Yevropada dastlabki universitetlarga asos solinishi - Tarix - Slaydlar

Yevropada dastlabki universitetlarga asos solinishi

Yuklangan vaqt:

15.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1603.5478515625 KB

Ko'chirib olish

Yevropada dastlabki universitetlarga asos solinishi

Reja: 1 Dastlabki universitetlarning vujudga kelishi 2 O’rta asr talabalari hayoti

Dastlabki universitetlarning vujudga kelishi ◦ Evropada birinchi universitetlar XII asrning ikkinchi yarmida Italiyada (Bolonya shahrida), Angliyada (Oksford shahrida), Fransiyada (Parijda) tashkil qilindi. Bu universitetlar dastlab professor va studentlarning mustaqil idora qilinadigan uyushmasi (korporatsiyasi)dan iborat edi.

◦ Birinchi universitetlar ajralib chiqqan maktablar professsorlar fikr almashadigan, ular uchun mo‘ljallangan muassasalar bo‘lgan. Bunday joylarda ideologiya, tibbiyot va huquq ta’limoti usullarini ishlab chiqishgan. Darslar esa lotin tilida olib borilgan.Britaniyaning Oksford va Kembrij universitetlari ham o‘rta asrlarda vujudga kelgan. Angliyaning ikki mashhur universitetini tandemda Oksbrij deb ham atashadi.

◦ Keyinchalik XIII asrda bu korporatsiyalar o‘z-o‘zini idora qilish Huquqini saqlab qolgan Holda davlat tomonidan rasmiy tasdiqlandi. Cherkov esa universitetni tamomlagan studentlarga ilmiy daraja va o‘qituvchilik Huquqini berishni o‘z ixtiyoriga oldi. Ana shu tariqa universitetlar rasmiy o‘quv muassasasiga aylanib qoldi. XIV—XV asrlarga kelib universitetlar Evropa mamlkatlarining Hammasida ochilgan edi.

◦ 11-asr davomida Parij universiteti taraqqiy etib, dovruq qozona boradi. Yevropaning eng qadimiy universitetlaridan biri bo‘lgan bu maskan o‘rta asrlarda juda mashhur bo‘lgan. Bu dargoh professor va talabalarni huquq, ilohiyot, tibbiyot va falsafa ta’limining rivojlangani bilan jalb qilgan.

◦ O‘rta asr universitetlarida to‘rt fakultet bo‘lar edi. Tayyorlov fakultetida «etti erkin san’at» (travium va kvadrilium) fanlari o‘qitilar edi. Bu fakultet o‘rta maktab vazifasini bajarardi. Bu fakultetda 6—7 yil o‘qib, «san’at magistri» darajasini olar edi.Shundan so‘ng ular asosiy uch fakultetdan birida: ilohiyot, meditsina yoki yuridik fakultetida o‘qishni davom ettirish imkonyatiga ega bo‘lar edi. Bu faultetlarda o‘qish muddati 5—6 yil bo‘lib, uni tamomlaganlar doktor, yoki olim unvonini olar edi.

◦ O‘rta asr universitetlari cherkov nazorati ostida ishlaganliklari oqibatida sxolistika ruhidagi maktabga aylanib qolgan edilar. Bunda atrof-tevarakda real fakt va Hodisalarni o‘rganish bilan emas, balki cherkov ruhoniylari tomonidan ma’qullangan va tavsiya qilingan kitoblarni yodlab olish bilan shug‘ullanardilar.Shu sababdan bunda o‘qish quruq qiroatxonlikdan iborat bo‘lib qoldi. Universitetlarda o‘qitish metodlari leksiya, cherkov tomonidan tasdiqlangan darslik va asarlarni yodlash va disput (munozara)lardan iborat edi. Universitetlarda o‘qish faqat lotin tilida olib borilar edi.

O‘rta asr talabalari hayoti ◦ Dastlabki davrlarda talabalarning hayoti hozirgidan ancha farq qilgan, albata. Talabalar turli hududlardan ta’lim olish uchun kelgan va har xil yoshda bo‘lishgan. Ular 12- asrda Oksfordga kelib o‘rnasha boshlaganda kichik mehmonxonalarni yoki shahar atrofidagi hududlarni yashash uchun tanlashgan, ba’zilar esa birgalikda biror uyni ijaraga olib yashay boshlagan.

◦ Talabalar leksiyalarda va ijtimoiy tadbirlarda qatnashardi. Shuningdek, ular bir haftada kamida bir marta o‘zlarining repetitorlari («tutor») bilan birga darslarini muhokama qilib, kamchiliklarini aniqlashtirib olishgan. Tartibga amal qilmaydigan talabalarning ko‘chaga chiqishi taqiqlangan, jarimaga tortilgan yoki muddatidan oldin talabalikdan chetlatilgan

Foydalanilgan adabiyotlar ◦ Муминов Н.Г. Европа мамлакатларида олий таълимнинг хусусиятлари ва таркиби // Современное образование (Узбекистан), 2015, №1; Дунёдаги энг қадимий университет қайси? Олий таълим тарихи ҳақида // https://m.kun.uz/news/2020/07/2 1/

O'xshashlar

Yevropada ilk universitetlarning ochilishi

Yevropada inkvizitsiya ta’qibibiga uchragan olimlar

Qadimgi vaqt o’lchovining dastlabki shakllari

Dastlabki arxivlarning shakllanishi va turlari

Mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab islohotlarning amalga oshirilishi