Ҳамширалик фаолиятида пальпация ўтказишнинг ахамияти. Пальпация ўтказиш тартиби ва хамширага қўйиладиган талаблар - Tibbiyot - Slaydlar

Ҳамширалик фаолиятида пальпация ўтказишнинг ахамияти. Пальпация ўтказиш тартиби ва хамширага қўйиладиган талаблар

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1207 KB

Ko'chirib olish

Ҳамширалик фаолиятида Ҳамширалик фаолиятида пальпация ўтказишнинг пальпация ўтказишнинг ахамияти. Пальпация ўтказиш ахамияти. Пальпация ўтказиш тартиби ва хамширага тартиби ва хамширага қўйиладиган талаблар. қўйиладиган талаблар. Пальпация қонун-қоидалариПальпация қонун-қоидалари ЛЕКТОР: Проф. Разикова И.С.ЛЕКТОР: Проф. Разикова И.С. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ПАЙПАСЛАШ (ПАЙПАСЛАШ ( PALPATIOPALPATIO ))  Пайпаслаш тарихини БуПайпаслаш тарихини Бу қрот асқрот ас аа рларида рларида учратиш мумкин, у вақтда фақат юзаки учратиш мумкин, у вақтда фақат юзаки аъзолар (тери, суяк, бўғим, ўсмалар) аъзолар (тери, суяк, бўғим, ўсмалар) ўрганилган ҳамда томир уриши (пульс) ўрганилган ҳамда томир уриши (пульс) пайпасланган.пайпасланган.  ПАЙПАСЛАШПАЙПАСЛАШ – – физикал объектив физикал объектив текширув усулларидан бири бўлиб, у қўл текширув усулларидан бири бўлиб, у қўл терисининг ва текширулувчи аъзонинг терисининг ва текширулувчи аъзонинг сезувчанглигига боғлиқсезувчанглигига боғлиқ . . www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ПАЙПАСЛАШПАЙПАСЛАШ УСУЛИНИ УСУЛИНИ ҚУЙИДАГИ АЪЗОЛАРДА ҚУЙИДАГИ АЪЗОЛАРДА ЎТЎТ КК АЗИШ МУМКИН: АЗИШ МУМКИН:  Қалқонсимон без пальпацияси;Қалқонсимон без пальпацияси;  Лимфа тугунлари палпацияси;Лимфа тугунлари палпацияси;  Кўкрак қафаси пальпацияси;Кўкрак қафаси пальпацияси;  Юрак чўққи турткиси пальпацияси;Юрак чўққи турткиси пальпацияси;  Қоринни юзаки ва чуқур Қоринни юзаки ва чуқур пальпацияси;пальпацияси;  Жигар пальпацияси, Талоқ Жигар пальпацияси, Талоқ пальпацияси, Буйрак пальпацияси; пальпацияси, Буйрак пальпацияси;  Бўғимлар пальпацияси;Бўғимлар пальпацияси; www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

