Sotsiologiya fanining yuzaga kelishi va taraqqiy etishi - Sotsiologiya - Slaydlar

Sotsiologiya fanining yuzaga kelishi va taraqqiy etishi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

63.603515625 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: SOTSIOLOGIYA FANINING YUZAGA KELISHI VA TARAQQIY ETISHI

REJA: 1) Antik dunyo sotsiologiyasi. 2) Sharq mutafakirlarining sotsiologik qarashlari 3) G‘arbiy Yevropa sotsiologiya maktabi. XX asr sotsiologiyasi. 4)xulosa

Sotsiologiyaning ta’riflari Sotsiologiya- insonlarning sotsial jamoalar va sotsial jarayonlarda tutgan o‘rni, ularning o‘rtasidagi munosabatlarni o‘rganadigan fandir. Sotsiologiya - ayni vaqtda jamiyat va shaxsning iqtisodiy, siyosiy, mafkuraviy, ma’naviy hayotdagi faoliyati, ijtimoiy mazmunini o‘rganadigan fandi . Sotsiologiya- jamiyat tuzilishi, uning elementlari va ularning yashash sharoitlarini va shu tuzumda sodir bo‘layotgan ijtimoiy jarayonlarni o‘rganadigan fandir. o‘rganadigan fandir. Sotsiologiya – shaxsga ijtimoiy hayot qonuniyatlari orqali ijtimoiy Sotsiologiyaning ta’riflari muhitga ko‘nikma hosil qilishga (adaptatsiya) ko‘maklashadigan, shular bilan bir qatorda insonlar jamiyatini rivojlantirishda sotsial tashkilotlarning insonlarga mos, eng qulay variantini topishda va uni amalga oshirishda jismoniy, emotsional-psixologik va ma’naviy imkoniyatlarni ishga solishga yordam beradigan fandir .

Qadim zamonlardan beri jamiyatning mavjudlig va rivojlanishi to’g’risidagi bilimlar Sharq va G’arb mutafakkirlari umumfalsafiy g’oyalarining asosiy bo’limi sifatida qaralgan . Jamiyat rivoji, siyosat, ahloq, fan, din va san’at muammolari to’g’risidagi ilmiy qarashlar Qadimgi Hindiston, Xitoy, Yunon,faylasuflari, O’rta Osiyo va yevropa mutafakkirlari tomonidan aytib o’tilgan

Antik dunyo sotsiologiyasi Antik dunyo sotsiologiyasi, jahon sotsiologiya maktabining nazariy-ma’naviy poydevori va unga doimiy ilhom bag’ishlovchi bebaho obidasi hisoblanadi. Antik davr sotsiologiyasining ilk namunalari Kichik Osiyoning g’arbiy sohillari-Ioniya o’lkasi shaharlarida yashovchi greklar tomonidan dunyoga keltirildi.

Antik dunyo sotsiologiyasini yuzaga kelishi hamda taraqqiy etishi tendensiyalari xususiyatlaridan kelib chiqqan holda uni shartli ravishda quyidagicha guruhlash mumkin: 1.Eng qadimgi grek sotsiologiyasi (bu guruhga eramizdan avv. 12-6 asrdagi Kichik Osiyo va gretsiyada yashab ijod etgan Gomer, Fales, anaksimandr, Anaksimen, Ksenafon, Pifagor va boshqalarning sotsiologik qarashlari kiradi) 2. Grek demokratiyasi ravnaqi davri sotsiologiyasi( Bu bosqich jamiyatshunoslari safiga Geraklit, Parmenid, Zenon, Empedokl, Anaksagor, Protagor, Gorkiy va boshqalar kiradi) 3. Antik dunyo olamining “Oltin davri” (Bu davrdagi sotsiologik qaraslarini ilgari surgan mutaffakkirlar qatoriga insoniyatning buyuk daholari Suqrot, Levkipp, Demokrit, Platon, Aristotel va boshqalarni kiritish mumkin.

Sharq mutafakirlarining sotsiologik qarashlari Sharq xalqlarida hayotga bo’lgan sotsiologik qarashlar mohiyat e’tiboriga ko’ra , G’arb sotsiologlarining ijtimoiy yondashuvlaridan farq qiladi. Qadimgi sharq kishisi uchun o’zlikni anglash, manaviy komillikka erishish, ozodlik tushunchasi moddiy borliqdan voz kechish, tashqi dunyo tashvishlarini inkor etish, o’zlikda sokinlik toppish intilish harakatlaridan iboratdir. Bu maktab vakillariga Zardusht( “Avesto” dinining asoschisi), Xitoy mutaffakiri Konfutsiy, O’rta Osiyo sotiologik maktabinining buyuk namoyondalari Abu Mansur al- Moturidiy, Al- Forobiy, Abu Rayxon Beruniy, Abu Ali Ibn Sino,Yusuf Hos Xojib, Alisher Navoiy va boshqalar kiradi. Ular o’z qarashlari orqali o’sha davr jamiyat hayotida insonlar o’rtasidagi munosabatlar, davlat ishlarining tashkil etilishi, odob- ahloq normalari haqida batafsil ma’lumot bergan

G‘arbiy Yevropa sotsiologiya maktabi. XX asr sotsiologiyasi. 18-asr oxiri 20- asr boshlarida yevropadagi sotsiologik dunyoqarash harakteri va mazmuni mazkur jamiyatdagi ijtimoiy o’zgarishlar bilan izoxlanadi. Jamiyat tuzilishi haqidagi mavjud falsafiy- szolastik g’oyalar tanqidga uchrab , o’rniga tabiiy fanlar metodlariga mos keluvchi ijtimoiy tadqiqotlar taklif etila boshlandi. Bunday yangicha qarash egalaridan biri pozitivizm va pozitiv sotsiologiya asoschisi O. KONT (1798-1857). Pozitivizmda eng asosiy talab keraksiz tushunchalardan voz kechish hamda tabiiy- ilmiy qarashlarni isbotlovchi “pozitiv” ijtimoiy nazariyani yaratishdir. Bunday olimlar qatoriga ingliz olimi Gerbert Spenser, Polshalik sotsiolog va yurist Lyudvig Gumnlovich, Zigmund Freyd, italiyalik nazariyotchi Vilfredo Poreto, V. Diltey, Georg Zilmel, Dyurkgeym, M. Veber va yana boshqa sotsiologlarni misol qilishimiz mumkin. Yuqorida nomlari keltirilgan shaxslar o’z nazariyalari orqali sotsiologiyaning mustaqil fan sifatida shakllanishiga ulkan hissa qo’shgan olimalrdir

Xulosa Sotsiologiyaning fan sifatida vujudga kelishiga doir tadrijiy bosqichlarni o’rganish bizni sotsiologik tafakkur qilish madaniyatiga, uni jamiyat foydasiga ishlat bilishlikka o’rgatadi. Ayniqsa, bu bugungi kunda O’zbekiston mustaqilligi sharoitida , milliy istiqlol mafkurasining fuqarolar ongiga singdirish jarayonida ham muhimdir. Sotsiologiya tarixi ajdodlarimizning ruhiy qadriyatlar to’g’risidagi inson va insonni o’rab turgan ijtimoiy mavjudlik to’g’risidagi tafakkur tarzlari qanday bo’lganligini ravshan ko’rsatib beradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Sotsiologiya fanining strukturasi

Sotsiologiya fanining nazariy asoslari

Sotsiologiya fanining mustaqil fan sifatida

Garvard universitetida sotsiologiya fanining rivojlanishi

Fudamental sotsiologiya