Ўрмон морфологияси ва асосий белгиларининг типологияси - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Slaydlar

Ўрмон морфологияси ва асосий белгиларининг типологияси

Yuklangan vaqt:

11.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1292.5263671875 KB

Ko'chirib olish

ЎРМОН МОРФОЛОГИЯСИ ВА АСОСИЙ БЕЛГИЛАРИНИНГ ТИПОЛОГИЯСИ 06.11.2019

ЎРМОННИНГ МОРФОЛОГИЯСИ ВА АСОСИЙ ЭЛЕМЕНТЛАРИ • ЎРМОН ДЕБ - ТАШҚИ МУҲИТГА ТАЪСИР ЭТИШ ҚОБИЛИЯТИГА ЭГА БЎЛГАН БИОГЕОЦЕНОЗГА АЙТИЛАДИ. • ЎРМОННИНГ ТАЪРИФЛАРИ ЖУДА КЎП БЎЛИБ, УЛАР ИЧИДАГИЛАРИДАН ЭНГ МАҚБУЛИ ҚУЙИДАГИЧА, ЎРМОН – ДАРАХТЛАР, БУТАЛАР, ЎТ ЎСИМЛИКЛАР, ҲАЙВОНОТ ДУНЁСИ, МИКРООРГАНИЗМЛАРДАН ИБОРАТ ГЕОГРАФИК ЛАНШАФТНИНГ БИР ҚИСМИГА АЙТИЛАДИ. • ЎРМОННИНГ ТАРКИБИДА ЭСА ДАРАХТЛАР, БУТАЛАР, ЎТ- ЎЛАНЛАР ҲАМДА ҲАР ХИЛ ҲАЙВОНЛАР БЎЛАДИ. УЛАР БИР- БИРИ БИЛАН ЧАМБАРЧАС БОҒЛАНГАН БИОГЕОЦЕНОЗНИ ТАШКИЛ ҚИЛАДИ.

ЎРМОНЛАРНИНГ БОШҚА ОРГАНИК РЕСУРСЛАРДАН, ЯЪНИ НЕФТЬ, ГАЗ, ТОШКЎМИР, ҲАР ХИЛ МЕТАЛЛ РУДАЛАРИДАН ФАРҚИ ШУНДАКИ, УЛАР ҚАЙТА ТИКЛАНАДИГАН РЕСУРСДИР. БУНДАН ТАШҚАРИИ, ЎРМОНЗОРЛАРДАН АҲОЛИНИНГ САЛОМАТЛИГИНИ ТИКЛАШ, МАДАНИЙ ВА ЭСТЕТИК ТАЛАБЛАРИНИ ҚОНДИРИШ МАҚСАДЛАРИДА ҲАМ ФОЙДАЛАНИЛАДИ. A) ЎРМОНДА ВА Б) ОЧИҚ ЖОЙДА ЎСГАН ДАРАХТ

• ЎРМОННИНГ МОРФОЛОГИЯСИ ТУРЛИ – ТУМАН БЎЛАДИ. ЖУМЛАДАН, ТОЗА ЎРМОНЛАР, АРАЛАШ ЎРМОНЛАР, БИР ХИЛ ЁШДАГИ ЁКИ ҲАР ХИЛ ЁШЛИ ДАРАХТЛАРДАН ИБОРАТ ЎРМОНЛАР ШУЛАР ЖУМЛАСИДАНДИР. • ТОЗА ЎРМОНЛАР ДЕБ – ФАҚАТ БИР ТУРДАГИ ДАРАХТ ЁКИ БУТА ТУРЛАРИДАН ТАШКИЛ ТОПГАН ЎРМОНЛАРГА АЙТИЛАДИ. БУНДАЙ ЎРМОНЛАР ТАБИИЙ ҲОЛДА КАМ УЧРАБ, ФАҚАТ, СУНЪИЙ ҲОЛДА БАРПО ЭТИЛИШИ МУМКИН. СУНЪИЙ ЎРМОНЛАР ИНСОН ТОМОНИДАН БАРПО ЭТИЛГАНЛИГИ САБАБЛИ, БУНДАЙ ЎРМОНЛАР БИР ХИЛ ЁШДАГИ ЎРМОНЛАР ҲАМ БЎЛИШИ МУМКИН. • АРАЛАШ ЎРМОНЛАР ДЕБ ЭСА – ТУРЛИ ХИЛ ДАРАХТ ЁКИ БУТА ТУРЛАРИДАН ИБОРАТ БЎЛГАН ЎРМОНГА АЙТИЛАДИ. БУНДАЙ ЎРМОНЛАР ТАБИИЙ ҲОЛДА ЎСИБ РИВОЖЛАНАДИГАН ЎРМОНЛАРДА КЎП УЧРАЙДИ. ШУ БИЛАН БИРГА БУ ТУРДАГИ ЎРМОНЛАР ҲАР ХИЛ ЁШДАГИ ЎРМОНЛАР ҲАМ БЎЛАДИ.