КЎКРАК ҚАФАСИНИ КЎКРАК ҚАФАСИНИ ПАЙПАСЛАШПАЙПАСЛАШ  Кўкрак қафасини пайпаслаб кўриш Кўкрак қафасини пайпаслаб кўриш орқали уни кўздан кечириш орқали уни кўздан кечириш натижалари, яъни кўкрак қафасининг натижалари, яъни кўкрак қафасининг шакли, ундаги деформациялар, нафас шакли, ундаги деформациялар, нафас харакатлари, кўкрак қафасининг харакатлари, кўкрак қафасининг резистентлиги, пульсациялар, оғриқ резистентлиги, пульсациялар, оғриқ сезувчи жойлар, товуш дириллаши сезувчи жойлар, товуш дириллаши аниқланади. аниқланади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Пальпация икки қўл кафтларини кўкрак Пальпация икки қўл кафтларини кўкрак қафасининг симметрик жойларига қўйиб, қафасининг симметрик жойларига қўйиб, аввал секин-аста, кейин қаттиқроқ босиб аввал секин-аста, кейин қаттиқроқ босиб кўриш йўли билан ўтказилади. Аввал кўкрак кўриш йўли билан ўтказилади. Аввал кўкрак қафасининг юқори қисмлари олд томондан, қафасининг юқори қисмлари олд томондан, юқоридан пастга қараб, кейин ён томонлар ва юқоридан пастга қараб, кейин ён томонлар ва шундан сўнг орқа томондан юқоридан пастга шундан сўнг орқа томондан юқоридан пастга қараб пайпаслаб чиқилади.қараб пайпаслаб чиқилади. Кўкрак қафасида қўйидаги холларда оғриқ Кўкрак қафасида қўйидаги холларда оғриқ сезилади:сезилади:  қовурғалар шикастланганда;қовурғалар шикастланганда;  қовурғалараро мушаклар ва нервлар қовурғалараро мушаклар ва нервлар яллиғланганда;яллиғланганда;  плевра касалликларида.плевра касалликларида. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Товуш дириллашини текшириш хам Товуш дириллашини текшириш хам пальпация йули билан амалга пальпация йули билан амалга оширилади. оширилади.  Товуш дириллаши деганда, одам Товуш дириллаши деганда, одам гапирганда товуш тўлқинлари гапирганда товуш тўлқинлари тебранишининг кўкрак қафаси орқали тебранишининг кўкрак қафаси орқали қўлга ўтиши (сезилиши) тушунилади. қўлга ўтиши (сезилиши) тушунилади.  Товуш қанчалик паст ва кўкрак Товуш қанчалик паст ва кўкрак қафаси юпқа бўлса, товуш дириллаши қафаси юпқа бўлса, товуш дириллаши кучли бўлади, чунки бунда товуш кучли бўлади, чунки бунда товуш бойламлари ва кўкрак қафасининг бойламлари ва кўкрак қафасининг тебраниши бир-бирига мос келади.тебраниши бир-бирига мос келади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Товуш дириллашини аниқлашТовуш дириллашини аниқлаш  Товуш дириллашини аниқлаш учун врач Товуш дириллашини аниқлаш учун врач икки қўлининг кафтини кўкрак қафасининг икки қўлининг кафтини кўкрак қафасининг симметрик қисмларига зич қўйиб симметрик қисмларига зич қўйиб бемордан «Р» товуши кўпроқ бўлган бемордан «Р» товуши кўпроқ бўлган сўзларни талаффуз қилишни сўрайди. сўзларни талаффуз қилишни сўрайди. Масалан: арра, қарға, трактор, қирқ бир Масалан: арра, қарға, трактор, қирқ бир ва бошкалар.ва бошкалар. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ЮРАК СОХАСИНИ ПАЛЬПАЦИЯ ЮРАК СОХАСИНИ ПАЛЬПАЦИЯ ҚИЛИШҚИЛИШ  МАҚСАД: юрак чўққиси турткисини хамда МАҚСАД: юрак чўққиси турткисини хамда кўкрак қафаси титрашини («мушук кўкрак қафаси титрашини («мушук хурраги» симптоми) аниқлаш. хурраги» симптоми) аниқлаш.  Пальпация ёрдамида юрак чўққиси Пальпация ёрдамида юрак чўққиси турткисини жойлашган ери, тарқоқлиги, турткисини жойлашган ери, тарқоқлиги, кучи, баландлиги ва резистентлиги кучи, баландлиги ва резистентлиги аниқланади. аниқланади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Юрак чўққиси турткисини аниқлаш Юрак чўққиси турткисини аниқлаш тартибитартиби  Хамшира кафтини чапга қаратилган Хамшира кафтини чапга қаратилган холда кафт асосини тўш суяги томонга холда кафт асосини тўш суяги томонга панжаларни қўлтиқ ости тарафга қаратиб панжаларни қўлтиқ ости тарафга қаратиб юрак устига қўяди. юрак устига қўяди.  