тахлиллар олиш. 6. Бўғилиш ҳуружини қайталанмаслигига эриши. 7. Шифокор кўрсатмасини ўз вақтида бажариш. www.arxiv.uz Ҳамшира ёрдами режасини амалга ошириш  1. Беморга ярим ўтирган ҳолат яратилиб берилади. Бунинг учун беморнинг орқасига 2-3 та ёстиқ қўйилади ёки функционал кроватнинг бош томони кўтариб қўйилади.  2. Сиқиб турган кийимларини ечилади.  3. Эшик, деразалани очиб қўйиб тоза ҳаво билан таъминланади.  4. Кўкрак қафасига горчичниклар қўйилади. Оёқларига иссиқ ванна қилинади.  5. Балғам юмшаши учун ишқор аралаштирилган илиқ сув ёки илиқ ишқорий минерал сув, иссиқ сут берилади (1 стаканга сувга озгина ичимлик содаси қўшилади).  6. Шифокор чақирилади.  7. Шифокор курсатмасига биноан: Тил остига Теофидрин 1 таб.ёки Эфедрин 1 таб.ёки Изадрин 1 таб берилади.Чўнтак ингаляторлари қўлланилади: Беротек ёки Вентонил, Дитек, Ингакорт, Астмапент, Альцегид ингаляторлари 1-2 марта сепилади. www.arxiv.uz  7. Кислород ёстиғидан намланган кислород берилади.  8. Шифокор кўрсатмасига биноан: Эуфиллин 2,4%-10,0 мл в/и 10 мл физиологик эритмада юборилади;Эфидрин 5% - 1 мл то.  9. А Қ Б, Р s ўлчаб назорат қилиб борилади.  10. Бемор аҳволидан ҳар қандай ўзгариш шифокорга хабар бериб турилади. Астматик ҳолат юзага келганда: Преднизолон 30-60-90 мг 0.9% ли 10 мл в/и юборилади.Адреналин 0.1 %ли 0.5-1.0 то инъекция қилинади.Бурун катетерлари орқали намланган кислород берилади, 0.4% сода эритмаси 400 мл в/и томчилаб юборилади.АБ, Рс узлуксиз ўлчаб кузатиб борилади.Барча ишлар шифокор кўрсатмасига биноан бажарилади. www.arxiv.uz  1.Ҳуруж қайталанмаслиги учун шифокор кўрсатмасига биноан беморга узоқ таъсир қилувчи теофиллинлар: Теотарт, теопек ёки ретафрил 1 таб дан 2 марта.  2. Таъсири узоқ давом этувчи кортикостероид гормонлар сақловчи ингаляторлардан фойдаланилади.  3 . Шифокор кўрсатмасига биноан беморга антигистамин, бронхолитик, тинчлантирувчи ва антибиотик препаратлари берилади.  5. А Қ Б, Р s ўлчаб назорат қилиб турилади.  6. Шифокорни барча кўрсатмалари ўз вақтида бажарилади. www.arxiv.uz  Натижаларни баҳолаш  1. Бўғилиш хуружи бартараф қилинди  2. Хансираш йўқолди.  3. Йўтал камайди,балғам ажралди.  4. Нафас олиш аслига қайтди.  5. Астматик ҳолат бартараф қилинди ёки олди олинди.  6. А Қ Б, Р s кўрсаткичлари нормага тушди.  7. Беморнинг умумий ахволи яхшиланди.  8. Бемор рухан тинчланди. www.arxiv.uz  Хулоса Хулоса ўў рнида шуни айтиш керакки, рнида шуни айтиш керакки, пп ухта мутахассис бўлишни истаган ухта мутахассис бўлишни истаган ҳамшира мижозларни парваришлашга ҳамшира мижозларни парваришлашга киришишдан аввал ўзи ва бошка киришишдан аввал ўзи ва бошка ҳамширалар билан ишлашҳамширалар билан ишлаш ии ҳамда ҳамда ижобий муомалада бўла олишни ижобий муомалада бўла олишни ўрганишлари керак. ўрганишлари керак. Уз касбини яхши Уз касбини яхши билишбилиш ҳамширага ҳамширага ,, мижозлар учун мижозлар учун нафақат самарали тиббий ёрдам бериш, нафақат самарали тиббий ёрдам бериш, балки улар ва уларнинг оилалари учун балки улар ва уларнинг оилалари учун намуна бўла олиш имконини ҳам беради.намуна бўла олиш имконини ҳам беради. www.arxiv.uz