ЎРМОННИНГ МОРФОЛОГИЯСИГА ҚУЙИДАГИЛАР КИРАДИ: • ЎРМОН МАҲСУЛДОРЛИГИ (БОНИТЕТ) – ДАРАХТГА ХОС БЎЛИБ, УНИНГ ЁҒОЧ БЕРИШ ИМКОНИЯТИГА ҚАРАБ БЕЛГИЛАНАДИ. БОНИТЕТ СИНФИ РИМ РАҚАМЛАРИ БИЛАН ЯЪНИ IА, I,II, III, IV, V, VА БИЛАН ИФОДАЛАНАДИ. БУ ЕРДА БОНИТЕТ СИНФИ ЮҚОРИГА ҚАРАБ КАМАЙИБ БОРАДИ. БОНИТЕТ СИНФИ ДАРАХТНИНГ ЁШИГА ВА БАЛАНДЛИГИГА ҚАРАБ ЎЗГАРИБ ТУРАДИ. БУНИ ҚУЙИДАГИ ЖАДВАЛДА ҲАМ КЎРИШИМИЗ МУМКИН БЎЛАДИ (1 - ЖАДВАЛ).

Бонитет (маҳсулдорлик) синфларининг дарахт баландлигига боглиқлиги.Ёши йил Дарахт баландлиги (уру ғидан чи ққ ан) м, бонитет синфи. Iа I II III IV V Vа 1 2 3 4 5 6 7 8 10 6 – 5 5 – 4 4 – 3 3 – 2 2 – 1 - - 20 12 - 10 9 – 8 7 – 6 6 – 5 4 – 3 2 1 30 16 – 14 13 – 12 11 – 10 9 – 8 8 – 6 5 – 4 3 – 2 40 20 – 18 17 – 15 14 – 13 12 – 10 9 – 8 7 – 5 4 – 3 50 24 – 21 20 – 18 17 – 15 14 – 12 11 – 9 8 – 6 5 – 4 60 28 – 24 23 – 20 19 – 17 16 – 14 13 – 11 10 – 8 7 – 5 70 30 – 26 25 – 22 21 – 19 18 – 16 15 – 12 11 – 9 8 – 6 80 30 – 28 27 – 24 23 – 21 20 – 17 16 – 14 13 – 11 10 – 7 90 34 – 30 29 – 26 26 – 23 22 – 19 18 – 15 14 – 12 11 – 8 1 2 3 4 5 6 7 8 100 35 – 31 30 – 27 26 – 24 23 – 20 19 – 16 16 – 13 12 – 9 110 36 – 32 31 – 29 28 – 25 24 – 21 20 – 17 16 – 13 12 – 10 120 38 – 34 33 – 30 29 – 26 25 – 22 21 – 18 17 – 14 13 – 10 130 38 – 34 33 – 30 29 – 26 25 – 22 21 – 18 17 – 14 13 – 10 140 39 – 35 34 – 31 30 – 27 26 – 23 22 – 19 17 – 14 13 – 10 150 39 – 35 35 – 31 30 – 27 26 – 23 22 – 19 18 – 14 13 – 10 160 ва юқори 40 – 36 35 – 31 30 – 27 26 – 23 22 – 19 18 – 14 13 – 10 Тўнкасидан ўсган дарахтзор баландлиги 5 5 4 3 2 1,5 1 - 10 6 6 5 4 3 2 1 15 11 10 – 9 8 – 7 6 5 4 – 3 2 - 1,5 20 14 13 – 12 11 – 10 9 – 8 7 – 6 5 – 4 3 – 2 25 16 15 – 13 12 – 11 10 – 9 8 – 7 6 – 5 4 – 3 30 18 17 – 16 15 – 13 12 – 11 10 – 8 