Аввал туртки бутун кафт билан топилади, Аввал туртки бутун кафт билан топилади, кейин аста-секин қўлни бармоқ учи юрак кейин аста-секин қўлни бармоқ учи юрак чўққиси устига қўйилади. Бунда чўққиси устига қўйилади. Бунда бармоқлар учи юрак чўққисининг бармоқлар учи юрак чўққисининг турткисини сезади.турткисини сезади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Чўққи турткисини янада яхшироқ Чўққи турткисини янада яхшироқ текшириш учун беморни бир оз текшириш учун беморни бир оз энгаштириб ёки у чуқур нафас олган энгаштириб ёки у чуқур нафас олган вақтда пайпаслаб кўриш керак. Иккала вақтда пайпаслаб кўриш керак. Иккала холда хам юрак кўкрак қафасига холда хам юрак кўкрак қафасига яқинлашади.яқинлашади.  Соғлом одамда юрак чўққисининг Соғлом одамда юрак чўққисининг турткиси турткиси IVIV -V ковурға оралиғида ўрта -V ковурға оралиғида ўрта ўмров чизиғидан 1-1,5 см ичкарида ўмров чизиғидан 1-1,5 см ичкарида жойлашади. Фақат чап ёки ўнг ёнбошга жойлашади. Фақат чап ёки ўнг ёнбошга ётилганда бир неча сантиметрга ётилганда бир неча сантиметрга сурилиши мумкин.сурилиши мумкин. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ҚОРИННИ ПАЙПАСЛАБ КЎРИШҚОРИННИ ПАЙПАСЛАБ КЎРИШ  МАҚСАД: қорин бўшлиғидаги МАҚСАД: қорин бўшлиғидаги аъзоларнинг жойлашиши, уларнинг аъзоларнинг жойлашиши, уларнинг шакли, қаттиқ - юмшоқлиги, сезувчанлиги, шакли, қаттиқ - юмшоқлиги, сезувчанлиги, силжувчанлиги ва бошқа хусусиятларини силжувчанлиги ва бошқа хусусиятларини аниқлаш. аниқлаш.  Қоринни пайпаслаш икки босқичда, аввал Қоринни пайпаслаш икки босқичда, аввал юза сўнг чуқур пальпация қилиш йўли юза сўнг чуқур пальпация қилиш йўли билан олиб борилади.билан олиб борилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Қорин бўшлиғидаги аъзолар Қорин бўшлиғидаги аъзолар қуйидаги кетма-кетликда қуйидаги кетма-кетликда пайпаслаб кўрилади: пайпаслаб кўрилади:  Сигмасимон ичакСигмасимон ичак  Пастга тушувчи йўғон ичак Пастга тушувчи йўғон ичак  Кўндаланг чамбар йўғон ичак Кўндаланг чамбар йўғон ичак  Юқорига кўтарилувчи йўғон ичакЮқорига кўтарилувчи йўғон ичак  КўричакКўричак  Ингичка ичакИнгичка ичак www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ДАВОМИДАВОМИ  меъда меъда  жигаржигар  меъда ости бези меъда ости бези  талоқ талоқ  буйракларбуйраклар www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Пайпаслаш усули холатда олиб Пайпаслаш усули холатда олиб борилади:борилади: Биринчи холатдаБиринчи холатда Ҳамшира ўнг қўл Ҳамшира ўнг қўл панжасиини бемор панжасиини бемор қорнининг устига, қорнининг устига, яъни яъни текширилаётган текширилаётган аъзога яқин жойга аъзога яқин жойга (агар ичак (агар ичак пальпация қилинса, пальпация қилинса, унинг йўналишига унинг йўналишига параллел) қўяди. параллел) қўяди. Иккинчи холатдаИккинчи холатда қорин териси тортилиб қорин териси тортилиб қўл тагида тахлам қўл тагида тахлам (бурма) хосил килади. (бурма) хосил килади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ДАВОМИДАВОМИ  Учинчи холат: Учинчи холат: Қўл панжаси қорин Қўл панжаси қорин ичига чуқур ичига чуқур ботирилади. Қўлни ботирилади. Қўлни бирдан эмас, балки бирдан эмас, балки секин-аста бемор секин-аста бемор нафас чиқарганда нафас чиқарганда ботирилади ва ботирилади ва қориннинг орқа қориннинг орқа деворигача деворигача борилади. борилади.  Тўртинчи холат:Тўртинчи холат: Қўл панжалари Қўл панжалари текширилаётган аъзо текширилаётган аъзо устидан сирпантирилиб устидан сирпантирилиб ўтказилади. Сирпаниш ўтказилади. Сирпаниш харакати тери билан харакати тери билан бирга олиб борилади. бирга олиб борилади. Қўлнинг харакат Қўлнинг харакат йўналиши эса қайси аъзо йўналиши эса қайси аъзо текширилаётганлигига текширилаётганлигига боғлиқ бўладибоғлиқ бўлади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

