Avarlar imperiyasining yuksalish davri - Tarix - Slaydlar

Avarlar imperiyasining yuksalish davri

Yuklangan vaqt:

06.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13777.778320312 KB

Ko'chirib olish

Avarlar imperiyasining yuksalish davri

1.Avar davlatining tashkil topishi va yuksalishi 2.Avarlarning Vizantiya bilan munosabatlari 2.Avar davlatining tanazzuli Reja:

AVARLAR yirik qabila ittifoqi boʻlib, unda asosiy rolni turkiy tilli qabilalar oʻynagan. Rus yilnomalari avarlarni obri deb atashadi. Avarlar haqida ilk bor Prisk Paniyskiyning xunlarga elchixona toʻgʻrisidagi maʼruzasida (5-asr oʻrtalari) eslatib oʻtilgan. Avarlar haqidagi ma'lumotlar Teofilakt Simokatta, Menander, Efeslik Ioann, Fredegar yilnomasida, rus yilnomasida, "Kartlis Tsxovreb"da va boshqalarda uchraydi.

• . 6-asrning 50-yillari boshlarida Sharqiy Yevropada paydo boʻlgan avar qabilalari baʼzi Vizantiya mualliflari tomonidan “psevdo-avarlar” deb hisoblangan. Teofilakt Simokattaning yozishicha, “psevdo-avarlar” turklar tomonidan Janubiy Uraldan koʻchirilgan ogor-ugr qabilalari boʻlib, ular hunlar bilan aralashib ketgan; Ugr qabilalaridan biri yap deb atalgan, shuning uchun ularni avarlar deb adashgan..

• Avarlar, ilk oʻrta asrlardagi Sharqiy Yevropa xalqi. 6-asr oʻrtalaridan koʻp oʻtmay, asli turkiy kelib chiqishi osiyolik koʻchmanchilar. ular Rim imperiyasining sobiq viloyatlari Dakiya va Pannoniyaga joylashdilar

Pannoniya (hozirgi Vengriya, Yugoslaviya va Avstriya hududining bir qismi)dagi avarlarning davlat birlashmasi (6-asr o’rtasi – 8- asr oxiri). G’arbiy turk xoqonligining asosini tashkil etgan, boshida avarlar turgan yirik kabilalar uyushmasi O’rta Osiyodan Kaspiy bo’yining g’arbidagi dashtlarga, so’ngra shimoli Qora dengiz bo’ylari, Dunay bo’yi va Bolqon ya.o. ga bostirib kirganlar

. Shu yurishlar natijasida Pannoniyada davlat barpo etilgan. Davlatni yirik sarkarda Boyonxon boshqargan. Yashil rangli bayroqqa ega bo’lgan, bayroq o’rtasida orqaga qarab o’q-yoy otayotgan kishi otda chopib ketayotgan holatda tasvirlangan. Mahmud Koshg’ariy bu holatni Iskandarning Turonni bosib olayotgan davridagi turkiy qavmlarga nisbat bergan. Avarlar slavyanlar, franklar, langobardlar, gruzinlar, shuningdek Vizantiyaga muttasil hujumlar qilib turgan. 7- asr boshida Avar xoqonligining harbiy quvvati zaiflashgan, o’zaro nizolar avj olgan. 7-asr o’rtasida avarlar shimoli Qora dengiz bo’ylaridan siqib chiqarilgan.

• Vizantiya imperatori Yustinian I (milodiy 482- 565) elchilarni qabul qilib, ularni o’zlari bilan muammosi mavjud bo’lgan boshqa qabilalarga qarshi kurashish uchun yollashga rozi bo‘ladi. Avarlar o'z vazifalarini ajoyib tarzda bajarganlar va buning evaziga imperiyadan doimiy to’lov bo’lishini kutishgan

Marhum imperatorning vorisi Yustin II (taxminan milodiy 520-578 yillar) davrida avarlar bilan tuzilgan shartnoma bekor qilinadi. Avar elchilari tomonidan Dunayning janubini kesib o'tishga ruxsat berish to’g’risidagi qilingan murojaat rad etiladi. Shu sababdan, ular yana shimolga o’tishga harakat qilganda , franklar qiroli Sigebert I qo’shini tomonidan qaytariladi. Shundan so’ng, Avarlar shohi Bayonxon o’z e’tiborini Pannoniyaga qaratdi yoki boshqa manbalarga ko’ra esa Gepid qabilalarini siqib chiqarish uchun Yustin II tomonidan u yerga borishga taklif qilingan edi.