7 – 5 5 – 4 35 20 19 – 17 16 – 14 13 – 12 11 – 10 9 – 7 6 – 5 40 21 20 – 19 18 – 16 15 – 13 12 – 11 10 – 8 7 – 5 45 23 22 – 20 19 – 17 16 – 14 13 - 11,5 10 - 8,5 8 - 5,5 50 25 24 – 21 20 – 18 17 – 15 14 – 12 11 - 8,5 8 – 6 60 27 26 – 24 23 – 20 19 - 16,5 16 - 13,5 13 - 9,5 9 - 6,5 65 28 27 - 24 ,5 24 – 21 20 – 17 16 – 14 13 – 10 9 – 7 70 28,5 28 – 25 24 - 21,5 21 – 18 17 – 14 13 - 10,5 10 - 7,5 75 29 28 - 25,5 25 – 22 21 - 18,5 18 - 14,5 14 – 11 10 – 8 80 30 29 – 26 25 – 23 22 – 19 18 – 15 14 – 12 11 - 8,5 85 31 30 – 27 26 - 23,5 23 – 20 19 - 15,5 15 – 13 12 - 8,5 90 31 30 – 27 26 – 24 23 – 20 19 – 16 15 – 13 12 - 8,5 95 31 30 – 28 27 – 24 23 – 21 20 – 16 15 – 13 12 - 8,5 100 31 30 – 28 27 – 24 23 – 21 20 – 16 15 – 13 12 - 8,5 110 32 31 - 28,5 28 – 25 24 – 21 20 – 17 16 - 13,5 13 – 9 120 33 32 – 29 28 – 26 25 – 22 21 – 18 17 - 13,5 13 – 9

• ТЎЛИҚЛИК (ПОЛНОТА) – 1 ГЕКТАРДАГИ ДАРАХТ ТАНАСИ КЎНДАЛАНГ КЕСИМ ЮЗАСИ (1,3 МЕТР БАЛАНДЛИКДАГИ) ГА ҚАРАБ АНИҚЛАНАДИ. ТЎЛИҚЛИК 0,1 ДАН 1 ГАЧА БЎЛИБ, ЮҚОРИГИ ҚАРАБ ЎСИБ БОРАДИ. ТЎЛИҚЛИК ОДАТДА ҚУЙИДАГИ ФОРМУЛА ОРҚАЛИ АНИҚЛАНАДИ: • Р = ∑G / ∑GN • БУ ЕРДА; • ∑ G – МАВЖУД ДАРАХТЛАР ТАНАСИНИНГ КЎНДАЛАНГ КЕСИМИ ЮЗАСИНИНГ ЙИГИНДИСИ • ∑ GN – НОРМАЛ ТЎЛИҚЛИКЛИ ДАРАХТЛАР ТАНАСИНИНГ КЎНДАЛАНГ КЕСИМИ ЮЗАСИНИНГ ЙИГИНДИСИ. ЖАДВАЛДАН ОЛИНАДИ.

• ҚАЛИНЛИК (ГУСТОТА) – БИРЛИК МАЙДОНДАГИ ДАРАХТЛАР СОНИГА ҚАРАБ АНИҚЛАНАДИ. У ДАРАХТЛАР ОРАСИДАГИ МАСОФАГА ҚАРАБ БЕЛГИЛАНАДИ. БУНИ ҚУЙИДАГИ ЖАДВАЛ ОРҚАЛИ КЎРИШИМИЗ МУМКИН.Д А Р А Х Т З О Р Р 1 Г Е К Т А Р Д А Г И Д А Р А Х Т Л А Р С О Н И Д А Р А Х Т Л А Р О Р А С И Д А Г И Ў Р Т А Ч А М А С О Ф А , М Жуда зич 1000 дан юқори 3,5 дан кам Зич 400 – 1000 3,5 – 5,5 Ўртача зич 150 – 400 5,5 – 9 Кам зичликли 60 – 150 9 – 15 Сийрак 15 – 60 15 – 30