ҚОРИННИ ПАЙПАСЛАШ УСУЛИҚОРИННИ ПАЙПАСЛАШ УСУЛИ Қоринни юза пальпация тартибиҚоринни юза пальпация тартиби  Ҳамшира қўлини бемор қорнининг чап Ҳамшира қўлини бемор қорнининг чап томонига панжаларини куяди. томонига панжаларини куяди.  Қориннинг барча сатхини секингина соат Қориннинг барча сатхини секингина соат стрелкасига тескари равишда стрелкасига тескари равишда пайпасланади. пайпасланади.  Пайпаслашда чап ёнбошдан бошлаб Пайпаслашда чап ёнбошдан бошлаб секин-аста юқорига, чап ковурға тагига секин-аста юқорига, чап ковурға тагига сўнг эпигастрал сохага, кейин ўнг сўнг эпигастрал сохага, кейин ўнг қовурға ости сохаси орқали пастга ўнг қовурға ости сохаси орқали пастга ўнг ёнбошга ўтилади.ёнбошга ўтилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Қориннинг чуқур палпациясиҚориннинг чуқур палпацияси  1. Сигмасимон ичакнинг чукур палпацияси 1. Сигмасимон ичакнинг чукур палпацияси билан бошланади. билан бошланади.  Бунда тўрт бармоқ сигмасимон ичакка Бунда тўрт бармоқ сигмасимон ичакка параллел килиб қўйилиши керак.параллел килиб қўйилиши керак.  2. Нафас олганда бармоклар билан терида 2. Нафас олганда бармоклар билан терида бурма хосил килинади.бурма хосил килинади.  Бемор нафас чиқарганда бармоқлар Бемор нафас чиқарганда бармоқлар қориннинг орқа деворига караб (ориентир қориннинг орқа деворига караб (ориентир spina ilaca) борилади, сирпаниб борувчи spina ilaca) борилади, сирпаниб борувчи тартибда.тартибда. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Жигар пальпациясиЖигар пальпацияси Жигар пальпацияси ёрдамида унинг юзаси, чегараси, Жигар пальпацияси ёрдамида унинг юзаси, чегараси, қирраси, консистенцияси, оғриқлиги аниқланади.қирраси, консистенцияси, оғриқлиги аниқланади.  1.Бемор оркаси билан ётади, белигача 1.Бемор оркаси билан ётади, белигача ечинтирилади, оёги тиззасидан букилади, ечинтирилади, оёги тиззасидан букилади, куллари танаси буйлаб тушурилади.куллари танаси буйлаб тушурилади.  2.Перкуссия ёрдамида жигарнинг пастки 2.Перкуссия ёрдамида жигарнинг пастки чегараси аникланади.чегараси аникланади.  3.Чап кул кафти бел сохасининг пастига 3.Чап кул кафти бел сохасининг пастига куйилиб (XI-XII ковурга остига), бош бармок куйилиб (XI-XII ковурга остига), бош бармок ковурга ёйига жойланади ва бир бирига караб ковурга ёйига жойланади ва бир бирига караб босилади.босилади.  4. Унг кул кафти корин деворига корин тугри 4. Унг кул кафти корин деворига корин тугри мушагининг ён томонига куйилади, бунда мушагининг ён томонига куйилади, бунда бармок охирги жигар чегарасининг пастига бармок охирги жигар чегарасининг пастига куйилади.куйилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 . Нафас чикарганда врач терини бурмага . Нафас чикарганда врач терини бурмага келтиради (сунг кул бармоклари билан), келтиради (сунг кул бармоклари билан), беморга чукур нафас олиш буюрилади.беморга чукур нафас олиш буюрилади.  6. Нафас олганда жигарнинг пастки кирраси 6. Нафас олганда жигарнинг пастки кирраси пастга тушиб, бармокларга такалади.пастга тушиб, бармокларга такалади.  7. Агар жигарнинг пастки чегарасини аниклаш 7. Агар жигарнинг пастки чегарасини аниклаш имкони булмаса (палпация килиб булмаса), имкони булмаса (палпация килиб булмаса), бармокни 1-2 см юкрига куйиб яна бармокни 1-2 см юкрига куйиб яна такрорланади, шундай килиб, то жигарнинг такрорланади, шундай килиб, то жигарнинг пастки кирраси палпация килингунча жараён пастки кирраси палпация килингунча жараён кайтарилади.кайтарилади.  8. Одатда жигарнинг пастки кирраси юмшок, 8. Одатда жигарнинг пастки кирраси юмшок, юмалок, текис, сал сезгирдир. юмалок, текис, сал сезгирдир. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Талоқ пальпациясиТалоқ пальпацияси  Бемор ўнг ёнбошга ётқизилади, боши Бемор ўнг ёнбошга ётқизилади, боши олдинга кўкрагига қараб эгилади, чап олдинга кўкрагига қараб эгилади, чап қўл тирсагидан букилиб, кўкрак қўл тирсагидан букилиб, кўкрак қафасида эркин ётади. Бу холат қорин қафасида эркин ётади. Бу холат қорин прессини бўшаштиради. Врачнинг чап прессини бўшаштиради. Врачнинг чап қўли билан чап кукрак қафаси устига VII қўли билан чап кукрак қафаси устига VII ва XII ковурга орасига, аксиляр сохага ва XII ковурга орасига, аксиляр сохага қўйиб босилади.қўйиб босилади.  Одатда талоқ палпация килинганда Одатда талоқ палпация килинганда сезилмайди. сезилмайди. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Буйрак пальпациясиБуйрак пальпацияси Одатда катта одамларда буйрак пальпацияда Одатда катта одамларда буйрак пальпацияда сезилмайди. Кичик болаларда, чакалокларда, сезилмайди. Кичик болаларда, чакалокларда, гидронефрозда, поликичтозда, ўсма гидронефрозда, поликичтозда, ўсма касаллигида, нефроптозда буйракни касаллигида, нефроптозда буйракни пальпацияда сезиш мумкин. Агар буйрак пальпацияда сезиш мумкин. Агар буйрак сезилса, унинг шакли, консистенцияси, сезилса, унинг шакли, консистенцияси, оғриқлилиги, юзаси аниқланади ва бахо оғриқлилиги, юзаси аниқланади ва бахо берилади. берилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Лимфа тугунлари пальпациясиЛимфа тугунлари пальпацияси Бу билан лимфа тугунларининг ўлчами, консистенцияси, Бу билан лимфа тугунларининг ўлчами, консистенцияси, харакатчанлиги, оғриқлилиги аниқланади.харакатчанлиги, оғриқлилиги аниқланади. Палпация навбат билан куйидаги тартибда Палпация навбат билан куйидаги тартибда бажарилади:бажарилади:  - жаг ости;- жаг ости;  - энгак ости;- энгак ости;  - буйин;- буйин;  - умров усти ва умров ости;- умров усти ва умров ости;  - энса;- энса;  - култик ости;- култик ости;  - тирсак;- тирсак;  - торакал;- торакал;  - чов;- чов;  - тизза ости. - тизза ости. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Бўғимлар пальпациясиБўғимлар пальпацияси  1. Бўғимлар пальпациясида бўғимнинг 1. Бўғимлар пальпациясида бўғимнинг харакати, оғриқлилиги, конфигурацияси, харакати, оғриқлилиги, конфигурацияси, бўғин шовқини, суюқлик аниқланади.бўғин шовқини, суюқлик аниқланади. Палпацияда оғриқ, шиш, махаллий Палпацияда оғриқ, шиш, махаллий иситма, бўғимдаги суюқлик, крепитация иситма, бўғимдаги суюқлик, крепитация аниқланади.аниқланади.  2. Фаол ва пассив харакат ёрдамида 2. Фаол ва пассив харакат ёрдамида бугимнинг харакат фаоллик даражаси, бугимнинг харакат фаоллик даражаси, харакатнинг чегараланиши бахоланади.харакатнинг чегараланиши бахоланади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 3. Актив ва пассив харакат вактида врач 3. Актив ва пассив харакат вактида врач кафтии бугим устига куйиб, ундаги кафтии бугим устига куйиб, ундаги крепитация (ғижирлаш)ни аниклайди.крепитация (ғижирлаш)ни аниклайди.  4. Бугимдаги пернартикуляр хосилани 4. Бугимдаги пернартикуляр хосилани аниклаш мумкин.аниклаш мумкин. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Эътиборингиз учун рахмат!Эътиборингиз учун рахмат! www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Ҳамширалик ташхисини қўйишда аускультация ўтказишнинг ахамияти

Ҳамширалик жараёнининг иккинчи босқичи. Хамширалик ташхисининг таърифи ва унинг ахамияти

Хамширалик жараёни

Ҳамширалик иши биоэтикаси ва деонтологияси

Қон айланиш системаси касалликлари билан касалланган беморларни текшириш. Сураб суриштириш, кўздан кечириш