• Tarixchi olim Baumer bu haqda shunday yozadi: Vizantiya imperatori Mavrikiy (582-602 yillarda hukmronlik qilgan) o‘zining mashhur “Strategikon” deb nomlangan harbiy qo‘llanmasida avarlarni xunnlar bilan solishtirib, ularning jangovar uslubini shunday tasvirlab bergan edi: ular uzoq masofada olib borilgan janglarni, pistirmalarni, dushmanlarni o'rab olishni, yolg’ondan chekinish va to'satdan hujum qilishni va xanjar shaklida tizilishni afzal ko'radilar ... Ular o'z dushmanlarini chekinishga majburlaganlarida , forslar, rimliklar va boshqa xalqlar kabi, ularni ma'lum masofada ta'qib qilish va mollarini talon-taroj qilish bilan kifoyalanmaydilar. Ular o'z dushmanlarini butunlay yo'q qilishga erishmagunlaricha, hech ham taslim bo'lmaydilar

Dunay bo’ylarida 680 yil Birinchi Bulg’or podsholigi barpo etilishi bilan Pannoniyadagi Avar xoqonligi tasarrufidagi yerlar hududi qisqargan. 8-asr 90-yillarida Avar xoqonligi Buyuk Karl boshchiligidagi franklar tomonidan uzil-kesil tugatilgan.

• Buyuk Karl 774 yilda o’z mamlakatining qo’shni hududi hisoblangan Lombardlarni zabt etib , so’ngra avarlarga tomon yurish qiladi. Ammo, Buyuk Karl sakslar qo'zg’oloni bilan kurashish uchun mazkur yurishini to'xtatishga majbur bo’ladi. Mudofaani kuchaytirish va safarbar qilish uchun bu qulay fursatdan foydalanish o’rniga, avarlar o’zaro kurashga zo’r berdilar. Ushbu mojaro nihoyat milodiy 794 yilda ochiq fuqarolar urushiga aylanib ketadi va bu urushda ikkala tomon yetakchilari ham halok bo’ladilar.

• Avar imperiyasi 796-yilda rasman tugatildi va oʻsha kundan e’tiboran avarlar franklar hukmronligi ostiga tushadi. Avarlar milodiy 799-yilda qoʻzgʻolon koʻtaradilar, ammo milodiy 802/803-yillarda franklar tomonidan tor-mor etildi. Shundan so’ng avarlar boshqa xalqlar bilan qoʻshilib ketadi.

Cho'llarda yashovchi avarlar mo'g'ullar va sarmatlarnikiga o'xshash taktikalardan foydalanganlar . Ko'pincha otliqlarning hujumi, urish va yugurish - otda kamondan otish va qo'l jangidan qochish - ko'pincha ishlatilgan. Ishonchli manbalardan bilamizki, ular janglarda og‘ir otliqlardan foydalanganlar.

• Siyosiy tuzilma • Avarlarga dastlab Kogan ismli sarkarda rahbarlik qilgan . “Xog‘on” atamasi “buyuk xon” yoki “xonlar xoni” ma’nosini bildiradi, bu avarlarning o‘zini mustaqil imperiya deb bilishini bildiradi

O'xshashlar

Rossiya imperiyasining tashkil topishi

Dekolonizatsiya-mustamlaka imperiyasining qulashi

20 yillik mustaqil taraqqiyot yo’li – O’zbekistonning rivojlanish va yuksalish, jahon hamjamiyatidan munosib o’rin egallash davri

Ashel davri

Olduvay davri