• ТОВАРЛИЛИК – ДАРАХТ ТАНАСИНИНГ ИШБОП СИФАТЛИ ЁГОЧ БЕРИШИГА ҚАРАБ БЕЛГИЛАНАДИ. БУ ДАРАХТЛАРНИНГ ТАКСАЦИОН КЎРСАТКИЧЛАРИ ОРҚАЛИ АНИҚЛАНАДИ. • ДАРАХТЛАРНИНГ ШАКЛИ – УНИНГ ТУЗИЛИШИДИР. ШАКЛИ БЎЙИЧА ДАРАХТЗОРЛАР ОДДИЙ ВА МУРАККАБ ТУРЛАРГА БЎЛИНАДИ. ОДДИЙ ТУРДАГИ ДАРАХТЗОРЛАР ЎЗИНИНГ ТУЗИЛИШИГА БЎЙИЧА БИТТА ЯРУСНИ ТАШКИЛ ЭТАДИ. АРАЛАШ ЎРМОНЗОРЛАР ҲАР ХИЛ ЯРУСЛИ МУРАККАБ ДАРАХТЗОРЛАРНИ ТАШКИЛ ҚИЛАДИ. • ЎРМОНЛАР ТАРКИБИ ДЕБ, ҲАР БИР ДАРАХТ ТУРИНИНГ УМУМИЙ ЎРМОН ТАРКИБИДАГИ ҚИСМИГА АЙТИЛАДИ ВА АРАБ РАҚАМЛАРИ БИЛАН ТАЪРИФЛАНАДИ. МАСАЛАН 10Ё, 6Ё2З2Э (60% ЁНҒОҚ,20% ЗАРАНГ, 20% ЭМАН) • ЎРМОН ТУРИ . УМУМИЙ ЯШАШ МУҲИТИ, БИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ, КЕЛИБ ЧИҚИШИ, ТУПРОҚ ШАРОИТЛАРИ БИР ХИЛ БЎЛГАН ГУРУҲЛИ ДАРАХТЗОРЛАР ЎРМОН ТУРИ ДЕЙИЛАДИ. • ЎРМОННИНГ ЁШИ. ЎРМОННИНГ ЁШИ УНИНГ АСОСИЙ КЎРСАТКИЧЛАРИДАН БИРИ ҲИСОБЛАНАДИ. ЎРМОН ЁШИНИНГ ЎЛЧОВ БИРЛИГИ ҚИЛИБ ЁШ СИНФИ (ТАВСИФИ) ВАҚТ ОРАЛИГИ ОЛИНДИ. ЁШ СИНФИ ДАРАХТ ТУРЛАРИНИНГ БИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИГА ҚАРАБ ҲАР ХИЛ БЕЛГИЛАНГАН. МАСАЛАН НИНАБАРГЛИ ДАРАХТЛАР, ЭМАН, ЗАРАНГ, ШУМТОЛ УЧУН – 20 ЙИЛ; ЯПРОҚБАРГЛИ ДАРАХТЛАР УЧУН – 10 ЙИЛ; ТЕЗ ЎСУВЧИ ДАРАХТЛАР ВА БУТАЛАР УЧУН – 5 ЙИЛДАН ИБОРАТ.

ТОПШИРИҚ 1. 50 ёшли эманзордаги дарахтларнинг баландлиги 23,19,16,21 ва 20 метр бўлса эманзорнинг бонитет синфини аниқланг. 2. Теракзор плантацияси барпо қилишда 1 гектарга 600 дона кўчат кетса, кўчат ва қатор орасини ҳамда кўчатлар экилиш схемасини аниқланг.

O'xshashlar

Ўрмон ва ҳарорат

Ўрмон ва ёруғлик

Ўрмон ва шамол

Ўрмон ва тупроқ

Ғўзанинг морфологияси ва биологияси