logo

Adamlar hám haywanlarda kesellik shaqiriwshi carona viruslardiń etiologiyasin, patogenezin kesellikten profilaktika qiliw hám emlew usillari

Yuklangan vaqt:

01.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

353.8017578125 KB
  Adamlar hám haywanlarda kesellik shaqiriwshi carona viruslardiń etiologiyasin, patogenezin kesellikten profilaktika qiliw hám emlew usillari   Reje; 1. Koronaviruslar haqqında túsnik. 2. Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi esabatı. Koronaviruslar - sutemizuwshiler hám qus keselliklerin keltirip shıǵaratuǵın viruslar toparı. Adamlarda viruslar dem alıw jollarıniń infekciyaların keltirip shıǵaradı, olar ádetde jeńil, atap aytqanda tımawdı óz ishine aladı ; Biraq, SARS, MERS hám jańa koronavirus sıyaqlı kem ushraytuǵın sırtqı kórinisler ólimge alıp keliwi múmkin. Siyir hám shoshqalarda olar diareya, tawıqlarda bolsa joqarı nápes jolları keselliklerine alıp keliwi múmkin.  Búgingi kúnde, profilaktika yamasa emlew ushın tastıyıqlanǵan vaksinalar yamasa antiviral preparatlar joq. Izraillıq medicina xızmetkerleri tárepinen ótkerilgen jańa izertlew nátiyjelerine kóre, Koronavirus sebepli organizmde júzege kelgen belgiler pútkilley yarım jıl dawamında joǵaladı. Sonıń menen birge, izertlewde koronavirustan dúzelgenlerdiń 95 procentinde respirator yamasa júrek kesellikleri sıyaqlı qaytarıp bolmaydı aqıbetler júzege kelmewi anıqlanǵan. Ózbekstanlıq qánigeler koronavirustan tawır bolǵanlar da vaksina qabıllawıwı kerekligini xabarladı. Olar virustıń ózgeriwshen ekeni, turaqlı túrde mutasiyaga dús keliwi COVID-19 menen baylanıslı qáwiplerdiń joqarılıǵı hám koronavirus menen qayta keselleniw múmkinshiligı bar ekenligi sebep bul kesellik menen aldın kesellengen bolıwınan qaramastan, emleniw usınıs etken  Ispaniyalıq ilimpazlar izertlew ótkerdi. Izertlew sheńberinde COVID-19 niń eń keń tarqalǵan belgilerinen biri — dám hám iyis biliwdiń joǵalıp ketiwi menen baylanıslı jaǵdaylardı úyrengen. Koronavirusqa shalınǵan nawqaslarda iyis biliwdiń joǵalıp ketiwi immunitettiń kúshli juwap reaksiyasın kórsetiwi múmkinligi anıqlandi. Rossiyalıq ilimpazlar organizminde koronavirusqa qarsı antiteloshalar qáliplesken insanlar qayta koronavirusqa shalınıwı múmkinligi lekin kesellik simptomlarsız keshiwin anıqlawǵan. Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi esabatı. Kitaydıń Uxan qalasında 2021-jıldıń yanvar-fevral aylarında izertlew ótkergen Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi (JSST) qánigeleri koronavirustıń kelip shıǵıwı boyınsha anıq juwmaqqa kela almadı. Koronavirustıń adamǵa tábiy derekten yamasa potensial aralıq tasıwshınan yuqqani boyınsha anıq maǵlıwmat berilmegen. Usınıń menen birge, qástelikti juqtırıp alıwdıń bir qatar potensial jollarına belgi etiwshi dáliller bar ekenligi belgilengen.  Óz gezeginde, koronavirustıń aralıq tasıwshısı retinde qorako'zan, qoyan, úy pıshıqǵı hám de taǵı basqa haywanlar keltirilgen. Uxandagi «Xuananm» bazarınıń SARS-Cov-2 tarqalıwina tiykarǵı baslawshı bolǵan yamasa bolmaǵanına da anıqlıq kiritilmegen. COVID-19 koronavirus infekciyası ádetde shaxstan-shaxsqa jótel hám aksa beriw dawamında shiǵarılatuǵın tamshılar arqalı yuqadi. Virustı juqtırgandan keyin kesellik simptomlar júzege kela baslaǵansha ortasha 5 kún ótedi. Bul dáwir 2 kúnden 14 kunge shekem dawam etiwi múmkin. Kesellikti anıqlaw qoyıwdıń standart usılı murın bosliǵi yamasa tamaqtan alınǵan suyıqlıqtı teris transkripsiyali polimeraza shınjırı reaksiyası járdeminde tekseriwden ibarat. Sonıń menen birge, nawqasqa simptomlar, risk elementleri hám de pnevmoniya belgilerin anıqlaw ushın kompyuter tóbeograf járdeminde kesellikti anıqlaw qoyıw múmkin.